Morgunblaðið - 23.08.1924, Síða 2

MORGUNBLAÐIB
iHaTmM
Harfa lihannsdöltlr, skðioia.
Minningarorð.
í vetur var lauslega minst í
blöðum hjer, andláts hennar. pað
vill ganga svo venjulega, að það
er hljóðlátlegt umhverfis konurn-
ar og fara fáar sögur af starfsemi
þeirra löngum, hversu snildarlega
sem hún er af hendi leyst, og svo
fór hjer. Virðist mjer þó ek'ki
leika vafi á því, að bæði hæfileik-
ar og störf Maríu Jóhannsdóttur
hafi verðskuldað það, að minningu
hennar væri meiri sómi sýndur
en raun virðist ætla að verða á.
Með því að jeg kyntist einum
þættirnim í starfsemi þessara látnu
merkiskonu og naut þar góðs af
yfirburðum bennar um nokkurt
skeið, iangar mig nú, eftir andlát
hennar, að minnast hennar með
fáeinum orðum, vildi jeg að þau
gætu orðið þakklætisvottur, þó
úfullkominn sje, fyrir við'kynningu
mína við þessa ágætu konu.
María Jóhannsdóttir var upp-
runnin úr Strandasýslu, en um
ætt hennar er mjer annars ger-
samlega ókunnugt. pótt, hún væri
eflaust af fátæku fólki komin
braust hún í því á ungum aldri
að leita til Reykjavíkur til þess
að afla sjer mentunar, var hún í
Reykjavík nokkur ár, stundaði
fyrst nám og vann svo eitthvað
við skrifstofustörf. Nokkru síðar
rjeðst hún að Laugamesspítala til
hjúkrunarnáms og gerðist, er því
4iámi var lokið þar, hjúkrunar-
kona á Vífilsstöðum. Var hún þar
til ársloka 1918, að heilsa hennar
bilaði fyrir fult og alt. Fluttist
hún þá til Stykkishólms og var
þar til dauðadags.
pað varð mitt hlutskifti, að búa
við hjúkrun hennar nokkuð á
þriðja ár. Mjer er það og mun
verða minnisstætt með hvílíkri
dæmafárri alúð og slkyldurækni
hún rækti það starf, þótt engan
veginn væri það ljett Verk. pað
var þó víst, að hún gekk ekki
altaf heilbrigð að verki á þeim
árum, en langt var frá henni að
hafa nokkru sinni orð á slíku.
pað er nú liðið á annað ár síð-
an eitt blaðið okkar slöngvaði
þeim hrottalega sleggjudómi út
á meðal þjóðarinnar, að hjiikrun
sjú'klinga á Vífilsstöðum væri
„sorglega ljeleg.“ Jeg þykist hafa
fengið næg kynni af því máli til
þess að geta rnyndað mjer um það
rökstudda skoðun, frá sjónarmiði
sjúklingsins, og þau kyimi hafa
sannfært mig um það, að yfirleitt
hafi val á hjúkrunarkonum til
Vífilsstaða vel tekist, og reyndar
oft ágætlega; meðal þeirra hafa
verið ágætiskonur, og það er sann-
færing mín, að María Jóhanns-
dóttir hafi verið meðal hinna allra
bestu í þeim hópi.
María Jóhannsdóttir var að eðl-
isfari trúhneigð kona og víðsýnni
en svo, að hún ga;ti felt sig við
margt af hinu gamla moði ís-
lenskrar ríkis'kirkju, hugur henn-
ar var á stöðugri leit eftir ljósi,
sannleika og rjettlæti. Lýsir hún
þeirri Ieit í kvæðinu „Ljósþrá,“
á þessa leið:
„Til ljóssins til *sannleikans sækir
mín þrá,
sífelt jafn leitandi, hafdjúp og há,
hjarta míns dýrasta þrá!“ ‘
Virðist mjer svo, sém líferni
hennar sýndi það, að hún h’efði
fundið m,eira af þessu en sumir
þeir, sem meira orð fer af í líf-
inu. — Hinir miklu mannkostir
hennar áttu *sjer djúpar rætur í
sál hennar. Hún var meðlimur
Guðspekifjelagsins og henni hafði
tekist að láta hinar fögru kenn-
ingar guðspekinnar móta líf sitt
óvenjulega mikið. Hreinskilni
hennar og drenglyndi var alveg
einstakt og minnisstætt er mjer
það, hversu mikla og innilega
andstygð hún hafði á því, að
beyra öðrum hallmælt á bak, eða
gert rangt til á einhvern hátt.
María var skáldmælt vel, svo
sem kunnugt er af því, sem prent-
að hefir veri'ð eftir hana, þó ekki
sje það mikið, að vísu. Jeg er ekki
fær um að meta skáldlegt gildi
þess sem hún rtit, en það hygg
jeg ómótmælanlegt, að í mörgum
ljóðum hennar hafi birst sumar
þær fegurstu og bestu hugsanir,
er íslensk kvæði hafa inni að
halda. Ritsmíðar hennar allar,
hæði í bundnu máli og óbundnu
stefna í þá áttina, að reyna að
glæða hið fagra, sanna og góða,
þessa eiginleika, sem hún sýndi
ineð líferni sínu öllu, að voru
henni svo hjartfólgnir.
Bitt af áhugamálum hennar
var það, að fá til vegar komið
gagngerðri breytingu til bóta á
meðferð þeirra olnbogabarna þjóð-
arinnar sem í fangelsum lenda.
Hún vildi gera fangelsin að betr-
.unarhúsum í bókstaflegri merk-
ingu, reglulegum uppeldisskólum,
í stað tyftunarhúsanna sem enn
tíðkast. Um þetta efni reit hún
ítarlega í ,,Eimreiðina“ fyrir
; mörgum árum síðan. pað var því
S engin tilviljun að í einu kvæði
sínu flytur hún þessa bæn til
Drottins:
„Blessa hvert afl, ger það bjart-
ara, stærra, sem vill bjarga hin-
um fallandi reyr.“
María Jóhannsdóttir vildi
breyta eftir því boði meistarans,
að láta ljós sitt lýsa öðrum mönn-
um. Aðstaða hennar í lífinu afr
markaði hæfileikum hennar og
mannkostum að vísu alt of þröngt
[svið, en þó hygg jeg að hún hafi
! getað horft glöð yfir líf sitt er
dauðinn nálgaðist, glöð yfir því,
að hafa gert sitt til þess að fækka
skuggunum á leið samferðamann-
anna, glöð yfir því, að hafa ávalt
í lífi sínu ljeð sannleikanum og
rjettlætinu það lið sem hún gat.
pað ber ýmislegt til þess, að
jeg hygg að María verði sein-
gleymd mögum þeim, sem kynt-
ust henni nokkuð verulega; og þó
að henni auðnaðist ekki að skapa
nein stórvirki með ritstörfum
sínum, þá er það spá mín, að sumt
af ljóðum hennar muni geymast
lengi.
Gunnar porsteinsson.
Fersíl
(blóðmeðalið
er öllum ómiss-
andi 8em unna
heilsu sinni.
Fæst í
j,J',
ur karla og kvenna söng öðru
hvoru allan daginn, undir stjóm i
Brynjólfs kaupm. Sigfússonar. j
pótt.i það hin besta skemtun. pá
var og kept í þessum íþróttum:
Langstökk: Keppendur sex. 1)
Páll Scheving (Týr) 5.67 m. 2)
Steinn Ingvarsson (Pór) 5.59 m.
Hástökk: Keppendur fjórir. 1)
Gísli Finnsson (Týr) 1.45 m. 2)
Trausti Einarsson (pór) 1.40 m.
Boðhlaup: Keppendur Týr og
pór. Týr hljóp vegalengdina (400
m.) á 49 sek. j
Stangarstökk: Keppendur 9. 1)
Friðrik Jesson (Týr) 2.96 m. 2) '
Jónas Sigurðsson (pór) 2.82 m. j
(ísl. met 2.81). j,
Friðrik hljóp viðstöðulaust hæð nýkomnar margar tegundir, mjög
þessa, en þá varð að hætta, því að ódýrar. Athugið verðið áður en
sláin varð ekki hækkuð meira. þjer gerið kaup annarsstaðar. —
Hlaup þetta er mjög frækilegt,,
því að mennirnir eru báðir ungir. ‘
Friðrik 18 vetra, en Jónas 16, og
IÉ
Kuenskótau
Þjéðhátið
i Vestmannaeyjum.
par sem enginn hefir ennþá orð-
ið til þess að minnast á þjóðhá-
tíð þeirra Vestmannaeyinga hjer
í blöðunum, ætla jeg að reyna í
sem fæstum orðum að segja. les-
endum þessa blaðs frá því helsta,
?r þar bar til tíðinda.
| Pjóðhátíðin er þeim aðalhátíð
ársins. Taka þátt í henni ungir og
gamlir, eða rjettara væri eflaust
að segja: ungmenni ein; því að
jafnvel þeir elstu meðal eyjar-
skeggja kasta þá el.libelg og ger-
ast ungir annað sinn. pað er ekki
heldur að ástæðulausu, því að þá
er ærið gleðiefni í Eyjum. Meg-
inþáttur hátíðarinnar ern íþróttir.
Vastm anneyingar eru hraustir
menn og hugaðir. Látlaus barátta
þeirra við úthafs-öklur hefir kent
þeim, að gagnslaust er að ala
beyg í brjósti. Unna þeir íþrótt-
um flestum öðrum fremur, enda
stendur íþróttalíf þeirra í ótrúleg-
um blóma. íþróttafjelögin eru 3.
Heita þau Pór, Týr og Framsókn.
Öll þessi fjelög sendu sína kná-
.ustu kappa á þjóðhátíðina. Var
það röskleg sveit, og líkleg til af-
reksverka. pórsmenn voru lið-
sterkastir, 16 talsins. Týsmenn
voru 10 og 1 úr Framsókn.
j pjóðhátíðin var haldin í Herj-
, ólfsdal. Er þar grasflöt allstór.
Hamrabelti bogadregið er að ofan-
verðu, en framundan liggur hraun
ið hálfgróið. Er sá staður undra-
fagur og vel fallinn til skemtana.
(Var hann alsettur tjöldum við
þetta tækifæri, því svo má heita
, að hver eyjarskeggi hafi þá sitt
eigið tjald þar. pjóðhátíðin stend-
ur yfir í tvo daga, og var hún í
þetta skifti sett 9. ágúst, laust
^eftir hádegi. pað gerði hr. alþm.
Jóh. P. Jósefssön, og fórst hon-
1 um það hið besta úr hendi. Auk
'hans töluðu þann dag, þeir Páll
jV.G. Kolka læknir fyrir minni eyj-
janna og Sigurður bæjarfógeti
Sigurðsson fyrir minni íslands.
Mæltist þeim báðum skörulega,
sem að líkindum lætur. Söngflokk-
enn eigi fullþroska. Auk þess var
Jónas nýkominn utan úr eyjum
frá veiðum, og því lítt æfður. —
Tveir keppendur, þeir Óskar Valdi
marsson og Ásmundur Steinsson
eru aðeins 14 vetra. H'ljóp Óskar
2.36 m., en Ásmundur 2.30 m.
G?ri aðrir betur.
800 metra hlaup: Keppendur 5.
1) Páll Scheving (Týr) 2.5. • 2)
Gísli Finnsson (Týr) 2.8.
Bæði 800 metra lilaupið og boð-
hlaupið var þreytt eftir aSbraut
þeirri, er liggur frá bænum og
inn í Herjól'fsdal. páð' íer vondur
vegur og síst til þe,ss fallinn að
þreyta ihlaup á. Hins vegar hallar
þar aðeins undan fæti alla leið.
Auk þess munu 800 metrarnir eigi
nákvæmlega' mældir, svo að árang-
urinn verður ekki með neinni
vissu borinn saman við 800 metra
hlaupið hjer. En engu áð síður
virtist mjer Páll mjög efnilegur
hlaupari..
Uersl
Sími 1527.
Klöpp
Klapparstíg 27.
Pósturinn
I. og 2. tölublað
fæst á
isi
ann, ávárpaði hann með snjallri
ræðu, kallaði fram sigurvegarana
skortir hann krafta nje lag. Hann
ætti einnig að æ'fa lrúluvarp.
Spjótkast: Keppendur 9. 1)
Friðrik Jesson (Týr) 37.17 m. 2)
Gu'ðjón porkelsson (pór) 32 m.
Síðast Var knattspyrna. pað
voru Týr og pór, er þar leiddu
saman hesta sína. Sá leikur var
aðeins fyrir fólkið og lauk hon-
nm með jafntefli. Var þá lokið
íþróttunum og hjelt hver h«im til
sín. Síðar um kvöldið' dans-
leikur;í Nýja Bíó. Par var fjöl-
Eftir 800 metra hlaupið varð á menni mikið. Klukkan tólf á mið-
hlje nokkurt, þar til sú íþróttin nætti yar dansinn stöðvaður. Gekk
hófst, er unga fólkið ann heitast þá p> K. læknir fram fyrir fjöld-
og iðkar mest. pað er dansinn.
Enda var þátttakan þar ágæt.
Dönsuðu menn þar fram á nótt í, frá íþróttamótinu og afhenti þeim
dalnum, og myndi Reyikjavíkm- verðlaunin,' sem ein af blómleg-
stúlkunum hafa þótt það „róman- ustu heimasætunum í eyjunum
tískt“ að svífa þar í rökkrmu með festi broshýr á barm þeirra. Eu
ljósadýrðina frá tjöldunum Iiring- mann'fjöldinn laust upp margföldu
inn í kring. lnirrahrópi og klappaði hinum
Tíunda ágúst hjelt þjóðhátíðin ungu hetjum óspart lof í lófa. —
áfram. pann dag flutti Matthías Mátti þá sjá gleðibrag á eyjabú-
fornminjavörður pórðarson fróð- um. Sú gleði var hrein og einlæg,
legt erindi um rannsóknir þær, er en hvorki keypt hjá „ríkinu“ nje
ihann hafði nýlokið við á bygð fengin út á „recept.“ Var þá aft-
Herjólfs landnámsmanns. Var það ,nr byrjað þar, er frá var liorfið
vel til fundið. Páll kennari Bjarna 0g dansað fram undir morgun.
son talaði á eftir honum, og mælt- j pjó'ðhátíð þessi var í alla staði
ist prýðilega, Auk þess var kept hin prýðilegasta og sú langbesta,
í þessum íþróttum: j er jeg hefi nokikru sinni verið á.
100 metra hlaup: Keppendur 6. íþróttafjelögin unnu í sameiningu
1) Stud. med. Olafur Magnússon ^ undirbúningi mótsins, en aðal
(Týr) 12.2 sek. 2) Páll Scheving umsjón þess var í höndum þriggja
(Týr) 12.6 sefe. Islands met er þar,manna nefndar, og á hún skildar
il2 sek., og má porkell því fara ósMtar þakkir allra þeirra, er
að flýta sjer, vilji hann eiga met- >a™a voru staddir fyrir hversu
jg i'skörulega henni fór það úr 'hendi.
- - Jeg vil að endingu ráðleggja
Rnjiglukast: Keppendur 5. 1) íþróttamönnunum okkar hier
porvaldur Guðjónsson (Pram- ag fara ag æfa d rækilega.
sókn) 31 m. 2) Friðrik Jesson ag ]átfl Vostmanna.
(Týr) ^6.25 m. . _ jeyingar það ekki dragast lengi
j porvaldur slasaðist fyrir tveim- ag senda hingað úrvalsmenn sína,
ur ámm, og hefir hkki getað æft Jeg þakka sv0 öllum Vestmanna-
sig síðan, þar til núna nokkurum j eyingnm s;kemtuniua og óska
dögum fyrir mótið. En áður hafði íþróttamönrmm þeirra góðs gengi^
hann kastað alt að 37 metrum. Er ,- framt^inni.
vonandi að hann geti nú haldið
áfram æfingum, og er hann þá
rnanna líklegastur til þess að I
hækka metið o'kkar, því að hvorki
Eyjagestur.