Morgunblaðið - 09.04.1929, Qupperneq 5

Þriðjudaginn 9. apríl 1929.

Fiskafli
á öllu landinu þann l.apríl 1929.
Veiðistnftvar
VeBtmannHeyjar . .
Stokkeeyri . . .
Eyra’bakki ....
Þorlákehöfn ....
Grimiavik . . .
Hafmr...............
Sandgerði . . .
Garður og Leira
Keflavík og Njarðvlkur
Vatnsleysuströud og Voga
Hafuarfjörðu’ (togarar
do (unnur skip)
Reykjavik (tOijarar) .
do. (öunur skip)
Akranes . ...
Hellissandur . .
Olafsvik ...
Stykkishólmur . .
Sunnlendingafjórdungur
Vestfii ðin gafjórdungur .
Nordlendingafjórðunqur
Austfirdinyafjórdunqur .
Samtals l april 1H29
Samtals 1. ap>il 1928
Samtals 1 april 1927
Samtals 1. april 1926
Stórf. skpd. Smáf. skpd. Ýsa skpd. Uf"l skpd. ! 'amt» 8 ,5/3 '29 SamtaU i5/3 ’28
12.105 50 806 17 12.0 <8 13.259
168 168 785
n 1 373
« 859 n 4 n 16 n 2 n 881 120 1.060
;>».> 32 17 434 810
3.950 200 121 4.274; 3.194
312 312 324
6.360 335 311 7 006 4.855
1 '3 193 252
4227 244 504 785 5.760 8.584
7.80-f 445 576 21 8 845* 1 2 947
13.121 1.720 2.127 3.415 20 383 24.937
20 209 1.558 877 171 22.8152 9.165
5.640 214 138 5.892 3.097
1.660 75 15 1.750 620
320 269 45 634 232
164 488 12 n 604 260
77.376 5.634 5.568 4.411 92 989 75 274
10.192 3 389 768 251 14.600 4000
421 276 697 506
4279 1.28. 154 n 4.718 6.294
92.268 10.581 6.4HC ». 4.662] 114.005 86.074
65.891 o.67 3.47C 110'3 86.074
57 812 3.13. 2.336 7.260 70.5.1
42.121 2.32' 1.421 3.135 40.00.:
Aflinn er miðaður við skippund (160 kg.) af fuliverkuðum fiski.
1) Þar í meStalín 698 skpd. keypt af fœreyskum þilskipum.
2) ------- 4243 — ------- ------------
Fiskifjelag íslands.
Rannsóknir í bágu atvinnuveganna.
treystst til að gefa sig af sjálfdáð-
Tun við rannsóknum, atvinnuveg-
unum til stuðnings. Hún hefir oft
átt erfitt með að sinna umbeðnum
rannsóknum, vegna ónógra hjálp-
argagna og aðstoðar. Saint sem
áður verður ekki deilt vun gagn-
semi hennar á liðnum árum, sjer-
staklega fýrir búnaðarmálin hjer
á landi, og margur einstaklingur
liefir notið góðs af uþplýsingum
liennar, um framleiðsluvarning
sinn, eða aðkeyptan varning. Bún-
aðarfjelag íslands hefir í rælctun-
arstárfsemi sinni stuðst • að miklu
leyti við upplýsingar frá efnarann-
sóknastofunni, enda.hefir ]>að öðr-
um fremur notfært sjer aðstoð
liennar. í heilbrigðismálunum hef-
ír stofan gert mikið gagn með
rannsóknum mjólkur, smjörs og
ánnara matvæla.
Þar s'em í greinargerð frum
varpsins er sagt, að rannsókha
stofurnar, ríkisins og liáskólans,
liafi aðallega verið í fyrirsvari fyr
ir hvern höfuða,tvinnuveganna, er
óhætt að fullyrða, að efnarann
sóknastofan liefir þjónað dyggi-
lega öllum atvinnugreinum lands-
ins, eftir því sem ástæður lágu til
A,ð hve miklu leyti rannsóknastof;
háskólans hefir lagt atvinnuvegun
um liðsinni, skal ekkert fullyrt
lijer, en eftir eðli sínu lilýtur sú
stofnun að liafa mestmegnis lielg-
að sig heilbrigðismálunum og
kenslu læknanema.
Eins og málum er komið hjer
landi, verður að gera sjer það
Heimsins bestu hjól B. S. A.,
Hamlet og Þór, fást af öll-
um stærðum
hjá
Sigurþór.
sem frumvarp ríkisstjórnarinnar
um rannsóknir :í þarfir atvinnu-
veganna liefir fengið í efri deild
Alþingis, má búast við því, að
rtieiri lil. þingsins sje einhuga um að
gera það nú að lögum, í einhverri
mynd.
Allir, sem rætt liafa um málið
á þingi, liafa fallist á, að æskilegt
væri að bæta úr möguleikunum
fyrir víðtækari rannsóknum á vís-
indalegu sviði í þarfir atvinnuveg-
anna. En frumvarp stjórnarinnar
hefir skift skoðunum manna um
þá leið, og það fyrirkomulag, sem
rjett þykir að aðhyllast í fram-
kvæmdum þessa máls.
Prumv. stjórnarinnar tilgrein
ir þau verkefni, sem fyrir liggja
til rannsóknar} og eftir þeim að
dæma, er lijer að ræða um mjög
margþættar og yfirgripsmiklar
framkvæmdir, sem þó er eltki gert
fyllilega grein fyrir í frumvarp
inu eða athugasemdum þess. En ef
full alvara stendur á bak við frum
varpið, felur það í sjer svo mikinn
kostnað fyrir ríkissjóð, að vel
hefði mátt skipa því á bekk með
þeim málum, sem sjálfsagt þylcir
að sjeu radcilega undirbúin, í fjár-
hagslegu tilliti sem öðru, áður en
þau verða að lögum.
1 athugasemdum frumvarpsins
segir, að ]>að sje f'rani kömið til
’þess að fylla nokkuð það auða
skarð, sem hjer er um vísindalega
stofnun, sem atvinnuvegirnir geti
snúið sjer til í ýmsum efnum. Og
ennfremur segir, að þær stofnanir,
sem nú eru fvrir, sem sje efnarann
sólínastofa ríkisins og rannsókna-
stofa háskólans, sjeu aðallega í
fyrirsvari fyrir hvern' höfuðat-
vinnuveganna.
Hjer er til efnarannsóknastofa,
sem starfað hefir á kostnað ríkis-
ins í meira en 20 ár. Þessi stofa
var upphaflega stofnuð á mjög lík-
B.S.A. Light
Roadster Bicycle
Wlt* Im Btium íml*
4
Timbur vefslun
P. W. Jacobsen & Sön.
Stofnud 1824
Simnefnli Granfuru — Carl-t. undsgade, Köbenhavn C.
Selur timbur í stærri og smærri sendingum fri Kaupm.höfn,
Eik til skipasmiða. — Binnig heila skápsfarma frá SvíþjóC.
Hef verslað vid Island fi 80 ár.
.
!
Eftir þeirri afgreiðslu að dæma, i um gruudvelli og sú stofnun, sem Ijóst, að efnarannsóknarstofan er
nú á að fara að setja á laggirnar. sl"1 stofnun, sem hefir best og mest
Sjest þetta glögt af Alþingistíð- skilyrði til þess að vinna atvinnu
indum þeirra tíma. Stofnuninni vegunum gagn og auka möguleil-
hafa veitt forstöðu efna- og iðnað- ana ±yrir hagnýtingu afurða lands
arfræðiugar, mest alt starfsskeið Inis, en rannsoknastofa háskólans
hennar. Um starfsemi efnarann- eða önnur slík stofnun, sem fæst
sóknarstofunnar er jeg ekki fær við gerlarannsóknir, hefir aftur
að gefa ítarlegar upplýsingar, möti frumskilyrði til þess að þjóna
en liefi þó nokkuð fylgst með I iieilbrigði.smálununi og glíma við
henni síðari árin. Þótt undarlegt l)alln ófögnuð, sem mest bagar lif
megi virðast, hefir aldrei verið an<ii verur. Hvorug stofanna, nje
sctt reglugerð eða nokkur fyrir- nokkur ein stofnun, er fær um
mæli um störf hennar. Það hefir l'að a<5 koma að fullu liði í þarfir
verið haldið lífi í henni með fjár- atvinnuveganna, enda þekkist það
styrk úr ríkissjóði, sem ákveðinn elcki neins staðar, að til sje slík
hefir verið frá ári til árs eftir stofnun, sem grípi yfir alt, sem at
brýnustu þörfum hennar. Þangað vinnuvegirnir þarfnast á sviði
til fyrir tveim árum síðan, var rannsókna. Það er því óhjákvæmi
aðeins einn maður við efnarann- lc"k '>ð rannsóknastofur sjeu sjálf
sóknastofuna, sem framkvæmdi öll stæðar stofnanir, hver á sínu sjer-
þau störf, er henni bárust, en enn- staka STÚði, ekki síst lijer á landi,
fremur var hann kennari í efna- þ«r sem þeim eru ætluð margvís-
fræði við læknadeild háskólans, og störf, hverri um sig. Það verð-
fóru verklegar æfingar fram í stof- nr ekki talin viturleg ráðstöfun,
unni sjálfri fram til síðasta hausts, að setja undir einn hatt gerólíkar
að þær fluttust í úthús Menta- rannsóknir og raunsóknaefni, frek-
skólans. Stofan hefir aldrei haft I ?r en það væri talið rjett að slá
til umráða meira en liið nauðsyn- saman og setja einn framkvæmda-
iegasta húsrúm, og þegar henni I stjóra yfir svo óskyld mál sem
jukust tæki síðustu árin, varð I búnaðarstarfsemi og fiskiveiða-
rúmið of þröngt, svo að finna starfsemi.
mrfti læknanemendunum annan Þótt frumvarp það, sem liggur
stað fyrir æfingar sínar. Hv'aða fyrir, færi aðeins í þá átt, að bæta
breyting eða aukning, sem kann við nýrri eða nýjum stofum til
að verða 'gerð á starfi stofunnav, rannsókna á sjerstölcu sviði, og
mun liafa ]>að í för með sjer, að sem eliki hefði nein afskifti af
það vorður að gjá henni fyrir nýju öðrum rannsóknastofum, nema eðli
og auknu liúsrúmi. lega samvinnu við þær, mundi ó-
Þótt vera kunni, að starfseini hjákvæmilegt að gera efnarann-
efnarannsóknarstofunnar hafi ekki sóknastofunni fylstu skil með tæki
vomið í þarfir atvinnuveganna sem og starfskrafta, ef nokkur von ætti
skyldi, má henni ekki um það að vera þess, að hin nýja stofa
kenna. Það hefir tekið langan kæmi að tStetluðu gagni. En um
tíma að koma mönnum í skilning | þetta er eklcert hirt í frumvarp-
uknum rannsóknum í þarfir at-
vinnuveganna, verður að gera mál-
ið svo úr garði, að rannsóknirnar
verði ekki sundurlausir molar,
heldur myndi eina lieildarkeðju til
úrlausnar viðfangsefnunum. Og
ekki verður rjettilega hafist handa
þessu framfaramáli, nema það
sje svo úr garði gert, að öllum
þeim aðiljum, sem atvinnuvegirnir
iarfnast sjer til aðstoðar á rann-
sóknasviðinUj sje gert jafnt undir
höfði, og á jeg þar sjerstaklega
við, að efnarannsóknastofu ríkis-
ins sje* sýíidur fylsti sómi í að-
hlynningu og full viðurkenning
þess, að liún er og verður ávalt
aðalbækistöð rannsókna í þarfif
a t vinnuve gann a.
Það er sennilega ekki rjett að
blanda rannsóknastofu háskólans
neitt í störf fyrir atvinnuvegina,
þar sem sú stofa starfar nær ein
göngu í þarfir lælaiavísindanna og
Arið kenslu læknanemanna, og væri
því ákjósanlegt að fá stofnun, sem
tæki að sjer lík rannsóknaefni, en
sem lúta að heilbrigði jurta og
dýra og næringarafurða úr þeim
Yrði þá um tvær rannsoknastof-
ur að ra'ða, sem ættu að geta skíft
á milli sín þeim verkefnum, sem
ar. Stofan þarfnast margvíslegra
tækja, sem lúta að algengum rann-
sóknum. Og ennfremur er óvið-
unandi, að ekki sje stofuþjónn til
aðstoðar. Það mundi spara efna-
fræðingnum mikinn tíma, sem nú
fer í hreingerningu tækjanna,-
pössun þeirra o. fl. Nýtt húsrúm
fyrÍL' báðar stofur er nauðsynlegt.
Verkefni stofanna beggja og
niðurskifting þess ætti að ákveða
síðar, í samráði við forstjórana.
Atvinrtuvegastofnanir hjer í land-
inu ættu engin afskifti að liafa
af starfsemi stofanna, önnur ea
þau, að leggja ríkisstjóminni t il
álit sitt um þau verkefni, sem bráð
ast krefjast úrlausnar á hVerju.
sviði.
Oðrum ákvæðum frumvarpsins.
þarf að brejda í samræmi við það,.
að hjer verði um tvær óháðar
stofur eða deildir að ræða, sem
aðeins lúta einum herra, ríkis-
stjórninni.
Ásg. Þorsteinssou..
um nauðsyn slíkrar stofnunar, og inu, og er þó gert ráð fvrir því,
fje hefir lienni jafnan verið veitt að nýja stofnunin njóti aðstoðar
af mjög skornum skamti, rjett til efnai'annsóknastofunnar eftir þörf-
viðhalds. Þetta liefir liaft það í um. —
f'ör með sjer, að stofan liefir ekki | Til þess að nokkurt vit sje í
friimvarpið tilgreinir. En það er
höfuðskilyrði, að þær sjeu að öllu
leyti sjálfstæðar stofnanir, sem
vinna saman í eðlilegri samvinnu
að lausn viðfangsefnanna.
Jeg býst ekki við, að nokkrum
dyljist það, að það er mikill galli
á frumvarpimi, að ekltert er hugs-
að um efnarannsóknastofu ríkis*
ins. Og þessu atriði ætti að lcippa
i lag ásamt fleiru, áður en heim-
ildarlögin yrðu samþykt.
Um kostnaðinn við stofnun nýrr-
ar stofu og aukning núverandi
efnarannsóknastofu, slcal jeg ekk-
ert ful]yrð;ij enda veit jeg það
ekki frekar en aðrir, meðan ekki
ei nánar ákveðið liver störf skuli
rækja á hverju sviði. Þetta atriði
verður ekki upplýst að þessu sinni.
En efni frumvarpsins er nauðsyn-
legt að breyta í þá átt, sem hjer
segir:
Úr VesturHúnavatnssýslu
FB 3. apríl.
Tíðarfar. Einmuna blíða á hveíj-
um degi. Engin frostnótt komið
síðan með marsbyrjun. Tún erit
mikið farið að grænka. Sóleyjar
sá jeg í túni mmu þ. 19. mars. —
Byrjað var að vinna áð jarða-
bótum hjer í byrjun marsmánaðar.
Víða er búið að sleppa fje, en er
sumstaðar á gjöf ennþá, veldur
því liuignadrep, sem hefir gert
talsverðan usla hjá sumum bænd-
um hjer nyrðra.
Heilsufar er yfirleitt gott. Var
nokkuð kvillasamt framan af vetr-
inum vegna mislinga og inflúensu..
H. S.
Til Strandarkirkju frá V. B..
5 kr.. Guðl. Sveinsson,, ame-
ríkskri konu kr. 23.70, B. A.
10 kr., Ó. G. 5 kr., G. 50 kr.
danskar, L. G. 6 kr., N. S. Seyð-
isfirði 5 kr., S. J. 5 kr., Ó. h. G.
10 kr., M. J. 6 kr., N. N. 5 kr.,
Að stjórninni sje einnig gefin ónefndum 5 kr., N. N. 2 kr., X.
heimild til að auka eftir þörfum X. 10 kr., ónefndri konu í Hafn-
starfshæfi efnarannsóknastofunn- arfirði 2 kr.