Morgunblaðið - 31.12.1924, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
imA*4&&v<KY.F*wa~asiiasais it 'JnnTi rrt a»
MORGlNBLAIíl.
Stofnandl: V!lh. Flnaen.
Útgefandl: Fíelagr I ReykJaTtk
Ritatjdrar: Jón KJartanason,
Valtýr Stefánsaon.
Ausiyalng-aatjðri: H. Hafber*.
Skrlfstofa Auaturatreetl 6.
Slmar. Rltatjórn nr. 498.
Afg;r. og bðkhald nr. íOO
AuKl.Ýalniraakrtfst. ar. 700
B'ilmaalmar' J. KJ. nf. 74í
V. St. nr. 18*0.
B. Hafb. nr. 770.
^akrlftagjald lnnanbæjar, og t ná-
grennl kr. 8.00 A mánuOl,
innanlanda fjæi kr. 8,80
í lauaaaólu V «ura e!nt
íyrirtæki í Evrópu, komu þeir
jafuliarðau til Ameríku aft.ur. —
Óvissan og stefnuleysið sem virt-
isi vera ríkjandi í Evrópu, var
orsök þessa peningaflótta.
Englendingar láta sjálfir lítið
uppi um það, livort þeir álíti að
sterlingspundið muni komast upp
í gullgildi. Ef eingöngu vœri litið
á verslunarjöfnuðinn við útlönd,
og öll peningamálin ættu að hvíla
á honum einum, eins og ýms smá-
ríki virðast ætla, og hirða svo
iítið um hvernig gengið er frá
peningamálum heima í landinu
sjálfn, þá væri útlitið óglæsilegt
fyrir Englendingum. Tíu fyrstu
Pað hefir vakið nokkra athygii ™ánu8i >eS8a ars hefir mnflutn-
manna, að gengi sterlingspunds 'nkuiinn numið 142 milj. ster-
hefir farið hækkandi síðari hluta íingspunda fram yfir það, er
þessa árs, þar sem venjan hefir hann nam a sama tima síðastliðið
verið sú, að sterlingspundið hefir ár> en útflutningurinn hefir að-
frekar fallið þenna tíma árs, ems vax'ð Um 38 milí- sterl. pd. á
vegna hinna miklu innkaupa frá ,sama tíma. pessar tölur eru ekki
útlöndum, sem Bretland hefir æ- gt^silegar fyrir Englendinga. En
tíð þurft’að gera á haustin. aðal- >ess ber að «***> að verslnnar-
lega frá Bandaríkjunum. jjöfnuðurinn einn hefir ebki nærri
Síðastliðið haust leit nokkuð'eins mikla þýðingu fynr England
illa út fvrir sterlingspundinu. —ieins °S önnur lönd> scm eru Ktt
pað hríðfjell, og peningaflóttinn re>’nd 1 fjármálaheiminum. Breski
Skipstranð.
]iessa ferð. Hann hafði farið að
sofa eftir að skipið beygði fyrir
þýskur togari strandar nálægt Hjörs- (!arðska„a. H'afSi verið búinn að
ey. — Menn björguðust.
[vaká lengi undanfarið, um 30
t klukkustundir, og va.r því mjöjg
Ukýrsla. skipverja af „Skallagnmi'(
og „Inger Benedicte“
Kl. 4 var sjóprófunum haldið á-
fram og fyrst tekin skýrsla af Óák-
ari Bergssyni 1. st.ýrim. á „Skntta-
grími“. Hann var kallaður upp til
’ur togari Ulrich Schulmeyer að 'aí "TfJa ^jþess að vera til taks þegar skápi»
nafnr, a skeri i skerjaklasa . . - , _ legðist, og var ]ia kl. um b, en skip-
vestur at Hjorsey a Myruin. — ” .
’ . ... , . , í>on, uppi og nokknr hasetar.
Dimmviðn var, en veðurhæð ekki.
mikil. En skipverjar voru viltir:
; syfjaður. ÁSur en skipið srgldi mn
J fyrramorgun strandaði þysk . , .
var reynt að vekja skipstjora, en
P.
.8i »f þeim 'xm svHu ni8ri. jhmn v„ néto^
Skipstjóri og skipsmenn á „SkaJla | sem var frannmdan, sá stýrimaður
virtist byrja að gera vart við sig.
Einn ráðherranna hafði talað gá-
leysislega um peningamálin (seðl-
höfuðstóllinn teygir sig út um
allan heim, og alstaðár hefir hann
sama óbifandi traust, og mjög
ana), og orsök þess varð sam- víða .ern stærstu ^framlejðeinda-
stundis sú, að menn mistu traust fÍelð" nm allan heim, að.einhverju
á peningunum og flúðu með þá le-vti hað enska höfuðstólnum. —
til Bandaríkjanna; töldu tryggara Pe£ar 011 kurl koma ú] ^afar>
að geyma fje þar í dollurum. Á er >að >ví ekki aðeins verslun-
stuttu tímabili fjell sterlingspund-| ar-Íofnuðurinn við heimalandið
ið mjög mikið, — þannig kostaði síalft> sem kemnr tif reiknings
sterl. pd. 4.50 dollara í oikt., en í •t<'k-Íum'e8'in h.ía Englendingum,
jan. kostaði það 4.20 doll. Um heldnr margt annað, sem ger-
þessar mundir er gengið á dollara ist annarsstaðar. ,
I London yfir 4.60 pr. sterl. pd.,1 1 b*klingi „The Economic Pos-
svo hækkunin er ekki lítil frá ára- ition of Great Britain se"ir Mr’.
mötum síðustu Ed"ar Crammond að hluti Eng-
pegar 'eftir að úrslit kosning- lands 1 útflutningsverslun heims-
anna síðustu j Knglandi voru ins hafi nnmið r>7,3% árið 1922,
kunn orðin, luukktfði prongi sterl. nðoins 13,8% <irið 1912. Bondíi
pundsins að mun. fhaldsmenn tölur Þessar á, að Bretar eru á
sigruðu stórkostlega, og fara nú ó8flu«a framfðr a þossu sviði, eins
með stjórnartaumana þar í iandi. 0ír mergum öðium. j
petta hafði mikil áhrif á peninga-i Af ástœ8um þeiin' sem h.ier
mál landsins. Jafnaðarmenn, sem hafa VOrið nefndar> °S ýmsum
fóru með völdin áður, þykja engir fleirum. °r mar^’ sem bendir til
fjármálamenn, og síst til þess >ess> að sterlm"spundið muni óð-
fallnir að stjórna peningamálum Um nálgast gullgildi,^ hvenær sem
■ einnar þjóðar. Hækkun sterlings- við> eða önnur smáríki, getum gert
• pundsins nú er mjög að þakka okknr von um sarna með okk-
stjórnarskiftunum í landinu. Fjár- ai Peninga.
mála.menn heimsins bera meiraj i
traust til íhaldsmanna en .Jafnað-j 0 j
armanna. Er það að vonum, því
jafnaðarmenn hafa verið nokkuð
ste'fnulausir og hvikulir í þeim
málum, eins og öðrum. Og þó
þeir komi ekki nálægt hinum eig-
inlegu stefnumáhun sínum, hefir
reynslan orðið sú, að þá vantar
-*dla festu, sem nauðsynlegt er að
stjórn hvers lands liafi.
ið þá inn við Engey. Fór strax fraín
á „hvalbak“ til þess að hafa. att tit
Skipverjar á „Skallagrími“ urðu reigU) og VÍ8si þvi okfcert hvort sWp-
með öllu. og vissu ekki hvar þeir (khi 'aiil 'ið ”lnger Benixlicte : stjórinn var uppi á stjómpalli. taldi
fóru. jfyr eu þeir vorn komnir fast að|VÍst aS hann mri þar.
Fyrir nokkrum dögum kom tog- ^kiI,lnn> og gátu ekki aístýrt árekstr- j JVokkru eftir a,ð 1. stýrim. var
ari þessi hingað til Reykjavíkur,inum- ’UH111 var þegar látin ganga-kominn upp 4 „bvalbaldnn“, sá
til þess að fá rjetta hjer kompása tulla 1,1 ð at'luiá bak, og mun það haun eitt skipsljós framnndan, oy
sína. En viðbúið 'er, eftir því sem hafa dre"lð 1111 ur ánekstrinum,j ^ að þar 14 jfcip, en taldi stefnu
þýski konsúllinn hjer, Sigfús enda fundu sk,'>snienn af ->«kalla-! „Ska.llagr.“ góða, og a« þeir mundt.
Blöndahl, sagði Mbl. í gær, að ?rbnb‘‘ sem uPPi voru í sfýrishúsi, fara fyrir aftan Rkipið. „Skaliagr.«
þc-ir liafi ekki fengist í sem 'best varla^árekstur,nn> ^ en^,nn Yakn"jhafði nú hægt ferðina, en þeffarr
ia?!‘- |'
í fyrramorgun var óvenjulegt
háflæði, og er því viðbúið að tog-1 grími“ vom nu vaktir, og begar annað ljós, og sá um leið r.ð. það
arinn hafi flotið yfir fjölda skipstjóri koan upp á þilfaf. vissi var aftara ljósið á sama skipinu, er
blindskerja, áður en hann strand- j hann efcki að slys hefði hleíist af a- hann hafði sjeö áður. Hann kallaði
aði, því skerjótt er þarna með áf- (rekRtrinum. Hann lagði skipi sínu samstundis til þiúrra er voru uppi
brigðum, og undrast knnnugir t nálægt „Inger Benedicte" til þess á stjómpalli, og segir þeim að setja
hve togarinn var kominn nálægt að komast að því, hva.ð sfceð hefði. fulla ferð aftur á bak. Var það gert
landi, ?r hann strandaði. j ' °ríi þá bátar scttir á flot frá strax. en dugði ekki, því „Kkallagr/4
pegar birti, komust skipverjar, ..Tnger Ben.“ og róið að „Skalla- rakst. á skipið, þó var áreksturinn
12 manns, klakklaust í björgnna.r- grimi“ og vissu sltipsmenn á „Sfcalla gvo lítill að stýrimaðurinn og áðrir
bátnum til Hjörseyjar, og fengu grími“ þá að slys hefði orðið af hjá honum, fundu hann varla.
þar hinar bestu viðtökur hjá árekstrinum, og sáu þá jafnframt. Stýrím. segir að „Inger Benediete' ‘
Pjetri pórðarsyni alþm. — Eru að „Inger Benedicte“ var að sökkva, mnnj hafa. legið í hvíta I jósfnu
strandmennimir væntanlegir hing °g töldu omögulegt. að bjarga skip- fr4 innsiglingam'itanum, þ. e. á ínn- ‘
að til bæjarihs með Suðurlandinu inn- Skipstjóri af „Skallagrími" siglingarleiðinni, og sama sögðn hár-
þann 5. jan. ; sagði loftskeytamanni sínum að ná setar á „Skallagr.“
pegar síðast frjettist, var tog- sambandi við loftsbeytastöðina og f>á var skýrsla t*>kin af Jónasi G.
arinn lítið lasikaður; en þó er tal- ‘ skýra fré slysinu og fá björgunar- Halldórssyni háseta. 4 „Skal!ag.-“
ið mjög ólíklegt. að hann náist út,1 skipið „<4eir“ tal hjálpar, en sam- yar hann vaktformaðnr, tók vakt
sökum þess, hve skerjótt erþarúa. band náðist eklci vi8 loftskeytn- af o. stýrimanni H. 5%, en þá fór
oc ilt. að komast að honum.
Togarinn er frá Emden.
Erl. simfregnir
stöðina. - ! 2. stýrira. að sofa. Jópas hafðj vakt
Skipsmenn a,f „Inger Benedicto' ‘ þegar áreksturinn varð og var við
komu nú allir um borð í „Skalla- 3. mann í stýrishúsinu. Þegar þerr
jgrím“, gátu engu bjargað af fötum VOru að sigla inn, sendi Jónas einn
eða farangri. Skipst.jórinn á „Skálla- háseta til þess að vekja skipstjóra,
grími“ lagði nú svo fvrir að sigla en hásetinn kom aftur og sagðist
inn á höfn og fá, ,,Geir“ til hjálpar. ■ 0kki ríta livort skipstjóri mundi
ef nokkuð væri luegt. að gera. En vakna. Sigldu þeir áfram og bjóst
þegar inn á liöfn kom, urðu þeir Jónas við að skipst.j. mundi koma
Úi» sjóprófunum I gsar. þess varir, að „Geir“ var ekki á þá 0g þegar. Ekkert. skipsljós sáu
-------- höfnhmi, en hann hafði verið kall- þeir ur stýrishúsirm, fyr en rjctt áð-
Kl. 10 í gærmorgun var sjórjett- aður vestur á fjörðu nóttina áður. ur en áreksturinn varð. Skipaði þá
ur Reykjavikur settur í bæjarþáng-j Skipstjórinn á „Skallagrími“ tel- Jónas að setja á fulla ferð a.ftup á
stofunni og haldið sjópróf út af ur ag orsök slyssins hafi verið sú, bak, og sveigði til hliðar, eu það
ásiglinfeu e.s. „Skallagríms“ á ag skipsmenn sem uppi voru, hafi dugði ekkl. Þeir merktu varía árekrí
norska kolaskipið e.s. „Inger Bene- ekki o.etað aðgreint dauf ljósin á urinn í stýrishúsinu.
dicte“. Sjódóminn skipa þeir Jóh. :,jng^r Ben.edicte“ frá hinum mörgu Þá var tekin skýnda af t.veim
Jóhannesson bæjarfógeti, og «jó- ljósum á landi. Þeir-hafi siglt hina.ððnun hásetum og 1. vjelstj. af
dómsmennirnir Uamies Hafliðason ’ rj,ettn leið eftir merki innsiglingar-: „Skallagr.“, en engar sjerstakar
og I. G. Ilalberg. (vitans á landi, en það sje mjög vont upplýsingar fengust frá þeim.
í sjórjettinum voru mirítir, f. lm .,5 4tta sig á daufum skipsljósum á Var þá tekin skýrla. af l. stýri-
('igenda skipsins „Tnger Benedicte“ j skipiini út-i á höfn, og ilt að greina manni og tveim hásetum af .„ínger
inisar fleiri ástæður eru fyrir
J3'1’ að sterlingspundið fer hækk-
undi nú. Ein ástæðan er ,sú, að
stærri bankar í Ameríku liafa
lækkað. vextina úr 414% niður í
3%,
Khöfn, 30. des. FB.
Tveir bankastjórar handteknir.
Hellwig og Ryhe, bankastjórar
prússneska ríkisbankans, hafa ver-
io handteknir fyrir stórkostlega
sviksemi og ótrúmensku í starfi
sínu. Veittu þeir ríðskiftamanni
einum, að nafni Kutisker, 15 milj-
ónir gullmarka lán, án nægra
trygginga, þegar peningaskortur-
inn var al'lra tilfinnanlegastur. —
Ólafur .Tolmson konsúll, og með þau fra ijósum á landi.
lionum Sveinn Björnsson hrjm., f.
h vátryggingarfjel. farmsins (og
skipsins „I. B.“), Axrí Tulinius
forstjóri, f. h. vátryiggingarfjel.
,.Skallagríms‘ ‘ (botnvörpunganna
íslensku) Gunnar Egilson forstjori
og
með honnm Jón Ásbjörnsson
Benedicte“, staðfestn þeir úldriít-
inn úr dagbók skipsins og böfðu
i engu viö að bæta.
Skýrsla skípstjórans á „Inger
Bcnedicte“.
en Englandsbaníki hefir vext- *
lna 4%. Af þessari ástæðu hefir'^f þotta er S^samkga tapað.
nokkuð borið á peningaflutningi Hllltafje bankaDS °r 13 milj°mr’
frá Anieríku yfir til Englands,
T1 menn viija fa sem hæsta vexti
í at Peuinítum síuum
11 0111 ástæðan enn, sem
■ gerir það að verkUm að sterlings-
Þundið stendur hátt nu, og er
iiún sú, að peningamenn í Ame-
og hefði hjer ekki verið um ríkis-
stofnun að ræða, þá hefði bankinn
orðið að hætta starfsemi sinni.
Skattgjaldendurnir verða að bera
byrðarnar, sem leggja verður á,
vegna þessa atferlis bankastjór-
anna, Kutisker er álitinn „af-
enda „Skallagríms11, h.f. „Kveld
úlfs“, f. h. Reykjavíkurhafnar Þór-
arinn Krist.jánsson hafnarstj. og
með lionum Pjetur Magnússon hrj-
m„ settur norskur konsúll, Jes Zim-
sen, og meS hontun Lárus hjeld-
sted hrjm. Fjöldi áheyrenda voru
í rjettinum.
riku eru ekiki lengur hræddir við bnrða“ f.íar?heframaður-
að eiga peninga sína í Evrópu.
Óndanfarin ár var þessi ótti mjög
'imíkiii, og þó það kæmi fyrir, að --------*--------
Peningar væm látnh' í chthvert
Það sem sagt verðnr, að upplvst
hafi við sjóprófin, er, að sfciþsmenn
Þá gaf skipstjórinn á „Inger a „Skalla.grími“ hafa ekki getað
t Beraediete,“ R. Johannesen frá ?reint l.iósin á ’Jnger Benedicte*'
hrjm., sem einnig mætti f. K eig- Bergen, skýrslu. Ivvaö hann árekst- fra l.iósnnum úr landi. Iijósin á
urinn hafa verið mjög harðann; „Tng- Ben.“ hafa. verið mikln dauf-
allir hefðu vafcnað um borð. Sam- ari en liosin 1 landi; euda ^3a sjó-
stnndis liefði sjór runnið inn í skip- menn, að það sje ilt að átta sig á
ið, og skipið byrjað aö sökkva, svo skipsljósnm af skipirm uti á höfn,
skipsmenn gátu með naumind- Þ<*ar siglt er inn, þrí liósin í fendi
nm bjargað sjer. Engum farangri rugli svo mikið og beri hin ofurliöa.
varð bjargað, og engu úr skipinn,
nenm skipsbðkum og skjölnm. V'ief hoflim ^
og kolafarmurínn mxmi vera
„Inger Benedicte“ kom hragað (vAtry(7t fyrir nál. % mdjón toúna.
25. des. Sigldi skipstjón lóðslaust .>Rkall!Un.ímur<. eT vátrys6l]r { ir8#m.
inn, og lagði sldpinu sjálfur þar itxvgginfni íslenskra botnvörpim<3ra“,
milli tveggja sldpa, enda hafði skip- ^pins 0g allir ísVcnstu togararnir, cb
stjóri verið hjer oft áður. Þann 28. fþað fjelag mmi hafa baktryggingn í
des. hafði lóðsinri komið út að skipi, crlendum fjelögum. ,
en eigi kom ne.itt til tals þá, að
Skýrsla skipstjórams á ,SkaUagrími'.
Fyrst var lesin upp í rjettiniun
útdráttur úr dagbók „Skallagríms1 ‘
og teldn skýrsla. af skipstjoranmn á
,,Skallagrími“. Skipið var að sigla
inn; veður var got-t, lít-ill kaldi af skip hans væri a slæmum st-að.
austri, en brimlaust. Guðmundur
Þegar hjer var liomið var sjó--
Sigurjónsson sldpst.j. var með skipið. prófinu frestað til kl. 4.