Morgunblaðið - 18.08.1923, Síða 2

13
ÞeSa* Isændi&BB* s@m þui*fa að nofa
Kaliáburð i haust
--- . ■;ag^£SS<pa&
eru vinsamlegast^ beðnir sð senda pantanir
■-'■■æssMm
sínar sem fyrst.
K 0 L
OFNKOL, ágæt tegund, 75 kr. tonnið, (skpd 12,50)
8TEAMK0L, „ „ 85 kr.
H. R DUUS.
„MiÉlilliillF"
.'.jafnaðarstefnunnar eða kommun-
ismans, sem sjerstaklega var átt
við, síigði A/iþýðublaðið á dögun-
um, að vau'i I því fólginn, að láta
ekki' halda mörguin mönnum í
svelti — líklega fyrir tilverkuað
auðvaldsiiis. Hefir blaðið athugað
það, livar í þessari álfu menn hafa
h.elst-verið í svelti uudanfarin ár?
Yar það ekki mest einmitt í því
riki, þar sem ,fagnaðarboðskapur‘
kammuni.srnans hafði náð völdum?
Ög hefir hlaðið athugað það, hver-
jjr 'hafa helst starfað að því, og
lagt fram fje tifl þess, að Ijetta af
þessu hungri ? Yoru það ekki full-
trúar erlendra ,,auðvaldsríkja“
fyrst og fremst og fjárframilög frá
þeim Þetta var að vísu ekki
annað en einföld og sjálfsögð
skylda, að hjálpa þessari merki-
legu þjóð, eftir því sem unt var,
þegar óstjórn og erfiðleikar inn á
við ogútáviðþröngdukostihennar.
En það eraðeinsó\iðkunnanlegt,að
hoyra hina smærri spámennina frá
holsjevismamm hjer norðnr á
hala vergldar vera sífellt að narta
í þá, sem þexsa hjálp hafa veitt
og hálda Rússlandi og hinni ráð-
andi stefnu þar fram sem óskeik-
i'lli og alsælli f.vrirmynd. Allir, er
fylgst hafa með í málum Rúss-
lands á síðustu árum vita að það
er ekkert fyrirmyndarland nú.
fremur en það var á dögum l?eis-
arastjórnarinnar. Og þó sú þjóð-
fjélagsmálatilraun, sem >ar hefir
verið gerð á síðustu árnni, geti
verið merkileg og eftirtektarverð
eð ýmsu leyti, er það alt annað
inál, hversu vel hún reynist. Það
er líka meira og meira að koma
fram, að kommúnistarnir eru að
slá af kröfum sínum og stefnu,
þar sem hagnýt reynsla og þjóð-
arnanðsyn hafa krafist þess. Og
þó ýmislegt í rússnesku þjóðlífi
fortíðarinnar hafi verið þannig,
að þaÓ hafi knúð frani og geti
að suniu leyti rjettlætt, eða að
min.sta kosti gert skiljanlega at-
fcurðina í Rússlandi, er ekki þar
með sagt. að þau sömu atriði eigi
við annarstaðar, þar sem aðstæður
og ástand er alt annað.
Það er sjáHfsögð skylda manna,
að reyna að fylgjast með í því,
sem í þessum málum gerist ann-
arstaðar, en það er fjarstffiða að
ætla sjer að gleypa hráar allar
þessar nýju stefnur hjer, án þess
að hugsa um gildi þeirra eða
framkvæmdamöguleika, eins og
AlþýðuMaðið gerir um kommún-
ismann rússneska.
Efniugosið.
J fyrra mánuði skrifaði danskur
maður, sem staddur var í ná-
nunda við Etnu, er hún gaus
síðast, grein nm ferð sína yfir
eldfjallið. Lagði hann npp frá
sjnábæ einum, Nicolosi, að sunn-
anverðu við Etnu og fór niður
að norðanverðu, þeim megin, sem
hinir nýju igígir eru, niður í bæ-
inn Linguaglossa, sem áður hefir
verið nninst á hjer í blaðinu, og
var í mikilli hættu af eldgosinu.
Eru hjer teknar nokkrar glefs-
ur úr grein hans, eftir að hann
fer að segja frá, þegar þeir nálg-
uðust tindinn á Etnu.
— Nú byrjar snjórinn. Fylgd-
armaður minn hefir sett á sig ull-
arhúfu, sean hylur evrun og háls-
inn. Annars er 'hann í sinni* gömlti
treyju. Það er ítalskur siður. —
Italía er land ullariðnaðarins á
veturna. Sje hálsinn aðeins vel
varinn, gerir ekkert til, þð manni
sje- kalt á fótum. Sjálíur 'hefi jeg
farið í tvwsti og vafið mig i
ciagblöðum lueði hak og fyrir.
Tveim klukkustundum áður en
við koinumst upp á toppinn á
Etnu hefst það. sem mig bafði
e’cki órað fyiir. Ogurlegur stonn-
i.i. Þfíð ö.skrar kringtím Etnu-
tindinn. Og sex stiga frost er
komið alt í einu.
Fylgdarmaðurinn verður að
hjálpa mjér af baki,. svo kal-dur
og stirður ei- jeg. Þar næst er jeg
lagður í trjerúm og vafið um mig
oteljaudi teppum. Jeg reyni að
hefja mnræður við fylgdarmann-
inn tun fascismann á ítalíu. en
hann slekkur kertaljósið og stillir
verkjaraklukkuna.
Klukkan 4y2 kallar hann: Við
verðum að leggja á stað. Jeg send
ist fram úr rúniinu — ískaldur
enn. Við. horðnm í skvndi, þnrt.
brauð og drekkmm kaffi með. —
Vindurinn fnæsir umhverfis húsið.
Við verðum að fara kringum
alla austurhlið miðgíganna tilþess
að kómast að ný.ju gígunum. Jeg
verð að fara úr regnfrakkanum
því annars sviftir vindurinn hon-
um snndur. Á undan mjer fer
tylgdarmaðnrinn og ber fárangur
Umboðsmenn:
I. Brynjólfsson & Kvaran.
Auglýsinga«
Islands
Austurstræti 12 (uppi),
inngangur frá Vailarstræti
Simi 700.
A.S.I.
Tekur á móti auglýsing-
um í hvaða blað og tíma-
rit sem er á landinu.
Utvegar teikningar og
myndamót til auglýsinga,
og aðstoðar auglýsendur
á allan hátt eftir megni.
okkar, jeg staulast á eftir, nærri
því skríð á höndum og fótum.
Reykurinn og ;iskan úr gígunum
pyj'ia.st framan í okkUr.
Sjáið þjer, sa-gði fylgdarmaðnr-
inn og staðnæmdisí, öll þessi stein-
í'/öi'g, sem fjellu hjer síðasta
sunmidag.
Jeg lít með uppgerðarstillingu
upp t.il toppsins á fjallinu. Hugs-
iim okknrv að það yrði sunnuclag-
ur á ný! En þá minnist jeg þess
sem próf. Paute eldgosafræðingur
'hefir sagt um Etnu. Miðgígurinn
var lokaðnr. HraunstrahiBnurinn
'kornst ekki upp þá leiðina sem
hann hafði áður farið. Þess vegna
leitaði hann út til hliðanna og
rnyndaði nýja spúandi gígi. Þeir
voru eins og kýli á hliðum f.jalls-
ins.
Nú urðum við að fara yfir göm-
ul hraun. Grjótbjörgin liggja í
dag eins og fyrir ÍOOO árum. Og
fætur okkar eru þeir fyrstu, sem
á þeim ganga. Og hvílíkur vandi
aði ganga hjer.
Við genguin upp i móti og of-
íw eftir. Þegar maður athugar
Etnn úr f.jarlægð, lítiir hún mjög
vingjamlega út nneð tsnjóhettu
sína og manni virðist, að ekki sje
öi'ðugra að' klifa upp hlíðarnar
en að f'ara njip Fredriks'bergs-
h-æðina. En þegar 4 reýnir, er
þetta alt öðru vísi. Hjer eru hæða
drög og dalir og' flatir, sem fju’st
sjást, þegar komið er fast að
þeim. En hið versta er þó vikrið,
því alt er þakið í því. Hvert skref
kostfir fjórfaldan kraft vegna
þess að fóturinn reniiur jafn liratt
til baka.
En loks byrjaði ferðiu niður
eftir. En fyrst settist jeg niður
og fórnaði fyrstu skónum mínurn;
þar var ekki tætla eftir.
Eftir alllanga göngu komum við
á fell eitt hátt og þaðan sáum
^ið alt hjeraðið, sem nýju gígirn-
iv voru í.
Undir þjettri rauðleitri gufn
lágu þeir í röð niður norðurhlið
f.iallsins. Og það vai' nierkileg
sjón.
Eftir marg-a klukkustunda göngu
komumst við að Monte Nero, þar
sem stærsti gígurinn myndaðist.
Auðvitað þoldum við ekki að
koma nær honum en í 500 metra
i'jarlægð. Aðra hverja mínútu
heyrðist brestur. Nei, brestur er
or' fátæklegt orð. Hljóð undirheim
anna jafnast ekki á við neitt það,
sem ofanjarðar er. Það byr.jaði
eins og dimt, greinilegt hljóð, og
c-ndaði í löngum, bergmálandi
niálmhljóoni.
Fallbyssur styrjaldarinnar, vjel-
byssur og hríðskotabyssur hafa
ekki allar til samans myndað
þesskonar hljóð. Þruinnrnar hafa
annan fónblæ. Púðursprengingar
sömuleiðis. Þetta hljóð var svo
óvenjulegt og skelt'ilegt, að það
kom manni til að skjálfa frá
hvirfli til ilja. Og oftir hverja
sprengingu hófst stór hraun. ðg
giifusúla upp úr gígniim, brenni-
teinslituð.
Nokkur siðar kaimim við að
stað. þar sem hraunstraumurian
hafði, vegna landlagsins brcytt
siefnu og myndaði þarna ei'ns og
vatnsfall. Hraunstraumurinn segi
jeg, vegna þess að menn eru van-
ir að nota það orð. Og neðar,
þar sem brattinn var minni, gat;
það verið rjettnefni, þar hreyf-
ist hraunleðjan hægt og sígandi.
áfram. En h.jer uppi, >ar sem
brattinn er mikill, er það ekki
straumur. Það er fossfall. Það
myndar í skyndi farveg um 100
metra breiðan og með flughraða
þýtur þessi glóandi grjótelfa á-
fram. þar sem stærðar björg velt-
ast bver um önnur áfram og
stingast á kaf með hvæsi og öskri.
Við hjeldum stöðugt áfram
gegn um pinju-skóginn án vegar
eða stígs. Fylgdarmaðnrinn var
langt á undan til þess að hraða
ferðinni sem mest. En jeg varð
Sílstjórar.
Ljettið ykkur vinnu við
hreinsun bílanna með
vatnspenslum.
F á 3 t í
Adalstraafi II.
jaí'nt og þjett að hvíla mig. —■
Vatnslausir vorulm við orðnir.
Og þó var það versta eftir. —
Milli síðustu dreifðu trjánna í
skqginum gátuiu við sj-eð Lingua-
glossa, langt niðri á sljettunni.
Fáeinar, raðir af 'húsum, tvo kirk-
juturna framan við græn trje
og' garða. En ferðin niður varaði
þrjár klukkustundir eftir stíg
e'num, sem þakinn var vikri, sem
valt undan fætinuim í hver.ju
spori.
Loksins — loksins komumst við
t’I Linguaglössa. Áður en jeg fór
að sofa um kvöldið leit jegútum
gluggan og sá bvernig alt fjallið
var eldlýst. Það er sú furðuleg-
asta sjón, sem jeg befi sjeð. Það
var s.jálfur djöfullinn, sem tundr-
aði þarna upp. Næsta morgun
gekk jeg út að hraunstraums-
röndinni, sem rann í hægðum sín-
mn gegn um þorpið utan við
Ling'uaglössa. Mörg hús stóðu að
Irálfu leyti inn í straumnuni.
Á götnm þessa þögula sveita-
þorps var alt í sínum venjulegu
skörðuin. Börniri 'hlupu berfætt
um göturnar. Konurnar komu
wggaricli með stórar leirkrukkur
á höfðinu. Þær höfðu verið að
sækja vatn í sameigmlegan brunn.
— Meðfiram þjóðveginum til
Randazzo, eina sitímilega veginn
í þessum bjeruðum, kom allur
hraunstraumurimi renuandi. Jeg
stóð leugi og bofi'ði á þennan
hús háa múr af undarlega rífn-
um og löguðum hjörgum. Það sem
var við hiiminn var ósljett, tind-
ótt. flinar og aðrar myndir komu
fram — stundtim eins og -hin
..heilögu hús“ Indverja, stundum
eins og steindjöflarnir á Notre
Uame. Af straumunum lagði
þessa óþolandi fýlu, sem er sam-
bland af brennisteini og brendtt
asfalti.
Erl. símfregnir
frá frjettaxitara Morgimblaðsin*.
Khöfn 16. ágúst.
Bandaríkin og Norðurálfumál.
Símað er frá New York, að
Bandaríkin ffitli að balda áfram