Morgunblaðið - 06.01.1926, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ

Þnrkaðir ávestir
Epli,
Ferskjnr,
Blandaðir áveztir,
Rnreimnr,
Sveskinr,
Rnsínnr,
Fíkjnr.
mmummmummmmmmmmmammmmamammummammmmmmmmmmmmmammMmmmmmmmmmmmmmmmammmmmummmmmmmmm
Heilbrigðistíðindi.
Heilsufarsfrjettir.
Taugaveikin á Vesturlandi.
Engin ný tíðindi. Hjeraðslæknir
á ísafirði telur taugaveikisfarald-
urinn í sínu hjeraði „alveg um
garð genginn". Einn sjúklingur
Ijest af afleiðingum veikinnar
(hjartabólgu).
Yfirleitt gott heilsufar á Vest-
urlandi.
Mislingarnir á Akureyri.
25 heimasveinar í gagnfræða-
skólanum liggja í mislingum. —
Annars gott heilsufar þar nyrðra,
símar hjeraðslæknir á Akureyri.
\
BamaveiM í Reykjavík.
Átta hafa veikst alveg nýlega,
— eiga heima á Njálsgötu, Berg-
þórugötu og Óðinsgötu. Veikin er
væg, segir hjeraðslæknir, og all-
erfitt sem stendur að greina hana
frá vanalegri hálsbólgu, sem tals-
vert er um í bænum.
Kvefsóhtin á Suðurlandi.
heldur enn áfram. Þung er hún
ékki. Þó hafa nokkrir sjúklingar,
einkum börn, fengið lungnabólgu
upp úr kvefinu.
Læknar telja heilsufar yfirleitt
gott. Hjeraðslæknarnir í Hafnar-
firði og á Akranesi segja t. d.
báðir óvenju lítið um veikindi,
eftir þvi sem vant er að vera á
þessum tíma árs.
4. jan. 1925.
G. B.
Húsin við götuna.
Vitleysur mega menn gera,
en þeir mega ekki byggja
þær.
Goethe.
}
Ef vjer sæjum stólum raðað
niður við stórt matborð og hver
istólinn væri öðrum ólíkur að
•Btærð og efni og útliti, einn væri

Wí$f*
% Mikið úrval af
verulega góðum
weirarfrökkum
og
regnfrökkum

.gríðarhár en aðrir minni alt niður
í lítinn barnsstól, þá myndi flest-
um þykja þessi samtíningur
ósmekklegur og fara illa við borð-
ið. Ef einn stóllinn væri fyrir-
ferðarmikill hægindastóll, annar
klæddur skinni, þriðji klæddur
dúk, fjórði væri úr grönnu gljá-
fægðu mahóní, fimti luralegur
eikarstóll, sjötti úr óbrotnum
furufjölum, o. s. frv., þá myndu
fiestir undrast slíkan hrærigraut,
en ljótastur yrði hann þó, ef ólík-
.ustu stólarnir stæðu saman, sá
hæsti hjá þeim lægsta og sá
grensti við hliðina á þeim lura-
legasta.
Um þetta myndu nálega allir
' sammála. En hvernig ættu þá
stólarnir að vera? Flestir myndu
telja það viðkunnanlegast, að
hafa þá alla af sömu gerð, nema
ef vera skyldi að stólar húsbænd-
: anna bæru að einhverju leyti af
hinum, en hefðu þá sama svip.
Þó ólíku sje saman að jafna,
gildir svipuð regla um húsin við
'götur vorar. Það fer illa á þvx,
að þau sjeu mjög sundui'leit, og
.vmikill munur á hæð þeirra, gerð
i og útliti. Sumir vilja jafnvel hafa
þau öll eins, líkt og stólana, og
'telja það fara best. Þó er þetta
hæpið, því flestir vilja að sitt
hús sje að minsta kosti svo frá-
brugðið hinum, að það sje auð-
þekt án þess að gætt sje að götu-
númerinu. Þá er og smek'kur
manna svo misjafn, að flestir
kjósa einhverja tilbreytingu eftir
sínu höfði eða sínum sjerstöku
þörfum. 1
Yfirleitt má gefa þá reglu, að
húsin við hverja götu eigi að
hafa sömu hæð, vera helst úr sama
efni, hvort sem það er steypa eða
timbur, hafa líkan svip, en þó svo
mikla tilbreytni, að hvert hús sje
sæmilega auðþekt, annaðhvort af
gerð sinni eða umhverfi. Á þenn-
ian hátt verður heildarsvipur göt-
únnar rólegur og fagnr. Ef nauð-
syn ber til þess að skifta um
(hæð hxisa í sömu götu, fer best
á því, að það sje gert á gatna-
mótum, þar sem þvergata liggur
inn í götuna, og sje þá hæðar-
breytingin hvergi meiri á nábúa-
húsum en sem svari einni hæð.
iBrunagaflar mega auðvitað ekki
sjást í fullbygðri götu.
Ef nú er spurt, hvort vjer höf-
uxn farið eftir þessum einföldu
og auðskildu reglum, þá þarf ekki
annað en líta á Reykjavík. í
mörgum götum ægir saman hús-
um svo ólíkum sem fre'kast má.
Við hliðina á einlyftum timbur-
ihúsum rísa upp stór steinhús, og
,hingað og þangað gnæfa marglyft
stórhýsi, hátt upp úr húsaröðinni
með eyðilegum, heiðnum bruná-
göflum. Skárstar eru jafnvel sum-
ar gömlu göturnar, þar sem lítið
!,er um ný hús.
Að nokkru leyti má bera í
bætifláka fyrir þetta, því ekki
verður allskostar komist hjá slíkri
ringulreið í bæjum, sem vaxa
liratt og eru að hafa fataskifti.
pessi afsökum gildir þó ekki um
.nýbygðu húsin sum og jafnvel
'heilar götur hjer í Reykjavík,
'sem eru nýbygðar eða hálfbygð-
|ar. Víða eru húsin þar ærið sund-
^iirleit og sitt með hverjum svip.
Sumstaðar er og geysilegur mun-
,ur á hæð nýbygðra húsa, sem
standa hvort hjá öðru.
Það er ekki lítil ábyrgð, sem
hvílir á bygginganefnd bæjarins
í þessum efnum, því ekki er
hlaupið að því að lagfæra heil
hverfi eða húsaraðir; sem bygðar
eru úr steinsteypu, ekki síst ef
loft og gólf eru úr járnbentri
steypu. Líklegast er, að slík hús
standi öldum saman sem talandi
vottur um smekk eða smekkleysi
þeirrar kynslóðar, sem bygði þau.
G. H.
Besta sðkhnlaðið er
Heildsölubirgðir hefir
Eiríkur Leifsson,
Reykjavík.
Þeir byggja sjálfir í Árs.
Stefán Stefánsson læknir í Árs
á Jótlandi skrifar mjer í brjefi:
„Byggingamálið er þá á dag-
skrá heima eins og hjer. Hjer
í Ars er þó nóg af bústöðum.
Verkamennirnir byggja sjálfir,
það er að segja, að þeir vinna
að því í frístundum, steypa se-
mentsteina og múra úr þeim. Þeir
;verða helmingi ódýrari en múr-
steinar, því alla vinnu við þá
verður að borga. Ekki held jeg
þó, að þessi hús sjeu eins hlý og
'holl og múrhúsin."
1 Þessi stefna ryður sjer hvar-
yetna til rúms síðustu árin, enda
er ‘hún eina úrræðið til þess að
færa verð húsanni niður, svo fá-
tæklingar hafi efni á að búa í
þeim. Hinsvegar er það ekki und-
arlegt þó húsin verði köld í Ars.
Þau eru gerð úr tvöföldum, þunn-
um steypuveggjum með engu
'tróði, en steypuveggir verða ætíð
helkaldir nema að þeir sjeu ræki-
lega fóðraðir með hlýju efni, eða
ríflegt tróðlag milli veggja.
G. H.
NOKKUR ORÐ
UM FISKIVEIÐAR
VIÐ ÍSLAND.
Eftir Sveinbjöm Egilson.
II.
Er hætt við, að fiskþurð verði
hjer við land?
Þeirri spurningu eru togara-
skipstjórnarnir íslensku færastir
. að svara. Þeir eru á veiðum mest-
an ársins hring, eru athugulir
menn, leita á mörgum fiskislóð-
um og eiga þannig hægast allra
með að gefa gaum að, hvernig
Yiskur hagar sjer.
Mörg ár eru liðin síðan Vída-
línstogararnir stunduðu botn-
vörpuveiðar í Faxaflóa, en þeir
menn lifa þó enn, sem muna, að
við nálega hvern vörpudrátt var
30—40 skóflum af seyðum mokað
útbyrðis, og .munu flest þeirra
hafa drepist.
Okkur er kent á barnaökólum,
að úr þorsk- og annara fiska
hrognum komi seyði, sem síðan
vaxa og verði að lokum full-
þroskaðir fiskar. Einnig er okkur
sagt, að í þorsgotu sjeu mörg
hundruð þúsund egg (korn) og
að hvert af þeim geti orðið að
fullþroska fiski, sjeu þau ótrufl-
uð, þar sem öll skilyrði hjálpast
iað, að svo megi verða.í tali manna
meðal er fullyrt, að í einni þorsk-
gotu sjeu ein miljón egg, en um
það er ekkert sagt hjer fyrir
víst.
Á vetrarvertíðum eyðileggjast
hrogn og verða óhæf til ætlun-
arverksins, þótt þau oft liafi bætt
í búi hjá mönnum, sem leggja
gotu inn í verslanir, og eyðilegg-
ing þessi er mikil. Eyðileggingu
hrogna og ungviðis verður að
reikna með billjónum árlega, en
hvað er billión? Sem börn lærum
við að nefna þá tölu og einnig,
að hiin er sltrifuð einn með 12
núllum fyrir aftan, eða millión
sinnum millión. í almennu ári
eru 31.536.000 sekúndur, en ein
billión sekúndur eru rúm 30 þús-
und ár. Billión er því stór tala,
og fari billión þorskeggja að for-
görðum árlega, auk þeirra seyða,
sem drepast og aldrei ná þroska-
stigi, þá má mikið vera, ef sú
mikla upphæð ekki dregur úr; —-
ekkert er þó fullyrt hjer, aðeins
•leyft sjer að hugsa.
Afli togarar 200 þús. fiska að
meðaltali hver yfir vetrarvertíð,
og segjum að tíundi hver fiskur
sje hrognfiskur, þá drepur hver
togari öll þau egg, sem 20 þús.
fiskar hafa í sjer; og sjeu togar-
ar 40, þá fara egg að forgörðum
úr 800 þús. fiskum. Hve mörg
fiskaefni er í þeim fiskum, ættu
náttúrufræðingar að geta leyst
úr; en sje nokknð að marka töln
þá, sem við stnndum heyrum
nefnda miUíón fiskaefna í, hrogn-
fiski, þá varóur talan 800,000,00(;,
000 Þetta yrði aðeins hjá íslensku
togurunum, eins og tala þeirra
er nú, og auk þeirra eru mótor-
bátarnir; en ,;vo safnast hingað
á fiskimiðin um hrygningartím-
ann — ca. 100 færeyskir kútfar-
ar, þýskir, frakkneskir, hollenskir
og enskir togarar svo hundruðum
skiftir, og a.lli*' leggjast á eitt
að drepa þorsk, og um leið eyði-
leggja þeir hrogn og ungviði, og
verði nokkur áætlun gerð um
tölu þess, sern eyðilagt er, þá
verður að reikna með billiónuni,
þótt tala sú sje gífurleg.
Spurningin verður því sú: Get-
ur kynið haldist við með slíku
drápi? Hve langt er þangað til
að menn verða þess varir, að
dráp á ungviði og eyðilegging
hrogna, sem nemur billiónum,
koma í ljós, því talan er svo stór,
Betri sjón, — meiri ánœgja
Gleraugun verða að vera
nákvæmlega sniðin eftir
hæfi yðar.
Það fáið þjer í
Laugavegs ApótekE,
sem er fullkomnasta sjóntækjá-
verslun hjer á landi.
senv efftir eru
verða seldar
með miklum
/ afslætti.
Eilll Imliti.
Saumavielar!
Ágætar, bæði stignar og hand-
snúnar, sömuleiðis grammófónar
o. m. fl. alt með gjafverði. Lítið
inn á Lausafjár- og fasteignasöl-
una á Laufásveg 5.
Opið kl. 7—8y2 s. d.
Fyrirliggjandi:
Epli
í kössum.
Nokkrir kassar óseldir.
I. BFPÍ
Símar 890 og 949.
Fyrirliggiandi:
Hið viðurkenda, norska
Landsöl.

Hjalti Bjömsson ‘Jk Go.
að hún hlýtur að segja til síni
fyr eða síðar, og ár frá ári er
hert á drápi og eyðileggingu, þar
sem skipin, sem stunda veiðar,
verða æ fleiri, sem ekki er aS
furða, þar sem í blaðagreinum og
öðru er nálega skorað á útlend-
ínga að koma hingað og færa
sjer gullnámuna í nyt.
Framh.