Morgunblaðið - 20.09.1927, Síða 7

MORGTJNBL AÐIÐ
7
S^ltfísksmarkaðurínn
í Argentínu.
Eftirfarandi grein um þetta efni
birtist í Börsen þ. 23. ág. s.l.
Eins og kunnugt' er, er flutt
talsvert af saltfiski t.il Argentínu.
Er sú verslun svo a"ð segja öll í
höndúm Englendinga og Norö-
manna.
Sendilierraskrifstofan danska í
Buenos Aires hefir nýlega sent
utanríkisráðuneytinu skýrslu um
•saltfiskneysluna þar syðra og um
það, hvernig ínenn óska. eftir því
að fiskurinn sje, ef vera kynni að
skýrsla sú gæti orðið til leiðbein-
ingar fyrir danska, færeyska eða
íslenska verslunarmenn.
Síðustu þrjii árin iiefir innflutn-
ingur saltfisks til Argentínu ver-
:5ð um 6000 tonn á ári. A ófriðar-
■árunum var hann svo að segja
•enginn. En nú er innflutningur-
inn aftur orðinn álíka mikill og
hann var 1913. Er þetta þó tiltölu-
lega minni innflutningur en fyrir
•ófrið, því fólksfjöldinn i Argen-
tínu á þessum árum hefir aukist
úr 8 og í 10 miljónir.
Árið 1924 var inuflutningstoll-
urinn á saltfiski lækkaður um
helming og er hann nú 2 gull-
•eentavos á kg. Tolllækkun þessi
hefir vafalaust orðið til þess að
rneyslan hefir aukist.
Eigi er rjett að búast við því,
að innflutningur á saltfiski auk-
::íst. frá því sem nú er; frekar má
búast við því, að liann minki. —
Vegna þess að innflutningurinn
var enginn um nokkurt árabil, má
búast við því, að margt af yngra
fólkinu sje alls ekki vant salt-
fiski, og kaupi hann því ekki. —
Saltfiskur er tiltölulega dýr mat-
ur þar syðra, en efnahagur manna
fremur þröngur.
f smásölu er saltfiskur seldur a
1.10 dollar kg. Aftur á móti m-
Ikjöt þar ódýrt.
Nú í ár hefir iunflutningurinn
verið 500 tonnum minni fvrsta
ársfjórðunginn, en hann var á
sama tíma í fyrra. Mun þetta m.
a. koma til af því, hve fjárliags-
•afkoma maiina er erfiðari nú en i
fyrra. Er líklegt að innflutningur-
inu verði um 5000 tonn í ár.
Fiskurinn er fluttur til Argen-
tínu á öllum tímum árs, en mest
■ k tímabilinu október—apríl.
Það er nauðsynlegt að þurka
fiskinn venju fremur mikið, og
hann þarf að vera vel hvítur. Ar-
gentínuinenn eru vandlátir með
alt útlit á matvörum. Ef fiskur-
inn er vel hvítur, þá telja þeir
■að tryggi.ng sje fyrir því að varan
■sje góð.
En. þur þarf fiskurinn að vera,
því annars er'ekki hægt að geyma
hann ðskemdan þá mánuði sem
hann áðallega er notaður t.il mat-
ar. Á 'þeim tíma árs ganga hitar
miklir, en loftslagið er sjerlega
saggasamt,
Senda þarf fiskinn í sjerstök-
um umbúðum. Hann þarf að vera
i trjekössum sem fóðraðir eru inn-
rm með tini. Þó þetta sje ekki tal-
ið nauðsynlégt í öðrum lönduni
Suður-Ameríku, þá er þett.a brýn
uauðsyn í Argentínu-markaðinum.
Höfð eru 41 kg. fiskjar í hverþ
nm kassa..
Fiskurinn er mestmegnis seldur
þannig, að umboðsmenn í Buenos
Aires afgreiða pantanir til fiskút,-
Hytjenda enskra eða norskra á
fiski seldum eif. þar á staðnum.
og hita með rafmagni. Hafnfirð-
I iugar hefðu fyr verið forystumenn
: með að nota raforkuna; þeir munu
liafa verið ]>eir fyrstu hjer á landi,
i er notuðu rafmagnið til ljósa. Þá
| vildi liann að Hafufirðingar stofn-
luðu sundfjelag til eflingar sund-
list.inni.
Ymislegt fleira drap hann á sem
afsvík, að missa svo góða konu,
mikill söknuður fyrir okkur, vini
henar, en mestur er ]>ó harmurina
fyrir eiginmanninn og börniú
hennar, en hve mikill hann muni
vera skilja þeir hest, sein verið
hafa daglegir gestir á heimili ])ess-
ara elskulegu hjóna, fundið sam-
úð þá er ríkti þar og merktu hve
oflangt yrði að rekja hjer. Verð- vel henni tólcst að gera heimili
launin sem sigurvegararnir fengu sitt Ijúft og aðlaðandi og í alla
var silfurhikar og myndastyttur. st.aði ánægjulegt,
1 Skal keppa um kripina árlega; cn
Ut á við, eða í almemium mál-
Nýlega var sýning mikil opnuð í Kaupmannahöfn, þar sem sýndár
voru allskonar flugvjelar af nýjusúu gerð og tæki þau, sem notuð eru
í flugferðum. Verksmiðjur margar ýmsra þjóða tóku þátt í sýningu
þessari. Vakti hún mikla athygli. Um sama leyti, sem sýning þessi
var haldin, komu nokkrar flugvjelar frá Engjandi til Norðurlanda.
Með einni þeirra var ráðherra sá, er hefir flugferðamál Breta með
höndúm. Kom hann í lieimsókn til allra höfuðborganna. — Á mynd-
'inni sjest. flugvjel sú, eða flugbátur, sem flutti ráðherrann í heim-
sókn þessari.
Umboðsmenn taka venjulega 3%
í umboðslaun.
Verðið á fiskinum er nokkuð
liviknlt. Sem dæmi upp á verðlag-
ið, er verðið tilfært eins og ]>að
var (cif Buenos Aires í maí 1926
og í hver mánaðarlok frá því í
sept. 1926—maí 1927.
Yerðið tilfært í „shillings“ ;
kassa með 41 kg. nettóvigt.
1926:
maí , 50 sh.
september 46 —
október 47—49 sh.
nóvember 49 sli.
desember 49 —
1927:
janúa.r 49 sh.
febrúar 47 — 10 d.
mars 36 —
apríl 40—42 sh.
maí 46—48 —
Eins og fyrr er getið, er vers
inga. Leggja ætti meiri álierslu á
að kenna börnum ísl. fræði í.slcól-
unum, og efla með því þjóðrækni
og ættjarðarást. Var ræðumanni
þakkað með almennu lófataki;
enda var engan „moldarbarða-
hroka“ að finna í ræðu hans. •—
Mun Jóhannes nú vera búinn að
halda um 20 ræður víðsvegar á
laTTcíinu, síðan hann kom heim
aftur.
Þá hófst. kappsundið frá Geirs-
bryggju. Fyrst þreyttu 4 drengir
200 stiku sund (frjáls aðferð) og
var fyrstur Olafur Jóhannsson 15
vium* verður þá þrisvar til fullr-( um, tók Guðrún sáluga aldrei inik-
ar eignar. (inn þátt, gaf sig lítið að deilum
Núvei*andi sundkennari llafu- manna um þau efni eða onnnr,
firðinga, Jakob Sigurðsson, mim: enda eru það sjaldan ]ieir, seni
liafa gefið verðlaunagripina, Hann-vjer söknurn mest látinna, þótt
hefir kent sund þar í 10 ár, með svo vjer metum ]>á mikils, sem
miklurn dugnaði. Fyrsti sundkenn-' mestur styr stendur um i lít'inu,
ari, sem var í Hafnarfirði, var heldur hinna kyrlátu og góðu,
Teitur Stefánsson, smiður. Hann'þeir verða oss enn ltærari, enda
kendi sumarið 1907. Næstu þrjú eru ]>að hinir hógværu, sem eiga
árin kendi Árni Helgason; þá að „erfa landið11. land endurminn-
Þórður Guðnason, skólastjóri, árið1 inganna, land vonanna og æsku-
1911, Svo tók við sundkenslunni draumauna, sælu- og sólarlandið.
Bjarni Bjarnason, skólastjóri, og- Það er gott að geta geymt sv*
kendi í eitt ár. Þá Grímur fagrar ehdurminningar um þá.
vVndrjesson, bifreiðarstjóri, sem' sem eru svo kærir, en ánægjuleg-
kendi til 1917; en þá tók við nú- ast er þó að vita ])að, að þeim er
verandi sundkennari, Jakob Sig-' búið annað heimili, er hjeðan er
urðsson, kaupmaður. haldið, unaðslegt. og fagurt, heima
Tíðindamaður Mbl. í sælulandinu, þar sem kærleikur-
inn- er alt í öllum.
Guðra. Einarsson pr.
frú Guðrún Steinsson. -------—---------
Dánarminning.
Frú Guðrún Steinsson, sem and-
aðist eftir langa og þungbæra.
legu að heimili sínu í Ólafsvík 23.
júlí í sumár, var ein af þeim góðu
konum, sem alla vilja gleðja, öll-
um rjetta vinhlýja hjálparhönd,
sem öllum því þótti vænt um,
virt.u og elskuðu. sem allir, er
Solimauu
segir frá dvöl sinni hjer.
Þegar Solimauu „galdramaður"
,var hjerná seinast, át.t.i Morgunbl.
tal við hann og spurði hvernig
honum hefði líkað dvöl sín hjer
á íslandi.
þektu liana, saltna innilega er hún
ára) á. 4 mín. 10 sek. Annar Þof-. , , .
‘ er ekki meir. •
steinn Eyvindsson (16 ára) á 4|
mín. 20 sek. og þriðji Þorsteinn
un þessi alveg í höndum norskra
og enskra verslunarmaima. Þjóð-
verjar sendu saltfisk til Argentínu
á árunum fyrir ófriðinn, en hafa
ekki byrjað þá verslun aftur.
Björnsson (18 ára) á 4 mín. 25
sek. Þá var 300 stiku sund er end-
aði við liafskipabryggjuna. Voru
keppendur þar sex, og sá elsti
(Fáll Jónsson, járnsmiður) 55 ára.
’Úrslit voru þessi: Fyrstur Jón Ingi
Guðmundsson, sundkóngur, á 4
mín. 33 sek. Annar Stefán Thord-
arson, bakari á 5 mín. 42 sek. og
þriðji Geir G. Zoega, kaupmaður,
á 5 mín. 44 sek. Þegar þetta sund-
Er það alit sendiherraskrifstof- skeið var þreytt var nokkur bára,
unnar dönsku þar, að engin á- hjeldu sundkappamir þó vel hóp-
stæða sje til að halda að eigi muni
vera hægt að koma íslenskum fiski
á. þenna rnarkað, ef verkun fisks-
ins og unihúðir eru miðaðar við
þær kröfur sem þar eru gerðar.
Sundmót
var háð í Hafnarfirði fyrir
nokkru. Keppendur voru margir,
og fjölmenni að horfa á sundið.
Var veður þó svalt, og rigningar-
skúrir á milli. Sundkennari Hafn-
firði'nga, Jakob Sigurðsson, kaup-
maður setti mótið, og skýrði frá
hverViig því yrði háttað. Því næst
ihjelt Jóhannes Jósefsson, glímu-
Itappi og dáðrekkur, snjalla ræðu
um ættjarðarást og þjóðrækni. —
Brvndi hann fyrir mönnum m. a.
að vara sig á kenningum þjóð-
hnöggvinga, sem öllu spiltu. Menn
ættu á allan hátt, að efla sannajigerleg
þjóðrækni, enda mundi það reyn-Jliinum
ast besta leiðin að alfrelsi íslend- þeirra; leiða þangað lækjarvatnið
inn, fyrsta sprettinn, nema sund-
kóngurinn sem fór fmm úr þeim
þegar í byrjun.
• Þá var 100 stiku sund fvrir
ídrengi. Keppendur fjórir. Fyrstnr
.lón Jónsson (12 ára) á 3 mín. 10,7
sek. Aunar Sigurjón Sigurjónsson
(12 ára) á 3 min. 19 sek. og þrið.ji
iGeorg Sigurðsson (14 ára) á. 3
mín. 41. sek.
Loks var sundsýning; dýfingar
og kafsund þrevtt af 5 ungum
drengjum, og skemtu áhorfendur
sjer vel við að horfa á þá. Sjáv-
arhiti mun hafa verið um 12 stig.
Að sundmótinu loknu afhenti
forset.i í. S. í. sigurvegurunum
verðlaunin með ræðu. Hann gat
þess m. a. hve erfið aðstaða sund-
manna væri enn í Hafnarfirði þó
sundkensla hefði verið þar síðustu
'20 árin. Þar sem engar heitar Jaug-
ar væri í nágrenni bæjarins, vildi
hann láta athuga hvort ekki væri
t að húa til sundþró hjá
myndarlega barnaskóla
Guðrún sáluga var fædd 18.
febr. 1876 í Borgargerði við Djiipa
vog í Suðurmúlasýslu. Foreldrar
hennar voru þau Jón Jónsson
bóndi í Borgargerði, sem einnig
var hafnsögumaður, enda lærður
skipstjóri, og síðari kona hans,
Anna Jónsdóttir. Til fenningar-
aldurs var Guðrún sálnga lieima
hjá foreldrum sínum, en þá fór
liún til systur sinnar Petru, er var
gift Karli Guðmundssyni, sem
fyrst var verslunarstjóri á Fá-
Jeg hefi farið víðsvegar
slcrúðsfirði, err síðar kaupmaður á um heim> mælti Solimann, og
Stöðvarfirði. Hjá þeim hjónum um Ö]1 lönd Norðurálfunnar, en
dvaldi hvin svo alt.af, nema tvo mjer þefir hvergi líkað eins vel
vetur, sem hún var við nám I og hjer Jeg vissl dálítið um ís-
Reykjavík, uns hun árið 1902 land agur en jeg kom hingað.
giftist Halldóri Steinssyni lækni í Jeg hafði legið nokkrar bækur
KÍlafsvík og þar bjuggu þau hjónin um land og þjóð og eins forn-
'allan búskaj) sinn, næstum 25 ár. söguþýðingar, en aldrei hafði
Eiun son eignuðust þau hjónin, mjer komið til hugar, að Island
Vilhelm, sem nú vinnur við Lands- væri eins og ),að er; ega þjóðin
hanka fslands, efnilegur maður jafnháu menningarstigi.
og drengur góður. Fósturdóttur, pau hjónin geta ekki nógsam-
tóku þau sjer fyrir tveim árum. ;,.ga dast að því hvað allir ís-
sem ])ví er enn þarn að aldri. jlendingar, sem þau hafa kynst,
Guðrún sáluga var mjög vel hafi verið kurteisir, greiðviknir
gefin lcona, greind og skemtileg í ] og alúðlegir.
viðræðum, gætin í orðum, mild í
dómum; og öll var framkoma
hennar í daglegu lífi svo elsku-
leg og góð, að ekki var það und-
arlegt, að hún naut svo mikillar
virðingar, sannrar virðingar og
elsku, eins og hún alment gerði.
Híin var kona fögur sýnum og
t.íguleg í allri framgöngu, minti
á vorfegurð og vordýrð, og ein-
hver vorblær var líka á öllu lífi
hennar.
Mikil eftirsjá er það fyrir ÓI-
— Jeg skal segja yður til
dæmis, mælti Solimann, að þeg-
ar jeg hafði barnasýningu hjer
í Reykjavík, þá tóku allir dreng
irnir ofan um leið og þeir komu
inn, og öll börnin voru stilt og
hegðuðu sjer kurteislega.. petta
ber vott um menningu þjóðar-
innar. petta, að drengir taka of-
an, þegar þeir koma inn í sam-
komusal, þekkist ekki nema hjá
hámentuðu fólki annars staða*,
svo sem í Stokkhólmi.