Morgunblaðið - 29.12.1928, Blaðsíða 3

MOROUNRLAÐTÐ
3
MORGUNBLAÐIÐ
Btofnandl: Vllh. Fln»en.
TTtvefandl: Fjelagr 1 Reykjavtk.
Kltetjðrar: Jðn KJartan»»on.
Valtjr Stefánaaon.
An*lý«lngaatjðrl: E. Hafber*.
■krlfatofa Auiturstretl (.
■lml nr. (00.
Au»l?»lnKa»krtf»tofa nr. 700.
Helmaslmar:
Jðn KJartaniaon nr. 741.
Valtýr Stefán»»on nr. 1**0.
E. Hafber» nr. 770.
AskrlftacJald:
Innanlandi kr. Z.00 A mánuSL
Utanland* kr. *.50 - ■ - •
1 lauaaaðlu 10 aura elntaklQ.
Erlendar sfmfregnir.
Khöfn, FB. 27. des.
Deilan í Suður-Ameríku.
Frá Washington er símað: Al-
ameríska ráðstefnan hefir sent
Paraguay og Bolivíu tillögur um
tilhögun gerðadómsins út af deil-
unni milli þeirra. Leggur ráðstefn-
an til, að hvort ríkið um sig út-
nefni tvo dómara, al-ameríska ráð-
stefnan fimm. Gerðardómurinn á
að úrskurða, hver eigi sök á deil-
unni, sem hófst í hyr.jun desember
mánaðar, en skeri ekki úr sjálfri
landamæraþrætunni. Búist er við,
að rannsókn gerðardómsins taki
hálft ár.
Vatnsveita ,í Rússlandi.
Frá Moskva er símað: Byrjað
■er á 20 kílómetra langri vatns-
leiðslu frá Donetzfljótinu í gegn-
um ellefu námubelti í Donetzhjer-
aði. Verður þetta stærsta vatns
leiðsla í Rússlandi og er kostnað
urinn áætlaður 35 miljónir rúblna.
/
Frá uppreisninni í Afghanistan.
Frá London er símað: Breskar
flugvjelar hafa hingað til flutt 60
Englendinga, Frakka og Þjóðverja
frá Kabul til Peshewar.
Ætlað er, að aðeins drotningin
í Afghanistan sje flutt til Kanda-
har; Amanullah dvelji stöðugt
Kabul.
Khöfn, FB. 28. des.
Vinnufriður trygður í Noregi.
Frá Oslo er símað: Samningur á
milli vinnuveitenda og verka-
manna var undirskrifaður á að-
fangadag jóla. Núverandi launa-
kjör í járniðnaðinum verða ó
breytt um næstu tvö ár. Að þessir
samningar tókust, hefir vakið al-
menna ánægju og aukið vonir
manna um, að tilraunir þær, sem
í hönd fara, til samninga í öðrum
iðnaðargreinum, gangi friðsam-
lega. Betri horfur um iðnaðarfrið
lega hafa liaft örfandi áhrif á at-
vinnulífið, einkum skipaiðnaðinn.
Hafa norskar skipasmíðastöðvar
fengið margar nýjar pantanir.
Andstaeðingar Primo de Rivera
hefjast handa.
Frá Berlín er símað: Skeyti frá
Madrid herma, að alvarleg deila
sje upp komin á milli Spánar
stjórnar og liðsforingjaefnanna á
Segovia. Eitt hundrað liðsforingja
efni, af Segovia voru handteknir
fyrir mótþróa gegn formanni Ri
vera-flokksins. Margir liðsforingj
ar hafa mótmælt gerðum stjórn
arinnar og háfa nokkrir þeirra
verið handteknir fyrir að neita að
hlýða skipunum stjórnarinnar.
Kaupdeilan í Þýskalandi.
Frá Berlín er símað til Kaup
'mannahafnarblaðsins „Socialdemo
kraten' ‘, að verkamenn í Bremer
haven, Lubeck og Kiel hafi felt
gerðardóminn í vinnudeilunni í
skipasmíðaiðnaðinum. Álíta verka
menn launahækkunina ófullnægj-
andi.
Inflúensan í Ameríku.
Frá Washington er símað: Versl
unarráðuneytið tilkynnir, að 2000
manneskjur í 78 bæjum í Banda-
ríkjunum hafi dáið úr inflúensu
síðastliðna viku.
Frá Montreal er símað: Inflú-
ensan er farin að breiðast út í
Canada. 100 manneskjur hafa dáið
í Montreal.
Leikhnsið.
Indr. Einarsson:
Nýársnóttin.
Það er venja flestra leikhúsa
hins mentaða heims, að tjalda því
besta, sem til er, á annan jóladag.
Leikliússtjórarnir hugsa, að hátíð-
ir sjeu til lieilla bestar og reyna
venjulega að heilla sem flesta
til sinna heima, þ. e. í leikhúsin,
með því að bera á borð hina kjarn-
mestu fæðu bókmentanna.
Leikfjelagið hefir skilið hlut-
verk sitt, eins og vænta mátti, því
iað veit, að hjer er ekki í mörg
önnur Iiús að venda en leikhúsið.
Vissu menn, að mikið stóð til. For
maður fjelagsins hafði sagt af sjer
í fússi af því að bæjarbúar kunnu
ekki að meta það góðgæti, sem
hann hafði borið á borð fyrir þá,
og annar kom í hans stað. Bjugg-
ust menn við, að einhver sýnileg
breyting yrði og helst til batnað-
ar, því hugmyndaflug þeirra var
ekki meira en svo, að þeir gátu
varla ímyndað sjer, að leiklistin
lijer gæti komist í meiri niðurlæg-
ingu en hún var komin í meðan
I. Waage var formaður fjelagsins
Þótt flest blöðin væru full af
lofsöng um hinn unga og' efnilega
formann, liafði honum ekki tekist
að rekast á neitt útlent leikrit, sem
fólk langaði til að sjá, og hefir
jví núv. formaður (Jakob Möller),
sem aðdáandi hins unga manns,
sennilega ályktað, að það væri
ekki til, og því álitið óþarfa að
fara í eftirleit. Ilann hefir þó ekki
viljað brenna sig á sama útlenda
soðinu, heldur fá eitthvað heima-
bruggað, því „holt es lieima hvat“,
og sem góðum sjálfstæðismanni
hefir honum ekki fundist. nein á-
stæða til að hella í fólk gutli eftir
útlenda labbakúta, þegar nóg var
til af þeim heima.
Þegar hann leit yfir hóp hinna
íslensku leikritaskálda, þá gat
ekki hjá því farið, með því að mað
urinn er stór sjálfur, að hann
kæmi augá á þann, sem hæst
gnæfði. — Jólagjöfin, sem hann
valdi bæjarbúum, hafa þeir að
vísu- fengið nokkrum sinnum áð-
ur, og þykir slíkt reyndar heldur
leiðara, en sem betuí fer hafa þó
nokkrir fæðst síðanNýársnóttin var
sýnd hjer áður og virðist hún til-
valin fyrir þá, og aðrir hafa dáið
og þurfa þeir ekki að sjá hana aft-
ur og verður hlutskifti þeirra enn
betra, en svo eru margir, sem lif
að hafa hana af hingað til og er
sennilegt, að þeim sje óhætt að
sjá hana einu sinni til, án þess að
bíða tjón á sálu sinni.
Sumt kann þeim þó að koma
að óvörum og vil jeg því aðvara
þá og gefa þeim bendingar í tæka
tíð. Efnið virðist vera hið sama
og áður, en meðferð víða önnur.
Ekki heyrist nú nema önnur hver
setning og tel jeg það lcost mik-
inn. Þegar jeg sá Nýársnóttina
fyrst, beit það sig í mig, að álfa-
meyjarnar sögðust verða jafn ung-
ar og fríðar eftir 100 ár og þær
væru þá, en nú eftir ekki 30 ár
virtist mjer þær sumar hafa elst
bara töluvert. Raunar er það að-
eins til bóta fyrir lieildina, því þá
verður skiljanlegra, hvers vegna
þær geta ekki flekað Jón, aum-
ingjann, og var jeg þó satt að
segja hissa á, hve langt þær kom-
ust með hann, því liann var þó
skotinn í stúlku, sem allir sáu að
var ung. Áður man jeg, að gaman
var að Gvendi snemmbæra, en því
myndi enginn trúa, sem sjer hann
nú. Það verður einnig að teljast
laukrjett ráðstöfun hjá formanni
að setja ekki Friðfinn í hlutverk
Gvendar, því menn hefðu bara
hlegið að honum.
Áslaug álflrona var afarglæsileg
en hristi oft höfuðið, og varð eklci
sjeð, hvort him gerði það yfir
meðferð sjálfrar sín á hlutverkinu
eða áhorfendum, sem skemtu sjer
og óneitanlega voru alt aðrir en
þeir, sem venjulega sækja frum
sýningar fjelagsins.
Að vísu getur það verið freist-
ing fyrir leikanda, sem leikur álfa-
kónginn, að skilja hann á þann
mannlega hátt, að hann fylgi forn-
um sið og drelcki sig fullan
gamlárskvöld,einkum 'þar sem hann
í hallargarðinum á gosbrunn, sem
gýs kampavíni og þarf því ekki
að vera upp á blöndu Guðbrandar
kominn, en einhveriiveginn kann
maður ekki við að sjá álfakónginn
baða út höndunum, slangra og
slettast og stappa dansskónum
gólfið, sem sagt leikinn eins og
drukkinn mann, og vildi jeg skjóta
því til dóms- og mentamálaráð
herrans, hvort slíkt æt.ti að líðast
i bannlandi, á leiksviði, sem styrkt
er af opinberu fje.
Já, styrkt af opinberu fje. Svo
að í alvöru sje talað, er fjelagið
ekki styrkt til að lmlda uppi efnis
lausum glansmyndasýningum og
þó að ejnhverjir bæjarbúar sjeu
enn á því þroskaskeiði, að hafa
ánægju af slíku, á Leikfjelagið
heldur að þoka þeim upp úr villu
sinni, en ekki að draga aðra niður
í hana.
Leikhússtjórar, sem skilja starf
og þýðingu leikhúsa, velja á ann
an jóladag viðfangsefni úr við
hafnarsölum bókmentahallarinnar,
en seilast ekki eftir hálfmygluðum
samtíningi neðan úr kjallaraholu.
Það er ekki eyðandi orðum í að
gagnrýna leik hvers einstaks eða
telja upp þann aragrúa af göllum,
sem á heildinni eru, því sýningin
er langt fyrir neðan slíkt. Formað-
urinn hefir auðsjáanlega tekið
þetta leikrit vegna þess að hann
hefir haft einhvern horror vacui,
þ. e. hræðslu við tóma bekki, en
vopnið hefir snúist í höndum hans
og hann aðeins með því komið inn
horror vacui hjá bæjarbúum, þ. e.
hræðslunni við það', að altaf sje
innantómt það, sem á leiksviðinu
er sýnt. Sporin hræða.
Leikfjelagið hefir á þessu an
sýnt þrjú vatnsborin leikrit, í enn
þynnri meðferð, og skyldi engan
undra, þó bæjarbúum fariað þykja
of langt milli snapsanna, þ. e.
hinna góðu sýninga, og færu að
athuga, hvort Leikfjelagið eins og
iað nú er rekið, ætti rjett á að
ifa, og marga liefi jeg heyrt segja
að betra væri að það legðist niður
með öllu, heldur en að stjórnend-
um þess hjeldist uppi að misþyrma
Itiklistinni og þolinmæði bæjarbúa
lengur. Þar til er því að svara, að
slíkt væri eins og að drepa sjúk-
linginn til þess að forða honum
frá sjúkdóminum; góður læknir
reynir fyrst að gera sjer ljósar
orsakirnar til sjúkdómsins og síð-
an reynir hann að lækna hann.
Eins er með leikdómara. Þeir
mega ekki taka á með silkihönsk-
um, heldur „skera“ ef með' þarf.
Ef miklir gallar eru á leiksýning-
um, er það annaðhvort því að
kenna, að leikarar og stjórnandi
gera ekki eins og þeir geta og
eiga þá strangir dómar að vera
aeim hvöt til að vanda sig, eða
iá að þeir eru ófærir til síns
starfa, og þá á að víkja þeim frá.
itlingatök lengja aðeins þján-
mgar hlutaðeigenda.
En — „allur álfheimur bíður og
vonar betri tíma“.
A B.
Kennari
óskast til barnahælisins á
VíiilsstSðnm.
Nánari npplýsingar hjá
fræðslnmálastjðra. Umsðkn-
ir sendist þangað fyrir 3.
jannar næstkomandL
Branðabúðin,
Laugaveg 79.
Rúgbrauð, Normalbrauð, Fransk-
bræuð, Súrbrauð, Vínarbrauð, Boll-
ur, allskonar smákökur, Skyr
o. m. fl.
FQlinn.
Laugaveg 79. — Súni 1551.
Dagbók.
□ Edda 5929163 — H. - .St. •.
□ Edda. 5929167 — V. :.St.:.
Listi í □ og hjá S.. M.. til 2.
jan. kl. 6 síðdegis.
I.O. O.F. 1 = 11012288'/2.
Veðrið (í gærkv. kl. 5): Alldjúp
lægð suðvestur Jaf Reykjanesi en
háþrýstisvæði og 20—30 st.. frost
á NA-Grænlandi. Lægðin færist
hægt norðaustur eftir og fer mink-
andi, en þó má búast við, að vind
ur verði yfirleitt allhvass hjer á
landi næsta sólarhring og fari jafn
vel töluvert vaxandi norðan lands.
1 kvöld er SA-stormur í Vestm.
og SA-hvassviðri í Grindavík, en
logn éða hæg SA-gola á Norður-
og Austurlandi. Hiti 1—5 stig um
alt land.
Veðurútlit í dag: Stinningskaldi
á SA eða A. Skýjað loft en lítil
úrkoma.
Messur á morgun. I dómkirkj-
unni kl. 11 síra Friðrik Hallgríms-
son; kl. 2 barnaguðsþjónusta (sr.
Bjarni Jónsson).
í fríkirkjunni í Reykjavík kl. 2
síra Árni Sigurðsson.
\ Jólagleði Mentaskólans, sem á
kveðin var í kvöld, ferst fyrir af
sjerstökum ástæðum.
Sjömannastofan. Á annan í jól
nm voru ]>ar um 60 gestir, aðal
lega íslenskir sjómenn, sem ekki
áttu heimili hjer. í fyrrakvöld
voru þar enskir sjómenn af tveim-
ur skipum, togara og línuveiðara;
sátu þeir þar alt kvöldið og
skemtu sjer vel við sálmasöng og
kaffidrykkju, og auk þess fengu
þeir gjafir, sem hinir og aðrir vel-
unnarar Sjómannastofunnar höfðu
sent þangað. Voru hinir erlendn
sjómenn mjög hrifnir yfir viðtök-
unum, ósknðu gleðilegra jóla, og
er út á götu var komið hrópuðu
þeir ferfalt húrra fyrir Sjómanna
stofunni og viðtökunum þar. í
gærkvöldi kom hingað stórt kola-
skip og verða sjómenn af því gest-
ir sjómannastofunnar í kvöld.
Embætti. Stjórnin hefir nú val-
ið menn í nokkur hinna nýju em-
bætta, er hún á síðasta þingi ljet
búa til. Lögmannsembættið í Rvík
hefir hlotið dr. Björn Þórðarson,
hæstarjettarritari, og lögreglu-
stjóraembættið Hermann Jónasson
fulltrúi; bæjarfógetaembættið á
Norðfirði hlaut Kristinn Ólafsson
bæjarstjóri í Vestamannaeyjum.
I bæiarkeyrsln
hefir B. S. R. 5 og 7 manna-dross-
íur. — Studebaker eru bíla bestir.
Hvergi ódýrari bæjarkeyrsla en
hjá B. S. R.
Ferðir til Vífilsstaða og Hafn-
arfjarðar með Studebakerdross-
íum, alla daga, á hverjum klukku-
tíma. — Ferðir austur í Fljótshlíð
þegar veður og færð leyfir.
BHrelðastoð Reykiavfkur.
Afgreiðslusímar 715 og 716.
figætt saltkjöt,
Fiskfars, kjötfars,
Vínarpylsur.
Matarbúð Sláturfjelagslns.
Laugaveg 42. Síml <11,
Blá
Gheuiot nt
best
hjá
S. Jöhannesdóttnr.
Austurstrssti 14.
(Beint á móti Landsbankanum).
Simi r887.
MálallutnlngsskrUstofa
Ounnars E.Benedlktssomr
lðgfræöings
Hafnarstræti 16.
Vlötalstlml 11—12 og 2—4
Sfmnr t í Heima ... 853
““"‘l Skrlfstofan 1033
Plasmon hafra-
mjöl 70% meira
næringargildi
en í venjulegu
hafram jöli, Ráö-
lagt af læknum.