Morgunblaðið - 18.10.1927, Síða 7

MOlttxUNBLAÐIÐ
T
eða járnkössum og trjekössum þar
utaii um.
Við slíkar umbúðir eru þeir ó-
kostir, að þær eru mjög dýrar og
svo rúmfrekar að ekki borgar sig
að endursenda þær. Yerður 'selj-
andi því að reikna fiskinn þeim
mun liærra verði, sem umbúðirnar
ikosta. Og ioks er liærra flutnings-
gjald á fiskinum, í kassaumbúðum
en í pökkum.
Tel .jeg Hklegt að í slíkum flutn-
ingi hjeldi fiskurinn sjer eins vel
eða betur í hvítum segldúksum-
búðum, og ef svo réyndist, ]>á
sparaðist að mestu leyti hinn at'ar
mikli iunbúðakostnaðul'.
orpið, að þar sem samlög starfa,
og þeim er sýndur rjettur skiln-
ingur — hjer vantar mikið á að
svo sje, — að þá eru, þau einhver
langþörfustu fjelög þjóðfjelagsins.
Þau hjálpa óefað mörguín manni
til þess að halda efnalegu sjálf-
stæði, ])á er veikindi bera að hönd-
um.
Jarðarfarasjóðnum er ætlað að
inna líkt verk af hendi. Eins og
nafnið að nokkru leyti ber með
s.jer, er sjóðurinn aðeins fyrir fje-
laga Sjúkrasamlags Reykjavíkur.
Þeir sem í hann ganga, verða að
gjalda ársgjald, sem fer eftir því,
Iive gamall innsækjandinn er. —
Dalverpi í Alpafjöllum.
Eftirtektaverðar eru hinar vönduðu brantir, járnbrautin skánlt
■ofan við þofpið, er ýmist fer í jarðföng ellegar er.á brúm yfir.djúp
gil, og bogabrúin yfir ána sem rennur eftir dalnum.
Fisknmbúðir nr segldúb.
Olgeir Friðgeirsson hefir sótt um einkaleyfi fyrir tilbúningi og sölu
á hvítum segldúksumbúðum fyrir saltfisk.
Sildarneytsla.
it Vor sem leið var birt umsókn
I Eögbirtingablaðinu, , frá Olg'eir
Friðgeirssyni útgerðarmanni, um
einkaleVfi til tilbúnings og sölu á
reimuðum hvítum segldúks-fisk-
umbúðum.
Mbl. hefir spurt hann um um-
'bnðin þessar,. hyefnig þær sjeu, og
hvaða yfirburði hann telji að þær
liáfi samanborið við venjulegar
umbúðir.
Lýsing á umbúðunum er í stuttu
máli þannig:
Lögun þéirra et áttköntuð. —
Kant.arnir eru faldaðir. í þremur
köntunum eru göt með málm-
btiugum fyrir snærisreimar. A
<einni hlið umbúðarinnar eru reim-
■'götin þar á móti í lista, sem saum-j
1 ■ , . 1
aðnf er á nmbúðina 3—4 þuml.j
■ofan við brún bennar. Er fyrst
réimað saman til endanna á fisk-1
pákkanum (þrjú reimgöt hvoru-j
megin í foldunum)* og síðan reim-j
■að sánian til hliðanna. Þar eru 5
reimgöt í faldinum öðru megin ogj
tjafnmörg í áminstum liSta á mót-.
rsettu hBðinni. I
Þegar Jiessar tvær hliðar eru
reimaðar sáihaú, þá gengur sá
kantur umhúðarinnar, sem gata-
’listinn er Testur á, inn rindir mót-
setta brún. Lokast ]>á umbúðiu
svo, að hvorki ryk nje væta kemst
.aðj fiskinum. hvorki gegnUtti reim-
■göfjn nje á annan hátt. Er eklci
Tiema augnabliksverk að. reima
umbúðina saman..
TTm yfirburði jiessara umbúða
fram yfir binar venjulegu farast
•O. F. þaunlg orð:
Yfirburðir þessara. fiskumbúða,
■samanborið við hinar alment not-
uðu' gisofnu móleitu strigaumbúð-
3i* •(Hessian.) liggja aðallega í 3
átriðum: útbúnaðinum, efni þeirra
■og litnum. \
Þýðing hvers atriðis og kosti
tel jeg þessa:
1. Útbúnaður umbúðanna:
■ Mjög íuikill vinnu- og tímasparn
aðnr á.-fmmleiðslustaðnuni, eða út-
f 1 utningeliöfnin11i við að reima um-
búðirnar saman í. stað þess að
sauma þær utari um fiskinn.
Samrigarn sparast algerlega.
2. Efnið í umbúðunum:
Það er svo sterkt að engin bætta
er, á að það rifni utan af fiskin-
vijn, og svo þjettofið að lvvorki ryk
nje væta í flutningi til eða frá skipi
kemst a.ð fiskinum. Er ]>ví hægt
áð ferma og afferma skip þött
mold- eða saridrok s.je, einnig í
]íókulofti, rigningarúða eða, snjó-
hraglanda, án ]iess fiskinn saki bið
minsta. Hið sama gildir þót.t minni
hátt.ar ágjöf sje á oþna báta eða
pramma, sem víða eru notaðir við
út- og uppskipun á fiski inrian-
lands og utan. Þar af Ieiðandi
mundi flýta mjög mikið fyrir férin
ingu og ‘affermingú fiskflutúings-
skipa, ef ]iessar umbúðir vieru not-
a'ðar, |ia.r sem útflytjandi þá yrði
milvlu minna háður liinni lireyti-
legu veðráttu. En af því mundi
aftur leiða rnikinn vinnu -og tíma-
sparnað og væntanlega lægri
flutningsgjöld vegna fljótari af-
greiðslu. Fmbúðir þessar má nota
inijrgum sinmim. bivði vegna styrk
leika þeirra og ]>ess hve fljótt,
auðvelt op- kostnaðarlítið er að
hreinsa þær með krítarvatni blöud;
uðu með dálitlu salmiaki, þegar
þær velkjast.
Loks er langtum méiri trygg-
ing fvrir því að fiskurinn komist
nreinn og óskemdur til mótfak-
anda í slíkum unibúðum, heldur cn
í striga.
3. Liturinn á umbúðunum.
Hvíti liturinn á umbúðuuum á-
samt þjettléika ])eirra velduv því,
óð fiskurinn hitnar minna en el!a
í meðförum úti í' sólskinshita. Þá
má og telja þessum hvítu umbúð-
um til gildis, að útlit fiskpakkanna
er lireinlegra og snotrara en í
strigaumbúðum.
Þegar um flutning á þurlmðum
saltfiski frá Evrópu til landa, er
liggja í hitabeltinu eða í löndum
sumian við það er að neða, þá umn
algengast að senda fiskinn í zink-
Vitaskuld mundu þessar j Lægsta gjald er 2 kr. á ári,
umbúðir verða allmiklu dýrari en eins og aðgangseyrir að einni
stirgaumbúðirnar. En ef þær væru J skémtun, — en hæsta 7 kr., nema
tilbúnar í tuga þúsunda tali í sömu' rjett í einsstöku tilfellum. Yngstir
verksmiðju, mundi verðið ekki geta menn gengið í hann 15 ára
verða mjög hátt. j og elstir 50. Þó er undantekning
Jeg geri ráð fyrir, að vunbúð- með þá, sem nú eru í sjúkrasam-
irnar yrðu endursendar til fiskút-' laginu, óg ganga inn fyrir næsta
flýtjenda, í mörgum tilfellum, en, nýár; þeir mega vera ált að 57
ekki öjlum. Jeg hugsa mjer aðjára, en ]>urfa þá að borga dálítið
útflytjandi kaupi þær og reikni j aukagjald. Börn eru tekin með
móttakáncía eða kaupanda umbúð-1 foreldrum sínum og gilda um þaa
irnar með innkaupsverði, en gefi; líkar reglur og í sjúkrasamlaginu.
honnm kost á að endursenda sjer Hlunnindin sem sjóðfjelagar hafa,
/þær að kostnaðarláusu óskemdar eru þau, að við dauða þeirra eða j um ynni gégn því, að síldar væn
innan tiltekinfe tíma gegn hæfileg- barna þeirra, bórgar sjóðurinn alment neytt, væru hiri stóru ílát,
um afföllum á verðinu. Eða að út- fjárhæð sem íiemur 100—250 kr. i'sem einkum væri á boðstólum,
flytjandi hækki hæfilega. inn- Þ6 að þessar fjárhæðir nægi ef til. heilar tunnur. Er það t.íðast svo,
lcaupsverð umbúðanna, t. d. uin vill ékki fyrir þeim kostnaði, sem' a@ síld er skémd, áður en komið
10%, en reikni þá móttakanda er í sambándi við jarðariför, þá <‘v niðnr í liálfa tunnuna. Þessi
(kaúpancla) engin afföll á þeim, dylst mjer það ekki, að mörgum' tilrann Jóns Bergsveinssonar bar
ef hann eridursendir þær. En éf myndi koma- -vel, að hafa ■ trygt Ktiiín árangur.
riióttakand iendurséndir þær ekki, sjer með litlu árstillagi, að að-j í fótfepor lians fetaði Runólfúr
I „Ægi“ liefir oft verið vikið að
því, að menn neyt.tu meiri síldar
en alment er. Hefir einnig verið
minst á það, að æskilegt væri að
'iá. matvælasýningum þeim, sem eð
'líkindum verða árið 1930, tækju
sig saman Fiskifjelag íslands og
Biinaðarf jelagið og framreiddu
mát af íslenskum afurðum, er
sýridi ýmsa, rjetti er framreiða
má ef þekking og góður vilji
■fylgiv.
Ýmsav tilvauniv liafa hjev vevið
feerðav, til ]iess að útbveiða síldav-
’át; má þar t.elja tilvauniv yfivsíicl-
'armatsmanns Jóns Bergsveinsson-
ar árið 1925 er hann gerði lijer í
Fæ.
Hann lagði niður saltaða. og
kryddaða síld í aluminium-ílát,
sem tóku 2)4 0íí 5 kg. og voru
ílát seld með og Voru hentug fyr-
ir kaupendur ef þeir vildu kaupa
í þau aftur, þár Sém Jón hafði
einnig á boðstólum salta og krydd-
aða síld úr tunnum. Var ]iað trú
hans og fleiri, að það, sem eink
kýs frélnUr að kaupa þær, þá erid- standendUr fengju, þó ekki sje, Stéfánsson, sém nú er frumkvöðull
urgreiði útflytjandi horium álagn- meiri fjárhæð en þetta. Jeg heLl sýniflgar þeirrar, sem nú er hald-
inguna, því, að það sje pmaksins vert, að .'in hjer. Veturinn 1926 fjekk hann.
f öðru lagi hugsa jeg mjer að kynna sjer þetta nánar Talið við áðurnefnd ílát frá Jóni, lagði í
útflyt.jandi reikni framleiðanda gjaldkéra S. R., og hann mun gefa. þáu síld og Ijet h.jóða hana í hús-
(út.gerðarmanni eða kaupmarini) ykkur allar þær upplýsingar, sem um, en mjög lít.ið varð keypt og
jíeim er liann leggur til slíkar um- með þarf. — 1 sambandi við sjóð-1 auðsjáanlegt, að almenningur
í búðir, sem svarar andvirði fyrir stofmm þessá, hefir samlagið Jáffð ’kærðii sig ekki um þessa fæðuteg-
striga og saumgarn. prenta mjög snotur minninge- ■ nnd. Lognaðist þvl sala sú útaf.
'Nemur sá kostnaður kr. 2,50— spjökl. — JEttu sanilagsmérin að ^ Hvort serti þessu Verður kent þekk
3,00 pr. skpd. kaúpa þau og styrkja með því ingárskorti, tíiátVendni eða áhuga-
Á þann hátt liefðu allir þrír þennan nýja sjóð, því állur ágóði leyfei, mun þó hið háa verð á salt-
áðilar, framleiðandi, útflytjandi og af sölu þeirra rennúr í Járðarfara-* aðri síld í Reykjavík og Suður-
kaupandinn erlendis, hagnað á að sjóðinn. «laridi yfirléitt eiga góðan þátt i.
nota segldúksumbúðirnar. Að endingu nokkur orð til allra fafc fæla menn frá að gera kaup.
Hagur framleiðandans lægi í fjelága sjvvkrasamíágsins. — Mjer Þótt við kaupum saltaða og
viimusparnaði, sem nema ,nrundi er kunnugt um, að nokkrar konur' kryddaða síld í búðum hjer, fyrir
j að minsta kosti kr. 0.75—1.00 pr. innan samlagsins tóku sig sáriian 25 aurá stykkið, ]iá þarf verðið
skpd. Eu hagnaður útflytjanda og itm að reyria að afla því tekju- ekki að vera sVo hátt, 1 mál af
^ fiskkaupmannsins erlendis, við auka, og t'engu ]iær leyfi til að riýrri síld kostar á sumrin, t'yrir
, notktin greiridra umbúða, lægi í stofna til happdrættis. Því eins og norðan 6—-8—10 krónur, segjitm
i fljótari og ódýrari fermingu og vitað er, hefir samlagið oft rjett 10 króritir. t einu máíi er áætlað
i affermingu og þarafleiðandi vænt-' við fjárhág sinn ineð hlutavéítu, að sjeií uin 450 síldir. Ætti |iá
j anlega lægri. flutningsgjöldiim. Þá en nú eru þær afnumdar. I happ- 'hvér' sílcl að kosta 2,2 áiira. Svo
j.væri og auðveldara að giska <i drætti þeSsu eru ágætis munir, svo er' flutningur hingað suður, tunri-
hve langan tíma afgreiðsla fisk- sem: Orgel 750 kr„ saumavjel 140 úr, salt og fl.
tökuskipanna mundi vara. Og loks kr., prjónavjel 140 kr. og svo mun- 1 síldartunna tekur uni 300 síld-
fengist miklu, meíri trygging fvrir ír niður í 25 kr. virði, als 12 mun- ir og ætti því innihald að kosta
því að fiskurinn kæmist óvelktur ir. — Allir, sem eru í samlaginu 6 kr. 66 aura. Vinna við söltum
til móttakenda. verða að hjálpa konum þessum; pæklun, flutning hingað, út og upp
j verða að kaupa eitthvað af seðl- skipun og tunnan sjá'lf mundi kom
....—------------ ! um, eða hjálpa þeim til að Selja iást ]iað, að tunna full af saltaðri
þá. — 'síld kostaði hjer um 20 krónur.
Nýmæli. Mikil — afarmikil —- veikindi Yrði þá verð .hverrar síldar um
______ hafa steðjað að samlaginu á þessu 7 aura.
Eins og menn ef til vill muna,’ firi, svo að margir útgjaldaliðir Má reikna þau matarkaup, með
vaV í blöðunum í fyrra miust á, að 'bafa farið langt fram úr venju. Jieim ódýrnstu, sem auðið er að
forgöngum. Öiúkrasainíágs Revkja (i- meðalakostnaður ineðan kik- komast að hje.r, auk ]iess sem síld-
víkur hefðu í hy«'gju að stofnaí þóstinn ge.ysaði. Við verðum því in er næringarmikii fæða.
sjóð í sambandi við það. 'Sjóður' öIT að taka hÖndum saman í því, 1 Þeir sem me,ð eigin augum sjá,
þessi átti að verða sanihjálp iil
þess að ljetta mönnum kostnað við
jarðarfarir. Það er nú komið svo
langt. að samin hefir vérið reglu-
gei’ð fyrir þennan sjóð. og hann
nefndur Jarðarfarasjóður Sjúkrá-
sámlags Reykjavíkur.
Allir, sem liafa kypt sjer starf-
semi sjúkrasamlaga, hljóta að játa,
að starfsemi. þeirra er ákaflega
þörf. Það er engum vafa unclir-
að rjetta fjárhaginn, og það ætt.i liver ógrynni af síld fer að for-
öHum að vera ljúft. — Happdrætt- görðnm á sumrin hjer við land,
ismiðarnir fást bæði í smásölu, geta best dæmt um ka*ruleysið, að
stórsölu og umboðssölu á skrif- reyna ekki að nota matarefni, sem
stofu samlagsins og kosta 1 — að dómi allra þeirra sem venjast
éiná krónu miðinn.
Samlagsmaður.
á að borða síld, er gott og holt.
' Allar tilraunir kosta tíma og fje;
væri því mjög leitt, ef til-
ratiu þeirra Runójfs Stefánssonar
og Edvards Frederiksens nú, bæri
'ekki meiri árangitr en það, sem á