Morgunblaðið - 20.09.1927, Blaðsíða 6

** N H LAÐI f >
únista eru sömu "mennirnir,
sama fjrir nokkrum árum, hóttist hann Um heir hvnrki <*■'< nie nnncUor..,
«?-• T8- -kki -«*|»~ Mexleo, JngMlaffu þeii L. ^i^ ^STSiUT “S “I f»
Þu Russar reym ;.(5 telja mönnunjeða Auaturriki. Kn Jmö snnna er. laírsmeinum „ ; r . , * “ VK stotnfje, fjelags-
trú »m, aö stjórn Bússl.nd, og aö h«n„ «r frá I.ettlamti. i U!™-.;,. _ ? .h,f‘.?rfmh*ld‘ ,f ^ 1 kaupfjel.ginu, og sum-
stjórn kommúnistafjelagsins sje
tvent, óskylt; þá bera þær tilraun-
ir engan árangur.
Moskvaherrana vantar fje. Þá
vantar vörur. Þeir þurfa að fá
vörurnar „upp á krít.“ Þegar þeir
koma með lánbeiðnir sínar, dug-
•ar þeim ekki að vera of stórir upp
á sig.
Og Moskva-herrarnir grípa til
sömu ráða og aðrir gera og hafa
gert þegar t.ómahljóð er í kass-
anum og trygging er af skornum
akamti. Þeir gylla og fegra fram-
tíðina, og þykjast trúa og geta
lofað, að hún, beri gull og græna
skóga í skauti sínu.
Vald ráðstjórnarinnar er bygc
á byltingu. Byltingin átti að bæta
eínahaginn. Það fór í öfuga átt
við það sem ætlað var. Þegar þau
vonbrigði komu fyrir dagsins ljós,
var reynt að telja mönnum trú
sim, að byltingin kæmi þá fyrst
að tilætluðum notum, ef hún
breiddist iit til annara landa og
kommíínistar kæmist til valda í
-illri álfunni. Þegar bylting komm-
únista hefði steypt alt stjórnar-j
, h jarmalaóreiða rikisms vex. — þet.ta gjald inn í stofneign fjelags- part beinlim
. ' ‘ “rvfT® þess að Bretar Iðnfyrirtæki þau sem ríkið rekur ' manna, á sitt eindæmi, og síðan að
.hafavddm . heimsversluninni. -! eru talandi andstæður þess sem gefið út stofnbrjef á það og af-
™r eyRt ! fyrstu’ a0. Bretar; ætlað v«r í upphafi. hent mönnum (sem reyndar virö-
mvndu iinna ójiægilega til J.ess, V'afasamt er hvort nokkuð ríki
er J>eir mistu viðskiftin við Itússa. getur látið hjá líða að
Rn hluturinn er, að ]>ao eru Rúss- dæmi Breta og segja viðskiftasam- :
ar sem hafa. orðið iyrir ojiægind- bandinu unn við Ró^sn ;i,.,p: * , , . , . „ .
1 • pp '10 líllssa- með lm að taka a moti brjef-f hússms í Vík, liafi fyrirfram ver-
ið uin slíka ráðstöfun aðvaraður.
játar, að Sf. Sl. hafi,
■m. k. síðari árin, greitt leig-
una til K. 8. Verður þannig eigi
sjeð, að neitt af þessu fje hafi
ist mótmælt af L. J., að hafi átt gengið tii greiðslu húsaleigunnar,
iara að sjer stað, að því er hann snertir), enda liggur ekkert fvrir um. að
>á verður ekki litið svo á, að þeir, almenningur, sem sækir til slátur-
skyldu menningarþjóðir unum skuldbundið sig til sam-
" að sýna Rússum auð- ]>yktar á þessu, enda munu brjef
Moskva-stjormnm. A meðan mýkt, meðan þeir gera alt sem in ekki ber
þeir geta stjórnað með böðulsvip-|
flð
vex í skjóli hennar, engu fer frara. gegn allri reglu og lögum í land-
Þeir sem líflátnir eru og þeir sem inu.
píndir eru í ógeðslegum fangels-
íar heims í sínu móti, J>á myndij fellingur“ tvær greinar í þetta
vonalönd bolsanna fyrst blómgastj bíað, og vítti þá aðferð, sem stjórn
.á rústum hinna fornu ríkja. i sJáturfjelagsins í Vík hefði við
kemst hvergi. Leitað er gamalla sem var talið að eiga húsið, en
unum. j j,vj
Sífelt, þrengir meira og meira þurfa
* * j. - -j - — >*
með sjer, að
í þeirra valdi stendur, til þess að þetta gjald sje þar inn runnið
um og ofbeldi, þá hanga þeir bols- kollvarpa þeim ríkjum, sem þeir nje lög kaupfjelagsins gera ráð
ar við voldin. En ofbeldisstjórn er skifta við. Engin stjórn þarf að fyrir slíkri stofnfjáraukningu.
aldrei orugg í sessi. Hún getur þola )>að, að ábyrgðarlausir er- Hvort eða að hve miklu leyt.i
kugað, drepið, útrýmt. En ekkert lendir sendimenn æsi angurgapa fjársöfnun þessi, eða meðferð fjár-
ins, varði á annan hátt við lög
landsins, liggur eigi hjer fyrir að
dæma um. En ,eigi virðist geta
komið til mála annað en að við-
urkenna, að þeir, er það vilja, geti
krafist fullrar xitborgunar á Jiessu
tekna fje, hvenær sem er, ásamt
hæfilegum vöxtum. Og þar sem
vitanlegt er, enda framhaldið í
málinu af J. og í aðalatriðum
viðurkent af framkv.stj. K. S., að
K. S. hefir hirt. gjald ’þetta — og
ef nokkur veruleg breyting hefir
á þessari hirðingu orðið upp á síð-
kastið, hefir framkv.stj. K. S. eng
'ar fullnægjandi upplýsingar gef-
ið, sem honum þó hefði borið, um
’það, hver hefir nú tekið við <>ða
hvar fjeð er geymt fyrir síðari
árin, — þá verður að svo vöxnu,
að telja því fjelagi (þ. e. frarnkv,-
'stj. K. S.) skylt að svara hjer til
sakar og standa slcil á fjenu frá
fyrst til síðast.
Skilagrein fyrir fjárgjaldi þessu
(hve mikið ha.fi verið tekið frá
hverjum á hausti hverju, eða
Kflupfjelag Skaftfelii^fga
Sláitirfjela^ld I Vik,
Eftirtektarverður dómur, sem mjög varðar allan almenning eystra.
Haustið 1925 skrifaði „Skaft-
hjer sett framkvæmdarstjóri K. S.
(aðalstefnandi) og L. J. (Loftur
Jónsson gagnstefnandi), svo ai-
menningur eigi hægara með að
átta sig á málinu. Að öðru leyti
úr
En eins og stríðsvagn RússannaJ flð taka stórfje af almenn-
strandaði í ófriðnum í masurisku-j lnSb 1 1{r > 75 au. eða 50 aura af; eru forsendurnar orðrjettar
mýrunum, eins er nú siglt í strand: hverri slátraðri kind, undir því dómnum:
á framfara brautum bolsaríkisins,, yflrskinl að verið Víeri að safliaj >iÞhS m4 telja upplýst — og er
og byltingaaldan sem átti að rísaj 1 husbyggingarsjoð, en svO;að öðru lcyti alkunnugt, — að við
um allan heim hefir brotnað i; þegar BÍaturhus var rerat 1 Vlk* | sláturstöð Sláturfjelags Suður-
hornsteinum gamalla rikja og; var l>að Kaupfjelag Skaftfelhnga, ■ ]ands j vík hefir , hyerju h ^
-1 X i ...._• T r _ __— ílATn 'irav fnllA CiA ouro "
árum saman undanfarið (eða síð-
til þess að æsa eldinn.
Á tímabili gekk hinum
nesku kommúnistum vel.
russ-
og ávaxtað) mun, að J>ví er sjeð
'verður, aldrei hafa verið gefin al-
menningi öllum, sem hlut hefir átt
að máli. Þó verður að ganga út
eiöa. - Sóaö ev fje til æsinga- -W almenningnr »em elítraöi an a]átrun gf g, ^ TO1„
«g byltingamanna allra landa. [ kindunum og lagöiifram fjeöi til hús tekœ ,j(,r<takt autligjald <8em
Verbfallsformgjar fa styrk ur m,;"n oamegja ,,,. auk a|,8 annar8 kostnaöar afj hverri upphæö fjeö, samkvæmt
sjóöum kommúnista. Og þeg«r em- hef.r orö.ö eystra ut af „essu slítr„ninni lei5audij „ hverri ,,vi. „J J ,
hver órói eöa óánægja er » ferö- framferö,, e„ þaö varö þó fyrst , kind sen] (j4reigendur hafa ,4ti5
i„„i eru sendimenn Eúss, til taks sumar aö t, mOaóknar dro „,isJafnIe h4tt (m ^
Tilefn, mals þessa var þaö, aö , kr J5 50 „„„ „ frv
' ,,, / * " . , '. i og hefir þetta gjald venð hirt af:
nesKu Kommunisxum vei - Þeir sekk allhart; að v! mnheimfu uti- Kaupfjeiagi Skaftfellinga í VíkJ frá, að full skilríki hljóti að fyr-
náðu stjórnmálasambandi við all- standandi skulda hjá almenningi. ej. virðigt hafft tekig sjer einsJ.1>finnast fyrir öl]n hjer a8 h-f„
flestar þjóðir. Og i akjoh þess Risu ut af þessu vafstn malaferh, konar ákvörðunarrjett á því> enjiandi) frá ári til ársj) j bókum eða
stjommalasambands gátu þeir unn og s am a au i nn y 11 ■ e 3 þar hafa mjög svo sömu menn! plöggum hjá Sf. 81. (sláturstöðinni
ið að því að grafa undan ollu -rra manna er Var > var ag fOT8t88u við b48ar stofn-iíVík) eða (og) hjá K. S„ en ekk-
tkinnlaui ocr reglu innan nkjanna. Loftur Jonsson kaupmaður í Vik.; Tv * , , , . ,
..-jRipuia^i of, j iii*i «• , . ; anir. í>að er algerlega opmbert ert um það liefir venð lagi fram
Þe'im varð allmikið ágengt í Hann skuldaði kaupfjelagmu eitt-' g
Kína. Þar var Borodin að verki. hvað á níunda hundrað krónur,
Hann æsti Kínverja gegn Bret- sem hann var krafður um greiðslu
nm, og kom því til leiðar, að Bret- á. Loftur notaði tækifærið og
ar töpuðu þar talsverðum við- gagnstefndi stjórn kaupfjelagsins,
mkiftum. krafðist m- a- liess> að sÍer yrðl
En Borodin var nægilega skyn- endurgreitt alt það fje, er tekið
ugur til þess að hætta sjer ekki hafði verið af kindum þeim, sem ^ ™ ag )>fjár8Öfnun<. þessi
«f langt. Hann sá að eigi myndi hann hafði slatrað hja slaturfje- gat ekki yerið rekjn me8 það fyr.
takast að koma kommúnistum til aginu. ; ir angum ag byggja sláturhús í
valda þar eystra. Hann ljet sjer Dómur í máli þessu var upp- vík, er væri almenningseign, m. a.
nægja að egna alla sem hann gat kveðmn í gestarjetti V.-Skafta- af þvi að kaupfjelagið sjálft gerði
amr
mál, að almenningur hjeraðsins, í rjett.inum.
sem slátrað hefir hjá Sf. Sl. í Vík, Þar sem ekki hefir verið sýnt
—- og sumpart er í K. S. og sum- jfram á, að L. J. hafi fyrir sitt
part ekki, — hefir meira og minna J leyti afsalað sjer rjetti til að
vefengt heimild kaupfjelagsins til
þessa, sem menn hafa talið því al-
veg óviðkomandi, ekki síst síðan
Og uin aðra notkun fjárins með
löglegum heimildum, er í málinu
ekkert uj>plýst. -—- Getur því eigi
frá því sjónarmiði talist að vera
neitt til hindrunar fullri útborg-
un hjer umkrafðs fjár í hendur
L. J„ það er honum telst, bera, og
með skuldajöfnuði, það er nemur,
'við umstefnda skuld í aðalsök.
Vegna áðurgreindra vantandi
upplýsinga um rjetta fjárhæð
þess, sem L. J. gæti átt heimtingu
á af margumræddu sláturfjár-
gjaldi — frá hverju ári um sig
og samanlagt alt, til þessa, — verð-
ur að ákvarða það, ef til útborg-
'unar kemur, samkvæmt því, er
rjett reynist upp gefið úr bókum
eða reikningsplöggum -hjer á-
minstra fjelaga (Sf. Sl. og K. S.).
Af sláturfjárgjaldinu virðast
vextir hæfilega reiknaðir 5% p. a.
fram að stefnudegi 16. júlí s. L,
en síðan 6% til greiðsludags.
Samkvæint þessum málalyktum
þykir rjett, að málskostnaður fal’i
niður í aðalsök og gagnsök.
Því dæmist rjett vera:
Stefndur í aðalsök, Loftur Jóns-
son, greiði aðalstefnanda í mál-
inu, Bjarna Kjartanssvni f. h.
Kaupfjel. Skaftfellinga kr. 847.13
með 5% vöxtum frá 1. janúar
þ. á. til 15. júlí s. 1. og 6% frá
þeim tíma og til greiðsluda.gs. -—
Stefndur í gagnsök, Bjarni Kjart-
ansson f. h. K. S. greiði gagn-
stefnanda, Lofti Jónssyni, slát-
urfjárgjald hans, sem tekið hef-
ir verið á hverju hausti aukalega
af hverri kind frá honum, er slátr-
áð hefir verið við sláturhúsið í
Vík á vegum Sf. Sl. og K. S. hefir
hirt, með þeirri upphæð, sem bæk-
nr eða reikningsplögg þessara
stofnana, sýna að inn hafi komið,
með 5% ársvöxtum (og vaxtavöxt-
um) til 16. júlí þ. á. og síðan 6%
til greiðsludags, enda gangi fjár-
hæð þessi til sknldajafnaðar viS
krefjast umrædds fjár, sem harm idœmda skuld í aðalsök, það er
telst eiga innistandandi hjá K. S., nemur. — Málskostnaður fellur
verður samkvæmt því, sem mi hef- niðui. j aðalsök og gagnsök.
ir greint verið, að taka kröfu hans Dóminum að fullnægja innan
um utborgun þess til greina, að 3ja sólarhringa frá lögbirtingu
svo miklu leyti, sem önnur ráð- hanS) að viðlagðri aðför að lögum.
feHssýslu í Vík 3. þ. m. Og þar það; 0{? hefJr húg þag nú um hrið
stöfun, er lögleg teldist, hefir eigi
þegar farið fram á því eða hluta
þess. Virðist þar geta komið til
Gísli Sveinsson.
mála, að eitthvað af því hefði
gengið til að greiða leigu fyrir
í»egn Bretum.
Loks leiddist Bretum tvöfeldni ’sem dómur þessi varðar mjög all- 'verig og er eign ;j41fs fjelagsins>
Rússa. Lögreglan í London gerði an almennmg í Vestur-Skaftafells- ; að þyí er þag virðÍ8t telja bœði j
árásá aðsetur bolsa þar í borg á sýslu, þ.ykir rjett að birta þann! orgi og á horgi Þag ver8ur 0g'sláturhúsið, vegna slátrunarinnar
hina svonefndu Arcos byggmgu — kaflann ur domnum, er þennan hvergi fundið> ag K g hafi feng-| að haustinu, sem þó aldrei gæti
og rak alt hyskið sem þar var ur hluta gagnsakannnar snertir. - ig eina eða neina löglega heimild, verið nema minni hlutinn af því>
landi. Starfsmennimir í Arcos Domurmn hefir víðtækar verkau- til þess að hirga gjald þetta> en!sem inn hefir komig En um þetta
þóttust vera að vinna að verslun ir, þv. sjálfsagt koma margir á tœkt virðigt það því aðeins bafajvantar glöggar upplýsingar, sem
og viðskiftum, en þeirra aðalstarf eftir og heimta sinn hluta einnig.
var að koma æsingum kommúnista — Hefir lengi verið slátrað í
í enskan jarðveg. sláturhúsinu í Vík þetta frá 11—
Frakkar hugleiða að feta í fót- 18 þús. fjár á ári, svo það er eng-
spor Breta. in smáræðisfúlga, sem kaupfje-
Það varð mikið kjaftshögg fyr- lagið verður að svara út. Nemur
ir stjórnina í Moskva, er Breta að sjálfsögðu mörgum tugum þús-
flögðn upp viðskiftasambandinu. — unda sú upphæð, sem tekin hefir
Borodin, sendimaður Moskva- verið af almenningi í sambandi við
manna í Kína varð síðan að gef- slátrunina í Vík.
ast upp. Borodin þessi hefir áður Hjer fer á eftir þessi kafli úr
ýmist kallað sig Brown eða Micha- undirrjettardómnum. f stað þess
el Grusenberg. Þegar hann komst að j d5mnum eru notuð orðin að-
ondir manna hendur í Englandi alstefnandi og gagnstefnandi
verið, að forstöðumenn þessara1 framkv.stj. K. S. hefði haft best
(raunar óskyldu) stofnana í Vík1
hjeldu eða Ijetu halda því eftir af
'sláturfjárandvirði almennings. —
tök á að gefa. Því er nú haldið
fram af L. -T., að húsaleigan hafi
verið greidd beinlínis af Sf. Sl.,
Það verður sem sje alls ekki talið og þá að sjálfsögðu gert fyrir
er
hafa neitt gildi í þessu sambandi,
þótt fjelagið sjálft (sá, er tekur)
samþykki eitt eða annað á fjelags-
henni í því, sem haldið er ætíð eft-
ir af andvirði sauðfjárins til þess
að standast kostnað allan við slátr-
fundum sínum, um að taka fje afj unina, sem einnig virðist vera eðli-
mönnum, og það einnig mörgum! legast; hafi því hið safnaða fje
utanfjelagsmönnum, er slátra hjd pskki gengið til þessa. Þetta virð-
Sf. Sl. í Vík, ef þeir sjálfir hafa ist og í sjálfu sjer viðurkent af
ekki skírlega skuldbundið sig til! framkvstj. K. S., 'þar sem hann
að hlíta því eða sjerstaklega, hver; sumpart telur að hið innkomna
Sennilega fer mál þetta fyriv
hæstarjett. Ætti framkvæmdarstj.
K. S. og formaður sláturdeildar-
'innar þá að vera, búnir að leggja
gögnin á borðið, svo hægt sje að
sjá hvað raikið fje hefir óleyfi-
lega. verið tekið af Lofti Jónssyni
og öðrum, er slátrað liafa. Til
lengdar geta þeir ekki haldið
þessu leyndu.
Mannalát.
Sigurrós Markúsdóttir Snæfeld,
andaðist þann 19. júlí, í grend við
Hnausa, P. O. Man. Hún var gift
Jóni Snæfeld bónda. Hún var ætt-
uð úr Eyjafirði, en maður hennar
úr Þistilfirði. Þau fluttust vestur
um haf 1886.