Morgunblaðið - 30.08.1925, Blaðsíða 6

Morgunblaðið - 30.08.1925, Blaðsíða 6
 MOÍGUNBLAÐIÐ mmKT A Islandi eru nú nofaðat* næi> 400 - Fjögur hundruð - MPERIAL RITVJELAR. A N D Leitið upplýsinga hjá ekknr nm IMPERIAL = áður en Þjer katrplð yður ritvjel. 0. JOHNSOil & KAABER. I 1111 Vigfús Gadbrandsson Mn»>«kerl. Aðalstreefl 8' Ávalt byrgur af Jwte. og frakkafltfH*m.Altaf nf efká ia#K kverri fer8. AV. SawmastoVuimi er lokerð kl. 4 e. m. aita laugardaga. br|itt ein af heistn berfumnm við uppreistarmaður i augum almenu- MifSjarðarhafið. iugs erlendis, svo og í augum Pyrir nokkru síðan hætti Abd- >eirra, sem eru tráir þegnar yfir- el-Krím með öllu að éftast ber- valdanna. vald Frakka, eins #g baun hafði Spánverjar hafa gefist upp, við áður gert, og dreymir kann nú að halda uppi vernd sínni yfir mikla dranma um, að leggja alla landshlntanum, er þeim var ætlað- Marokkó nndir sig. ur. Getur soldáninn þvi ekki Amerískur blaðamaður kom til treyst á aðra en Frakka til að liaps lanst fyrir síðustu áramót. hjálpa honum, til þess að halda 8purði blaðamaðnrinn hann að þar uppi rjetti sinum. En hvergi því, hver værn hin eiginlegu tak-1 er um það talað að Frakkar megí mgrk ríkis hans. Svaraði hann halda liði sínu út yfir þau tak- því skýrt og skorinort, að ríki mörk, sem yfirráðum þeirra var hans næði norður að Miðjarðar- sett. Þarna er maður því staddur Jiafi, en óráðið væri enn, með í einhverskonar mótsögn. Frakkar takmörkin að sunnan, hann láti sem verndarar soldánsins, verða vojlnin skera úr því, hvar þan að hefja baráttu gegn Ad-el Krím, yrðu. og þeir geta engri málamiðlun Það ern þessi vopaaviðskifti, af honum tekið. En þeim er bann- sem hann átti við, er nú standa að að halda liði sínu yfir landa- yfir. mærin, þar sem Adb-el-Krím hefir | aðal-bækistöð sína. Vandinn mesti. Er hægt að láta vopnin skera úr deilnnni? Útispjót Abd-el-Kríms og sambönd Frá hernaðar sjónarmiði væri hans. auðvelt að ráða þá gátu, hver úr- J>á er þess að gæta, að það er slitin yrðu; ef Frakkar neyttu ef til vill hættulegt að leyfa, að herafla síns, gætn þan eigi farið lúð frjálsa ríki Abd-el-Kríms hald- nema á einn veg. En þegar litið er jgt við lýði, því Þar yrði þá í fram- á málið frá sjónarmiði stjórnmál- tíðinni miðstöð fylrir einlægar æs- ánna, er það erfiðara viðfangs. ingar og uppreistaranda. Það er Ákvæðin í alþjóðasamningnum fullvíst, að Abd-el-Krím hefir nm Marokkó segja svo fyrir, að mikla viðkynningu við svonefnd vernda eigi einingu og öryggi ;)nngmenna-sainbönd“ í Túnis og landsins, undir yfir-nmsjón sol- Algier. Hann hefir útispjót til dánsins. En um leið og það var þe(ss að koma sjer inundir hjá ákveðið, að yfirráðin skyldu verajþeim æstari í suðurhjeruðum Mar- nndir vernd stórveldanna, var j okkó, en þar er hætt við að upp- landinu skift í tvo hluti, og áttu reist geti þá og þegar funað upp. Frakkar og Spánverjar að hafa Hann fær jafnvel hergögn sjer til yfirvernd yfir hverjum lands- hjálpar og uppörvunar frá Kairo hluta fyrir sig. I og Angora, og jafpvel frá Mú- En Spánverjar hafa farið með hameðstrúarmonnum *í Indlandi. landshluta sinn eins og væri hann (f Dehli selja Múhameðstrúar- nýlenda, og hafa einskisvirt full- menn gersemar og skartgripi sína 6 hk. Kelvin-SIeeve (endurbættur Kelvin). til sýnis í glugganum hjá Carl Tulinius, Hafnarstræti 15. Aðalumboðsm. fyrir Island » O. Einarsson. Símnefni ,Atlas‘, Reykjavík. Sími 1340. trúa þjóðarinnar. En hinu samningsbnndna fyrir- komulagi á yfirstjóminni hefir eigi verið breytt. Og er Adb-el- Krím, sem nú ræður ríkjum í landsblutum þeim er Spánverjar hafa flúið úr, því eigi annað en til þess að senda Abd-el-Krím and- virði þelrra); þá er það og lík- legt, þó eigi verði það sagt með vissu, að alþjóðaráð Bolschevíkka örfi og styðji aðgerðir Abd-el- Krím, til þess að tryggja „lýð- veldi Riffa“, er eigi að nota til árása á „auðvaldið“. Sem betur fer\ er Abd-el-Krim ekki eins fastur í sessi þar uppi í fjöllunum eins og manni kann í fljótu bragði að virðast; og vel má við því búast, að álit hans og áhrif þverri þar, ef hann bíður ósígnr í bardögum. Uppreisn Abd-el-Kríms á ekkert skylt við þjóðræknisbreyfingu. Því hefir sumstaðar verið baldið fram, að þessi uppreisn og bar- átta Abd-el-Kríms, væri barátta fyrir „frelsi þjóðarinnar", gegn „erlendum kúgurum.“ En hver sá sem knnnngur er í Marokkó, 'hann veit, að mjög er þetta á annan veg. Óstjórnin áður en Frakkar tóku við. Áður en Frakkar tóku að sjer vernd og eftirlit með veldi sol- dánsins í Marokkó, var í rann og vem ekki hægt að tala um neina stjórn í landinu. En síðan hefir smátt ög smátt komist stjórn og friður á í hjernðnm þess- um. Þjóðin var skift í marga flokka, er sífelt áttu í erjum, rændu hvorir aðra, hvenær sem þeir gátu komið því við. Marokkó- ríkið var í rauninni engin ríkis- heild. Það var ekki annað en 560,000 ferkílómetra landsvæði með 6—7 miljónum íbúa af margs konar þjóðflokkum. Þar vom Ber- bar, Arabar, Maurar og Negrar. Alt voru það múbameðstrúar- menn, en helgisiðir þeirra voru mismunandi og tungumál þeirra hvert öðru ólíkt. Ennfr. voru þar Gyðingar. En allir þessir þjóð- fiokkar vora sundurgreindir í ótal fjandsamlega flokka, sem eigi skeyttu nm stjómarvöldin í Fez, er voru þeim fjarlæg og ókunuug nema þegar komið var þangað til þess að greiða skatta, eða öllu heldur sem oftár bar við, til þess að neita að borga skattana. Marokkó var einskonar ljens- ríki, með öllum þeim stjórnar- farsgöllum sem því getur fylgt, þar sem ljensstjórn ríkiránnokk- urs eftirlits frá landsstjórnarinn- ar hendi, og valdsmönnunum er eigi baldið í skefjum nema með morðum, sjálfstæðisanda og upp- 0 reistum þjóðflokkanna. Þar ríkti algert aga og lagaleysi að stað- aldri og fjárrán, mútur og borg- arastríð þjakaði þjóðinni sífelt. Sjóræningjar og þrælasalar. Ekki alls fyrir löngu höfðu Marokkómenn tekjur af sjórán- um, og ráku þau sem atvinnu- vegi. Þangað til í hyrjun aldar- innar sem leið voru aðalviðskifti kristinna þjóða við Marokkómenn í því innifalin að horga þeim lausnargjald fyrir hið kristna fólk er þeir höfðu hnept í þrældóm. Kristnar þjóðir borguðu þá Marokkó skatt fyrir að versla þar, og það er ekki fyrri en eftir bar- dagann við Isly 1844, að Danir og Svíar hættu að borga þeim skatt, Danir 25 þús. douros og Svíar 20 þús. douros árlega. Æfintýramanninuxn Abd-el-Krím er sama á hverju veltur fyrir þjóðina. Það er þetta fyrra stjórnarfyr- irkomulag, sem nú bólar á aftur. Tilraun Abd-el-Kríms, er ekki sprottin af þjóðemistíifimningu, til þess að vinna frelsi þjóðinni til handa, hún er ekki annað en tilraun duglegs æfintýramanns, til þess að nota sjer kringumstæð- urnar, æfintýramannsins, sem bæði er ötull og metorðagjarn og vill koma ár sinni vel fyrir borð. En hann er líka fnllur heiftar gegn Spánverjum, síðan þeir settu hann í fangelsi. Flokksmenn hans hjálpa honum og örfa hann upp við þetta fyrirtæki hans, menn sem eru af samskonar bergi brotn- ir og hann, sem ætla að koma hinn sama ástandi á og áður var og láta þjóðina bera byrðarnar sem af því leiðir. Enginn þeirra sem leggja vilja stein í götu Abd-el Kríms, gera það í gróðaskyni eða kúgunar, þeir leitast aðeins við að upp- fylla skyldur, sem vissulega verða eigi uppfyltar nema með því, að leggja mikið í sölurnar, til þess að frelsa þjóðina frá að lenda í sama skipulágs-, aga og stjórn- leysi og áður var þar í landi. Sigurður Skagfeld. Gott B etra 8al- gati Innlendur og erlend- ur Brjóstsykur, — Karamellur, — Kon- fekt i lausrl vigt og i öskjjum, að ógieymd- um hínum mörgu tegund- um af átsúkkulaði. Alt þetfa salur lobaHsnusn Austurstræti 17. Gólfmottur JÁRNVÖRUDEILD Jes Zimsen. Vasahnífar •g skærf. Stórt úrral, nýkostlf. JÁRNVÖRUDEILD Jes Zimse Eins og frá hefir verið skýrt hjer í blaðinu, er Sigurður Skag- feld söngvari kominn bjer til bæj- arins og ætlar að syngja hjer upp úr helginni. Sigurður kom landveg að norð- an. SHefir hann ferðast víðsvegar um Norðurland í sumar og haídið söngskemtanir. í för með honum um Þingeyjarsýslu varHeir víxlu- biskup Sæmundsson á Akureyri. Var þeim alstaðar tekið með míkl- um fögnuði svo sem von var og sungu hvarvetna fyrir fullu húsi. Síðan söng Sigurður þrisvar á Akureyri og jafnoft á Siglufirði, altaf fyrir fullu húsi.Að því loknu ferðaðist hann um Skagafjörð og Húnavatnssýslu og hjelt söng- skemtanir. Á einum stað komu saman um 300 manns og er það sjaldgæft í sveitum á slíkum skemtunum. Sigurður mun upphaflega hafa tekið upp söngnám, mest fyrir á- eggjun Geirs víxlubiskups Sæm- undssonar. Eru það þegar allmikil meðmæli, að slikur maður sem sr. Geir, skuli hafa hvatt hann til að leggja út á þá erfiðu braut. En vinir Sigurðar hafa ekki orðið fyrir vonbrigðum. Hann hefir nú stundað nám um fjögra ára skeið mest undir handleiðslu Herolds, danska söngvarans fræga. Síð- asta árið hefir hann verið á óperu- skóla Konunglega leikhússins. Eru þar aðeins teknir efnilegustu söng mennirnir. Af öllum þeim fjölda, sem þar sóttu um upptöku árið sem leið, komust aðeins tveir að, Sigurður og annar til. Er þetta mjög eftirtektarvert, að útlend- ingur keppir hjer við bestn söng- varaefni þjóðar, sem er þrjátíu sinnum f jölmennari en við og hef- ií* að öllu leyti miklu betri tæki- færi tii söngnáms — og hann er annar þeirra tveggja, sem fá mn- göngu í skólann. Kennarar Sigurðar fara nm hann mjög lofsamlegum orðum

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.