Morgunblaðið - 28.02.1924, Blaðsíða 4

MORGUNBIiADTÐ
lóður, sem skiftunum veldur. Jón
Bergsveinsson hefir sem sje drýgt
þk köfuðsynd, að þora að láta í
ljósi skoðanir sínar á landsmáhim
yfirleitt, og sjerstaklega emu
máli, sem .varðar sjávarútveginn
mikils, sem sje steinolíu-einkasöl-
•unni, og þar verið á öndverðura
«n!eið við ýmsa fiskifjelagsfull-
trúa.
Varaforseti fjelagsins var kos-
inn ,Arngr. Fr. Bjarnason, þing-
jKiannsefni „Tímamanna“ í N.-
ísafjarðarsýslu við síðustu aiþ.-
kosningar. Verður ekki sagt, að
iientugt sje, að ná til hans þang-
hvenær sem hann kynni að
þurfa að gegna störfum í forföll-
um forseta.
ISSlfill!
1914--191I
og eftirköst hennar.
Lokahefti þessa rits, eftir porst.
öíslason, kemur innan skamms
út. Aður eru komin út 3 hefti,
hvert 12 arkir, en þetta hefti
verður tvöfalt að stærð, svo að
ait ritið verðm’, eins og ráðgert
var í byrjun, um 60 afkir, eða uá-
lægt 960 hls.
--------o-----—*
FRÁ DANMÖRKU.
fána sinn í líkfylgdinni og Odd
Fellovvar, sem báru kistuna úr
kirkju höfðu heiðursvörð við kist-
una.
-----x-----
DAGBÓK.
Skotæfing í kvöld kl. 8 í bárnbúð.
Verslunarmannafjelag Reykjavíkur
heldur fund í kvöld kl. 8% í Kaup-
þingssalnum.
Dr. Kort K. Kortsen heldur í kvöld
í háskólamim fyrirlestur ‘um braut-
ryðjendur í dönskum skáldskap (Ge-
org Brandes). Okeypis aðgangur fyr-
ir alla.
Brúðkaup verður haldið í Hjálp-
ræðishernum í dag. Ganga í hjóna-
band ungfrú María Carlsen (dönsk
stúlka) og Gestur 'Árskóg lautinant.
Viðstaddir athöfnina geta menn
fengið að vera gegn 50 aura gjaldi.
Skipafregnir. Gullfoss fór frá Berg-
en í fyrradag, fullfermdur, og með
20 farþega, Goðafoss kom til Djúpa-
vogs í fyrradag frá útlöndum. Lagar-
foss var í Leith í gær. Willemoes er
í Leith og tekur þar vörur til Norð-
urlands.
Frost allmikið hefir verið á Norð-
urlandi undanfarna daga, var sagt
í símtali við Akureyri í gær. Afla-
laust er þar nú með öllu.
SíSasta orðio í grein if. Laxdals í
blaðinu. í gær, ,Gengismálið og fleira',
átti að vera bönkunum, en ekki blöð-
unum.
Vegna athugasemdar Halldórs Páls-
sonar í Morgunblaðinu í gær, vildi
jeg mega geta iþess, að mjer vitan-
lega er mjög mikill munur á rjett-
indum verkfræðinga frá Polyteknisk
I.æreanstalt í Khöfn og verkfræð-
inga frá Horsens Bygningsteknikum.
Kemur sá munur fram m. a. í því,
að verkfræðingar frá P. L. ganga
beint inn í Verkfræðingafjelagið
daniska, en þeir frá Horsens geta ekki
gerst fjelagsmenn þar.
Th. Krabbe.
Vitinn og Hliðarvagninn eru orðnir
frægir menn meðal kvikmyndagesta
hjer í bænum. Undanfarið hafa þeir
dregið húsfylli að Gamla Bíó á
hverju kvöldi; enda er myndin, sem
þeir birtast í í þetta sinn óvenju
skemtileg, og leikur hliðarvagnsins
og kerlingar hans ágætur.
P. Nielsen fyrrum verslunarstjóri
á Eyrarbakka var á áttræðisafmæli
sínu í gær sæmdur riddarakrossi
Fálkaorðunnar.
I
Æfintýrið, sem Leikfjelagið sýndi
í gær, er fjörugur og skemtilegur
leikur og yfir höfuð vel leikinn.
Honum var tekið með miklum fögn-
uði.
*
Alþingi. I gær urðu allsnarpar deil-
ur í Nd. um afnám háskólaembættis
Guðm. Finnbogasonar. Með afnám-
inu töluðu Jörundur Brýnjólfsson og
Bernhard Stefánsson, en móti Bjarni
frá Vogi. I Ed. vap enginn fundur.
I dag er lokaður fundur í sameinuðu
þingi. Annars er flest með kyrrum
kjörum í þinginu og allur þorri mála
enn í nefndum. Umr. eru þó þegar
orðnar all-langdregnar um sum mál,
og á 'fumlina að komast sá bragur,
sem venjulega fylgir ‘slíku og oft
kefir auðkent þá talsvert: ókyrð og
ráp til -og frá, eða þá að þingmenn
blunda í sætum sínum. Einn þingm.
t. d. svaf all-lengi undir fiskiveiðaum-
ræðum í gær. Og málið alt var látið
sofna á eftir.
Stjórnarskifti eru í vændum innan
skamms, að því er sagt er.
Kæra ein, sem lögreglan hefir haft
tii meðferðar undanfarið, hefir verið
mjög umtöíuð hjer í bærium nú um
skeið. Ymsar sögurnar niunu þó vera
mjög orðum auknar. Sannleikurinn
er sá, að maður einn hjer í bænum
var fyrir nokkru kærðnr fyrir kyn-
villingshátt og ýmislegt í því sam-
bandi. Var setlur sjerstakur lög-
fræðipgur til ,að rannsaka þetta hjá
lögreglustjóra. Hefir hann lokið rann-
sókn sirmi og munu plögg málsins
nú vera til athugunar í stjórnarráð-
inu og bíða úrskurðar um það, nvort
hefja skuli málsókn á hendur hinum
kærða manni. Um niðurstöðu rann-
sóknanna er armars ókunnugt.
Dansleikur Knattspyrnufjel. Rvík-
ur fer fram í Iðnó næstk. laugardags-
kvöld og hefst kl. 9. Fjelagar vitji
aögöugumiða fyrir sig og gesti sma
í veersl Haraldar .Vrnasonar.
Um Eskimóa og viðskifti Vilhjalm*
Steiánssonar við iþá, ætlar Ólafur
Friðriksson að halda fyrirlestur í <
Bárunni á sunnudaginn. (Sjá augl.)* S,
Lausn frá embætti hefir Karl Ein-
arsson sýslumaður í Yestmannaeyj"
um fengið, og er Sigurður Sigurðs-
spn lögfræðingur frá Vigur settur
sýslumaður í Vestmannaeyjum, ogfor
hann þangað með Esju síðast.
Dagskrá Ed. alþingis fimtudaginn
28. febr. 1924, að loknum einkafundi
í samein. þingi, er hefst kl. 1 siðd.
1) Frv. til 1. um að sameina kenuara- i
starf í hagnýtri sálarfræði við H-á- ^
skóla fslands við forstöðu Lands-
bókasafnsins; 1. umr. 2) um afuam
kennarastóls í klassiskum £ræðuruvr® !
Háskóla íslands og að flytja núver'
ar.di dócent í grísku og latínu $
mentaskólanum; 1. umr. 3) um breyt'
ingu á lögum nr. 59, 22. nóv. 1007»
um fræðslu barna; 1. umr. f Nd. 1)
um síldarbræðslu; 1. umr. 2) um
sjerstakt lestagjald af útlenduffl
vöruflutningaskipum; 1. umr. 3)
sjerstakan vörutoll; 1. umr. 4) UI11
breytingu á lögum nr. 62, 27.
1921, um einkasölu á áfengi; 1. u®r-
5) um breyting á lögum nr. 29, 20.
júní 1923, um atvinnu við vjelgætslu
á íslenskum mótorskipum; 1. nnir.
6) um heimild fyrir ríkisstjórnina til
þess að innheimta ýmsa tolla -og
giöld með 25% gengisviðauka; !■
umr.
---------o--------
Rvík 26. febr.
Dansk Luftfartsselskab hefir í
kyggju að halda uppi áætlunar-
ferðurn á tveimur loftleiðum á
sumri komandi. Onnur leiðin verð-
ur frá Kaupmannahöfn til Máim-
Áyjai‘ og þaðan um Kaupmanna-
feöfn til Rotterdam, en þar er
#kift um fiugvjelar hvort heldur
vill til London eða París, þanníg
aC hægt er að komast alla ieið
til Kaupmannahafnar og London
eða Kaupmannahafnar og París
á rúmum 11 klukkustundum. Hin
flugleiðin verður milli Kaup-
mannahafnar og Hamborgar, sú
er best gafst í fyrra. Um fram-
kvæmd þessa máls fer eftir því,
hve mikið ríkið leggur af mörkum
til fyrirtækisins.
— Árið 1923 var alls slátrað
3,400,000 svínum til útflutnings í
Danmörku. en árið áður liafði
rerið slátrað 2,2 miljónum svín-
um.
Larsen skipstjóri vat jarðaður
frá Hellerup kirkju að viðstöddu
afar miklu fjölmeuni. Kistan var
alþakin hlómum og á henni silfur-
skildir frá Odd Fellow- bræðrum
og hafnarverkamönnum í Reykja-
vík og skrautlegir kransar frá
Eimskipafjelagi íslands og „Is-
landsk Handelsforening“. í lík-
fylgdinni voru margir fslendingar,
þ. á. m. Ragnar Ólafsson konsúll
og Helgi kaupm. Hafliðason. Enn-
fremur Sören Goos útgerðarmaður,
-Tensen Bjerg kanpmaður, Fanöe
skrifstofustjóri Eimskipaf jelags-
ins í Kaupmannahöfn, skrifstofu-
stjórar Sameinaða fjelagsins og
þeir skipstjórar þess, sem staddir
voru í Kaupmannahöfn; ennfrem-
ur fyrirrennari Larsens heitins,
Aasberg skipstjóri. Lydersen skip-
stjóri og Frandsen skipstjóri, sem
t.ekur við stjórn ,,íslands“, stóðu
við kistuna með fána Sameinaða
fjelagsins vafðan sorgarslæðu. —
ftkipst j óraf j elagið hafði einnig
Jafnaðarmaðurinn.
Skáldsaga eftir Jón Bjömsson.
— Segðu ekki neitt, Þorbjörn, mælti Saxnson
og lagði flata hendina fram á borSið. Jeg sje
hvernig umhorfs er <í sál þinni. Þú átt bágt —
eins ,og allir þeir, sem standa á rústum. þeirra
kastala, sem þeir hafa bygt í unggæðislegri of-
dirfsku — þó ekki hafi verið nema í loftinu.
— Við hvah áttu? spnröi Þorbjörn, og rödd-
in skalf og handleggurinn, sem liann studdist í.
— Þú ert farinn að hafa grun um, að nú
eins og fyr verði lýSnum ekki lyft með því, sem
þú hefir talið sterkasta lyftimagnið. Er það
ekki rjett? Vertu nú einlægur, Þorbjörn. Ilræsn-
in er rót alls ills.
Þorbjörn ljet fallast aftur á bak í legubekk-
inn. — Jeg veit eliki hvaö mig grunar, og hvað
jeg er viss um. En — en — jeg lield, að jeg sje
að —sturlast.
Samson tók utan uin gljáslípaðan bikarinn og
kinkaði kolli.
— Jeg sá það, Þorbjörn, sagði hann r.jett á
eftir, að lífið'vas að hefna sín á þjer. Eða vitka
þig — jeg veit ekki hvort heldur. En talaðu
ekki um sturlun. Þangað er löng og krókótt leiö,
og hana ferðu aldrei. Þú gengur of beint til
þess.
Þorbjörn reis upp snögglega og horfði á
Samson.
— Veitstu hvað það er, að fá efann, ískald-
an, nagandi efann, inn í sál sína? Veitstu hvað
það er, að sjá alt í einu lífsverk sitt, sem mah-
ur hefur elskað, fómað öllu, barist fyrir, verða
að hjegóma, ef til vill að vitleysu eða eyöilegg-
ingu ? Þú veitst það ekki, Samson!
Samson drakk í botn bikarsins og setti hann
hart niður.
— Nei — jeg hefi ekki reynt það. En jeg
skil það.
Þorbjörn tók að ganga um gólf, hratt, eirðar-
leysislega, ekki í sömu átt, heldur ýmist fram
að stofudyrunum, eða út að glugganúm, eða
að svefnherbergisdyrunum — eins og alstaðar
væru logandi eldibrandar fyrir honum.
— Taktu þessu með þolinmæði, Þorbjörn,
sagði Samson, þegar hann hafði horft á Þor-
björn um stund og helt 4 bikarinn. þetta er
öldugangur lífsins. Við erum stundum á hvít-
fyssandi, brjóstabláum faldinum. stundum niðri
í öldudalnum. Nú hefur þú fallið niður í einn
dalinn.
— Þú talar eins og barn, sagði Þorbjörn með
annariegmn ákafa. A8 taka því með ró og þol-
inmæði, aS maður hefir bygt líf sitt á kviksyndi,
að sjá, að hugsjónin, sem maður trúði á er
fjarstæða — og alt sekkur — sekkur!
— Þú hefir ekki lifað til einskis, Þorbjörn.
Þú hefir blossað upp á stórsýnum draumum,
fylt sál þína anda og eldi þeim, sem hugsjónin
gefur — þó hún sje fölsk. Þú hefir þreifað á
þeim mætti, sem fylgir því, að lifa fyrir hug-
fólgið starf, stefna að ákveðnn marki — þó
markið víki nú undan þjer og leysist upp í
óveruleik. Konungs-hugsjón hefir þú borið í
sál þinni, en valið henni ranga leið til fram
kvæmda. Þú hefir lifað stutt en vel — átt éld
hins lifandi manns, stórsýna manns, djarfa
manns. Hvers krefstu meira?
— Aö standa við markið og geta sagt: Hjer
er jeg kominn! Að þreifa á hugsjón nnnni um-
'skapaðri í veruleika. Hitt nægir mjer ekki. Það
nægir engum með mannslund. Það er ekki jeg
sjálfur, sem bíð ósigur. Það hrynur alt í kring
um mig — fellnr — fellur þrotlaust!
Þorhjörn settist aftur og þagði um stund.
Samson drejrpti á bikarnum, ört en lítið í seun.
Svo hóf Þorbjöi’U aftur máls, lágt og slitrótt
eins og eitthvað liefði brostið í honum.
— Arin, sem jeg var í Höfn, varð mjer það
ljóst, að jeg hlaut, samkvæmt einhverri ó-sjálf-
ráðri eðlishvöt, að finna eitthvert mark að stefna
að og keppa að — einhverja hugsjón — há-
leita, göfuga hugsjón------að lifa fvrir ------
eitthvað mikilvægt, djarft, heilagt. —---Hvað
var hagfræðin ? -— — Dútl og dund. — —
Ekkert. ------ Ekkert mannsverk.--------Engin
dáð. — — Mig þyrsti í stórvirki! — — Jeg
fór að lesa rit jafnaðarmanna og kommúnista.
— — Sfefna þeirra varð mjer einskonar op-
inberun — fagnaðarerindi. —- — > Henni sló
niður í iíf mitt eins og blossandi leiftri.----
Þarna var mannsverk ------stefna —• — mark.
Jeg heillaðist — blindaðist------og æddi hing-
að heim-------og hjelt að jeg kæmi með frels-
un lands og lýðs í faðmi mínum. — Þorbjörn
hafði sagt þetta með hárri röddu, en nú dró
niður í honum. — — En hvar er fhelsunin?
Alt í sömu sporum og áður! Nokkur fjelög
stofnuð. — — Nokkrir menn, sem teljast full-
trúar Verkamanna í bæjarstjórnum. Einn á
Alþingi. — — Fámennur flokkur.----------- Eng-
in lyfting hugarfarsins hjá stjettinni — —
enginn eldmóður. — — Þetta er árangurinn*
— — Þetta er frelsunin. —
Þorbjörn þagnaði. Svitinn stóð í stórum Per^'
um á enni hans náfölu. Hann andaði svo þnngtf
að brjóst hans hófst eins og þungt öldusog.
Samson sat upprjettur í sæti sínu og hlust'
aði eins og námfúst skólabarn á Þorbjörn. OS
þegar hann laulv máli sínu, þreif hann bikar'
inn og hrópaði:
— Skál, Þorbjörn! Lífið hefir farið vel ®e5
þi? — þú hefir lifað eins og maður — til þ®36
að vitkast — sjá sannleikann — finna lög»iaJ
tilverunnar. Nú gætir þú dáið rólegur.
Samson drakk langan teyg.
Þorbjörn spratt enn á fætur og reikaði' 1101
gólfið á sama hátt og fyrv Hann hóf máls &
sama efninu eftir nokkra þögn.
— Jeg veit það, Samson, að lijeðan af ef
jeg liálmstráið, sem flýtur á læknum. Mjer hef'
ir orðið það ijóst síðustu mánuðina. Svo fef
hverjum þeim, sem dregur sig á tálar. En finst
þjer ekki, að mjer hafi verið vorkun? Allur
heimurinn liggur í sárum. Vierðmæti, andl®£
og efnaleg, sem trúað var á, eru orðin að engu'
Við getum sagt, að almætti þess sem var, sIe
orðið að vanmætti. Alt í rústum, eyðileggingUj
dauða. Sjálf trúin, sem menn höfðu bvgt ^
sitt á, var að víkja og svökja. Jeg stend nng'
ur og ólmhuga í þessu fárviðri byltinganna-
Jeg þykist koma auga á leið, sem liggi til f®r'
sældar, viðreisnar. Var það furða, þó jeg legN
inn á þiá braut? Va r það undarlegt, að 2e^f
fyltist eldi? Og varð stórhuga og þunghöggnf
á þeim, sem mjer fanst á móti standa? —
nú er þessn öllu lokið. Þetta Fata morgana líf^
íníns er sokkið í sæinn. Og jeg stend eftir
auðn og eyðimörk. /
Þorbjörn staðnæmdist úti við gluggann 0t>
laut höfði.
Þá sagði Samson lágt:
— Hvað ætlarðu að gera, Þorbjörn ? ( ,
— Hvað gerir hálmstráið, sem flýtur
straumnum? Berst út í hafið — hverfur.
— Svo hugsjúkur ertu, Þorhjörn, sagði SaU^
son og dreypti á. bikarnum. Þar ertu að koW13’
í aðrar öfgarnar. Og veitstu af hverju •
— Nei, svaraði Þorbjörn dræmt.
Af því, að þú átt, enga trú, engan &
iið-
liefö1
— Á jeg að skilja það svo, að mjer
verið borgið, ef jeg hefði verið trúmaðwr-
I
i
Si
s
3
*
II
3
*
\
1
i
i