Morgunblaðið - 25.07.1929, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Höfum 111:
Umbúðapappír í rúllum.
Umbúðapoka, ýmsar stærðir.
Seglgarn,
Gúmmíbönd,
Skógarn,
Eftir 2-5 ár byrja flugferðir
miili Evrópu og ffmeríku um ísland,
Samtal við flugskúlastiúrann Gronau.
Okkur vantar ennþá umbœtur á mótorunum.
Grænland uerður ekki uiðkomustaður.
„Fljótandi eyjar4* Ameríkumanna ekki annað
en vitleysa.
Áður en þýska flugvjelin fór
hjeðan hafði Morgunblaðið tal af.
•Gronau flugskólastjóra, for-
ingja fararinnar. Hann er vitan- j
lega allra manna kunnugastur öll-,
um flugmálum, enda hefir hann j
«tjórn flugkenslunnar á hendi í,
Þýskalandi. Var þvi hjer tilvalið
tækifæri að fá vitneskju um það,'
tvaða útlit væri fyrir að ísland
jrði í framtíðinni millistöð flug- J
fcrðanna um Atlantshaf.
Er dr. Gronau var spurður um ^
álit hans á þeásu efni, var svar
lians á þessa leið:
Jeg geri ráð fyrir, að flugferðir ^
inilli Evrópu og Ameríku um ís-
land byrji eftir 2 ár í fyrsta lagi,;
<og alls ekki síðar en eftir 5 ár. j
Það sem nú vantar til þess að.
slíkar ferðist komist á, er að gera
flugvjelamótorana öruggari en (
þeir eru nú. Junkers- og Packard-
verksmiðjumar vinna að því að j
umbæta mótorana þannig, að hægt
sje að nota hráolíumótora í flug- j
vjelar, þar sem hvorki er rafkveik-
ing nje lokur, sem nú gera oft-
ast truflanirnar, er þvinga flug-
menn til að setjast á miðri leið.
Þegar hægt er að hafa samskon-
ar' mótora í flugvjelum eins og
eru í bílum, þá verða öll langflug ;
mikið öruggari en þau eru nú.
Loftskeytin hafa og afarmikla j
þýðingu á langferðalagi, eins og j
kunnugt er. Nota verður stutt-
bylgjur. Nú vita menn ekki enn,
hvernig á því stendur, hve stutt-
bylgjuskeyti heyrast misjafnlega
vel. Þegar þau eru send, heyrast
þau e. t. v. vel langt í burtu, en
illa á stórum svæðum, sem eru til-
tölulega nálægt sendistöðinni. —
Þegar hægt verður að laga þessa
agnúa, verða skeytasendingar með
stuttbylgjum mun tryggari en nú,
til mikils hagræðis fyrir flugraenn.
Dr. Gronau gat vitanlega ekkert
sagt með vissu, hve langan tíma
jað tæki verksmiðjurnar að
gera umbætur þessar á mótorun-
iim; en hann hefir svo góðar vonir
im árangur af því starfi, sem nú
»r unnið í þessu efni, að hann
þykist geta tiltekið þessi fáu ár
sem nægilegan undirbúningstíma.
En þá er spurningin þessi:
Þegar flugvjelamótorarnir verða
betri og öruggari en þeir eru nú
— verður þá ekki farin beina leið-
in yfir hafið milli Evrópu og Ame-
ríku?
Því svarar dr. Gronau hiklaust
neitandi.
Framtíðar flugleiðin verður um
ísland, en síðan beina leiðin milli
Islands og Labrador.
Það borgar sig ekki, að áliti dr.
Gronau, að koma við í Grænlandi.
Hættan að fara þangað er svo mik-
il, að hún fyllilega vegur upp á
móti þeim hagnaði, sem af því
kann að verða. Alt sumarið er
hafís við Grænlandsstrendur. En
þokan er stöðugur fylgifiskur íss-
ins. Ofan á það bætist, að landið
er Iítt bygð, veðurstöðvar fáar, og
veðurfregnir þaðan óábvggilegar.
Á austurströndinni er sem kunn-
ugt er, engin mannabygð seni að
gagni kemur, og þaðan því engar
veðurfregnir.
Alt þetta samanlagt gerir það
að verkum, að best verður að
koma alls ekki við í Grænlanui,
heldur fljúga t striklotu milli La-
brador og íslands.
En er leiðin milli Labrador og
íslanxls ekki svo löng, að flugmönn
um þyki þá ekki eins gott að fara
beint, eins og taka á sig krókinn
til íslands?
— Flugleiðin frá Evrópu og vest-
ur um haf beina stefnu, er um
3000 km. Leiðin hjeðan og vestur
yfir er um 2000 km. Það munar
miklu. En hjer kemur fleira til
greina. Þegar farin er syðri leið-
in, þá lenda flugmennirnir í stað-
vindum þeim, sem á sumrin blása
yfir Atlantshaf frá vestri. Fari
þeir fyrst hingað til íslands og
hjeðan vestur, geta þeir fengið
austlæga vinda hvenær sem er.
— En hvað þá um fyrirætlanir
Ameríkumanna, að byggja flug-
hafnir í Atlantshafinu, „fljótandi
eyjar “?
— Jeg skal segja yður, sagði
Gronau, þessar fljótandi eyjar
þeirra koma að tvennskonar not-
um. Myndablöðin fá myndir til að
birta, og þeir, sem hafa of mikið
fje, geta þarna fengið tækifæri til
þess að fleygja því í sjóinn.
Atlantshafsflugvjelar þurfa að
minsta kosti 1000-1500 metra kyrt
vatn til þess að hefja sig til flugs.
Menn gera aldrei þau mannvirki í
miðju Atlantshafi, er gefi það
skjól, að að svo stór vatnsflötur
geti orðið sljettur fyrir flugvjelar.
Menn tala um að hægt verði á
þessum fyrirhuguðu Atlantshafs-
flughöfnum, að „skjóta“ flug-
vjelunum, sem kallað er, eins og
gert er í skipum, er hafa flugvjel-
ar innanborðs, sem sendar eru frá
skipunum, þegar þörf krefur. —
Flugvjelunum er þá skotið út í
loftið með þjettilofti. En ekki er
hægt að „skjóta“ vjelum sem eru
þyngri en 2—3 tonn. En Atlants-
hafsflugvjelar þurfa að vera 6—
7 tonn.
Um veðurfregnir sagði dr. Gron-
au, að eigi þyrfti neinar sjerstak-
ar ráðstafanir að gera, ef farin
væri leiðin beint milli íslands og
Ameríku. Veðurstofur vestra gætu
unnið í samvinnu við veðurstofuna
hjer, og gerðu það, er á þyrfti að
halda. Styðjast þyrfti við fregnir
frá skipum í hafi, og það væri
frekar hægt ef farin væri þessi
leið, heldur en ef komið væri við í
Grænlandi, því þá er flogið mjög
fjarri skipaleiðum.
Um síldarleit í flugvjel
vissi Gronau ekki betur, en
það væri einsdæmi, að nota flug-
vjel til Ieiðbeininga við fiskveið-
ar. Þjóðverjar hefðu hugleitt að
reyna þetta heima fyrir. En það
myndi erfitt, því síldin væði ekki
eins uppi í torfum ]iar eins og
hjer.
ítalir hefðu reynt að flytja fisk
loftleiðina, til þess að fá hann sem
nýjastan á neyslustaðinn. En það
hefði ekki borgað sig.
TJm innanlandsflugferðir hjer og
framtíð þeirra vildi Gronau
ekki mikið tala. Sagði aðeins að
það væri algild regla, að eftir því
sem önnur samgöngutæki væru-
ófullkomnari, eftir því væri, af
skiljanlegum ástæðum auðveldara
að láta flugferðir borga sig. í
M(iðevrópu, þar sem hraðlestir
þytu um allar jarðir, sparaðist
tiltölulega ekki eins mikill tírai
við flug, eins og víða annars
staðar.
Að endingu talaði Groriau
nokkuð um álit sitt á landi rig
þjóð. Vildi liann í fáni orðum lýsa
þjóðinni þannig, að hún væri al-
vörugefin, en ekki aðlaðandi í við-
móti, við fyrstu viðkynningu. Og
landið væri eins. Fyrst væri hjer
alt i augum aðkomumanna hrjóstr-
ugt og kaldranalegt. En við nán-
ari viðkynningu lærðu útlendingar
að meta náttúrufegurð lands, og
góða eiginleika þjóðarinnar. Hvort,
tyeggja væri nokkuð seinteknara
en í hinum hlýrri og frjósamari
löndum, og þótti honum vel fara
á því. Hann leit svo á, að ferða-
fólk sem hingað kæmi aðeins einn
dag, væri nákvæmlega jafn ókunn-
ugt þjóð og landi, sem áður. Á
eínum degi kæmi hvorki fegurð
landsins nje aðlaðandi viðmót al-
mennings í Ijós.
fismundur Sveínsson
kominn heim
eftir 10 ára fjarveru.
Mgbl. hafði tal af Ásmundi
Sveinssyni lijer á dögunum, nokkru
eftir að hann kom heim, og spurði
hann um eitt og annað viðvíkjandi
starfi hans.
Hann hefir verið 10 ár að heim-
an. Var hann fyrst á „akademí-
inu“ í Höfn í 1 ár; síðan 6 ár á
„akademíinu“ í Stokkhólmi. Síð-
ari árin í Stokkhólmi vann hann
allmikið utan skólans, en var þar
að nafni til vegna þess m. a., að
hann fjekk þar vinnustofu. Vann
hann í Stokkhólmi, sem kunnugt
er, að skreytingu nýja hljómleika-
hússins, ásamt 2 Svíum.
Síðan hann fór frá Stokkhólmi,
hefir hann verið í París, nema
hvað hann brá sjer eitt sinn til
ítalíu og Grikklands.
Af verkum hans hefir Sæmund-
ar fróða-myndin, sem sýnd var á
haustsýningunni í París í fyrra,
vakið einna mesta athygli. Gerði
hann fyrst mynd í Stokkhólmi af
sama efni, Sæmundi á selnum.“
Sú mynd eyðilagðist. Gerði hann
þá mj-nd þá, sem sýnd var í París.
Er sú mynd allmjög „stíliseruð.“
Var að jafnaði margt manna að
skoða þessa þróttmiklu mynd hans
meðan á sýningunni stóð.
Á vorsýninguna í París sendi
Ásmundur fjórar myndir, og fekk
þær allar teknar á sýninguna. —
Þóttu það tíðindi þar í sveit, með-
al listamanna frá Norðurlöndum,
því fleiri en fjórar myndir fær
enginn þeirra þar að sýna í einu.
— Mesta myndin er af íslenskum
formanni.
Ásmundur ætlar að vera hjer í
Reykjavík í vetur og e. t. v. leng-
ur. Flestar myndir hans eru hing-
að komnar, nema þessar 4, sem
teknar voru á Parísarsýninguna.
Á undanförnum árum hefir Ás-
mundur unnið allmikið með bygg-
ingameisturum að prúðbúnaði
húsa. Hefir hann glögt; auga fyrir
húsagerð, og fegurð í byggingalist.
Væri óskandi að honum tækist, að
fá verksvið í þeim efnum hjer
heima.
Nám islenskra
stndenta.
1928—1929.
Samkvæmt gögnum þeim, sem
Upplýsingaskrifstofa Stúdentaráðs
ins hefir yfir að ráða, voru sam-
tals 209 íslenskir stúdentar við
nám veturinn 1928—29, ]>ar af 144
hjer á landi, 140 í Háskóla ís-
lands og 4 við undirbúningsnám i
lyfjabúðum, en 65 voru í skólum
erlendis, háskólum og sjerskólum.
Veturinn 1927—28 voru 152 stú-
dentar innritaðir við Háskólann,
en 51 erlendis. Hefir því stúdent-
um Háskólans hjer fækkað, en
þeim fjölgað, sem sótt hafa fram-
haldsmentun sína til erlendra
skóla. Mest hefir fjölgunin orðið
við þýska skola.
Eftir lönduin skiftust stúdentar
svo: 1927—28: Tsland 152, Tlan-
mörk 29, Þýskaland 10, Frakkland
9, Noregur 2, Svíþjóð 1. 1928—29:
ísland 144, Danmörk 28, Þýska-
land 20, Frakkland 8, England 3,
Eggg
döusk og norsk.
Nýlenduvorudeild
JES ZINISEN.
Noregur 2, Svíþjóð 1.
í Sviss, Austurríki og Bandaríkj
unum er 1928—29 einn stúdent í
hverju landi, enginn veturinn áður.
Eftir námsgreinum skiftust stii-
dentar svo:
I. í s 1 a n d:
1927—28: Guðfræði 30, lögfræði
40, Læknisfræði 64, Isl. fræði 18,
undirbúningsnám í lyfjafræði 3. —
1928—29: Guðfræði 20, lögfræði
39, læknisfræði 69, ísl. fræði 12,
undirb.nám í lyfjafr. 4.
II. E r 1 e n d i s:
Læknisfræði 5, tungumál, ný 8,
tungumál, gömul 1, saga 3, lieim-
speki, sálarfræði 2, uppeldis- og
mannfræði 3, dýra- og grasafræði
2, jarðfræði 2, veðurfræði 1, stærð-
fræði, stjörnufræði 4, eðlisfræði,
efnafræði 2, tryggingar- og hagfr.
5, alþjóðarjettur 1, verslunarfræði,
námsskeið 3, verslunarfrœði, reglu-
legt háskólanám 1, tannlækningar
3, dvralækningar 2, landbúnaðar-
nám, skógrækt 1, rafmagns-verk-
fræði 6, byggingar-verkfr. 2, verk-
smiðju-verkfr. 2, vjela-verkfr. 1,
húsabyggingar 4, leikfimi 1. Auka-
námsgreina er ekki getið.
Próf: 30 stúdentar tóku burt-
farar- og embættispróf, 21 í Hsþ-
skóla íslands, 9 frá erlendum
skólum. Einn stúdent dó erlendis á
háskólaárinu, annar hætti við nám
ytra og Ijet innrita sig til Háskól-
ans.
Eftir prófum skiftast kandidat-
ar svo: 6 guðfræðingar, 8 lögfræð-
ingar, 6 læknar, 2 verkfræðingar,
í ísl. fræðum, sögu, dýrafræði og
tryggingum einn í liverri grein, í
öðrum greinum samtals 4.
I sambandi við starf Upplýsinga-
skrifstofunnar er þess að geta, að
Eimskipafjelag íslands hefir farið
fram á það við skrifstofuna. að
hún fengi stúdentum þeim, sem
utan ætla til náms, í hendur skil-
ríki fyrir því, að þeir eigi rjett á.
fargjaldsívilnun þeirri, sem fje-
lagið veitir stúdentum, sem bvrja
nám erlendis, koma lieim frá námi
að námi loknu eða í sumarleyfi, og
stúdentum, sem fara í stúdenta-
skiftum. Þurfa stúdentar því að
athuga jietta áður en þeir kaupa
farmiða. Eins þurfa eldri stúdent-
ar, sem stunda nám ytra, að at-
huga, hvort þeir eru á skrá Upp-
lýsingaskrifstofunnar yfir íslenska
stiidenta erlendis. Verður skrá
þessi gerð á hverju vori, og verð-
ur farið eftir henni við veitingu
fargjaldsívilnunar. — Utanáskrift
skrifstofunnar er: Reykjavík, Box
62, en heimilisfang í sumar í les-
stofu Háskólans, og er hún opin
á hverjum virkum degi, nema laug-
ardögum, kl. 6—7 e. h.
Lárus Sigurbjömsson,
form. Upplýsingaskrifstofunnar.