Morgunblaðið - 08.11.1929, Blaðsíða 2

Morgunblaðið - 08.11.1929, Blaðsíða 2
M O It li t N B L A t) HE> )) & Oism i(M Fengum með e.s. „Goðafoss" núna: Pakiárn, allar lengdir, 24 ng 26 6. 30". Þeir sitja fyrir kanpam sem panta járnið fyrsL Nýkomið: Vínber, Epli, í kössum, Appelsínur 176, 200, 216 og 252 stk Þurkaðir ávextir allar tegundir. Eggert Kristjánsson S Co. Símar 1317 og 1400. BRAGÐIÐ MWR/I M10RLI Besta tyggigúmmlið er frá Hmerican Ghicle Go. 10 Fornleifafjelagið 60 ára. 1879 — 8. nóv. 1929. Fæst í öllnm verslnnnm bæjarins. Ver tennnrnar skemd* nm og gerir þær hvitar sem mjðll. 'Íy' v-jiöiww jo ''R ' siavxs aaiiKin Ml IQtW §SiSE« Thrqat Ease o ANO ÖREATH pt*fú2> SaSra Ágatt lyrir sðngmenu og ræðnmenn. Heildsölubirgðir hjá 0. J. & K. Fornleifafjelagið? Hvað er það? Meirihluti þjóðarinnar mun varla þekkja þetta nafn, eða þá telja víst að það sje ómerkilegt papp- írs-skræðuf jela'g, og gróskara, sem sig varði ekkert um og þjóðinni komi að engum notum. Þar hljóti alt að vera hugsað aftur á bak, e'n ekkert áfram. Engu sje þar heitið um gull og græna skóga. Ekkert skrum um bíó, dansa og látlausan leikaraskap, sem hvert einasta dag blað flytur í feta tali, til að æsa — ef ekki æra — og afvegaleiða sækulýðinn. Þeir eru íærri þuml- ungarnir, um þjóðræknisfjelögin og þjóðþrifafræðin. — Blöðunum gengur líklega be'tur en skólunum að glepja og fræða þjóðina. Þung er því ábyrgðin þeirra. Fomgripasafn? Já, heyrt hefi jeg það nefnt, og eitthvert „gamalt rusl“ mun vera til úti í skóma- skotum á einhverju hábitalofti. En, hefi jeg nú komið þangað? Það er eins og mig rámi í að hafa sjeð, jæja, ekki „óme'rkilegra rusl“ en líking af skipi frá landnáms- tíð, eitthvað af herklæðum, vopn- um og verjum fornmanna, smíðaða kjörgripi úr trje og steini, horni Og beini, járni, eir og kopar, silfri, gulli og góðum málmi, listaverk og listaskurð, frá nærfelt öllum öldum íslandsbygðar, með sýni- legum framförum — og afturför- um — á ýmsum sviðum. Já, einnig elsta vefstað, og aðra vinnustóla, með vefnaði, listasaum og öðrum hannyrðum kve*nna um nokkrar aldir. Kirkjumuni alskonar og messuklæði. Prentverkið elsta, hljóðfærin gömlu, reiðverin, klæðn- aðinh, þvottatækin, borðbúnaðinn, matar og drykkjarílátin, málverk, myndir og uppdrætti, mynt og peninga margra þjóða. — Jæja, „margt er nú víst skrítið í har- móníu.“ Og líklega væri verra, ef alt þetta „rusl“ Væri týnt, brent og brotið, því sótt fá þeir þangað, sem hafa þar til dáð og menningu, þjóðlega þe'kkingu mjög margs- konar, og þjóðhollar fyrirmyndir. Satt er það, en Hvað kemur þetta' Fomgripasafn nú Fornledfafjelagiinu við? Þó fjelagið sje 16 árum yngra en safnið, má segja svo, að fje- lagið hafi orðið til fyrir safnið, og að síðan eigi safnið fjelaginu mjög að þakka vöxt og velgengni. Forstaða beggja hefir oft farið saman, og hvort um sig styrkt og stuðlað annars velfarnan. — Safnið veitt styrk og fjelagið safn- að forngripur. I lögum Flfjel. eru líka þessi boðorð1) : 1. „að vernda fornleifar vorar“, 2. „leiða þær í ljós“, 3. „og auka þekking á hinum fornu sögum og siðum feðra vorra“, 4. „Varhöndla forn- menjar, er hreifðar verða“, 5. „Vernda þær er ekki verða fluttar a safnið,“ og 6. „fræða almenning um fornleifar og sögulega þýðing þeirra“ bæði með söfnun fora- gripa, rannsóknum sögustaða og útgáfu $agnfræðilegrar árbókar. Alt þetta hefir fjelagið rækt með alúð og nákvæmni, eftir sínum veiku kröftum, og fáu styrktar- mönnum. Varpljós fjel. hafa brugðið birtu á skuggsýni fornaldanna: hof og hörga, húsastærð og skipan, þing- höld og staðhætti, letur, við og örnefni, mæliker og kvarða, siði og hætti á mörgum sviðum. Og sumt a1 þessu hefir tekist betur hjer, en í nokkru öðru landi — sökum staðhátta, strjálbýlis og söguþekk- ingar. Þar með hefir Flfjel. tekist að saima nákvæmni og sannsögli vorrra ágætu fornsagna, um fjölda staðhátta, bardaga og annara merkustu sögulegra atburða. Ósjerplægnir menn. Margir á- gætir menn hafa unnið að þessu, flestir fyrir sárlitla borgun, eða enga. Þar hefir þjóðin lítið lagt á sig, en einstakir menn mikið. Þeir hafa spilað af sjer og átt víð erfið kjör að búa; en þjóðin hefir grætt og nýtur þess nú í makind- um, se’m þessir menn hafa unnið henni til þroska og þrifnaðar. — Áhugamál knúði þá, en ekki launa- græðgi. Þeir voru ekki agtaskrif- arar. Meðal þessara manna, sem frá eru fallnir, má nefna aðeins Helga Sigurðsson prest að Setbergi og Melum, hvatamann og frumstofn- anda Forngripasafnsins, ásamt Sigurði Guðmundssyni málara fl.2) Sig. Guðmundsson lagði á sig í fyrstu mikið erfiði, án endur- gjalds, því Danastjórn vildi ehgan styrk veita, og naumast fengust hiislur einar eða húsrúm fyrir ^etta þjóðminjasafn, sem góðir menn gáfu, fyr en landsbúar fengu x) Arþók Flfjel. 1880, bls. 2. 2) Arb. Flfjel. 1912 bls. l.(Mynd ir af þeim og forstöðum). sjálfir nokkur ráð á þjóðarbúinu. Fyrir forgöngu próf. W. Fiske og embættismanna í Keykjavík, og mest þó fyrir brýnslu og eggjan Sigurðar Vigfússonar gullsmiðs og fornfræðings, var stofnað Fom- leifafjelagið haustið 1879.1) Og þegar á næsta ári tekur S. V. til að rannsaka fornhe'lga alþingis- staðinn á Þingvöllum, bæði verk- lega og sögulega.2) Hann rannsakaði svo ýms hjeruð og sögustaði árlega (-f- 1 ár) til æfiloka, í 11 sumur.3) Þar eftir tók Br. J. frá Minna-Núpi við svipuðum rannsóknum víða um land fyrir fjelagið, meðan hans veika heilsa entist til, eða um 15 ár.4) Sumarkaup hans, ritlaun og ferðakostnaður hjá fjelaginu er oftast 160 kr. eða 180. En Sig. V. ofurlítið meira, þá er hann hjelt nokkra verkamenn við rústagröft og rannsóknir. Hiklaust. má full- yx-ða, að þessar fáu kr. hafi þjóðin fengið ríflega endurgoldnar. Árbók Foralfjel. er óljúgfróð og örugt vitni, ekki aðeins um hinar mörgu og glöggu uppgötv- anir og athugasemdir þessara manna, heldur eru þar líká margar merkis ritgerðir lærðra manna og sjerfræðinga í ýmsum fornum fræð um. Mest vitanlega eftir M. Þ., núverandi þjóðminjavörð og fje- lagsformann. Árbókin öll frá byrjun, 1880 —- með ótal ágætum forngripamynd um, og uppdráttum af sögustöðum, húsarústum o. fl. — er ómissandi bók fyrir alla þá, er vilja lesa og skilja fornsögur vorar. Hingað til hefir Árbókin öll fengist fyrir lítið verð, en mun nú á þrotum, og hlýtur því að verða mjög fágæt og afar dýr, er fram líða stundir. Fjelagsmenn. Þegar á öðru ári (1881) voru fje'lagsmenn orðnir 214 — 23 æfifjelagar með 25 kr. tillagi, og hinir með 2 kr. árgjaldi. Þar af voru 19 konur, embættis- manna konur og göfugustu meyj- ar í Reykjavík (dætur bisk., yfird. o. fl.) Hafa slíkar konur og meyj- ar minni göfgi, metnað og þjóð- rækni nú en þ^? Nú er árgjald fjelagsmanna að eins 3 kr., helmingi gengislægra en þá, og þó er ekki ein einasta kona í fjelaginu. Hvar er nú kvenrjett- indametnaðurinn ? Margir þjóðræknir menn, og góðir útlendingar, hafa gefið til Þjóðminjasafnsins fje nokkuð og gripi ágæta, fyrir tugi, hundruð og þúsundir króna. Er nú slík rausn s förum? Eða vilja engir fleiri en núverandi fjelagsmenn (196 alls, — en á 25 ára afmælinu 131) sjá af 3 kr. árlega fyrir Árbókina, þó ekki væri hugsað hærra? En hvernig væri það, að hleypa nú aftur nýju lífi í Fornlfjel., nýj- um fjelagsmönnum mörgum, nýj- um styrk, nýjum sendife'rðum og rannsóknum, með ódýru móti? Nóg er verkefnið: fornleifar og fágætir rnunir, staðhættir og ör- nefni, rústir og dys, garðar og áveitur ævagamlar. Ekki síst að- kallandi þar, sem sjór og sandfok, eða fingraför manna, eru að hrófla Skúhlífar í afar stóru úrvali. Karla frá Kvenna frá ... 3,75 Barna frá ... 3,00 Kventáhlífar á ... ... 1.50 EIMSKIPAFJELAG | ÍSLANDS WM „Boðafoss“ fer á morgun kl. 3 síSdegis til vestur- og norðurlands- ins, og kemur hingað aftur. y I I Skauiarnlr ern komnir. Hli IHI H. Biering. Launaveg 3. Sími 1550. Statesman er stóra orðið kr. 1.25 á borðið. ^) Árbók Flfjel. 1904 bls 41. 2) Árbók Flfje'l. 1880 bls. 8—52. 3) Æfiágrip í Árb. 1892 (mynd þar og 1912). 4) Æfiágrip og mynd í Árb. 1915 Fallegir Vetrarfrakkar. Ifetrar Húfur Vetlingar Treflar Legthlífar Sokkar Nærföt í mestu úrvali hjá ffxifáíÆd/i ••••••••••••••••••••••• ••••••••••••••••••••••• við handaverkum fornmanna, eða eyðileggja þau að öllu leyti. V. G.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.