Alþýðublaðið - 10.01.1929, Blaðsíða 2

2
ALÞ.ÝÐUBLAÐIÐ
Hringavitlejrsa „Morgnnblaðsins.
Sogsvirk|unm
Hækkunartilboð" útgerðarmanna er lækkun.
„Mgbl.“ helduT því enn fram,
aö iitgeröarmenn hafi hoðist tfl
að hækka kaup sjómanna frá því,
sem það var í fyrra.
Skal nú sú „hækkun“ athug-
uð nokkuð.
Hækkunartilboðið nam kr. 3,30
á mánaðarkaupi og 2 aurum af
hverju lifrarfati til hvers háseta
á salt- og ís-fiskveiðum.
Sé gert ráð fyrir 9 mánaða
veiðitíma og 1050 fata lifrar-
afla að meðaltali, nemur hækk-
tunin álls:
9 mánuðir á kr. 3,30 kr. 29,70
1050 föt lifrar á 2 aura — 21,00
Hækkun samtals til hvers
háseta ' kr. 50,70
En böggull slæmur fylgir þessu
stóra(!!!) skamnirifi.
Kaupið á síldveiðum átti að
lækka um kr. 11,50 á mánuði
og premían urn 1 eyri af máli.
Sé gert ráð fyrir tveggja mán-
aða síldveiðitíma og 10 þús.
mála afla, nemur Lækkunin á
síldveiðakaupinu:
2 mánuðir á kr. 11,50 kr. 23,00
10000 mál síldar á 1 eyri —100,00
Líekkun samtals til hvers
háseta kr. 123,00
Hækkanir ' kr. 50 70
Lækkanir — 123.00
Lækkanir meiri en
hækkanir kr. 72.30
þannig er „hækkunartilboð" út-
gerðarmanna:
Þetta kallar óvWaust fólk kaup-
lækkun, hvað svo sem ,,Mgbl.“
og útgerðarmenn néfna þab.
Sjómenn hafa hafnað þessu
smárfarhoði með þegjandi fyrir-
litningu. En útgerðarmenn vilja
heldur stöðva skipin en breyta
jþví í nokkru.
Fiskbirgðirnar eru ab þrotum
komnar. Fiskverð það hæsta, sem
fengist héfir um niörg ár. Tíðar-
far einmuna hagstætt. Afli o-g
aflahorfur ágætt.
Samt stöðva útgerðarmenn
skipin.
Afsakanirnar.
„Mgbl.“ sér, að útgerðarmenn
hljóta áfeliisdóm aiþjóðar fyrir
þetta athæfi sitt. Pess vegna
. reynir' það að búa til afsakanir
fyrir þá. Er það erfitt verk, enda
ferst blaðinu það óhönduglega.
Tekjuskatturinn var hækkaður
um 25°/o. á sjðasta þingi. Þessi
gifurlega skatthækkun gerir út-
gerðinni órnögulegt að hækka
kaupið, — segir ,,Mgbl.“
Rétt er það, tekjuskatíur á tekj-
um yfir 4000 kr. á á’ri var hækk-
aður um 25<>/o, eftir tillögum jafn-
aðarmanna.
En blaðib segir meira. Það seg-
ir, aö , langflest togarafélaganna
hafi engan tekjuskatt greitt, eng-
an fekjuskatt átt að greiða.
Manni verður að spyrja, eru rit-
stjórarnir alveg gengnir af göfi-
unum? Hvað gerir það togarafé-
lagi, sem engan tekjuskatt á að
greiða, þótt tekjuskatturinn sé
hækkaÖur um 25°/o?
25% af 0 verður 0.
Útgerðln og útgerðarmenn.
„Flestir eru þeir [þ. e. útgerð-
armenn] illa efnum búnir,“ sagði
„Mgbl.“ hér á dögunum.
Þegar Alþýðublaðið benti á
lifnaðarhætti togaraútgerðar-
manna flestra, breytti ,,Mgbl."
þessu og segir síðan, að útgerðar-
félögin flest, útgerðin, sé iilla
stæð. — „Nú er það sannað, að
helmingur allra togarafélaganina á
minna en ekki neitt,“ segir
„Mgbl.1* í gær.
Á að skilja þetta svo, að út-
gerðin sé fátæk, þótt útgerðar-
mennirnir séu aiuðugir?
Ef svo er, hvaðan er þá auður
útgerðarmannanina kominn ? Hafa
þeir hrifsaÖ svo freklega til sín
af tekjum útgerðarinnar, að peir
græði, þótt hún tapi, að þeir
safni auði, þegar hún safnar
skuldum ?
Hvað taka framkvæmdastjór-
arnir, togaraeiendumir, í siinin
hlut?
Reikningana á borðið!
Umhyggja útgerðarmanna fyrir
bændum.
Otgerðarmenn láta svo, að ein
ástæðan til þess að þeir sitöðvi
togaraflotann heldur en að hækka
kaupió, sé umhyggja þeirra fyrir
bændum og velferð sveitanna.
Sér er nú hver umhyggjan(!!).
Það er ölium vitanlegt, að
hundruð sveitamanna korna á ver-
tíðinni hingað til Reykjavíkur og
annara veiðistöðvá hér sunman
lands. Margir þessara manna ger-
ast hásetar á botnvörpuskipún-
um yfir vertíðina. Að henni lok-
inni haida þeir aftur heim með
kaup sitt og nota það til fram-
kværnda . í sveitinni. — Margur
bóndinin hefir getað lagt mokkur
hundruð kröna í jarðabætur fyrir
það eitt, að sonur hans eða synir
hafa haft atvinnu á togurum eða
í veiðistöðvum yfir vertíðina og
fengið greitt það kaup, sem verk-
lýðsfélögin þar hafa knúið út-
gerðarmenn og aðra atvinnurek-
endur til að greiða.
Nú vilja blessaðir útgerðar-
mennirnir efla „velferð sveitanna"
með því að lækka þetta kaup.
— Það er sama umhyggjan eins
og lýsti sér í því, að þeir börðust
með hnúum og hnefuim gegn tog-
aravökulögunum. Þá ætluðu þeir
að efla „velferð sveitanna" með •
því að þrælka sjómennina, þar á
meðal sveitainennina, sem á skip-
unum eru, sólarhringum saman
án þess að unoa þeim svefns eða
hvíldar.
Bæjarstiórnfn ákveðnr að kanpa vatnsrétt^
indin I
Á aukafundi, sem bæjarstjórn
(hélt í dag, voru samþ. til annarar
umræðu frumatriði samnings
milli Magnúsar Jönssonar pró-
fessors og bæjarstjörnar Reykja-
víkur um að bærinn kaupi vatns-
réttindi hans í Soginu eftir matá.
Höfðu rafmagnsstjórn og
Magnús komið sér saman um. öll
þessi atriði. Borgarstjöri flutti
ýmsar breytingartillögur við ti'Þ
lögur rafmagnsstjórnar, vildi
sýnilega draga málið enn á lang-
inn eða eyða því, en þær vora
allar feldar, nema ein orðalags-
breyting.
Sogincs.
Atkvæðagreiðslan fór þaninig,
að jafnaðarmenn allir, Kjaran,
Lindal, Þórður Sveinsson og Péf-
ur Halldórsson greiddu atkvæði
með kaupunum, en borgarstjórf
og hinir íhaldsmennirnir aliár á
móti.
Verða Magnúsi . Jönssyni
greiddar 5oOO krónur upp í kaup-
^erðið í dag og fullkominn samin-
ingur lagður fyrir næsta fund.
Verður ekki annað ályktað a|
þessari isamþykt en að ákveðið sé
að virkja Sogið á næstunni.
Með.þvi að borga sjómönnum
pg öðrum verkamönnum svo
lágt kaup, að þeir geti hvorki'
keypt kjöt, smjör, mjölk eða aðr-
ar afurðir bænda, ætla útgerðar-
menn nú að efla „velferð sveit-
anna“.
Eins brauð er annars brauð.
Bættur hagur vgrkalýðsins er
því hagsbót fyrir bændur alla og
búaliða.
Góðteplarareglan
á íslandi 45 ára.
1 dag eru 45 ár sjðan fyrsta
stúka Góðtemplarareglunnár hér
á landi var stofnuð, stúkan „ísa-
fold" á Akureyri. Stofnendurnir
voru að eins 12. Sá, sem flutti
regluna hingað til lands, var
norskur maður, Ole Lied.
Góðtemplarareglan vakti þá
öidu, er olli byltingu í huga þjöð-
íarinnar í áfengismálinu. Smátt og
smátt lærði fjöldinn að sjá og
skilja, að áfengið er skaðlegt eit-
urlif, en ekki ,,guðaveigar“. Og
þjöðin ,setti sér bannlög.
Síðar var slegið undan, illu
heiili, og Spánarvinaflóði hleypt
yfir landið, Nú ber Góðtemplara-
reglunni o.g öllium öðrum, er sjá
voðann og tjönið, sem leiðir af
því flöði, bæði fjárhagslegt og
eigi síður á siðferðissviðinu, að
berjast fyrir fullkomnum bann-
lögum á ný.
Að v;su voru lögin her-t á síð-
asta þingi og ýrnsar skorður reist-
ar við ofdrykkju. En það er ekki
nóg. Eins og ekki nxá selja mönn-
um rnorfín og kökáin til nautna,
eins eiga að gildá fullkomin á-
fengisbannlög, sem verndi æsku-
lýðinn og aðra, sem verndar þurfa
við, fyrir eituráhrifum vjnsins, í
hverri mynd, sem það er fram-
reitt.
Á mjóum þvengjum læra hund-
ar að stela skinni. Og á léttari
vínunum læra margir að drekka
hin sterkari.
Göðtemplarareglan barðist fyrir
bannlögum og vanin sigur — í
bili a. m. k. Nú er að berjasf
fyrir fullkom:nni útrýmisngu á-
fengisins. Ef G.-T.-reglan gengur
þar fram fyrir skjöldu, reynist
hún enn köllun sinni trú. AnnarS
ekki.
Gott tímarit.
— n!i. 1
Grein Andersen-Nexö heitir
„Öreiga memning". Er hún þýdd1
á íslenzku af Áma Hallgrímssyni.
Eins og Þórbergur ræðst Nexö
mjög á auðvaldsskipulagið, eánk-
um þö hina borgaralegu rnenn-
ingu, sem gegnum smogin er af
spillingu og lygum. Greinin end-
arþannig:
„ . . . Ég minnist konu einnar,
sem er anér nákomin. Hún er
óbreytt vinnukona, en óvenju)
dugandi vinirukona — og húni
veit það sjálf. Húini sótti umt
stöðu hjá aldraðrí hefðarfrú, og
þegar þær voru búmar að koma
sér samam um vistarkjörin, sagðiil
frúim: „Gæti ég 'tsvlol fengið að1
sjá meðmæli yðar?‘ — „Já, vel-
komið, ef ég fæ líka að sjá yðar
meðmæli." Hini hágöfuga frú
hlassaðist miður á endann, mál-
laus af undrun og skelfingu yfir
slíkri frekju. Og þegar húm fékk
máljð aftur, baðaði hún út hönd-
unum og æpti: „Ot með yður, og
það þegar í stað!“ — Þetta er
öreiga-menming. Svo stoltúr ogi'
frjálsborinn, svo viss um sitt
eigið manngildi er sá öreigi einn,
sem heldur vakandi stéttarvitund
sinni og ekki lætur giinnast af
borgaralegum hleypidómum og
hégóma til að gerast hermikráka.
Hann stendur föstum fótum á
grundvelli hiinnar nýju memiing-
ar, sem á framtíðina. —
Hinn gamli heimur er vitjaus
og rangsnúinn, í skipulagi sínu
eða skipulagsleysi, og því hlýtuir
hamn að líða undir lok. Vér lifuxn
á tíma, sem metur meira gull-
smiðinn en plógsmiðinn, köku-