Morgunblaðið - 09.02.1927, Side 3

MOROTTNBlUAÐm
M 0 R G U N H L A Ð ! Ð
Stofnandi: Vllh. Finsen.
' gefandi: Fjelag t Reykjavfk.
'•tstjhrar: ,J6n Kjaitansson,
Valtýr Stefánsson,
“Slýsingastjöri: E. Hafberg.
•^trifstofa Austurstræti S.
•Mlni ur. öon.
Augtý.ringaskrifst. nr. 700.
éirnasfmar: J. líj. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
r E. Hafb. nr. 770.
flkriftagjald innanlands kr. 2.00
á niftnutSl.
Utanlands kr. 2.50.
'ausasölu 10 aura eintaklO.
í þos.su sambandi hafa stjómendnr i
húsanna það ef til vill sjer til máls- j
bóta, að bygingarfjelagið hafi tekió
að sjer fátækt fólk, 'sem átti óhægt
með að greiða leigu. En að suma;
i
Ieyti hefir þetta verið óbeinn styrk-
nr fjtrir f jelagið, því bæjarsjóður hef- •
ir borgað svo mikið af leigu íbúa
hússins, að vafasamt mun, hvort ekki
|
hefir verið gengið of langt í því.
SIKS
®^lendar símfregnir
Khöfn 8. febr. PB.
®íta Bretar stjórnmálasambandi
við Rússa?
Si’niað er frá London, að kröfum
lílaiUl'1 um að England slíti stjóru-
^^osambandi við Rússland fjölgi
töðugt. — Chamberlain er sagður
^hdvíguj, ia.öfunum>
Frá Ítalíu.
1Dlaö er frá Rómaborg, nð Musso-
* tjái sig samþykban stefnu Eng-
ehdinga ; kínverskn málunum. Hef-
uiinn heitið þeim stuðningi og eru
sk herski)) á leiðinni-til Kína.
Síuiað
Frá Rúmeníu.
er frá Berlín, að bænda-
°kkurinn í Rúmeníu undirbúi bylt-
^n8n í þeim tilgangi að gera Carol
oi'andi krónprins að ríkiserfingja
^111’- ^tjórnin safnn.r liði.
Frá Portúgal.
^ ^’niað er frá London, að stjórnar-
ráin j Portúgal hafi hafið skothríð
öporto. Margir menn hafa verið
!egöi> og fjöldi húsa eyðilögð. Mikl-
í?°tubardagu r í Lissabon.
*ra?lai8rBel- Rvíkur-
Hvernig hefir fjelaginu
verið stjómað?
Pað

eru engar ýkjur, þó fullyrt sje,
fj • 61,1 Sli’ el tijer var í blaðiua
helgína, um Byggingarfjelag
vekti almenna athygli
Hadmn. peir urðu jafnhissa, sem
^ eitthvað til fjelngsskaparins,
g 'issu við hve góða aðstöðu liiiuu
j.v'V*
Jl 01 starfsemi sína, eins og hinir,
^ aðems þektu fjelagið að nafni,
^ i'öfðu litia, lragmyml um, hvert
^ 'erkefni fjelagsins.
að er helduv engin furða, þó menn
^Oll L •
h ais.sa. Aldrei hefir nokkuit
^Sgingarfyrii.tœki hjer á landi byrj-
u"ðir jafn góðum skilyrðum og
^^arfje^agið. paö fær 10% af
Það'1' ''^iagai’kostnaði úr bæjarsjöði.
ennfremur 5% í viðbót úv
^lssjóði, eða íills um 50 þúsund kr.
^ yggingarkostnaði. pað hefir ekki
uUd^ 011111 eJri ai- þessum 50 þús-
all /llU húsanna er sagt hið
; þ^’i^gasta. Ekki hefir fjeð farið
vn , ^amt er hagurinn ekki betri
^ °’ >að brestur fjárhagslegan
3jlut að standa straivm af himvn
Veita i)yS&ingarkostnaðnrins, og lán-
■sti* n.^Ur ver®a uð stefna hæjar-
Þ;’linni S('m ábyrgðaraðila.
Kð 01 on»’um '’afa undirorpið, a'5
. ’ 0ltthvað gruggugt við stjórn-
iiijj f snn i’jelagi. Hvað hefir orðið
8 la leiguna? Hvað hefir verið
li i • lana^ spyi’ja menn. Sumt
111 01 tapað :— um 10 þúsund
ajjjjjj 'i.1 ai henni. pað sýnir meðal
l'utaleo' <1Vla '^1^ stjórnseminnar, að
<ii- tn«ul þásunda af leigufjenu
°gfeiddur.
Stjórn byggingarfjelagsins hafa
skipað undanfarið og skipa nú: Jón
Baldvinsson, Pjetur Guðmundsson og
Kristján Bjarnason. Petta eru menn
sem standa í fylkingarbrjósti Alþýðji-
flokksins, minsta kosti þeir tveir
fyrstnefndu. En foringjar þess flokks,
hafa eios og kunnugt er, verið allra
manna frakkástir í því að brigsla
öðrum um illa stjórn ýmsra fyrir-
tækja. peir hafa nú sýnt nokkuð
glögt, hvernig stjórnarhæfileikum
þeirra er farið. prátt fyrir það, þó
þeim væri lagt upþ í hendurnar mik-
ill hluti byggingarfjárins, og aðstaða
þeirra væri hin besta í alla staði til
þess að afkoma fjelagsins yrði að
minsta kosti sæmileg, þá fer svo, a'ð
alt af sígur á ógæfuhlið fyrir fjplag-
inu; og svo er loks komið nú að
bæjarstjóruin, sem ábyrgst hefir 200
þúsund krónur fvrir fjelagið, verður
að taka til sinna ráða, ef alt á ekki
að sökkva.
pað er ekki nema rugl eitt, sem
þeir hjeldu fram á hæjarstjórnar-
fundinum síðast, Stefán .T. Stefánsson
og Ólafur Pj'iðriksson, að margir
þeirra, sem bygt hefðu hús á mestu
dýrtíðarárunum, Vins og átti sjer
stað um byggingarfjelagið, hefðn ekki
getað staðið straum af þeim, og því
mist þau. En þeir gátu þess ekki, að
þeim sem reistu hús á kreppuárun-
nm. vorti ekki fengnar í hendur 15%
af byggingarkostnaði húsanna, og að
þess hluta bvggingarkostnaðarins sem
, bj’ggingarf jelagið fjekk upphaflegr,
liefir ekki verið krafist enn.
I í sambandi við þetta mál, hafa
ýmsar sögur gengið um húsin. Gæð-
ingar Alþýðuflokksins hafa átt að búa
þar í miklum og góðum íbúðum —
fyrir ekki neitt. Morgunblaðið trúir
þessu ekki. En þessar sögur og aðrar
fleiri, sem um stjórnsemina á húsun-
um ganga, sýna það eitt, að almenn-
ingi er Ijóst, að Byggingarfjelag'inu
hefir á einhvern hátt verið hrapar-
lega illa stjórnað, og að liann krefst
þess, a.ð gerð sje grein fyrir öllum
hag fjelngsins.
pað sjer á, að Bjarni frá Vogi er
I
eigi lengur í lifenda tölu, en trúað
'gæti jeg því, að hann hefði snúið sjer
' í gröf sinni af gremju út af því
hvernig Stúdentafjelagið fer nú áð
; ráði sínu.Eitt af áhugamálum Bjarna
j var það, að halda uppi alþýðufræðslu
Stúdentafjelagsins, vanda sem best til
fyrirlesara og efnis fyrirlestranna.
Á sunnudaginn flutti Guðbrandur
Jónsson fyrirlestur fyrir alþýðufræðsl
una, er hann nefndi „Eigum vjer
rjett á Grænlandi, eða ekki f ‘ Er
þar skemst. af að segja, að fyrirles-
arinn tók sjer fyrir hendur, að sanna
það, að Islendingar ætti engan rjett
á Grænlandi. Fer þá skörin að færast
upp í bekkinn þegar alþýðufræðsla
Stúdentafjelagsins otar fram þeim
manni, er gengur erinda útlendinga
og vill sannn, rjettlevsi íslendinga.
Hvað halda menn að hinn góði Is-
lendingur Bjarni frá Vogi, hefði sagt
nm aimað eins og þetta?
Meðal annara röksemda hr. G. J.
voru þessar: Islendingar sömdu
Grænland undan sjer með sambands-
lögnnum 1918, vegna þess að Græn-
land er þar hvergi nefnt á nafn.
Norðmenn hafa samið Grænland und-
an sjer vegna þess að á Grænland er
sjerstaklega minst í samningum milli
þeii'ra og Dana. Skrælingjar eru ekki
ríkisborgarar og hafa engan rjett
samkvæmt þjóðarrjetti. Danir eiga
allan rjett á Grænlandi og það vav
yfirsjón af þeim að lileypa Norð-
mönnum að austurströnd Grænlands.
Norðmenn hafa lagt u'ndir sig Spit::-
bergen og Jan ATayen og ef þeir ná
fótfestu á Grænlandi, þá hafa þeir
slegið hring um fsland. Var svo að
heyra. á ræðumanni, að Islendingnm
stæði af þessu bráður voði.
Annars þýðir ekki að rekja hjer
frekar þennan „alþýðufræðslu-fjTÍr-
lestur' ‘. Hann var hneyksli frá upp-
hafi til enda.
Vík.
Útfluttar ísl. SkýreJa afurðir I jan. frá Gengisnefnd. 1927.
Fiskur verkaður .... .... 3.511.190 kg. 2.257.610 kr.
Fiskur óverknður . . . 381.950 — 100 690 —
Karfi saltaður .... 4 tn. 100 —
ísfiskur , . . . ? 606 000 —
Lýsi .... 56450 kg. 33.370 —
Sundmagi .... 1 300 - 2.600 —
Dúnn .... 52 — 2.610 —
Saltkjöt .... 180 tn. 19.200 —
Gærur 2 690 —
Garnir , . , . 156 kg. 100 —
Skinn sút. og hert . . . .... 5.570 — 11.890 —
uu . . • .... 8.880 — 21.420 —
Rjúpur • 9.790 —
Reiir lifandi .... 13 — 1.740 —
Samtals kr. . . 3.069.810
í gullkrónum nemur útflutningurinn kr. 2.507.728. — í jan. 1926 var
útflutt í seðlala’ónum 3.514.100 (gullkr. 2.867.857). — Fiskbirgðir 1. febr,
1927 58.630 skpd. Birgðir 1. jan. 1927 79.182 skpd. Afli í jan. 2.984 skpd.
Útflutt í jan. 23.536 skpd.
Klæðabnrðiir
kvenfélksins.
A síðasta bæjarstjórnarfundi var
fjárhagsnefnd falið það, að rannsaka
þetta mál.
pað er enginn efi á því, að allur
þorri bæjarbúa krefst þess, að hiiu
geri það samviskusamlega og til fullr-
ar lilýtar. Húu á t. d. að komost
fyrir það, hvetir af alþýðuforingjun-
um hafa búið þar, hvað stóra íbúð
þeir hafa haft, og hvað mikið þeir
hafa fyrir hana. borgað, og yfir höf-
uð að fá fulla vissu um það, hvað
orðið hefir af allri þeirra húsaleigv,
sem greidd hefir verið í bvggingar-
fjelagshúsnnum síðan 1920 og 1921.
Bæjarsjóður stendur nú í ábyrgð
fyriv 200 þúsmid krómim fyrir fje-
lagið, sem virðist vera, sokkið mjög
djúpt efnalega, og skattgreiðendur í
bæjarsjóðinn eiga því fulla heimtingu
á, að'komist sje til botns í málinu.
Nýlega hefi,r páfinn í Róma-
borg lýst. banni yfir stuttu pilsun-
um og ermalausu kjólunum- Þa'ð
bann var kröftugt, er líklega ger-
samlegá áhrifalaust. Það hafa,
bæði fyr og síðar, komið marg-
a*r árásir á klæðn.að kvenfólksins,
en það befir baft sitt fram. Og
eins mun það verða á öld stuttu
kjólanna og beru liandleggjanna.
F.arvegi tískuflóðsins breytir eng -
inn — nema konurnar sjálfav.
þega*r þeim best líkar.
)oga- Pils telpna skulu hylja bnjen
vel, en á öllum eldri skulu þau
ver.a svo síð, að ekkert sjáist á
kálfána. Jeg- bamia öllum prest-
um að taka til altaris eða til
skrifta nokkr.a konu, sem ekki
fylgi.r þessum fyrirmæltim.
Það er margt undarlegt í ver-
öldinni. Einmitt um sama leyti
og páfi og erkibisk-up, bamast gegn
stuttpilsum og nöktu h.ind-
leggjunum, feemur út ein útgáfa
af prjedikunum bins lieil.aga Bern--
ardino af Síena. Þær beffa það
með sjer, að liann hefir líka verið
kónum á þeim tíma geysilega
gramur fyrir klæ&aburð þeiæra —
en aðallega fyrir síð pils. „Fyxs;
rctti að bremia þær konur, sem
ganga í síðum pilsum, svo mæð-
ur þe:rrn. sem !evfa þeim s’.íbt,
og þav nc st sl raddarani, sem
sauma ln:i. Þessi pils er i komiu
beina. leið frá fjandaniím, segir
Bernardino.
Xú e,y siðleysið falið í því að
ganga í stuttum pilsum, áður f.alst
það í því, að ganga í þeim síðum!
Það er ekki þægilegt að vera kopa.
Sannleikurinn er sá, að tíski í
klæðaburði á ekkert, skylt við sið-
leysi eða sakleysi- — Kvenfólkið
fylgir aðeins hreyfingunni án
þess a5 ætla sjer nokkuð ilt eða
óguðlegt með því.
Af veiðum liafa nýlega komið tog-
ararnir Baldur og Tryggvi gamli,
livor um sig með 1300 kassa. peir
eru báðir farnir með aflann til Eng-
lands.
• Páfinn notaði sterk orð. Hanp
kvað það tilganginn með ’klæðum,
að bylj.n líkamann, en aúglýsa
hann ekki. En nú væri þetta þvert
á móti. „Jeg bannfæri þessa tísku
að eilífu,“ sagði æðsti maður ka-
þólskn kirkjunnar.
Kaþólsku prest.arnv- láta vitan-
lega allir sem einn maður að vilja
páfaus. Erikibiskupinn af Borde-
aux liefir viljað fylgj.n fyrirmæl-
um páfans út í æsar. Hann liefk’
gefið út reglur um það, hvernig
konur skuli klæða sig, og e*ru þær
á þessa leið:
Kjólar kvenfólksins eiga .nð vera
báir upp á hálsinn, og ermarnar
skulu ná í stysta lagi fram á oln-
Ctflnnar landafnrðir
í Danmðrkn.
Þær námu síðasta ár
1100 milj. kr.
Laiidbún,aðarráðið danska befir
nýlega birt, yfirlit um útfluttar
landbúnaðarvöru,r • síðasta ár í
Danmörku og verð þeirra. Sýnir
það vfirlit, að flutt.ar bafa verið
út á á,rinu landafurðir fyrir 1100
miljónir króna, og er það allmiklu
lægra en 1925, nam ]iá útflutn-
ingnrinn 1474 milj- kr.
Þó andvirði hinnar útfluttu
vöi’u sje þetta lægra en 1925, va,r
þó flutt út nokkru meira árið sem
leið. En munurinn liggur í lægra
verði.
í fvpra fluttu Danir út 130.000
tonn af smjöri, en 1925 123.000
tonn. Útflutningur eggja var og
miklu meiri í fyrra en árið þar
áður.
Hið eina sem stendur í st.að er
flesk-útflutninguriun- En ,af lif-
! andi búfje og kjöti öðru en svina-
kjöti, hefir verið flutt fít mikíu
meira en 1925.
I
j Þó verðmismunurinn sje aðal-
orsök þess, að danskir bamdur
bafa fengið minna fy,rir vöru
sína, 1926 en 1925, þá mun þar og
nokkuð kom.a til greina hækkun
dönsku krónunnar. En bændurn-
ir eru samt sem áður einliuga um
það, að heppilegri sje hækkun
I krónunna**, þegar til lengdar læt-
(ur, beldur en þó liærra verð feng-
ist eitt árið eða tvö fyrir land-
biinað,arafu»rðirnar.
D a g b ó k.
Veðrið (í gærkvöldi kl. 5): Su'ö-
vestlæg átt ineð snörpum jeljum á
Vesturlandi, en þurt veðnr og bjart
á Austurlandi. — Eftir skipsfregnnm
sunnan úr hafinu virðist vera storm-
sveipnr allmikill um 1500 km. suð-
vestur af Reykjavík. Má gera ráð
fyrir, að hann berist svo hratt til
norðausturs að vindur gangi til snð-
austurs og livessi ineð morgninum á
Suður og Vesturlandi. Veðrið í Rvik
í dag: Suðaustan hvassviðri. Sennil.
krapahríð og síðan rigning.
Útvarpið i dag: Kl. 8 síðd. Veður-
skeyti og síðan próf. Agúst H. Bjaraa
son: Fyrirlestur um trú og vlsindi.
Kl. 9 síðd. Emil Thoroddsen: píanó-
leikur.
Til lærbrotna drengsins. Frá Denga
10 kr., gömlum hjómim 100 kr., N.
N. 5 kr„ fjórum systkinum 5 kr., Ó.
| V. E. 5 kr„ Mumma 5 kr„ N. N. 4
kr., G. S. 5 kr., Systir 10 kr., p. 2
kr., M. G. 10 kr., H. J. 5 kr„ í J. 5
kr., Ragnheiði 2 ki\, Mumma og Eddu
3 kr., Önnu 2 kr., M. B. 10 kr., konu
110 kr., Önnu 1 kr., Inga 10 kr„ E.
O. 5 ki\, .J. G. 5 kr„ A. og í og M.
5 kr., Núra 4 kr„ Starfsfólki ísa-
foldarprentsmiðju 30.75, N. N. 5 ki\,
S. S. 10 kr„ N. N. 21 ki\, V. 10 kr.,
Lóu litlu 1 ki\, N. N. 2 kr., Sísí og
Röguu 5 ki\, H. P. 5 kr„ HaJla,