Morgunblaðið - 27.07.1929, Qupperneq 2

2
M () R G V N B L A ) Ð

Höíum ti 1:
Ríó-Kaffi,
Rauðan kandís,
Ludv. David kaffibætir
Reynið hinn endurbætta islenska FÁLKA kaffibæti
fí bláum umbúðum) með þessu merki:
LfUR G&.ESPHOLIN.REYWJAVIK^
Kaffibætírinn er ]afnaöarlesa
rannsakaóur af
nerra Trausta Oiafssyni
efnafræ&ingi rikisins.
I 'ABYR60 FYLGIR HVERJUM PAKKAI
Gæðin eru óviðjafnanleg!
Umbúðir kaffibætisins eru tvöfaldar, og þess vegna mikið
betri en á öðrum kaffibætistegundum.
Ath. Hverjum pakka af FÁLKA-kaffibætinum fylgir
falleg loftblaðra (ballón), sem allir ungir
sem gamlir skemta sjer við.
Klippið og geymið merkið af hverjum pakka.
DlikakjOt
með lækkuðu verði.
CJrísakjöt
Nautakjöt, ágætt
Grænmeti
margar tegundir
Smjör — Egg.
Matarbúðin
Laugaveg 42.
Sími 812.
2 Ferðajakkar og
l Buxur.
*
J Sportsokkar og Vefjur.
J Sportskyrtur,
J ljósar og dökkar.
* Ferðahúfur.
Z Svefnpokar.
J Bakpokar.
#
J „Primus“-hitunartæki.
Z ódýr og hentug.
• „Meta“ eldiviður
• er ómissandii.
* Ferða-Áttavitar
* afar þægilegir o. fl.
Jarðskialftarnir
j og jarðskjálftamælingarnar.
j —- Búist þjer við, að jarðskjálft-
; arnir haldi áfrám? sþurði Mgbl.
Þorkel Þorkelsson veðurstofustjóra
í gœr.
| — Um það vil jeg lielst vera fá-
orður, segir Þorkell, en það eitt er
víst, að engin ástæða er til að
[ halda, að jarðskjálftar þessir stafi
frá eldsumbrotnm.
Upptök jarðskjálftanna á dög-
unum voru sem sje í Borgarfirði.
j Er liægt að segja það með vissu.
j Skeyti, sem veðurstofan fjekk frá
; Englandi, segir, aþ þar hafi verið
reiknað út, að upptökin hafi verið
; 1910 km. frá ensku athuganastöð-
: irmi. Jarðskjálftamælarnir í Stýri-
1 mannaskólanum sýndu hræringar,
1 áður en aðalkippur sá kom, er
færði þá úr lagi. Eftir því sem
þar varð sjeð, voru upptök þeirra
hræringa 30—40 km. frá Reykja-
vík í norð-norðaustri e$a suð-suð-
vestri. Enslía mælingin bendir til,
að upptökin hafi verið tfp'rðan við
j Eeykjavík, og er því rjettast að
telja þau norður í Borgarfjarðar-
dölum.
Þar hafa einmitt verið tíðar jarð
fcræringar undanfarin tvö ár. All-
margir af kippum þeim, sem þar
hafa komið, hafa ekki fundist með
jarðskjálftamælunum hjer. Kemur
það til af því, að upptökin hafa
verið svo nálægt yfirborði jarðar.
Þegar svo er, ná hræringarnar
skamt.
En alt öðru máli er að gegna
með kippina á þriðjudaginn var.
Þeir hafa sem sje fundist til Eng-
lands, enda hristist meira en hálft
ísland svo að um munaði. Upp-
tök þeirra hafa verið djúpt í
jörðu; liafa stafað aí' einhverju
.missigi jarðlaga niður í jörð-
inni.
Þarna í Borgarfjarðardölunum
eru jarðbrota- eða sprungulínur,
og hefir landið sigið þar; má því
einmitt búast þar við jarðskjálft-
nm, er ekki standa í beinu sam-
bandi við nein eldgos.
En í þessu sambandi segir, Þ.
Þ., er rjett að minnast þess, að
jarðskjálftar í eldfjallalandi geta
altaf komið eldgosum af stað, orð-
ið frumorsök þeirra. Þegar jarð-
lögin raskast eitthvað til, má bú-
ast við því, að sú röskun geti ein-
hversstaðar ýtt undir gos.
Miklar jarðhræringar, eins og t.
d. um daginn, geta einnig bomið á
stað öðrum jarðskjálftum, með
öðrum upptökum. Jarðskjálftarnir
geta sem sje flust til.
Þannig var það á Suðurlandi
1896. Þá voru hræringarnar mest-
ar austur í Landsveit í fyrstu líipp-
unum, og upptökin þar. — En
síðan færðust þau vestur á bóg-
inn, og seinni kippirnir voru harð-
astir vestur ’í Ölfusi og á Skeið-
um.
Þeir jarðskjálftar voru ekki í
sambandi við nein gos. — Menn
bjuggustfþá altaf við gosi, t. d.
Heklugosi, blátt áfram vonuðust
eftir því, því það var trú manna,
bygð á nokkurri reynslu, að ef
gos brytist út, þá myndu jarð-
skjálftunum linna.
Annars eru jarðskjálftar, sem
stafa frá eldsumbrotum, sem eru í
nánd, nokkuð auðþektir frá öðrum
jarðskjálftum. Gos-skjálftarnir eru
snöggir, minna á hreyfingar frá
sprengingum, — en hinir kippirn-
ir eru að jafnaði lengri. Gos-
skjalftarnir ná venjulega ekki yfir
eins stór svæði eins og hinir, eru
að minsta kosti miklum mun meiri
nálægt upptökunum, heldur en í
fjarlægð, vegna þess að upptökin
eru þá svo nálægt yfirborði jarðar.
Um jarðskjálftamælana sem hjer
eru, segir Þorkell Þorkelsson:
Þeir eru hjer til tveir, sem
kunnugt er. Sá eldri kom hingað
um 1909. Mun hann hafa verið
sendur hingað frá jarðskjálftastöð-
inni í Strassburg, með ]>ví skilyrði,
að hjer færu fram regiubundnar
athuganir á því sem hann sýndi.
Annar var sendur hingað síðar,
víst frá sama stað, en hann var
ekki settur upp, fyrri en jeg kom
hingað sviður.
Þeir eru settir í þær stellingar,
að annar sýnir hreyfingu frá
norði til suðurs, hiníi hreyfingu
frá austri til vesturs.
Með því að líkja línuriti beggja
saman, er hægt að ákveða stefnuna
að upptökunum. En bagalegt er
hafa ekki þriðja mælirinn, sem
sýndi hreyfinguna upp og niður.
Mælar þessir eru ætlaðir fyrir
jarðskjálfta, sem eiga upptök sín
hjer nálægt, en sem eru ekki eins
snarpir og kippurinn var um
daginn.
— En hvernig er með Reykja-
nes-jarðskjálftana; sjást þeir ekki
á mælum þessum?
— Sjaldan kemur það fyrir, því
jarðskjálftarnir á Reykjanesi eru
hverahræringar rjett í yfirborðinu
og ná því yfir mjög takmarkað
svæði. |
Annars var mifeið um jarðhrær-
ingar hjer í vetur, frá því í nóv-
ember seint og fram í janúar. —
Yoru upptökin stundum í Hengl-
inum, eftir þvi sem sjeð varð
af mælunum, stundum í Borgar-
fjarðardölum, stundum alveg hjer
í grendinni, og stundum lengra
i burtu. Urðu meiln hjer í Rvík
varir við fáa af ldppum þessum,
þó mælarnir sýndu þá greinilega.
En kringum Hengilinn fundust
þeir greinilega, og jafnvel fleiri
en mælarnir sýndu.
— Hafa mælarnif sýnt marga
kippi síðan á þriðjudaginn var?
— Aðfarailótt föstudags sýndu
mælarnir marga kippi. Annars er
ekki gott að átta sig á jarðskjálfta
blöðunum. Það er Páll Halldórs-
son, sem hefir umsjón mælanna
með höndum. En hann er ekki
heima nú, og erfitt fyrir mig að
fylgjast með í þessu efni, þareð
jeg hefi ekki kynni af mælunum
nema endrum og eins.
Horrænt stúdentamót
hið fimta í röðinni, verður haldið
að Larvik í Noregi dagana 4.—14.
ágixst í sumai’, að forgöngu fjelags
ins „Norden“. Fyrsta norræna stú-
dentamótið var lialdið að Heim-
túni í Noregi árið 1921, annað á
Hindargafli í Danmörku 1922, hið
þriðja að Nesi í Svíþjóð árið 1925,
fjórða að Lofthúsi í Noregi 1926.
Þessi mót hafa öll verið haldin að
forgöngu þessa fjelags. Tilgangur
þeirra er að kynna Norðurlanda-
stúdentum mál og menning frænd-
þjóðanna.
í Larvik er forkunnarfagurt
landslag. Bærinn er sólríkur og
heilnæmur, enda eru þarna hin al-
kunnu Farris-höð, sem Norðmönn-
um þykir mjög vænt um. Bæki-
skógur er kringum bæinn, hár og
fagur. Bærinn er að vísu gamall,
en ber þess litlar menjar, vegna
þess að elstu húsin eru flest brunn
in, iog önnur fegri komin í þeirra
stað. Ekki vantar böðin. Þar eru
bæði sólböð, sjóböð og vatnsböð,
auk þess sem gistihúsin eru útbú-
in með öllum nýtísku þægindum.
Það er' því ekki að efa, að stú-
dentunum mun líða vel þarna..
Sunnudaginn 4. ágúst kl. 12 á
hádegi eiga þátttakendur mótsins
að vera komnir til Osló. Þá mun
þeim sýnt ]>jóðminjasafnið og
hið fræga Osebergskip, undir leið-
sögn próf. A. W. Brögger. — Um
kvöldið mun svo farið til Larvik.
Þar verður mótinu haldið áfram.
Fyrirlestra munu þeir f]ytja próf.
Brögger, próf. Seip, próf. Halv-
dan Koht, Mowinckel ráðh., próf.
Paasche o. f]. Auk þess mun skáld-
ið Hermann Wildenvey lesa upp
kvæði eftir sjálfan sig. Mótinu lýk
ur 13. ágúst. Þá mun prófessor
Paasche flytja erindi um Islancl
og loks verður lokahátíð.
Eftir mótið munu stúdentar geta
farið víða um, því að landslag er
fagurt í kring. Verða þessar ferð-
ir farnar í hópum og að nokkru
leyti gangandi. T. d. mun farið til
Rjúkan-fossins og verða hinar
miklu aflstöðvar Norsk-Hyrlro-fje-
lagsins skoðaðar um leið. Farið
verður upp í Jötunheim, um Harð-
angur og víðar.
Væntanlega verða einhverjir ís-
lenskir stúdentar viðstaddir mótið.
Það ríður á töluverðu fyrir oss að
halda athyglinni vakandi á oss, að
minsta kosti innan Skandinavíu.
„NIN0N“
Nýtísku kjólar. Opið laug-
ardaga 1—4.
„NINON“,
Austurstræti 12.
Enskar
húf nr
fyrir börn og fnllorðna,
nýkonmar i ódýrn
og fallegn úrvali í
Branns-Verslnn.
H.F.
EIMSKIPAFJELAG
ÍSLANDS
„Bnllfossu
fer hjeðan í kvðld kl. 10
til Leith go Kaupmannahafnar
Farseðlar óskast sóttir
fyrir kl. 2 í dag.
Verðlækkun.
Nýtt dilkakjöt, stórlækkað í verði.
Alt í sunnudagsmatinn ódýrast í
V 0 N.
Simi 448 (2 línur).
óskast stras.
Uppiýsingar á varkstæðinn
á Festurgötu 16.

Blómkál
Gulrætur
Sillerí
Næpur
Rabarbari
Tómatar
Sítrónur
Agúrkur
Laukur
nýkomið í verslun
1 liartarsii«Ci.
Stúdentamót eiga mikinn þátt í að
kynna. landið og þetta er mjög
íhugunarvert, þar sem ákveðið er,
að hjer á landi skuli haldið stú-
dentamót næsta ár.