Morgunblaðið - 25.06.1926, Qupperneq 7

MOROTTNRT, Af)TÐ
7
Ný misfk.
Páll ísólfsson: Glettur (Humoresken). Fyrir piano.
— 3,00.
Fæst hjá bóksölum.
Bókav. Sigfúsar Eymundssoar.
B.s. B
fer þriðjudaginn 29. þ. m kl. 6. siðd. til ísafjaröar,
Siglufjarðar, Akureyrar og þaðan til Reykjavíkur.
Farþegar fil Vcstur- og Norurlandsins^sæki
farseðla ó morgun (laugardag).
Állar tilkynningar um flutning komi á mánudag.
firði utan Kaupstaðarins. Nokkur
tilfelli af hálsbólgu í Norðfirði.
Eitt tilfelli af lungnabólgu í
Vopnafirði. (Ur sínisk. í dag frá
hjeraðsl. á Eskifirði.)
23. júní 1926.
G. B.
Heilbrigðistíðindi.
C. Zims
Sfldarnat íBehnfit)
Grænlituð úr sjerstaklega fínu og sterku garni, mjög
vönduð felling með 18 og 17^4 möskva á alin. — Einnig
netabelgír og netakaball og alt sem að þessum veiði-
skap lýtur.
Hvergi eins ódýrt. — Talið við okkur nógu tímanlega.
Vei5ai*fÍBi*avepaluniit
Heilbrigðistíðindi.
Heilbrigðistíðindin hafa nú hvíít
sig í nokk.rar viknr vegua þrengs.'a
í Mbi. ÞaU ættu úr þessu að geta
ikoniið lít réghdega eins og til var
ætlast. Efnið er óþrjótandi og þó
margt gleymist af því, sem skrifað
er í blöðin, þá ioðir þá ætíð eitt-
hvað eftir og kemur að gagm.
Það eff að minsta kosti mín reynsla.
Tannskemdir-
Einn sá versti faraldur á vorum
dögum eru tannskemdirnar. Það
má heita, að allir fullorðnir menn
'liafi nú skemda»r tönnur og stnnd-
um byrja tannirnar að jetast og
brenna skömmu eftir að börnin
hafa tekið ]nvr. Svo er verið að
gera við þær á hveffju ári og hlaða
í skörðin með nxi-klum ikostnaoi
og fyrirhöfn, en alt kemnr fyxi^
lítið. Þegar minst vonum varir
ve.vður að draga hi’otin út og setja
gjörfitönnur í þewra stað. Þannig
gengnr þetta hjá þeim, sem reyna
að hirða, t.önnurnar og ná í tann-
lækni. Hinir láta tönnurnaff ganga
sjer til húðar <>g draga þær útr
sem óþolandi er að gauga með.
| Hv.ernig á svo að gera við þess-
pim ófagnaði?
! Því miður getur engiun svaffaö
þessari spurningxi til hlítar og
;hafa þó margir reynt að ráða
j þessa gátu. Hitt er víst, að það
ihlýtur að vera mögulegt að kom-
l'ast hjá því að tönnur skemmist
að verulegum mun, því nægar
sannaixir erxi fyrir því, að tann-
Heilsufarsfrjettir.
Suðurland.
Págæt faxsótt. Snemnxa í þessxxm
nxánxxði tóku læknar í Rvík að
yerða varir við einkennilega far-
sótt, sexn kalla má umfe.rðarbrjóst-
himnubólgu (pleuritis epidemica).
.11 enn véik.jast sJkyndilega af tak-
sótt, takið oft afarsvæsið og hitinn
hár (um 40°). Brá-tt verður vart
yið þxxra brjósthimnubólgu, en ekk
-ert kvef eða bólgu i luugum. Eftir
fáa. (venjulega 2-—5) daga kemuff
batinn skvndilega, takið hverfur,
sótthitimi hverfur, og brjósthimnu
bólgan batnar fljótt og vel. Allpft
slær mönuum niður aftur, ef þeir
fara ekki vafflega nieð sig. Hingað
jtil hefir enginn dáið úr þessa-ri
veilki. Hxut virðist vera rnjög svo
bættulítil.
í Rvík hefir þessi sótt náð mik-
illi xxthreiðslu. Oft veilcjast 2 eða
fcleiri ísennásama heimili. Yeiksji
legst eingöngu á hörn og ungfull-
orðið fólk (inuaix þffítugs) —- seglr
lijeraðslæknir.
Þessi sama veiki gengur nú einn
ig í Hafnarfiröi. Hennaff hefir og
orðið vai’t á AkraneSi, segir hjei’-
aðslæknir þar uú í dag.
I gær átti jeg tal við hjeraðs-
lækni í Grímsneshjeraði, senx er
hjer staddur. Kannaðist hann við
yeikina, hvað hana hafa komið ný-
lega. á 3 bæi í Hrunamannahreppi
•og hefðu 5 liigst á éiiiuni bænum.
Jeg hefi látið fregn um þessa
skemdir voru fátíðar fyr á öldum,
og þá þektu menn þó enga tann-
bursta eða mnnnþrifnað, sem nú
er talin helsta vörnin. Jeg hefi
áður getið unx það í Heilbrt., að
! í gömlum hauskúpum, sem jeg
skoðaði í Ósló, var hver tönn lieii
að heita mátti, janovel í gönxlum
I
mönnum með mjög slitnum, tönu-
uni. Vje.r sjáum Uka, að tann-
skemdir eru mjög fátíðar á heil-
brigðum dýruni, þó ekki hreinsi
j þau töxnxur sínar. Svo myndi og
Jvera um mennina, ef þeir lífðn
skynsamlega.
| Það er he.rsýuilegt, að eitthvað
|hefir breyst til liins verra í lifn-
aðarháttum vori’ar aldar og af því
stafa flestar tanixskemdiffnar. Aft-
tir er mikil deila, og óxxtkljáð, um
hvað lielst það sje. Líklega eru
lorsakirnar margar. Er rjett að
líta ,á þær helstu, sem mönnum
hafa. komið til hugar:
( l)TV[enn tyggja nú miklu minna
en fyr, en öllum líffærum, sem
ekki eru notuð, hættir til rýrn-
unar og óþrifa. Matreiðsla var
einfaldari fy.r, færra soðið og erf-
iðai’a á því að vinna. Þarf ekki
anuað en nxinna á harðfiskinn.
farsótt berast í aðx-a landsfjórð-
xuxga.
Hvoi’ki mjer uje ö&rum lækuuiil
lxefir komið til hugar, að sótt-
varnir geti Ikomið að haldi.
Að öðru leyti er gott heilsufar
á Suðurlandi. Engar aðffar fax*-
sótt.ir í Rvík. Taugaveikin í Keflá-
vík stöðv-uð.
Vesturland.
Aðstoðarlæknii’inn í Stykkis-
hóliili 'liefir legið í taugaveiki, en
er nú í góðum afturbata. Axinars
mannheilt í því hjeraði.
Hjeffaðslæknir á ísafirði síniar
í gær: „eitt taugaveikistilfelli
rúmlega vikugamalt á taugaveiik-
isheimili, líklega „reeidio“ eftir
„ambulant typ'hús" snemma í far-
aldrinum.“ Annars engin tauga-
veiki þar, síðan í ,maí. Hefi frjett
af taugaveiki á Borg í Skötufirði
(Nauteyffarhjeraði). — Kvefsótt
gengur vestra, sama og lijer í vor.
Norðurland.
Kvéfsótt hefir gengið í Skagá-
fírSi. ségir hjeraðslækuir (hje.r
staddur), og víðar. Hjuraðslæknir
á Akureyi’i símar: „gott héilsu- j sem gekk hjer lengi í brauðs stað.
fa»v.“ Sama segir hjeraðslæknir á
Dalvíik (hjer staddur.)
Austurland.
Dálítið um inflúenzu á Aust-
fjörðum. Raixðir hundar x Vopna-
firði og Borgarfirði. Hægfara
íxiislingaff á Hjeraði og í Seyðis-
Ef vjer byrjuðum snemma að gefa
börnunum góðan harðfisk og
hefðunx hann ætíð á hoi’ðum, þá
eru mikil líkindi td þess, að tann-
pínan minfcaði stóffum. Yfirleitt
mun flestur matur óhollúr tönn-
unum, sem lítið eða ekki þarf að
tyggja. Ósoðinn matur, eins og
hárðfiskur, er sennilega lietri að
þessu léyti en soðinn.
2) Sylcur þektist ekki fyrffiun,
nema þá hunang. Nii er hann
hversdagsfæða. og’ uppáhaldsmatur
: barna. Að nxörgu leyti er hann
'ágætis fæða en eklú er það ósenni
! legt, að haiip eigi notekurn þátt
’í tannskeindunum. Þxxð má nefna
tvö dæmi, seiu beuda til þessa:
í ófriðnunx mikla va*r sykurskort-
ur í Englandi, en á þeim árum
varð svo lítið vart við taunskexud-
ir í börixuin að stakk í stúf við
það, sem verið, hafði. I Færeyjuin
eru nn tannskemdir tíðaff á ung-
hörnum, þó fæði þeirra og með-
ferð sje öll hin sama og fyr gerð-
ist meðan tannskenxdir voru fá-
tíðar, — að því íffásikildu, að nxx
er mjólkin ætíð hlöndnð með
| sykri.
j Hvernig seixx þessu er farið, þá
er sykurinn grunaður um græsku.
Jeg' sje ekki að úff þessu nxáli
verði skorið nema með því, nð
margar mæður reyni að ala upp
hörn sín án þess a.ð gefa þeim
nokknrn sykur. Þetta xnyndi
hættulaust, ef fæðan væri að öðra
leyti g-óð og hentug. Væri það
’ verlkefni fyrir einhvern 'athug-
ulari * lækni, að heitast fyrir því
að slík tilraun væri gerð. Jeg held
að hxxn lxafi hvergi vexrið geffð
érlendis. ,
I ' Einkcnnileg't er þa.ð. að uegrar.
sem vinna að sykurrækt (sylre.r-
revr) hafa góða.r tönnur, þó þeir
tvggi off sykurreyrinn. Vera uiá,
að ósoð.inn, náttxxrlegur sykur,
sje hollari en unninn sylkur,
sem ýmislega er bxxið að liremsa
og' breyta.
31 Brauð og mjölmatur er nú
not.að mai'g'falt nxei.r en fyr, og
öllimi kenxur sanian xxnx, að mjöl-
matur hafi ill áhrif á tönnur.
Vill ;etíð nokkuð sitja eftir af
mjöli eða. sterkju á tönnunum og
nxilli þeirra, svo að jafnvel þunn
húð eða slepja sest á tönnurnaff.
Englendinga.r telja fínt „kelks“
hvað lakast að þessu leyti, en
hörn eru allajafna sólgin í ]xað.
Ymsir gerlar í munnimiin valda
gerð í þessum mjölleifum og sýra
þær, en súrinn jetur jafnan tönn-
urna.r, Þetta má telja vafalaust,
en hitt kann og vel að vera, að
einlxvér nauðsynleg efni vant-i í
venjulegt kornmeti eða að það inni
haldi skaðleg efni. sem spilli
tönnuiium. Er það eflaust hyggi-
legt ráð, að hreinsa allar nxjöl- i
matarleifan úr tönnunnm að lok-
inni niáltíð, lxvort sem það e.r
gei’t nieð bursta eða á amxan hátt. j
Mikið af þessu myndi lirenisast, i
hurtu ef harðfiskur væri hafður;
sem eftirmatur eða upphót við
allar máltíðar.
4) Bætiefnaskort telja sunxir
orsök tanusikemdanna og ]>á eink-
um skoi’t á bætiefni. Ekki er
þetta sannað mál, en væri svo, -
nxætti bæta úr því með nvinjólk,
egg’jum, nýju smjöri og- þó eink-
um þgrskalýsi. Eiu teskeið af því
imiiiieldur íiieú’a af bætiefnum,
en .ríflégur. mjóllkurskamtur.
Iívort sem mikið eða lítið er
til í þessari kenningu, þá er nx'i'
fæði maniia. yfirleitt snauðara að
bætiefnunx en áður gerðist. Smjör- ^
ið er ríkt af þeim, eu snijöfflíkið,
sem kom í þess stað. bætiefna'
snautt. Mjöl úr heilum x-úgi, se.m!
notað var fyr á hverju heimili,
er milclu hollara en fína nýmóðins
’ }.-).>

Crepe Servieitur
i ótal gerðum nýkomnar í
Denslim lnjibjorgar JobnsaB
Sumarkjóla-
EFNI
ullar og bómullar,
gott og ódýrt úrval.
Iéi An i Et
IpSBflKDKJ
jr <&
\w í.ea.'jnmnWn11' !i'iiuiiiil»w»ta«&.
^ Vallarstræti 4. Laugaveg 10
„Ice-Cream-Soda“ í glös-
um á 75 aura.
Meðan á Knattspyrnumóti
Islands stendur, verður ís
frá bakaríinu seldur á í-
þróttavellinum.
mjölið og hveitið, því bætiefnin
fara að miklu leyti úr þvx við
nxölunina. Yfi.'leitt er hveiti senm-
loga ljelegri fæða en rúgur.
5) Heitum drykkjum vil.ja sum-
ir kenna unx t.annþínuna, að þeix*
sprengi glernnginn á tiinnUnum
eða skmnmi þær á annan liátr.
Hvei-gi hefi jeg lesið um glöggTár
athuganir á Jiessu og fremur þyk-
ix’ injer ]iað ólíklegt. Hitt er senni-
lega hyggilegt, að venja ,\ig ekki
á að láta brennheitan mat eða
drykk ofan í sig. Hóflega heitux*
nxatur og dryikku.v mun 'engan
skaða.
•leg hefi ]xá getið um helstu til-
gátnrnax’, en hvaða ályktanir ge:.-
unx við dregið af þeim ! Það verð-
ur að bíða luesta blaðs.
l G. H.
————...........
Peningafölsunarmálið
mikla í Ungverjalandi.
(Frá frjettaritara Morgbl.)
Peningafölsunarmálið mi’kla í
Ungveffjalandi er nú að því leyti
úr sögnnni, að ]ieir ákærðu hafa.
fengið dónx sinn upp kveðinn.
En þess ínun langt að bíða, að
Ungverjaland hafi fyllilega feng-
ið bót á þeim álitshnekki, er mál
þetta hefíi’ hakað þeiixi.
Það hlýtui’ að vera uieira en
lítið bogið við ait opinbei't líf og
hugsunarhátt nianna, þaff seru
annað eins kenxur fyrir og seðla-
fölsunin víðfræga.
Sagan er í stuttu máli þessi: 1
desember mánuði í vetur, vorn
Ungverjar nokkffir teknir fastir í
Amsterdani. Fundust i fórunx
þeirra falsaðw franskir 1000-
franka seðlar, er námu 7Vz miíj.