Morgunblaðið - 02.08.1928, Side 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
MORGUNBLAÐIÐ
Stofnandi: Vilh. Pinsen.
tJtgefandi: Pjelag’ í Reykjavík.
Ritstjórar: J6n Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Auglýsingastjóri: E. Hafberg.
Skrifstofa Austurstræti 8.
Sími nr. 500.
Auglýsingaskrifstofa nr. 700.
Heimasímar:
J6n Kjartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220.
E. Hafberg nr. 770.
Askrif tag jald:
Innanlands kr. 2.00 á mánubi.
Utanlands kr. 2.50 - ---
I lausasölu 10 aura eintakitS.
Erlendar símfreQnir.
Khöfn, PB 1. iígúst.
Samningar stórveldanna um
takmörkun vígbúnaðar.
Stjórnirnar í Englandi og Frakk-
*andi hafa átt í samningum um
-ýms ágreiningsatriði viðvíkjandi
takmörkun vígbúnaðar á sjó, síð-
ar’ afvopnunarfundurinn endaði í
fyrravor, án þess nokltur árangur
■yi’ði af fundarhaldinu. Samkomu-
fag hefir nú náðst á milli Prakk-
Knds og Bretlands um meginregl-
Hr viðvíkjandi takmörkun vígbún-
aðar á sjó. Hefir Frakkland fallist
á tillögu Bretlands um að tak-
marka stærð hvers skipaflokks fyr
ir sig. Bretland hefir hinsvegar
fallist á kröfur Frakklands við-
víkjandi takmörkun vígbúnaðar
á landi. Vegna þessa samkomulags
á milli Breta og Frakka búast
menn við því, að það muni verða
stjórninni í Bandaríkjunum hvatn
ing til þess að bera fram tillögur
nm víðtæka takmörkun vígbún-
*ðar á sjó.
Járnbrautarslys í Þýskalandi.
Frá Berlín er símað: Járnbraut-
arslýs varð nálægt Augsburg. —
í>extán menn biðu bana, en þrjátíu
nieiddust.
Nobile kominn heim.
Frá Rómaborg er símað: Nobile
kom til Rómaborgar í gærkvöldi.
Alikiil fjöldi manna safnaðist sam-
an á stöðinni til þess að hylla
hann.
Vatnavextir í Rússlandi.
Frá Moskva er símað: Miklir
^atnavextir eru í Amurhjeraðinu.
Fimmtíu sveitaþorp eru umflotin.
Frjettir.
FB 1. ágúst.
Qrasbrestur á Austfjörðum. Út-
um heyafla afar slæmt. Þegar
hafa verið gerðar ráðstafanir til
njarnfóðurkaupa í stórum stíl. —
Fomið hefir til orða að leita að
Samvinnu við landstjórnina til að
afstýra vandræðum í vetur vegna
■^yrirsjáanlega lítils heyafla.
unarfjelögúnum. Þau eru nú 23
alls og eiga noltkur fleiri en einn
stóðhest. Á sýningunum í vor
voru sýndir 49 stóðhestar full-
orðnir og 17 þriggja vetra. Fimtán
hlutu fyrstu verðlaun, en átján
önnur verðlaun.
Tilhögun 1. verðlauna er nú sú,
að 50 kr. eru veittar úr Sýning-
arsjóði, en auk þess leggur Bún-
að'arfjelag íslands til verðlaun-
anna 50 ltr. á hvern hest, er fær
1. verðlaun. Eru því fyrstu verð-
laun á hest alls 100 kr.
Síldarlei! Súlunnar.
Samningmr fullgerður milli flug-
fjelagsins og landstjórnarinnar.
Ákveðið er nú, að tilraim verði
gerð til þess að nota Súluna til
að • leita að síld, og jafn framt
ganga úr skugga um hvort eigi
megi nota hana til landhelgis-
gæslu.
Er ráðgert að bensín verði sent
norður með íslandi núna eftir
lielgina, varahlutar í vjelina o. fl.
er þarf til flugsins, og Súlan fari
tii Siglufjarðar á þriðjudag. Með
henni fer dr. Alexander Jóhann-
esson og Walter flugstjóri, ti). að'
undirbiia flug þetta.
Reynt verður að setja loft-
skeytatæki í Súluna, svo hægt
verði að senda skeyti beint þaðan
til skipanna. Ætlar Gunnar Bach-
mann símritari að annast um það.
1 samningi þeim, er Flugfjelagið
hefir gert við landstjórnina, um
þetta efni, er ákveðið, að tilraun
þessi standi yfir í viku, eða leng-
ur, ef óveður hindrar flug svo
dögum skiftir, fyrstu vikuna.
Geir Sigurðsson stjórnarnefnd-
armaður í Fiskifjelaginu á að fá
kost á því að vera með í flugvjel-
inni, eð’a tilnefna til þess mann í
sinn stað.
Súlan á að hafa aðsetur í Siglu-
firði meðan á tilraun þessari
stendur.
Fregnir þær, sem fást um síld-
argöngur verða símaðar til loft-
skeytastöðvarinnar í Reykjavík,
og þeim síðan útvarpað þaðan
jafnóðum. Sömuleiðis verða þær
birtar opinberlega í Siglufirði og
Akureyri.
Landhelgisgæslustarfið á að
gera í samráði við sldpstjóra varð-
skipanna, og á einn fyrirliði skip-
anna að eiga kost á því, að vera
með flugvjelinni.
Flugfjelagið á samkvæmt samn-
ingnum að kappkosta um að til-
raun.þessi geti skorið sem best úr
því hvort flugvjelar sjeu nothæf-
ar í síldarleitir og við landhelgis-
gæslu. Á fjelagið að senda stjórn-
arráðinu skýrslu um tilraun þessa
að henni lokinni.
Hrossasýniagttr.
---—---------—
Fulltrúar Norðmanna
hrossasýningar voru haldn-
^ * vor í Eyjafjarðar-, Skaga-
Jarðar og Húnavatnssýslu.
Auk þess voru haldnar 3 af-
v®masýningar r Skagafirði. (Af-
væmin borin saman við mæð-
úrnar til þess að sjá hver einkenni
bau hefði af stóðhestinum).
Af samanburði á sýningunum
fyr og nú virðist augljóst, að stóð-
^estum fækki, en batni, og má
aennilega þakka það hrossarækt-
á 9. reglulega þingi þjóðbanda-
lagsins í Genf, sem hefst 3. sept.
n. k., verða J. L. Mowinckel for-
sætisráðherra og utanríkisráðherra
prófessor Frit.hjof Nansen og C. J.
Hambro stórþingisforseti. Vara-
menn eru: Dr. phil. C. L. Lange,
P. L. Kolstad stór]iingismaður og
Dr. frú I. Aas. — Fulltrúar Norð-
manna á þinginu í fyrra voru
þeir Nansenð Hambro og Oftedal.
----------------------------------—
E fiðleikar
Nýlega flaug sú freg um heim-
inn frá Moskva, að sprengikúlu
liefði verið varpað á höfuðbóli
Tjekkunnar rússnesku. Segir í
fregninni, að bolsa-hermaður einn
hafi beðið bana við sprenginguna.
En gerræðismennirnir hafi verið
t\eir andstæðingar bolsa, ný-
komnir til Moskva frá París.
Þegar þessi fregn barst út varð
það fyrsta umræðuefni manna,
hvort hjer væri um látalæti að
ræða. Alveg eins og þegar frjettist
um banatilræði við Mussolini. —
Þá spyrja menn. Mun þetta hafa
verið alvara; ellegar hefir þessu
verið liaglega fyrirkomið í póli-
tískum tilgangi. Með því að breiða
það út, að andstæðingar bolsa-
stjórnarinnar í París, sendi menn
til Moskva til þess að varpa
sprengikúlum gegn forstjórum
Tjekkunnar, geta ráðstjórnarherr-
arnir vænst þess, að fylgismenn
þeirra skipi sjer um þá í þjettari
fylkingu en áður.
Frjettin um sprengingu þessa
kom út rjett á eftir að verkfræð-
ingarnir frá Schachty voru dæmd-
ir.
Málavextir voru þar þannig:
Stjórnarliðið í Rússlandi ákærði
nokkra námuverltfræðinga um að
þeir sæti á svikráðum við ráð-
stjórnina. Rekstur námanna hefir
gengið' erfiðlega undanfarin ár.
Óánægja meðal verkamanna fer
vaxandi. Yar því tekið það ráð,
að ákæra verkfræðingana er stjórn
uðu rekstrinum. Með því móti ætl-
aði stjórnin að þvo sínar hendur.
En getum er að því leitt, að
sprengingin og mál verkfræðing-
anna sje af sama toga spunnið, til
þess sett af stað að leiða athygli
almennings frá ógöngum þeim sem
ráðstjórnarherrarnir eru komnir í,
með sitt stjórnarumstang.
Fullyrt er að' stjórnin í Rúss-
landi hafi nýlega fest kaup á
korni í Canada í stórum stíl. því
e’- enn haldið leyndu, hve mikið
keypt hefir verið.
En þá fer að grána gamanið
fyrir bolsastjórninni, ef hin fyr-
verandi „kornkista* ‘, Rússland,
getur nú eigi lengur fra.mle.it,t,
brauð handa landsins eigin börn-
um. Eftir 10 ára bolsastjórn er
ástandið orðið svo aumt í land-
inu. Það væri álíka ef við íslend-
ingar færum að flytja inn saltfisk
frá Noregi. Eðlilegt að þeir menn
hjer á voru landi, sem hafa brenn-
andi áhuga fyrir að leggja at-
vinnuvegi vora í rústir, hafi fagn-
að 10 ára ráðstjórnarafmælinu í
vetur sem leið með' miklum gleði-
látum. í Rússlandi er að finna
hina rjettu fyrirmynd í þeirra
augum. Það geta þeir reitt sig á.
Áður en bolsastjórnin greip til
þess óyndisúrræðis að auglýsa svo
vanmátt sinn fyrir umheiminum,
að kaupa korn í stór'um stíl frá
útlöndum, voru mörg ráð reynd
til að komast hjá því. Reynt var
að kúga efnabændurna, og þá sem
eru aflögufærir, til þess að láta
ríkiseinkasölunni í tje sem mest
af korni. En bændur þar hafa
fengið yfrið nóg af bolsastjórn-
inni. Þeir hafa hætt kornyrkju,
nema rjett til heimilisþarfa, og
til þess að geta miðlað náunganum
því sem þeim sýnist.
Það eru fáir bændur með því
marki brendir í heiminum, að
halda að þeir geti átt samleið með
bolsunum.
------<«§ý>-------
Dagbók.
íVeðrið (í gær kl. 5): Grunn
lægð fyrir norðan land og önnur
dýpri að nálgast suðvestan úr hafi.
Fer hún sennilega fyrir sunnan
land og veldur SA-átt og rigningu
hjer á SV-landi. Loftvog er ört
stígandi á NA-Grænlandi og hiti
aðeins 3—5 stig. Kemur þar kald-
ur loftstraumur norðan lir Ishafi
og mun hann hafa talsverð áhrif
á veðurlag hjer á landi næstu
daga. Eru yfirleitt horfur á breyti-
legri og vætusamri veðráttu næstu
sólarhringa, en síðan er eigi ósenni
legt að birti upp með N-átt hjer
syðra.
Veðurútlit í dag: Vaxandi SA
og A-kaldi. Skýjað loft. Rigning
öðru hvoru.
Bnmixrn í Rauðaráxholti. Fast-
eignanefnd hefir ákveðið að láta
reisa rýtt íbúðarhús hjá mulnings-
stöðinni í Rauðárholti í stað þess
sem brann þar um daginn.
Skrifstofur bæjarins. Fjárhags-
nefnd bæjarins hefir lagt til að
bæjarstjórn samþykki að taka á
leigu 2. hæð og eitt herbergi á
3. hæð í liúsi Þorsteins Sch. Thor-
steinsson lyfsala (áður hús Nathan
og. Olsen) og flytji þangað skrif-
stofur bæjarins. Leigan er 900 kr.
mánuði og er þá miðað við 5 ár.
Ætlast er til að flytja megi skrif-
stofurnar fyrir nýár og að Raf-
magnsveitan flytji þá inn í núver-
andi bæjarskrifstofur í Tjarnar-
götu.
Gluggar barnaskólans. Eins og
áður hefir verið getið var boð'ið út
innanlands og erlendis að setja
glugga í nýja barnaskólann, annað
hvort úr teak eða furu. Eru nú
komin ýms tilboð, en skólabygg-
inganefnd hefir samþykt að taka
tilboði frá Jóhannesi Reykdal um
glugga úr olíuseyddri furu fyrir
kr. 14.200. — Tilboðin voru mjög
misjöfn. Lægsta tilboð í teak-
glugga var líka frá Jóhannesi
Reykdal, kr. 32 þús., en hið hæsta
64 þús. rúmlega.
I Hafnarfirði er nú verið að
gera talsverðar vegabætur — bæta
götur, leggja ný skolpræsi o. s.
frv. Ennfremur er verið að steypa
nýja brú hjá Austurgötu yfir
lækinn.
Drotningin fór í gærkvöldi. —
Meðal farþega Halldór Hermanns-
son prófessor, Ólafur Paulsson
skrifstofustjóri og frú lians og
Bjarni sonur hans, Ingvar Sigurðs-
son, ungfrú Stella Briem, frú
Bjarnhjeðinsson, frk. Anna Frið-
riksdóttir, frú Guðrún Rasmussen,
Ove Malmberg, Sigm. Jóhannes-
son, frú Anna Friðriksson, Reinh.
Andersen, Ríkarður Jónsson, Guð-
brandur Jónsson.
Frá síldveiðunum. Mbl. talaði í
gærkvöldi við útgerðarmann í
Siglufirði, er ljet ekki vel yfir
horfunum. Sagði hann að heyrst
hefði, að einkasalan hefði afgert
sölu á 50—60 þús. tunnum, og
væri hæsta verðið 31 króna. En
síld væri nú hægt að selja, ef laus
væri frá einkasölunni fyrir 45 kr.
tn. Heyrst hefði, að mjög ströng
skilyrði væru sett um flokkun á
síld þeirri, er einkasalan hefir selt
fyrirfram, og yrði kaupandi að
viðurkenna, að skilyrðin væru upp
t'ylt, áður en sala væri gild.
Fyrir hverja tunnu er einkasal-
an tæki, greiddi hún kr. 10, þegar
í stað, og væri það fyrir tunnunni,
saltinu og 50 au. að auk, er út-
gerðarmenn fengju fyrir síldina
sjálfa. En það hrekkur skamt til
útgerðarkostnaðar, og er hætt við
að þeir, sem lítil hafa fjárráð, geti
liBlnr liereftstuskur
keyptar hæsta verði.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
Hreins vðrur
fðst allstaiar.
• •
6 •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
» •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
• •
I nesti.
Riklingur, smjör, niður-
suðHvörur í stóru úrvali, öl
og gosdrykkir. Brjóstsykur,
konfekt, tuggugúmi, kara-
mellur.
Von os Brekkuslfg 1.
reynast best þegar
mest á riður.
liokkrir fyririiggj-
andi.
Landstjarnan,
heildverslun.
Bestl
fægilögurlnn.
Heildsölubirgðir
hjá
Daniei
Halldórssyni.
Sími 2280.
eigi lengi haldið' áfram upp á þær
spýtur. Hvenær einkasalan greiðir
annan hluta andvirðisins, er vitan-
lega ómögulegt að segja. — Alls
komnar á land um 5000 tunnur
í salt.
Heyþurkunarvjel. — Benedikt
Gröndal verkfræðingur hefir um
skeið unnið að ítarlegum rann-
sóknum á því, hvort fáanlegar
væru hentugar heyþurkunarvjelar
við hæfi íslenskra bænda. Hey-
þurlcunarvjel hefir nýlega verið
gerð eftir hans fyrirsögn í vjel-
smiðjunni Hamri, fyrir Jóhannes
Reykdal að Setbergi. Byrjað er
að reyna vjel þessa, og gefst hiin
eftir öllum vonum, að því er
Gröndal sagði Mbl. í gær.
Morgunblaðið kemur ekki út á
morgun (föstudag), vegna þess að
í dag er ekki unnið í prentsmiðj-
unni.
Súlan fór til Reykjarfjarðar,
með henni fóru Jón Ólafsson fram-
kvstj. og dr. Alexander Jóhannes-
son. Urðu þeir þar eftir, en Súlan
flaug til Siglufjarðar, tók þar þrjá
farþega til Akureyrar, 3 farþega
frá. Akureyri til Siglufjarðar', og
svo farþegána, sem hún skildi eft-
ir á Reykjarfirði og fór með þá
til Reykjavíkur. í gærkvöldi flaug
hún til Vestmannaeyja, með þrjá
farþega og tók þar aftur aðra þrjá
farþega.
Mentaskólinn og Alþýðublaðið.
í gær birtir Alþýðublaðið enn á
ný grein um Mentaskólann, og
staðfestir þar að frásögn Morgbl.
á laugardaginn var hafi verið sann