Morgunblaðið - 10.08.1924, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
» — Tiikyuningar. ———
Drýgri eagi* dagbdk er,
Dranpnis amíCa hringa,
en dagbókanna dagbók hjer:
Dagbók anglýsinga.
Amatörar! Ko'mið í Ingólfsstræti 6.
---- Viískifti.---------------
Dívanar, borðstofuborð og stólar,
óöýrast og best í Húsgagnaverslun
Jteykjavíkur.
Morgan Brothers vins
Portvín (doublo diamond).
Sherry,
Madeira,
eru viðurkend bert.
Lítið notuð dragt til sölu á Lauga-
veg 85. Lágt verð.
Nýjar kartöflur, laukur, toppasyk-
ur, molasykur smáh., íslenskt smjör.
Ódýrt.
Hannes Jónsson, Laugaveg 28.
Hitaflöskur 3 kr. Olíugasvjelarnar,
sem engan svíkja.
Hannes Jónsson, Laugaveg 28.
Ný fataefni í miklu úrvali. Tilbúin
föt nýsaumuð frá kr. 95,00. Föt af-
greidd mjög fljótt. Andrjes Andrjes-
son, Laugaveg 3, «ími 169.
Hreinar ljereftstuskur kaupir fsa-
foldarprentsmiðja hæsta verði.
Og hvaða jökulár eru það, sem
frjóvga engi okkar?
Varla er það Jökulsá á Sól-
lieimasandi. Við, sem, erum aldir
npp í nágrenninu við hana, sjáum
Idrei annað en svartan sand, sem
luin ber fram.
Og hvað segja bændur hjer af
Hafursá, sem rennur fram milli
Steigarháls og Pjeturseyjar ? Mun
þeím finnast að hún 'hafi frjóvg-
að engi þeirra? par sem áður var
rennis'ljett engi, eru nú stórgrýtt-
ir aurar eftir framburð Hafursár.
Miklum peningum og mikilli
vinnn hefir verið fórnað í þessa
ílít, ’ til þess að verjast eyðilegg-
iiigu. En ekkert hefir dugað. Stór-
grýtt urð er sú eina ,,frjóvgun“,
sem Hafursá hefir veitt á engjar
okkar, og eyðilagt með öllu; og
hún heldur áframi eyðilegging-
utrni.
Besta engið hjer í Mýrdal ligg-
ur milli Reynisfjalls og Oeita-
f.ialls, og sem betur fer er það
laust við átroðning jökulvatn-
anna.
Eýðileggingpr þær, sem Hafursá
hefir gert hjer í Vestur-Mýrdaln-
um, sjá allir, sem ferðast hingað,
því þjóðbraut liggur mitt í gegn
um þær. Bænda-„leiðtoginn“ Tr.
p. fór einnig í gegn um þær. Og
þegar hann kemur til Reykjavík-
ur, dáist hann mjög yfir frjósemi
jökulvatnanna, yfir því mikla
gagni, er þau gera engi okkar.
Er þessi aðdáun hans í fylsta sam-
ræmi við það, er jeg hefi sjeð
hann sjálfan láta gera, við hið
undurfagra tún, sem faðir hans
hafði ræktað í Reykjavík- Hefir
haiín látið flytja á túnið stórar
malarhrúgur, og mælt túnið út í
byggingarlóðir.
En þess háttar frjóvgun —
malarhrúgur, dugir ekki á engjar
pkkar sveitabændanna, sem þurf-
um að slá engjamar.
Hvaða ræktunarað’ferð skyldi
„bændaleiðtoginn“ benda okkur á
næst ?
Mýrdal, 1. ágúst ll924.
Bóndi.
Þjettbygðasta landið
í öllum heiminum telja margir
fró'ðir menn, að Bandaríkin muni
verða, er tímar líða. Enn er mikið
af ójiotuðum auðæfum þar í landi,
ónotuðum og óhpeyfðum; og nú,
þegar svo má segja, að hurðínni
hafi verið skelt í lás fyrir augum
annara þjóða, hafa heyrst raddir
um það vestra, livort þeir hafi
ekki verið of fljótir á sjer, og
hvort ekki geti verið, að þetta
seinki um of fólksfjölgun í land-
inu. En aðrar raddir hafa þegar
heyrst, er neita þessu og sanna
mál sitt með: tölum. Er ekki úr
vegi að minnast lítilsháttar á
þetta nú og síðar annað, Banda-
ríkjunum viðkomandi. Um fálönd
er nú meira skrifað nm heim all-
an, enda eru þau æ að verða meira
áberandi í heiminnm.
pað er bent á, að síðan 1920
jókst íbúatalan í Bandaríkjunum
nm 7.115.000, sem er ámóta margt
og allur fólksfjöldi í landinu var
árið 1810. „Ef svona heldur á-
fram“, stendur í blaðinu Phila-
delfia Ledger, „mun margur sá, er
nú er á lífi, sjá þann dag, er 200
miljónir manna búa í þessu
landi“.
Ef litið er á manntalsskýrslur
vestra, sjest, að árið 1790 voru
tæpar 4 miljónir manna þar í
landi.
Tafla sú, sem á eftir fer, sýnir
hve fólksfjölgunin hefir verið
geysimikil í þessu víðlenda ríki:
1790 ................ 3.929.214
1800 ................ 5.308.483
11810 ............... 7.239.881
1820 ................ 9.638.453
1830 ............... 12.866.020
1840 ............... 17.069.453
1850 ............... 23.191.876
1860 ............... 31.443.321
1870 ............... 38.558.371
1880 ............... 50.155.783
'1890 .............. 62.947.714
1900 ............... 75.994.575
1910 ............... 91.972.266
1920 .............. 105.710.620
En þessi mikla aukning veldur
og áhyggjum hjá sumum, er at-
hugað 'hafa ástahdið í þeim tveim
ur löndum, sem nú eru fjölmenn-
ustu lönd heimsins: Indlandi og
Kína. prátt fyrir forna og merka
menningu hefir líðan fjöldans í
þessum löndum verið langt frá
því sæmileg, frá amerísku og Ev-
rópisku sjónarmiði. Líkt má ségja
um Japan. Mannmergð pýska-
lands fyrir stríðið er af sumum
talin ein af orsökunum fyrir því,
að styrjöldin skall á. Jafnvel í
Englandi er fleira fólk en lifað
getur sæmilegu lífi. Og það geti
vel farið svo, að í framtíðinni
verði það ekki eins mikils metið
og nú, að láta Bandaríkin verða
mannflesta land heimsins.
Blaðið Washing’ton Star segir:
„pað er meira um það vert, að
vinna að því, að öllum landslýð
ge'ti liðið vel, heldur en að: hugsa
um aukningu fólksfjöldans að-
eins‘ ‘.
iðjið iíid pað besta
vimn
eru ómenyuð drúguvin. — Innflutt
beint frá Spáni.
DAGBÓK.
I. O. O. F. H. 1068118.
Veðrið síðdegis í gær: Hiti á Aust-
urlandi 10—15 stig, á Vesturlaijdi
9—12 stig. Suðvestlæg átt á Suður-
landi. Norðvestlæg á Norðausturlandi.
Lítilsháttar virkoma víða um land.
„Leifur Eiríksson.“ peir sjóvíking-
arnir á Leifi Eiríkssyni ráðgerðu að
fara á stað í gærkvöldi, en eigi varð
af því. Munu þeir sennilegast komn-
ir á stað, er blaðið berst lesendunum
í hendur. Fara þeir hjeðan til Austur-
strandar Grænlands. — Auk þeirra
þriggja, sem nefndir voru í greininni
í Morgunblaðinu í gær, er með í för-
inni málarinn Todahl.
Forsætisráðherra bauð flugmönnun-
um til hádegisverðar í gær. Sátu það
boð og Pjetur p. J. Gunnarsson, um-
boðsmaður Bandaríkjastjórnar hjer,
ýón porláksson fjármálaráðherra,
.jSveinu Björnsson, fyrverandi sendi-
herra, Asgeir Sigurðsson konsúll,
Knud Zimsen borgarstjóri, Mr. Crum-
rine, Guðmundur Sveinbjörnsson skrif-
tofustjóri og nokkrir yfirforingjar
af herskipunum.
íslandssundið verður háð í dag kl.
3, í Orfirisey. Má búast við að marg-
ir fari út í eyju til þess að horafa á
sundmennina keppa, t. d. vegna þess
jað Erlingur Pálsson keppir. Allmargir
drengir, sem álitnir voru of ungir til
þess að keppa í Islandssundinu, keppa
í 200 metra sundi. Einnig verður
kappsund fyrir konur og hefir Morg-
pnblaðið heyrt að þrjár konur taki
þátt í því. Amerísku blaðamönnun-
um og ýmsum foíingjurn a£ herskip-
iraum hefir verið boðið að vera við-
sladdir sundið.
Botnia kom í gærmorgun snemma
frá útlöndum. Meðal farþega, auk
Aasberg skipstjóra, sem áður var get-
jð, voru þessir: Oskar Scherring frá
Kaupmannahöfn, frá Leith: Mr. Kot-
hari, ungfr. Thors, Miss J. A. Watson,
jMiss Dawis, Miss Shanahan, Miss
Staff, Miss Reynard, Miss Hocking,
Miss Tutt, Miss Liethen, Miss Top-
ley, Miss Sivyen, Miss Galleway, Miss
Hamilton Smith, Miss Bonner, Miss
Steele, Björn Jakobsson, Skram, Em-
ptage, Ricketts, S. M. Benetdiktsson,
Mr. Fiower' og sonur hans. Frá pórs-
höfn komu: Tage Möller, I. Ólafs,
Kornerup Hansen, Bjarni Sæmunds-
son, Jónas Halldórsson.
„Kári Sölmundarson“ kom af veið-
um í gær.
E.s. Skald fór til Englands í gær.
Kvikmyndahúsin um helgina: — í
Xýja Bíó verður sýnd mynd, er heitir
„Eldorado,“ éhrifamikil spönsk mynd
og að mörgu vel leikin. í Gamla Bíó
jverður sýnd myndin „í heljar greip-
um“ og leikur hin vinsæla leikkona
Lya de Putti aðalhlutverk.
Gamalmennaskemtunin. Hún verður
haldin á Grund í dag, ef ekki verður
rigning. Hefst liún klukkan 1, og
leikur Hljóðfærasveit Reykjavíkur á
horn klukkan 1—2. Kaffiveitingar
fara fram o. s. frv. Munu margir bæ-
jarbúar vafalaust fara suður á Grund
og gleðja gamalmennin og styrkja
hælið.
pegar blaðið fór í pressuna í gær-
kvöldi var skýrt frá því, að menn
hefðu brugðið vel við og gefið ýmis-
Lgt til skemtunarinnar og væri ekki
■hörgull á neinu, nema helst kökum,
og er enn tími til stefnu að bæta úr
því. Eru brauðgerðarhúsin og fleiri
vísir til að sjá um, að ekki verði
of smátt um þess háttar suður frá
í dag. Síðast en ekki síst má geta þess
í sambandi við skemtun þessa, aö
^Signe Liljequist ætlar að syngja fyrir
gamla fólkið klukkan þrjú. Gerir hún
jbað án nokkurar þóknunar og er það
því þess vert, að því sje á lofti haldið.
.Verði veðrið gott mun epginn iðrast
þeSs, að skreppa suður á Grund í dag.
Skólaáhaldasýningu hefir Guðmund-
ur Gamalíelsson í búðum sínum f
Lækjargötu í dag, eins og auglýst er
hjer á öðrum stað. f utanför sinni 1
sumar komst Guðmundur í sambönð
við bestu sjerverslanir í kemsluáhöld-
um á NorðurlÖndum, og mun hann
nú geta birgt skólana aö öllum þeim
i tækjum er þeir þurfa til að geta
fylgst með tímanum.
i
Til þingvalla sendi Hjúkrunarfje-
lagið Líkn tvær bifreiðar í gær með
börn undir umsjón bjúkrunarkvenn-
anna frk. Eiríks og fröken Magðalen*
Guðjónsdóttur.
Hjólreiðakappmót verður háð í deg,
ef veður leyfir. Verður farið frá Áx-
ibæ kl. 2l/í, og haldið til pingvalla.
lÆtlast er til að keppendur komi affc-
ur að Tungu um kl. 6. — og hefst
þar ýmiskonar gleðskapnr, sjá augl.
í blaðinu.
Safn Einars Jónssonar er opið frá
kl. 1—3 í dag.
Fögnuður lýövelðisins.
Eftir A. de Blacam.
Svo hrifnir voru sjálfhoðaliðarnir af
því hve aðdáanlega Brigid söng hið
foma, keltneska kvæði, að þeir þögðn
drykklanga stund frá því er hún hafði
lokið söng sínum.
Loks rauf Farragal þögnina:
„Við ættum ekki að kvarta, því þeir,
sem á undan gengu, áttu enn erfiðara
en við. Sjaldan er hurð óopnuð látin,
þar sem við knúum á.“
Brigid var glöð yfir þögn þeirra, því
hún vissi, af því hún átti viðkvæmni
listamannsins í ríkum mæli, að hún hygð-
ist á hrifni og skilningi. Og þegar hún
heyrði þá hvísla „aris“ þá var hún
reiðubúin til þess að syngja meira fyrir
þá. Hún söng söng, sem margar endur-
minningar voru við tengdar, Siubhail á
Ghra. —
I would I were on yonder hill,
It’s there I would sit and cry my fill,
Till every tear would turn a mill —
But you may go, mavourneen, safe.
Og þegar vísan þessi hljómaði um stof-
una, varð Faragal þess var, að Marcus
lagði hönd sína á öxl hans og þrýsti að.
Brigid var óspart klappað lof í lófa, en
á meðan á því stóð, kom annar varð-
maðurinn inn og hvíslaði einhverju í
eyra Faragal.
Faragal stóð á fætur og mælti:
„Við erurn yður þakklátir, húsmóðir
góð, fyrir alla gestrisnina. Og það gladdi
okkur, að hin Ikeltnesku áhrifin eru sterk
í þessu húsi. Við óskum þess, að seinna,
þegar lýðveldið er komið á fastan fót,
fáum við að heyra fögur kvæði jafn vel
sungin í þeSsari stofu. Nú verðum við
að halda áfram för okkar“.
Á meðan hann mælti höfðu sjálfhoða-
liðarnir gengið út, girt sig ólum sínum
og bundið pinklana á herðar sjer og
skipast í röð á hlaðinu, þegjandi og
hljóðalaust. Marcus og Faragal gengu
með Mareusi til dyra. Sjálfboðaliðarnir
!l<ivöddu að hermannasið og gengu á
braut, undir forystu litla Jem, sam-
kvæmt skipun Faragal. Mælti hann nú
við Marcus:
„Er ekki bráðum kominn tími til, að
ungir og röskir inenn í þessu bygðar-
lagi hjálpi I- R. A.*) dálítið ?‘‘.
„pii hefir rjett að mæla, og geti jeg
vakið þá, þá skal jeg víst neyna“.
„Hvað er um konurnar?“,. sagði Fara-
gal, og sneri sjer að Brigid.
nPær hafa aldrei verið eftirbátar karl-
mannanna í neinu“.
Svo spurði hún allhvasslega:
„Frá hverju skýrði yarðmaðurinn yð-
ur ?“.
„pjer leruð skarpar, húsmóðir góð‘%
sagði Faragal. „En jeg skal skýra yður
frá því. Hann sagði mjer, að ferðamaður
einn hefði skýrt frá því, að tvær bif-
reiðar og tveir tugir hermanna biðtí
*) I. R. A. = Irish Reþubliean Armý
(írski lýðveldisherinn).