Morgunblaðið - 30.07.1927, Blaðsíða 2

s
MORGUNBLAÐIÐ
Höfum aftur fyrirliggjandi:
Gaddavír „Gauchada4*
Gaddavírskengi.
Girðingarstaura úr járni.
öljettan vír „Gergon41
Ullarballa.
Sund- ng björgunarsam-
bandið danska og
starf þess.
Eftirfarandi grein hefir herra
Henry Aaberg, undirforingi á
„Pylla4' sent Morgunhlaðinu til
hirtingar. Fjallar hún um, eins og
nafnið hendir til, Sund- og björg-
unarsambandið danska, og megai-
<lrættina í starfi þess. Eru nú fáar
íþróttir ofar á baugi hjer en s!,nd-
íþróttin, og má því ætla, að ýms-
um þyki fróðlegt að heyra frásögn
kunnugs manns af þessu góða
•danska sundsambandi, sem hefir
ekki aðeins sundið á stefnuskrá
sinni, heldur og björgun frá drukn-
un og kenslu lífgunartilrauiia, þeg-
ar mönnum er bjargað úr vat-ns-
háska. — Fer þá hjer á eftir grein
.hr. Aabergs.
Sund- og björgunarfjelagið
danska var stofnað 1907, af J. L.
Nathansen, lögmanni, með því
augnamiði að koma á hærra stig
sundlistinni í Danmörku og sund-
björgun.
Þegar sambandið var stofnað,
■voru í því aðeins þrjú fjelög. En
nú eftir 20 ár, eru í sambandinu
12000 meðlimir.
Flest sund- og björgunarfjelög í
Danmörku hafa vaxið og blómgast
undir stjórn og fyrir áhrif frá sund
sambandinu. Stofnar það til allan
ársins hring.námsskeiða í sundiðk-
un og björgunarreglum.
Þegar um Kfgunartilraunirnar er
að ræða, má geta þess, að f jelagið
eða sambandið leggur mesta á-
herslu á það, að kenna rjetta að-
ferð við örfun andardráttarins, eða
með öðrum orðum: að koma með
■vissum snertingum á hinum með-
^vitunarlausa manni andardrættin-
um í rjett lag. Skal þeirri aðferð
lýst nokkru nánar síðar. Með þess-
ari aðferð er mikil von um, að
hægt sje að fá hjarta og andar-
drált hins meðvitundarlausa
manns til þess að starfa reglulega.
-og með því bjarga lífi hans. En
að miklu leyti er þetta undir því
komið, að maður, sem lífga á,
liggi ekki langar stundir áður en
hjálp kemur og hægt er að byrja á
honum hina rjettu lífgunaraðfeið.
Hafi sá atburður gerst, að
rnanni hefir íegið við druknun, og
hann liggur meðvitunarlaus, þá er
oftast hlaupið til og símað eftir
lækni — og svo er beðið! Ef til
vill hefir sá, sem viðstaddiu* er,
heyrt, að það fyrsta sem beri að
geih, aje að £á vatnið upp úr hon-
unij og svo fer hann að reyna
þefta fullkomlega þýðingarlausa
yerk. Því þ6 að meðvitundarlausa
tnanninum sje velt og honum snú-
ið upp og niður á alla Vegu,
|>á næst aldrei það vatn, sem
eigið hefir niður í huigun, heldur
aðeins það, sem er í hálsi og
munni. Og það vatn kemur af
sjálfu sjer, þegar andardrátturinn
er kominn í samt lag. Komi svo
læknirinn, er það oft um seinan.
Sjeu hinar fyrstu sekúntur, —
jeg segi sekúntur, tapaðar til þess
að byrja lífgunartilraunirnar,
vegna þess, að enginn kunni hina
rjettu aðferð, þá mun endirinn oft
verða dauðinn einn.
Ondunaraðferðinni, Schæfer-að-
ferðinni, skal jeg lýsa nánar í þess-
ari grein. Þó er það fyrirsjáanleg-
ur hlutur, að ekki nægir að lesa
,um aðferðina. Kunnáttan verður
að fást með verklegri æfingu. Og
það er rjett að taka það fram, að
þessi andardráttaraðferð á ekki
aðeins við, þegar um druknandi
piann er að ræða, heldur og jafn-
an, þegar um meðvitundarleysi er
að tefla, svö sem *f t. d. rafmagns-
straum, reyk- og gaseitrun o. s.
frv.
Fyrsta Kfgunaraðferðin var
jreynd skömmu fyrir aldamótin
1800, eða 1794. Var það ungur
læknir, Hawes að nafni, sem fann
upp á því að velta þeim, sem í sjó
hafði lent og mist meðvitund, yfir
tunnu. En þessi aðferð náði ekki
mikilli útbreiðslu, sem ekki var
að furða, og komu ýmsar tilraun-
ir fram á sjónarsviðið, svo sem sú,
að fylla lungun með lofti, sem
blásið var gegnum mjótt rör, kitla
hinn drukknandi í nasir og iljar,
bursta hann í iljum og lófum,
„hella vatninu úr honum“ með því
að lyfta honum upp með höfuðið
niður — alt saman tilraunir, sem
engin áhrif höfðu. Fyrst kringum
1850—’60 lukust augu manna upp
fyrir því, að það var andardrátt-
urinn, sem fyrst þyrfti að sniia sjer
að, og mesta þýðingu hafði.
Schæfer-aðferðin.
Alt þröngt, og sem kreppir að
hálsi, brjósti og kviðarholi þess,
sem lífga á, verður að klippast,
skerast eða fjarlægjast svo skjótt
sem unt er. Hann er lagður 4
brjóstið á svo sljettan stað sem
unt er. Hendurnar eru lagðar hvor
ofan á aðra svo að þær mynda
einskonar svæfil undir enni hans;
við það verður holt undir nasir og
munn.
Sje óhreint undir andlítinu, má
leggja vasaklút eða eifthvað þess-
háttar undir það. Sá, sem ætlar
að lífga við, gerir þetta alt svo
fljótt sem frekast má verða og
byrjar því næst. aðferðina.
Hann krýpur á þann hátt, að"
hnje hans nema beggja megin
mjaðmanna á hinum meðvitundar-
lausa, leggur síðan hendur sínar
á bak hans þannig, að þær nái
yfir sem stærst svæði, og skulu
litlufingurnir vera r jett yfir
neðstu rifbeinunnm, en þumalfing-
ur snúa inn að hryggsúlunní. Þar
næst rjettir hann armana fram,
en lætur hendurnar strjúkast þjett
með líkama þess sem lífga á með
dálitlum þrýstingi, uns rjett er að
fullu úr handleggjunum. Þessi
hreyfing tekur um 2% sekúndu.
Þar næst dregur hann að sjer
handleggina en án þess að sleppa
höndum af líkamanum, þar til
hendurnar eru komnar þar sem
byrjað var. Þessi hreyfing á að
vara jafnlengi, eða 2J/4 sekúndu.
Önnur er aðferðin ekki. Við
þrýsting handanna lyftist þindin
up að lungunum, og rekur um
leið, ásamt því, að rifbeinin þrýst-
ast saman, vatnið burt. Þegar
þrýstingnum lýkur aftur, og brjóst
holið þenst út, streymir loftið af
sjálfu sjer í lungun aftur.
Sá, sem tilramiirnar gerir, finn-
ur strax, að þær eru ljettar og auð-
veldar, en þó krefjast þær nokk-
urrar æfingar syo trygging sje
fyrir, að þær komi að tilætluðum
notum. En maður finnur fljótt
hinn rjetta þrýsting og rjetta
hraða.
Fái hinn druknandi maður smátt
og smátt meðvitundina, eða fari líf
að færast í hann aftur, er haldið
áfram með tilraunirnar enn þá
nokkrar mínútur, eða þar til björg
unarmaðurinn sjer, að sá sem til-
raunirnar eru gerðar við, getur
andað sjálfkrafa.
Strax og það er orðið, er best
að fara að nudda líkama hans til
þess að fá blóðið á hreyfingu og
liita í líkamann. Er gott að nudda
með ullarstykkjum ef þau eru við
hendina, og skal þá nudda frá út-
limunum að hjartastað. En það
verður maður að hafa hugfast, að
fyrst af öllu er það að koma and-
ardrættinum í rjett lag.
Þegar maðurinn er raknaður við,
þarf að koma, honum sem fyrst í
hús og í hlýtt rúm og gæta þess
að á honum sje nógur hiti.
Fyrir getur það komið, að lung-
un neita að hlýða ætlunarverki
sínu, þó svona langt sje komið,
og maðurinn missir aftnr meðvit-
undina. Hefir þá komið fyrir, að
menn hafa álitið sjúklinginn dauð-
ann. Þess vegna er það nauðsyn-
legt, að jafnan sje maður við-
staddur, sem kann lífgunartilraun-
ir, og getur hafið þær um leið og
fer að draga af hinum veika. Getur
svo farið, að gera þurfi tilraun-
irnar altaf fyrsta sólarhringinn.
í. S. I., Ben. G. Waage, fyrir það
yfirlit, sem hann hefir gefið mjer
um starf íþróttasambandsins hjer
á landi í sundmálum.
Með þökk fyrir birtinguna.
Henry Aaberg.
Það, sem hjer hefir verið sagt
í fáum orðum, vildi jeg mega óska,
að allir á Islandi legðu sjer á
hjarta — og læi’ðu Schæfer-að-
ferðina.
íþróttamenn og aðrir — dragið
ekki að læra, hana þangað til að
það er of seint. Hjer er svo að
segja á hverju strái ágætir kenn-
arar, karlar og konur, sem kent
geta hana. Og það er engum efa
undirorpið að þörf er á því sjer-
staklega hjer á íslandi, að læra
hana, þar sem mikill hluti þjóf-
arinnar ér að öðrum þræði víð
sjó eða á sjó.
Og svo þetta að lokum:
Byrjið á aðferðinni strax og
laaðurinn hefir náðst lir vatninu
eða sjónum. Fárra sekúnda töf
getur kostað hann lífið. Og hættið
ekki, þó tilraunirnir hafi ekki
borið árangur eftir eina — tvær
klukkustundir. Verið hjá þeim
veika þangað til fullsjeð er, að
hann er orðin nógu sterkur og
stæltur,
Að síðustu vil jeg þakka forseta
Fyrir nokkru var getið um það ,
S erlendum skeytum, að geysimikl-
ir vatnavextir og stormsveipar
,hefðu skollið yfir nokkur hjeruð
,í Þýskalandi. Kvað svo mikið að
þessum náttúruumbrotum, að 100
manns fórust á mjög skömmum
tíma, hús þyrluðust af grunni og
trje rifnuðu upp með rótum.
!i Mest kvað að þessu í hjeruðun-
! um Erzgebirge og Hesengebirge.
•Segja þýsk blöð, að aldrei muui
annað eins ofsaveður hafa liomið
í Norður-Evrópu eins og þetta, í
þessum hjeruðum.
Vatnavextirnir urðu alveg ótrú-
lega miklir. Þar sem áður voru
pmálækir, sem enginn veitti eftir-
,tekt, fossuðu niður stórár og
jruddu öllu, sem fyrir varð, úr
!yegi, heyhlöðum, steinhúsum, brvim
Jog járnbrautarteinum og öðru
Jþví líku.
1 Illviðrið braust út fyrir alvöru
á náttarþeli. Skall vatnsbylgjan
yfir húsin og fólkið í fasta svefni,
,og drukknuðu margir í rúmunum.
íSuniÍr björguðu sjer með því að
klifra upp á húsaþökin. En jafn-
vel þaðan reif vatnskrafturinn
fólkið, því að mörg hús þarna voru
jlág, ekki nema einnar hæðar hús.
i Það var hryggilegt um að lit-
ast í hjeruðunum eftir vatnsgang
inn. Þar sem áður voru blómlegir
| altrar, grænar grundir, skógi-
Ijklæddar hlíðar, var aðeins eitt
jsamanhangandi leirflag að sjá, en
þrotin hús og blaðlausir trjástofn-
! ar lágu á víð og dreif. Á nokkr-
um stöðum höfðu myndast stöðu-
vötn, þar sem áður voru þurlend-
isgrundir. '
i' Það var erfitt að koma nokkurri
’hjálp við þarna, því að hjeruðin
kliptust algerlega frá umhverfinu
ýið símslit og af vatnavöxtunum. j
Og svo brátt bar eyðilegginguna
að, að menn áttuðu sig ekki fyr
en o^ seint. j
Langan tíma tólc að safna öll-
jum líkunum saman. Yar það dap-
urlegt verk, og hryggilegt að
ihorfa yfir )eitt huindrað manna
Nýjar gnlrúfnr.
Nýtt IambakjOt.
Sími 73. J. C. Klein. Sími 73.
Frakkastíg 16.
Maturinn er til!
Dilkakjöt, Nautakjöt, Lax, Hakkað
kjöt, Smjör, Egg.
Ostar og pilsur m. teg.
Kaupfjelag Borgfirðinga
Laugaveg 20 A. Sími 514.
Nesti.
Brauðpakkar (smurt brauð með
álagi) lientugt í ferðalag, afgreitt.
með stuttum fyrirvara.
Theódóra Sveinsdóttir.
Sími 1293.
í nesti til skemtiferðar
stærsta úrval af allskonar
viðmeti.
Sími 73. J. C. Klein. Sími 73.
val.
Allir vegir í hjeruðunum kváðu
yera svo gereyðilegðir, að langan
jtíma muni taka að gera þá faira
ýiftur. Járnbrautarrekstur er ekki
Vum að ræða fyr en einhvemtíma
í haust.
Nlaltöl
Bajersktöl
Pilsner.
Best. - Odýrast,
Innlent.
maröiö á Q’fiiggms.
i f erlendum skeytum hefir verið
frá því sagt, að írski stjórnmála-
jmaðurinn O’Higgins var myrtur
|fyrir skömmu í Dyblinni á ír-
landi.
Erlend blöð segja, að sá at-
burður • sje hrein og bein hefnd.
! Hafði það fallið í hans hlut sem
dómsmálaráðherra árin 1922 og
1923 aðl koma skipulagi á alla þá
^óreiðu, sem borgarastyrjöldm or-
sakaði þar í landi. Þurfti bann
því að taka hörðum höndum á
ýmsum. Nafn hans stóð til dæmis
undir mörgum dauðadómum. En
þeir sem líta með sanngjörnum
augum á málið, telja að honum
beri manna mest að þakka, að
friður og ró komst á í Irlandi.
i • O’Higgins var aðeins 35 ára
gamall, en af embættisferli bans
,má nokkuð ráða, bvert álit hefir
verið á honum. Hann hafði til
dæmis verið kjörinn varaforseti,
dómsm álaráðherra og utanríkisráð
herra í írsku stjórninni.
Enska blaðið „Mansehester Gu-
ardin“ segir um O’Higgins, að
Jiann hafi verið manna drenglynd
astur, og það sje enginn efi á því,
að morðið á honum sje hefnd frá
litlum en ofsafullum flakki
xnanna.