Morgunblaðið - 25.08.1928, Blaðsíða 3

1
MORGUNBLAÐIÐ
Stofnandi: Vilh. Finsen.
Otgefandl: Fjelag i Reykjavlk.
Ritstjörar: Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Auglýsingastjðri: E. Hafberg.
Skrifstofa Austurstræti 8.
Slml nr. 600.
Auglýsingaskrifstofa nr. 700.
Heimaslmar:
Jön Kjartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220.
E. Hafberg nr. 770.
A sk rif tagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánuCl.
Utanlands kr. 2.50 - ---
I lausasölu 10 aura eintakiB.
Erlendar símfrEgnír.
Khöfn, FB 23. ágúst.
Stresemann í París.
Frá París er símað: Stresemann
utanríkisráðherra Þýskalands, kem
ur hingað einhvern næstu daga,
til þess að undirskrifa ófriðar-
bannssáttmála Kelloggs. Frökkum
þykir koma Stresemanns eigi þýð-
ingarminni en undirskrift samn-
ingsins. Bnast menn við, að Strese-
mann hreyfi við heimköllun setu-
liðsins lir Rínarbygðtinum, en ó-
kunnugt er mönnum um það,
hvort liann ætlar sjer að heimta
það að svo stöddu, að setuliðið
verði kallað heim tir öllum Rínar-
bygðunum eða aðeins úr Koblenz-
beltinu nú. Bráðleg heimköllun
-setuliðsins iir Koblenzbeltinu liugs-
anleg, þar eð samkvæmt Versala-
friðarsamningunum á að flytja
setuliðið þaðan innan átján mán-
nða. Mundi þá heimköllun setuliðs-
ins þaðan fara fram án endur-
gjalds, að því er ætlað er. Hins-
vegar búast menn ekki við, að
setuliðið alt verði kallað heim úr
•ollum Rínarbygðum, nema í stað-
inn komi víðtækt þýskt öryggis-
loforð.
Hoover fær lausn frá embætti.
Frá Superior Wisconsin er sím-
nð: Coolidge forseti hefir fallist á
að veita Hoover verslunarmála-
ráðherra lausn frá embætti sínu,
en hann baðst lausnar nýlega til
þess að geta tekið þátt í undirbún-
ingi undir forsetakosninguna.
Whiting, pappírsverksmiðjustjóri,
hefir verið skipaður eftirmaður
Öoovers.
MORGUNBLAÐIÐ
Hegar miliónir manna hlusta.
Smith forsetaefni talar.
Albert Smith.
Khöfn, FB 23. ágúst.
Frá Albany er símað: Albert
Smith, ríkisstjóri í New York ríki
hjelt ræðu fyrir utan þinghús
New York ríkis í gær til þess
formlega að tilkynna, að hann
taki að sjer að verða í kjöri af
hálfuj demokrata við forsetakosn-
ingarnar, sem nú fara í hönd. —
Níutíu útvarpsstöðvar vörpuð'uð út
ræðu hans, en um 100.000 utan-
bæjarmanna komu til þess að
Jilusta á ræðuna. Pittman, Old-
ungadeiddarþingmaður fyrir Ne-
vada, talaði fyrst fyrir hönd demo-
kratiska flokksins, en síðan talaði
Smith og gerði grein fyrir skoðun
sinni á ýmsum deilumálum, sem
vafalaust hafa áhrif á úrslit for-
setakosninganna.
Smith vill draga úr bannlögTinum.
Hann taldi æskilegt að bannlög-
unum yrði breytt á þann hátt, að
hvert einstakt ríki í Bandaríkjun-
um hefði sjálfákvörðunarrjett um
það, hvort það vildi hafa áfeng-
isbann eða ekki. Þótt í stefnuskrá
flokksins sje ákvæði um, að fram-
fylgja bannlögunum, eins og þau
nú eru, þá hefir Smith í mörg-
um ræðurn síðan í vor aldrei farið
dult með þá skoðun sína, að hann
er persónulega hlyntur breytingu á
bannlögunum, þannig, að leyfð
verði takmörltuð sala ljettra
drykkja (modification).
Hann vill breyta um stefnu
í utanríkismálunum.
Smith talaði um utanríkismálin,
en þau munu og hafa mikil áhrif
á úrslit kosninganna, enda er
fjöldi kjósenda í Bandaríkjunum
óánægður með stefnu núverandi
stjórnar í þeim málum. Kvað
Smith svo að orði, að sjáanlegrar
óvildar væri vart í garð Banda-
ríkjanna með ýmsum þjóðum,
vegna skakkrar utanríkismála-
stefnu, en eirikum bæri á þessari
óánægju á meðal latnesku þjóð-
anna í Mið- og Suður-Ameríku.
Astandið í Nicaragua kvað hann
dæmi þess, að Bandaríkin hafi vik-
ið frá þeirri stefnu sem kend er
við Elínu Root, að Bandaríkin vilji
haldai við sjálfstæði smáþjóðanna.
(Þetta er í fyrsta skifti um 44
ára skeið, að forsetaefni heldur
slíka ræðu í Albany, höfuðstað
New York ríkis. Var afar mikið
um viðbúnað, til þess að taka á
móti hinum mikla mannfjölda, er
safnaðist þangað. Það var Grover
Cleveland, fem hjelt ræðu á þess-
um stað 1884, er hann var for-
setaefni. Samkvæmt síðustu ame-
rískum blöðum er fylgi þeirra
Hoovers og Smiths svo mikið, að
ógerlegt er að spá neinu um hvor
beri sigur úr býtum. Forsetaefni
jafnaðarmann btiast menn við að
fái mun fleiri atkvæði en verið
hefir undanfarin ár, en bæði repu-
blikanar og demokratar hafa svo
yfirgnæfandi atkvæðafjölda fram
yfir jafnaðarmenn, að þeir hafa
ekkert að óttast úr þeirri átt).

Konungur Alaníu.
Ákveðið hefir verið, að Zogu
forseti í Albaníu verði kosinn kon-
ungur Albaníu á fundi albaniska
þingsins á laugardaginn kemur.
'Vogaslysið. Jeg vil leyfa mjer
fvrir hönd aðstandenda „Voga-
slyssins“, að tjá Morgunblaðinu
mitt innilegasta þakklæti fyrir
samhygð þess og hluttekningu við
iiið sorglega slys, sem varð hjer í
lirepp síðastliðinn vetur, bæði með
samskotum, sem það hafði gengist
fyrir og á annan hátt, greinilega
auðsýndan velvildarhug. — Með
þakklæti, vinsemd og virðingu.
Fyrir hönd aðstandenda Voga-
sJvssins,
St. Sigurfinnsson.
lMíarsvínarekstur í Færeyjum. —
Þann 9. ágúst veiddust 400 mar-
■svín í Vestmannahöfn í Færeyjum.
Engin mars'vín veiddust þar í
fvrra, og'. var því óvenjulega mikil
eftirspurn eftir veiði þessari.
22.000 körfur af berjum höfðu
Norðmenn flutt út til Englands í
miðjum ágúst.
Pingsasa Magnúsar lónssonar.
Riit M. J. „Frá Alþingi 1928“, vekur mikla athygli, enda er 'það
skýrt og fjörlega skrifað yfirlit yfir aðfarir stjórnarliðsins í nokkr-
um veigamiklum þingmálum.
Aldrei hefir á fslandi setið að
völdum stjórn, er gerði eins stór-
kostleg og mörg axarsköft og
núverandi landstjórn, enda aldrei
annar eins óskapnaður frá upphafi
eins og „bændastjórnin“, sem
jafnaðarmenn hafa að mestu í vas-
anum, bændastjórnin að nafninu
— jafnaðarmannastjórnin í reynd-
inni, stjórnin með forsætis-nátt-
híisfuna áhrifa- og valdalausu.
Hefir Magniis Jónsson gert
þarft verk, með |iví að rita yfirlit
s:tt yfir meðferð þingmála, sem nú
e'- nýlvomið út.
Höf dregur fyrst upp í inngangi
ritsins mynd af astandinu sem var,
einkum í fjármálum 1924, þegar
íhaldsflokkurinn var stofnaður og
tók við völdum og alt var sokkið í
skuldir. Því næst lýsir hann því,
hvernig komið var, þegar íhaldds-
floldairinn skilaði af sjer eftir
tæpa 4 ára stjórn, skuldir voru
greiddar og framkvæmdir í miklu
fjöri og skattar höfðu verið lækk-
aðir. Síðan er sagt frá kosningun-
um síðustu, bandalagi Tímamanna
og Jafnaðarmanna og stjórnar-
mynduninni, svo og helstu lof-
orðum og svokölluðum stefnumál-
um nýja meiri hlutans.
Síðan telvur höf. að segja frá
málunum á þingi, og eru þessi
mál tekin til meðferðar:
1. Kosningin í Norður-ísafjarð-
arsýslu, eða Jóns Auðuns málið.
Er þar lýst óhæfu þeirri, er meiri
hlutinn tafði Jón Auðunn Jónsson
frá þingsetu til þess að geta Jcomið
fleiri mönnum í nefnd en þeir áttu
að liafa þar, og gefin góð sýnis-
horn af ræðumannshæfileikum
dómsmálaráðherrans, þegar hann
umhverfist. Lok.s er Jýst úrslitun-
um, þegar alt klofnaði og ráðherr-
arnir þrír lentu allir upp á kant
hver við annan.
2. Þá J vsir höf. stjórnarfrum-
vörpunum, þessari „lest undir
þeim. þungu drápsldyfjum, sem
Bólu-Hjálmar liafði á einum hesti:
Loforð öðru megin en svilv hinu-
ínegin“. Eru tilfærð skemtileg um-
mæli í Tímanum frá því fyrir
ltosningarnar um það, hvað sví-
virðilegt sje að svíkja loforð við
lvjósendur, og þau heimfærð upp
á Tímamenn sjálfa.
3. Þá kemur það, sem höf. ltall-
aj' stjórnarfrumvarpaauka, en það
er allur sá sægur af frumvörpum,
sem stjórnin og einkum Jónas,
ljet flokksmenn sína, bæði bænd-
ur og jafnaðarmenn flytja fyrir
sig.
4. Næst er sagt frá aðförunum,
þegar verið var að svifta Gull-
bringu og Kjósasýslu öðru þing-
sætinu og gefa Hafnfirðingum, í
þeirri von að jafnaðarmenn hreptu
það. Er sýnt fram á hvernig ltaup-
nienskan milli stjórnarinnar og
sósíalista ltom þar í ljós, en
bændurnir látnir dansa með.
5. og 6. Þá eru ýtarlegir ltaflar
nm fjárl. afgreiðsluna og skatta-
málin. Munu þeir ltaflar vekja
mesta athygli, því að þar er um
hin alvarlegustu mál að ræða. Voru
fjárlögin afgreidd með' gífurlegum
tekjuhalla, þó að reynt væri að
ldóra yfir það og láta sýnast á
pappírnum svo sem jöfnuður væri.
Er ltjósendum nauðsynlegt að
Itynna sjer vel þessi vjelráð öll.
Þá mun og mörgum objóða er les
nýju sltattaálögurnar, á 2. miljón
króría, og allir sltattar lteyrðir
upp í liámarJt til þess að fá þá í
allsltonar óþarfa eyðslu, bitlinga
og bruðl.
7. Þá er stuttur ltafli um Lands
bankalögin, og þar sýnt hve hættu
legt tilræði banltanum er þar sýnt,
að því er virðist mest til þess eins,
að ná þar völdunum.
8. Næst er svo raltin saga varð-
skipsla'ganna, sem dómsmálaráð-
herra braut eins og þau væru
marltleysa ein, en meiri hlutinn
varð að reyna að bjarga honum
með því að aulta ltostnaðinn við
landhelgisgæsluna og samþykkja
rökstudda dagskrá þar sem farið
er með ósannindi.
9. Þá ræðir höfundurinn síld-
armálin. Hefir aldrei áður verið
liáð annað eins „síldarþing“ eins
og þetta bændaþing síðast. Er vert
ao lesa um meðferð þessara mála
á þingi og sjá þau um leið eins og
þau hafa orðið fram að þessu í
reynslu.
10. Loks'dregur höfundur ým-
islegt saman í nið'úrlagskafla, til
þess að gera söguna eltlti of langa.
Er þar talað um áburðarfrumvarp-
ið; byggingar- og landnámssjóð
með þjóðnýtingarfleyg Jónasar,
aðfarir stjórnarflokltanna gegn
fhaldsmönnum o. fl. o. fl.
....-—••••
1 fiarveru minni
í noltltra daga, eru menn beðnir
að snúa sjer til Viðskiftafjelags-
ins, Hafnarstræti 10—12, viðvíkj-
andi vátryggingum.
Reykjavík, 23. ágúst 1928.
Þorvaldur Pðlsson,
læknir.
Fyrirlestur
um „miðnæturmissiónina“ í Höfn
með mörgum skuggamyndum
flytja í Nýja Bíó klukkan 3 á
morgun, Kn. Schmidt og Frederik-
sen lyfsalar frá Khöfn.
Aðgöngumiðar á 50 aura seldir
við innganginn.
Lesið tiESsa auglýsingu
Besta dilkakjötið í bænum. Eng-
inn sltroltkur undir 25—30 pd. —•
Aðeins( á 95 aura, ^ kg., ásamt
lifur og hjörtum. — Sparið pen-
ingana, en ekki sporin, því ekki
þýðir ódýrt að selja ef það er
einskis metið.
Alt sent heim.
Verslunin BlOrninn.
Bergstaðastræti 35.
Sími 1091.
HauDfð ekki
nesti til ferðalags um helgina, án
þess að líta inn til okkar.
Stórt úrval af allskonar góð-
gæti við allra hæfi.
Laugaveg 63. Sími 2393-
Nýtf kieidakjöt.
Nýtt nautakjöt
og alskonar fars.
Fiskmetisgerðin,
Hverfisgötu 57.
Sími 2212.
Ötiýrast í bænum.
Úrvals dilkakjöt, hjörtu og lif-
ur, lax, nýr og reyktur, kofa.
íslenskar ltartöflur á 15 aura.
íslenskar rófur á 15 aura o. m. fl.
ódýrt.
Ffltinn Lanpveg 79.
Sími 1551.
Brúarfoss kom hingað í gær frá
útlöndum. Meðal farþega voru:
Halldór Sigurðsson, Vigfús Ein-
arsson, Jörgen Hansen og frú, frú
Pollv Ólafsson, Magnús Magnús-
son kaupmaður frá ísafirði, Guð-
Jaugur Lárusson, Ólafur Helgason
læknir, Jón Leifs og frú, Gunnar
Kvaran kaupm., Ragnar Halldórs-
sou. Mr. Mac Coll, Mr. Grav. Mr.
Cottron, Miss Mac Coll, Daníel
Daníelsson og frú, Jón H. Gnð-
mundsson, Gissur Bergsteinsson
cand. jur., ungfrú María Krist-
insdóttir.
Aveztir
nið ursoðnír frA 90 aup,
dÖBÍn. Gulröfur og jarð-
epli ódýraot i korginní.
Verslunln Fram.
Langaveg 13.
Sími 2296.