Morgunblaðið - 25.08.1925, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
ð
MORGUNBLAII8,
-ofnamlt' Vllh. Fiot-n.
Í'tjírefaníji: Pjelaar ■ lieyhj^";5
Svitatiörar: Jón Kj".rtan«e >c
VcltfT atetínsDOB.
Ariglyaingaatjóri: B. Haflor*.
ðkrifstofa Austurstræti 8.
Sliaar: nr. 498 og 600.
AuglÝslnsfaskrifst. nr. 700.
Haisaastmar: J. Kj. nr. ':4f.
V. St. nr. 1S10.
B. Hafb. nr. 7t0.
Áskriítagjald innanlands kr. 2.00
á. mánuCi.
Utanlands kr. 2.50.
S lauaasölu 10 aura eint.
Einar Þorgilsson
sextugur.
flRLENDAR SÍMFREGNIR
Khöfn, 24. ágúst. FB.
J af naðarmannaf imdurimi.
Símað er frá Marseille, aS 700
fulltrúar frá 40 þjóSum taki þátt
í sósíalista-fundahöldunum. Hen-
derson var fyrsti ræðumaðurinn.
Mintist hann Eberts og Brantings,
«n síðan gaf hann yfirlit yfir
þroska sósíalistastefnunnar og
framfarir síðustu ár. Á dagskrá
eru m. a. afstaða 2. internationale
gagnvart nýlendumálum, afstaðan
gagnvart 3. internationale, af-
vcpnun, Alþjóðahandalaginu o. m.
fl.
Dýrtíðin í Þýskalandi.
Símað er frá Berlín, að dýrtíðin
liafi náð hámarki sínu. Laun
Krökkva tæplega fyrir fæði.
Ný uppfynding.
Símað er frá New York, að tek-
ist hafi að smíða bifreiðamótor,
er taki langt fram öllum, sem
liingað til hafa verið gerðir.
1 stað bensíns er notað nýupp-
fundið vökvasamband.
ið eitt kjörtímabil sem fyrsti þing- Það verður ekki dæmt um það manninn, letja fólk að skoða hana.
maður Gullbr. og Kjósarsýslu og aS sinni, hver tilgangur Breta sje Raunar er það óviðfeldið, að skoð-
Hafnarf jarðarkaupstaðar. ' í Austursjónum. Rússar og Þjóð- un á kirkjum skuli vera seld, en
Einar kvæntist 6. janúar 1895,1 verjar þykjast vera vissir um,' sóknin, sem er fámenn, gæti ekki
Cveirlaugu Sigurðardóttur frá hver hann sje. Og því verður tæp-1 staðið straum af viðhaldi hennar,
Pálshúsum, og eiga þau lijón 9 ast mótmælt, að stórveldin liafa ^ ef enginn rjetti henni hjálpar-
börn á lífi.
1 hingað til notað friðartímann til hönd. En nú hefir f jöldi fólks
Einar ber aldmúnn vel og er þess að leita að hagkvæmasta flet- | komið á þetta forna höfuðból,
ennþá hinn unglegasti í sjón og inum fyrir næstu styrjöldina.
reynd, þrátt fyrir sextíu árin að
baki.
Kunnugur.
AUSTURSJÓRINN.
T. S.
Langt sund.
Frá Akureyri.
Akureyri, 24. ág. FB.
Síldaraflinn.
Síldaraflinn síðustu viku: 43.036
funnur sáltsíld og 9564 tn. krydd-
:síld; alls komið á land 190.114 tn.
saf saltsíld og 22.192 af krydd-
:SÍld.
Á sama tíma í fyrra 78.697 tn.
ssaltsíld og 6933 tn. af kryddsíld.
Heybruni.
f gær brunnu hjá Líndal (Sval-
Ijarði) um 100 hestar af töðu.
Frá Isafirði.
ísafirði, 24. ágúst. FB.
Vígsla Grænlandsprestsins.
Gustav Holm fór frá Angmag-
sálik laugardaginn kl. 16 og er
væntanlegur hingað á miðviku-
■daginn. Vígslan fer fram á fimtu-
daginn 27. þ. m. kl. 10. f. h. —
Sehultz Lorenzen hjelt hjer fyrir-
lestur um Grænland og Grænlend-
inga á föstudaginn var og prje-
dikaði í kirkjunni í gær.
Flug-bílar.
Stórt verslunarhús í Svíþjóð
liefir nýlega sótt um leyfi til
sænsku stjórnarinnar um að mega
nota til farþegaflutninga smá
flug-bíla, er rúma 2 farþega. Hef-
ír verslunarhúsið fundið upp þessa
bíla, sem eru líkir venjulegum bíl-
um, en hefir vængi og útbúnað til
þess að fljúga.
Sextugsafmæli á í dag Einar
Þorgilsson kaupm. og útgerðar-
maður í Hafnarfirði. — Hann er
fæddur í Ásmúla í Holtum, 25.
ágiist 1865. Tveggja ára fluttist
hann með foreldrum sínum suður
í Garðahverfi á Álftanesi og dvald
ist hjá þeim fram að tvítugsaldri,
en þá andaðist faðir hans. Tók
hann þá við búsforráðum á jörð-
inni Hlíð með móður sinni og
bróður. Rjeðist hann þá þegar í
að kaupa róðrarskip, sexmanna-
far, og gerðist sjálfur formaður.
Hepnaðis honum það svo vel, að
hinir fullorðnu og reyndu for-
menn á Álftanesi, máttu hafa sig
I alla við drengnum í Hlíð.
j Þegar útgerðarmenn við Faxa-
. flóa hófust handa að kaupa fiski-
; kúttera frá Englandi, myndaði
liann með Álftnesingum og Hafn-
firðingum hlutafjelag til skipa-
kaupa. Var hann framkvæmdar-
stjóri þess fjelags, meðan það
starfaði. Afkoma útgerðar þeirrar
var svo góð, að hluthafar fengu
á fám árum endurgreidd hluta-
brjef sín með ágóðahlut, ásamt
góðum arði af þeim og að end-
ingu, þegar fjelagið var leyst
upp og eignir þess seldar, tvöfalt
verð fyrir hluti sína í því.
Síðustu árin, sem Einar Þor-
gilsson bjó í Hlíð, hafði hann á
hendi framkvæmdir fyrir pönt-
unarfjelag á Álftanesi, en árið
1900 keypti hann jörðina Óseyri
við Hafnarfjörð og byrjaði þar
verslun fyrir eigin reikning. Gerði
hann þá árlega út 2—3 fiskiskip
og keypti auk þess mikinn óverk-
aðan fisk, er hann verkaði sjálf-
ur, og varð það upphaf fiskverk-
unar þeirrar, er hann jafnan síðan
hefir rekið í stórum stíl.
Árið 1905 keypti hann í fjelagi
með öðrum, botnvörpuskipið Coot,
og stjórnaði fitgerð þess fyrstu
'árin sem það stundaði hjer fiski-
veiðar. Var með útgerð skips þessa j
stigið fyrsta sporið til innlendra
botnvörpuveiða.
Árið 1907 flutti hann sig með
verslun sína frá Óseyri og inn í
Hafnarfjörð og bygði þar stórt og
vandað verslunarhús, ásamt öflug-
um sjógarði til varnar verslunar-
lóð sinni, sem lá undir skemd-
um af sjávargangi. Fyrstur manna
varð hann til þess að brjota Hafn-
arfjarðarhraun til fiskireitagerð-
Jafnt á tímum friðar sem styr-
jaldar eru ferðalög flotanna eftir-
tektarverð. Það er nægilegt að
minnast á hversvegna Bandaríkin
einmitt hjeldu flotaæfingarnar síð-
ustu í Kyrrahafinu. Allir spá því,
að þar muni næstí hildarleikurinn
I fara fram. Það er því skynsam-
legt að kynna sjer staðhætti
sem best. Þegar amerísku æfing-
nnum var lokið, ljeku Japanar j
sama leikinn. í sumar hefir at-
hygli manna beinst að Austur-
sjónum á ný. Ýmsir flotar hafa
I
Erlingiir Pálsson yfirlögreglu-
þjónn syndir úr Viðey og til
hafnar hjer á 2 klst. 40 mín.
22 sek.
Bessastaði, í þeim tilgangi, að sjá
kirkjuna, svo að ekki er nema
eðlilegt, að þetta ráð væri tekið,
og má svo segja, að þessir gestir
kirkjunnar haldi henni uppi. —
Reyndar er upphæðin ekki stór,
sem kemur inn fyrir þetta. Sam-
kvæmt síðasta kirkjureikningi
hafa þessar tekjur kirkjunnar
verið kr. 50,00. Svo að ekki er
nema von, að Jón kvarti undan
gestavöntun.
í sambandi við þetta, vildi jeg
mælast til, að það yrði nefnt í
einhverju Reykjavíkur-blaðinu á
hálfs mánaðar fresti, eða að
minsta kosti mánaðarlega, hversu
A sunnudaginn var synti Er-
lingur Pálsson yfirlögregluþjónn
frá Viðey og hingað til hafnar,
lenti niðurundan fiskverkunar-
húsum Alliance hjer vestast í
höfninni. Mun þetta vera hið J mikið f je kirkjunni áskotnaðist.
lengsta sund, er synt hefir verið Býst jeg við, að fólk yrði fúsara
hjer síðan á dögum fornmanna.
Erlingur lagði af stað frá suð-
austasta tanga Viðeyjar kl. 12,21
á að láta eitthvað af hendi rakna,
kirkjunni til handa, ef það kæmi
einhverstaðar fyrir almennings-
verið þar á ferðalagi. Mörgumjmín. Fylgdu honum eftir í bát á!sjónir, því að lang-minstur hluti
hefir leikið megn forvitni á að1 sundinu Sigurjón Pjetursson framj þess fólks, sem lætur kirkjunni
vita erindi þeirra á þessum slóðum j kvæmdarstjóri, Baldur Sveinsson! þetta fje í tje, sjer kirkjureikn-
því erindi eiga þesskonar gestir blaðamaður og Marteinn Pjeturs-1 ingana.
ætíð, þótt hver um sig reyni að
breiða blæju yfir tilganginn.
Eins og mönnum ef til vill er
kunnugt, var bresk flotadeild, all-
'stór á sveimi í Austursjónum í
sumar. Kom hún á stærstu hafn-
ir sumra landanna í kurteisisskyni
og var hvarvetna fagnað með
miklum fleðulátum. Þegar Bretar
voru á brott úr Austursjónum,
byrjaði stór rússnesk flotadeild
að gera vart við sig á sömu slóð-
um. Þeir hjeldu t. d. „æfingar“
skamt frá ströndum Danmerkur.
í þýskum blöðum hafa staðið þýð-
ingar af greinum rússneskra blaða
um ferðalag breska flotans og
hvaða erindi hann muni hafa átt.
Sjerstaklega hefir blaðið „Invest-
ija“ rætt málið af miklu kappi.
Blaðið heldur því fram, að Eng-
land geri sjer ant um að efla
vináttusamband sitt við Norður-
son verkamaður, og auk þeirra
Jón Pálsson sundkennari. Sjávar-
hiti var 12 stig á Celcius. Vindur
var hægur á vestan, og hjelst
hann alla leið, og var nokkur
bára, er komið var út í Viðeyjar-
sundið.
Kl. 12.55 var Erlingur kominn
á móts við svo nefndan „Skarfa-
klett“ í Viðeyjarsundi. Stefndi
hann þá beina línu norðanvert við
Laugarnestanga. En síðan tók
hann stefnu á hafnarmynnið hjer.
Sjávarhitinn hjelst altaf um 12
stig.
Sundtök Erlings voru talin á
leiðinni við og við og reyndust
þau vera altaf: Á yfir handar-
sundi 10 tök á 28 sek., á hliðar-
sundi 10 tök á 28 sek. og á
bringusundi 10 tök á 27 sek.
Þegar hann kom að hafnar-
mynninu, kl. 2.32 mín., hertihann
Kunnugur.
Slunginn þjófur.
lönd og ennfremur sje það til- allmikið sundið, og sýndi, ao eigi
gangur Breta að tengja baltisku var hann þjakaður orðinn. Tók
ríkin fastari böndum og hvort-' hann þá 10 tök á 26 sek.
tveggja í því augnamiki að getaj Tvisvar á leiðinni fjekk hann
otað öllum þessum ríkjum á móti hressingu, heitt súkkulaði og
Rússum, ef á þyrfti að lialda. — kaffi, en tók þá hressingu á sundi.
Rússnesk blöð og reyndar fleiri Þegar kl. var 3, 1 mín. 22 sek.
hafa skýrt frá, að Bretar hafi tók hann land niður undan Alli-
samið við Estland um að stofn- ancehúsunum. Var þá líðan hans
setja breska flotastöð á eyjun-
ágæt. Kvaðst hann vera jafngóð-
um DageyogÖsel. Estneska stjorn: nn eftir þrekraunina. Gekk hann
in neitar því harðlega, að nolrkuð I óstuddur í bifreið þá, er flutti
ar.
Árið 1896 var hann kjörinn
hreppstjóri í Garðahreppi og,
gegndi hann því starfi þar til.
Hafnarf jörður fjekk bæjarrjett-,
indi, en síðan hefir hann lengst |
af átt sæti í bæjarstjórn Hafnar- ■
fjarðar. Á Alþingi hefir hann set- ’
sje hæft í þessu. Ennfremur hafa
rússnesk blöð bent á vaxandi á-
huga Breta fyrir sundunum
dönsku, af því að þau sjeu and-
dyri Austursjávarins. Blöðin hafa
jafnvel haldið fram, að breska
og danska stjórnin hafi gert með
sjer samninga um siglingu gegn
um sundin ef til styrjaldar kæmi
milli Rússa og Breta,. Danska
stjórnin hefir ekki álitið það ó-
maksins vert að andmæla slíkri
fjarstæðu. Að síðustu hefir það
vakið eftirtekt bæði í Rússlandi
og Þýskalandi, að innsiglingin um
„Drogden“ hefir verið dýpkuð.
Þetta var þó aðeins gert vegna
umferða verslunarskipa, og ekki í
noklcru öðru augnamiði, enda aftr-
ar djúprista stærri herskipa og
beitiskipa þeim frá, að leggja
leið sína um Eyrarsund.
hann heim til hans að Bjargi við
Sundlaugarnar.
Óhætt er að segja, að þessi för
Erlings sje hin frækilegasta. Er
gott til þess að vita, að enn skuli
vera til með þjóð vorri þeir
sundgarpar, er minna á bestu for-
feður vora í þeirri íþrótt.
6. sept. 1914 synti Ben. G.
Waage úr Viðey að Völundar-
bryggju. Fór hann nokkuð aðra
leið en Erlingur nú.
Bessastaðakirkj a.
Einhverju sinni, eigi alls fyrir
löngu, bar það við, að gólfþurka
'hvarf úr húsi einu í Höfn. Það
var seint um kvöld sem þurkan
hvarf; en snemma næsta dag1
skeður það undarlega, að maður
kemur til húsráðandans og býð-
ur honum nýlega gólfþurku til
kaups. Og þar sem verðið var
sanngjarnt, keypti húsráðandinn
þurkuna. Um kvöldið þenna sama
dag, voru gestir staddir hjá þess-
um húsráðanda, og meðal þeirra'
var nágranni hans einn, sem mjög
varð starsýnt á gólfþurkuna. Þeg-
ar hann var spurður að því, hvað
það eiginlega væri, sem hann væri
athuga, svaraði hann því, að það
’ væri gólfþurkan hans, sem þang-
að væri komin, en hún hefði horf-
ið frá honum fyrir tveim dögum.
Nágrannarnir fóru nú að segja
hvor sína sögu, um hvarf gólf-
þurkunnar, og þeir höfðu þá ná-
kvæmlega sömu söguna að segja.
f húsi nágrannans hafði gólf-
þurkan einnig horfið, og næsta
dag kom maður og bauð honum
þurku til kaups, og hann keypti.
Hinn slungni gólfþurkusali hafði
sem sje sjeð fyrir því, að hafa
nægilega viðskiftavini, og ef hon-
um þotti litil sala, for hann um
húsin og stal gólfþurkunum —
hreinsaði þær — 0g seldi þeim
næsta.
GENGIÐ.
Rvík í gær.
Sterlingspund.............. 26.00
Danskar krónur............127.14
Norskar krónur .. .., .. 101.84
f 239. tbl. Morgbl. ritar kirkju- Sænskar krónur..........143.99
haldarinn á Bessastöðirm, hr. Jón Dollar.................. 5 36%
H. Þorbergsson, greinarstúf um Franskir frankar........... 25.43
kirkjuna. Kveður hann þessa einu. ___________________
krónu, sem skoðunin kostar, fyrir]