Morgunblaðið - 09.12.1924, Síða 3

Morgunblaðið - 09.12.1924, Síða 3
MORGUNBLAÐIB MORGUNBLA9II. Stofnandi: Vilh. Flnaen. íTtgefandi: PjelaK í Reykjavík. ftitBtJörar: Jðn KJartanaaon, Valtýr StefAnaaon. ‘'JglýaingraBtjðri: E. Hafberg. B5trifatofa Austuratrseti B. ^ífcar. Rltatjðrn nr. 498. Afgrr. og bðkhald nr. B00. Auglýalncraakrlfat. nr. 700. Helmasimar: J. Kj. nr. 742. V. St. nr. 1220. H. Hafb. nr. 770. Aakriftagjald innanbœjar or t ná- grrenni kr. 2.00 ð aoAnuBl, mnanlanda fj«e, kr. 2,10. ’ lausasölu 10 aura eint. i fyrradag. Svo liljótt er xneð þ.ióft vorri tvm 'ollveldið, er fjell oss í skaut fyrir 6 ' ;"’Um, aó lítt er viðunandi. Er ekki líklegt, að f' áir minnist þessa ^otíðlegu tímamóta í sögu vorri, ef' ötúdentarnir hefðu ekki tekið upp Pail*i sið að gera 1. desember að aðal- uátíðisdegi sínum. Kunnar eru ástæðurnar til þess, að ^útíðahöldunum var frestað þangað ■til í grer, e.n þau bvrjuðu með skrúð- S’i'Ugu stúdento, frá: Mensa Aeademica að Klþ.húsimjjjkl. 11 ý.Varsvo til ætlast, að Vúdentar, eldri sem yngri, fjö'lmentu 1 skrúðgöngu þessa, en sú varð raunin :i- að sárfáir eldri stúdentar voru sem skifti skoðunum ]iá, var það, Víst er það, að engum mundi líð- hve skamt eða langt spor í áttina ast að 'hafa í ílimtingi fullveldis- vjer ættum að sætta oss viö að fá í viðurkenningu vora, ef hún hefði liili. A bak við mun li.já. flestum verið keyjit með blóðfóm samtíma- lntfa vakað, hvort sein þeir vildu manna á vígvelliunni. Að menn fara skemra eða lengra, hugmyndir mundu þá ekki liorfa eins í skild- um takmark, sem fjær lægi fram- inginn uin það allra nðuðsynlegasta, undan — viðurkenningu á fnll- sem þarf til að lialda uppi sæmd og kohinu fullveldi íslenska ríkisins. Itagsmunnm íslenska ríkisins nt á Draumar og óskir, sem menn bjugg- við. Að vjer mundmn hafa full- ust flestir við, tið ii’ttu langt í land veldisdag vorn í meiri metum. til framkvæmda; fáir jafnvel búist En — hefir maðurinn, sem jeg við að lifa það. , nefrtdi, annars rjett fyrir sjerKr Síða.n eru liðin um 20 ár, ekki um að ræða eitthvert lögmál. stmi nærri því lieill mannsaldur. Og í útlieimtir. þótt ekki sje beinlínis vun ditg minntunst vjer •> ára armælis blÖðfórn að ræða, þá, að mikið sje dags fullkominnar fullveldisviður- í sölurnar lagt til þess að þjóð kenningar konungsríkisi'ns fsiands. niegi njóta frelsis síns t Og höfum Og margir okkar,- sem ekki bjugg- r.jer lagt of lítið í sölurnar ? uinst við að lifa þann dag, erum Jeg vil ekki svara þessum spurn- enn á besta aldri. ingum, en skjóta þeim fram til ilttig í ljósi þessara endurminninga og T nar þeim, sem það vilja. þossara atburða, hefi jeg stundum En liitt mun ábyggilegt, að mei.n þessi árin ekkj getað varist þeirri munn yfrleitt- njóta og gæta betur Lugsun. að minna hafi orðið vart þeirra gæða, senr mikið hefir verið við, hjá íslenskti þjóðinni, að hún í sölurnar lagt fyrir eða mikið hef- meti fyllilega þttð. sem gerðist 1. ir verið fyrir haft. desember 1918, en við Itefði mátt Það er og víst, aS þeir eru marg- búast.- Mjer virðist það hafa komið ir feðra vorra, sem nú lifum, sem fram bæði i orðum og athöfnum, og hafa mikið lagt í sölurnar í frelsis- í tómlæti. baráttu vorri, þótt þeir hafi ekki Sem dæmi skal jeg nefntt: fórnað blóði sínu á. vígvelli. En Jeg befi oftar en einu sinni sjeð flestir núlifandi Enska stjórnin. Hjer í hlaðinu befir áður ver- gegnir vitanríkisráðherrastörfum, ið sagt frá sigri íhaldsmanna í Ohurchill er fjármálaráðherra, Englandi og birtum vjer nú mynd Curzon ráðuneytisforseti, Birken- íslensk blöð tala ttm íslenska ,.r.fk- H( mut lítið la„1 t sölninai sanvan j nokkrum hluta 'hinnar \ftýju head Tndlandsráðherra, N. ('hamb- gæsalöppum, og sjeð önnur horið \ið l>að, sem margar aðrar Islendingar hafa Parna að undauskildum kenuurum há- 1,mmæli> s(“,n á líkan hátt hafa raiö' ÞjÓ*Ír ^ . að að því að gera sem minst úr því, j Kf vjer etgum hjer skuld að nð vjer enun viðurkent fullvalda gjalda; væri gott, að vjer sem, fyrst ríki fra 1. desember 1918 að telja. gerðum oss sem ljósast, hve dýr- Jeg hefi aldrei getað skilið þær hugs m»tt frelsið er þjóðinni, fyndum anir hjá íslenskum mÖnnum, sem t-il þess, hverjar skyldnr hvíla á oss telja slík ummæli vel viðeigandi, og legðum fram krafta vora til þess •ri skapi allan að efla og auka gengi islenska rik- ^ólnns. Hefði þó óneitanlegá verið Vfc- við eigajidi að eklri stúdentar h<:'tðu vottað þeim mm ná starí'a mest best að fjelagsskap og málefnum '’"dentá þakklæti sitt, með þátttöku -únin, , Er komið var að þbighúsinu stje H'úsf H. Bjarnason prófessor fram ý SValirnar Og flutti ræ'ðu þá., sem b)nist í fylgihlaði Mbl. í dag. og þó tel jeg mjer fjan isins með fullri einliegni og alvöru. Jijóðárrembing. ^ M.jer hafa fundist eftírtölurnar um það fje. sem breytingin á áscand inu hlýtur óumflýjanlega að kosta árum síðan ákveðið að gera 1. des- íslenskir stúdentar hafa fyrir 2 stjórnar <>g segja nöfuixi til hver- erlain jir mennirnir eru. Hieks Baldwin er sem kunnugt er Derby forsætisráðherra, A. öhamberlam heilbrigðismálaráðherra, innanríkisráðherra, og- fræðslum álaráðherra. aðeins sliyldufórn livers góðs ís- lendings, en mnndi tryggja og treysta frelsi o.g fullveldi íslenska ríkisins um ókomnar alvlir. þá söng Óskar Norömanu þrjú lög, Veður var kalt og hrvssingslegt, r,ss, þótt s<mi sparlegast. sje á lialdið, ember að liátíðisdag sínmn. Það er ^°r« in.er fekkimikd, vaptarfjdl úrkomuíítið meðan Ágást prófessor bera vott um, að menn meti spor í áttina; hann á að verð mikils — að minsta kosti ekki til tíðisdagur allrar þjóðarinnar. Hut11 hina skörulegn ræðu síua. — Húgur og margmenni safnaðist fram- ’ ln við Alþingishúsið, og kring um áiisturvöll, um það leyti, er hann peninga — fullveldisviðurkenning ' Hað fylgdi þessari ákvörðun stú- una, sem margar aðrar þjóðir liafa denta önnur ákvörðun: Að byrja að orðið aS kaupa dýru blóði bestu vinna að því að koma upp Stúdenta- má’l sitt, en ilvar sem staðið var við Austurvöll, 'V(> Snjöllum rómi var ræðan flutt. áð ræðunni lokinni gullu við fer- hverf orð heyrðist sona sjnna 0« miklu af fjármunum ga.rði í Reykjavík, í þeim tilgangi síuum. iað bæta kjör stúdenta og efla bá- Mjer hefir fundist vera furðu skála voin- lítill áhugi á ]>ví að halda liátíðlegan . to’d hárrahróp mannfjöldans. Síðan j desemher til minningar um full- Uvk lúðrasveitin „Ó, guð vors lands.“ ^æsti þáttur hátíða.haldanna var Skemtunin í Nýja Bíó. Uúe hófst kl. 4 og byrjaði með '^nispiij Eymundar Einarssonar Markúsar Kristjánssonar. Ljekf) ^eir tvö lög. Markús er kunnur bæ- ■lat'l>úum fvrir góðan píanóleik, en ■ p - 0 J l'Uiimdur síður, en ekki er óliklegt hann eigi fyrir sjer góða fram- ý'J s«m fiðluleikari. Tónar hans em Próttni vt ldisviðurkennmguna. ,jeg hygg, að þessi ákvörðun haft verið mjög vel fallin til þess að minnast fullveldisdagsins. lláskólinn á að verða miðstöð ís- leiisks vísindalífs og mentalífs. — I Fýrir d—4 árum átti jeg viðtalj jjann a. ag verða vermireitur þess við fulltrúa eins Norðurálfuríkj- j þ jóðljfi voru, sem bcst hefir reynst anna, sem fijefck frelsi sitt og viður-!oss til að halda uppi þjóðerni voru kent fullvelcli sitt, uni sama b'ytijog virðingu annara fyrir því. sem vjer, eftir að hafa fórnað miklu blóði sona sinna, og fjárniunum svo að á heljarþröm var komið þá efna- lega. Talið barst að ýmsu viðvíkj- i>rdi þessum merkisatburðum landa okkar beggja, sem urðu svo jiö segja ottmikHr, fyltir lífi, en jafnframt samtímis; Me8al annars sagöi mað- JU-kir og ljettir. Má hiklaust telja aiii meða.1 bestu fiðluleikara okkar. hí>- flutti Sveinn Bjiimsson fyrv. urinn við mig eitthvað a þessa leið: ,Ga‘tið ]>ess vel, aö ykkur notist full- .fyrir þá, sem á eftir koma. peir Að koma hjer upp Stúdentagarði með frjálsum samskotum, er, eftir vorum mælikvarða, stórvirki; stór- virki, sem oss er þó eigi um niegn. ef nægnr er áliuginn og skilningur- inn á þýðingu málsins. Þeir, sem verk þetta hófu, voru ekki með þyí aö vinna fyrir sjálfa sig, heldur ^ldierra snjalla ræðu um skyldnr mnn nota8t V(>1 að frelsi okkar, wgna h sem á íslendinga fjellu með full- ^ ag vig hofum'fómafi svo miklu •f^ ?it5urkenninfr? ÞJððarinnar, og f}1 ^ því_ 1>ið hafi8 varla fórnað 11 ræða hjer á eftir. nógu miklu. Frelsi útheimtií dýra fórn/' Jeg hefi að vísu áður hevrt: oin- hver orð í nokkuð líka átt. En orð vel að fengnu frelsi ykkar. Okkur leggja mikið og óeigingjarnt stari í þetta mál; og jeg vona og óska, Raeða Sveins Bjömssonar. .. 1j1' jeg renni huganum aftur í ’hiann, til fyrstu stúdentsára jb'nna, kringum aldamótin síðustu, . Verha fyrir mjer endurminning- llln fjör og áhuga svo að segja ^r;i íslenskra stúdenta. um mestu . fcamál þjóðarinnar ]>á, breyting- uþ íj íti ' Saillhan(li voru við Dani, til auk , ' Nalfstæðis íslensku þjóðárinnar Nálfræðis uin eigimnál vor.pað, að það hafi framgang áður en langt um líður. A<T starfa utullega, með áhuga og ósjerplœgni fyrir góSum hugsjón- um tH nytsemdar landi og þjóiT um ókominn tíma, væri kjöror'ð. so.n ]>essa manns hafa orðið mjer sjer- (bugsaidegt, væri að draga mætti af staklega minnisstæð, vegna þess, að liann var sjálfur nýbúinn að lifa blóðfórn lands síns, liafði persónu- leg kynni af hörmungunum, átti þar þessu máli stúdentanna.Ef vjer, allir íslendingar, sem nú lifum, vildum gera þetta eða því líkt að kjörorði voru, rifja það upp fyrir oss í hvert þak að sjá ástvinum sínum r— en tal- ,sinn, sem vjer minnumst 1. desember aði þó um þetta sem sjálfsagða fórn. !og hreyta samkvæmt því, þá mund- sem væri landi sínu og þjóð sinni \im vjer færa nokkra. fórn á altari ómetanlega mikils virði. frelsis íslendinga, fórn, sem þó 'qp! ingu á háum tónum, en hann fer lag- lega með hana og gefur því, sem hann syngur persónulegan svip og blæ. Gerðu menn góðan róm að söng 'hans. pá las 'landlæknir upp þýðingu, er hann hafði gert af -frönsku ágæt-is* kvæði um Pasteur. Er það eftir franskan lækni, og var verðlaunað sakir snildar sinnar og lifandi lýs- iiiga. Er það um fi-ægð Pasteurs og það þrekvirki er hann vann lækna- vísindunum. pýðing landlæknis mun vera ágætlega vel gerð. Las hann kvæðið upp með afbrigðum vel, og ætti landlæknir aftur að lesa upp, því hann mun vera með bestu upp- lesurum hjer í bæ. Eins ætti þetta ágætiskyæði að koma á prent. pá söng flokkur stúdenta undir stjórn Emils Thoroddsen fjögur lög. Söngur stúdentanna var í þetta sinn verri en ofi áður. Vantaði þrótt í tenor — þar var ein góð rödd — og undirraddir voru ósamtaka og ekki hreinar. pó bötnuðu þeir nokknð á síðasta laginu. Yfir höfuð gerðu menn góðan róm að skemttoinni, og þí nokkur misbrestur \TÖi á söng stúdenta, urðu þeir að syngja auka- lag. En skemtunin var ver sótt en skvldi. Um kvöldið hjeldu stúdentar dansleik á Hótel Island og stóð hann fram undir morgun. Er!. stmfregnir Khöfn 8. des. ’24. FB. Kosningaraar í J>ýskalandi. Símað var frá Rerlín á sunnn- 'daginn, að 25 stjórnmálaflokkar taki þátt í þingmaimaframboði. Á gatnamótum hefir víða orðið þóf mikið og hefir lögreglan haft viðbúnað til þess að bæla niður hvers konar óeirðir. Vopnaðir log- reglumenn ganga fram og aftor um götur stórborganna. Eíftir bráðabirgðaupptalningu frá þeim 'kjördæmum, sem þegar hefir verið talið í, bondir alt á, að lýðveld- issinnar (demokratar) vinni glæsi- legan sigur. Sadoul málið. Símað er frá París, að Sadoul verði stefnt fyrir herrjettinn í Orleans. Egiptalandsmálin. prír yfirforingjar, sem tóku þátt í Súdan-uppreistinni hafa verið dæmdir til.dauða og skotnir. Khöfn. 7. des. FB. 300 kommúnistum vísaó úr Frakklandi. Símað er frá París, að það hafi komist upp, að fjelagskerfi kom- múnista. í Frakklandi sje mikhi fullkomnara en yfirvöldunnm þar í landi var kunnugt. Stjórnin læt- ur nú gera ýmsar varúðarráðstaf- anir og mótvarnir gegn starfsomi kcmmúnista. Hefir 300 þeirra ver- ið vísað úr landi. Lögregluliðið og lýðveldisherdeildin eru við öllu búnar, ef í harðbakka slær. Eistlandi heitáð liðstyrk. Símað er frá Stokkhólmi, að Lettland, Pólland og Lithúania heiti Eistlandi hjálp, ef Rússar ráðist á það.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.