Morgunblaðið - 28.01.1932, Side 3

MORGUNBLAÐIÐ
S
| JflorgtmMaMfc
« Útgref.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
• Rltstjórar: J6n KJartansson.
Valtýr Stefánsson.
• Ritstjórn og afgreiOsla:
Austurstræti 8. — Slml S00.
• Auglýsingastjóri: E. Hafberg.
. Auglýsingaskrlfstofa:
• Austurstrætl 17. — Slssi 700.
2 Helmasimar:
• Jón KJartansson nr. 742.
• Valtýr Stefánsson nr. 1220.
E Hafberg nr. 770.
« Áskriftagjald:
• Innanlands kr. 2.00 á mánuBl.
Utanlands kr. 2.50 á mánuBl.
• í lausasðlu 10 aura elntakiO.
• 20 aura meO Lesbók.
Lygafregnir
Rlþýðublaösins
úr Vestmannaeyjum.
Alþýðublaðið hefir við og við
síðustu daga verið að flytja lyga-;
fregnir úr Yestmannaeyjuin. Hefir j
biaðið m. a. sagt, að vinna væri j
algerlega stöðvuð í Eyjum, og að j
sjómönnum og verkamönnum væri1
bannað að koma til Eyja á meðan
„kaupdeilan“ stæði þar yfir.
Ekki er heil þrú4 þessum fregn-
um Alþýðublaðsins. Yinna hefir
aldrei verið stöðvuð í Eyjum, og
þar er engin „kaupdeila' ‘ annars!
staðar en í ringluðum kolíi kom-
tnúnista. Forsprakkar kommúnista
feyndu á dögunum, að stöðva alla
Vinnu í Eyjum með ofbeldi, en
fengu þá svo eftirminnilega ráðn-
ingu hjá verkamönnum, að síðan
hafa þeir látið lítið á sjer bera.
Sjómenn og verkamenn streyma
nú sem óðast til Eyja, og enginn
verður var við neitt „bann“ við
komu þeírra þangað. Og þó að
kommúnistar vildu fara að varna
mönnum landgöngu í Eyjum,
naundi slíkt engan árangur bera,
því að Eyjarskeggjar eru staðráðn-
ir í að hindra hvers konar ofbeldi
í þá átt.
Á fundi TTtvegsbændafje'lags
Vestmannaeyja var nýlega sam-
þykt sú breyting á ráðningakjör-
hm, að svonefndir „dauðir“ hlutir
(hlutur formanns og vjelarmanns)
skyldu teknir af óskiftum afla.
f’essi breyting var gerð samkvæmt
ósk hláseta. Annars heldur Útvegs-
bændafjelagið fast við hlutaskift-
in; fjelagið telUr þau ráðningakjör
rjettlátust og með þeim fáist trygg
Tng fyrir góðri samvinnu milli út-
'gerðarmanna og sjómanna.
Bátar eru nii í óða önn að búast
■th veiða í Eyjum. Enginn tekur
niavk á æsingum og -undirróðri
hcnnmúnista, enda eru þessir herr-
nr orðnir mjög illa kyntir eystra,
^akir lyga og rógburðar, sem þeir
C-5'U að dreifa út um Eyjarskeggja.
Alþýðublaðið hefir tekið sjer
fyrir hendur, að ganga í l'ið með
^essum böðlum Vestmannaeyja.
^erkamenn í Eyjum kunna blað-
Jnvv iitlar þakkir fyrir þann greiða.
Islenskur ríkisráðsfundur var
baldinn í Kaupmannahöfn á þriðju
úaginn. Á eftir voru Ásgeir Ás-
geirsson f jármálaráðherra, .Tón
veinbjörnson konungsritari,
Sveinn Bjömsson sendiherra og frú
í boði hjá konungi.
Óskar Ha/ldórsson útgerðarmað-
wr var meðal farþega á Lym. Hann
hefir verið á ferðalagi um Eng-
h'vnd, Belgíu, Holland, Þýskaland,
Óanmörku, Svíþjóð og Noreg til
þess að athuga markaðshorfur á
físki og síld.
Brottflutningur Rxels
Björnssonar úr Keflauík.
Hann bjóst til aö stöðva útflutning
á fiski og útgerð á næstu vertið.
Samkvæmt því, sem upplýstist
um brottflutning Axels Björnsson-
ar úr Keflavík, við rannsókn máls-
ins þ. 25. þ. m. birtist lijer frásögn
um þann atburð, og aðdraganda
hans.
Kvöldið áður en von var á
Vestra til Keflavíkur til þess að
taka fiskinn þar, bar Axel Björns-
son út þá sögu í Keflavík, að
verkbann væri á Vestra, frá komu
hans til Patreksfjarðar. Með því
að útbreiða sögu þessa, liafði liann
fengið verkamenn í Keflavík til
þess að neita að vinna að fram-
skipnn, í skipið, og varð ekki ann-
að sjeð, en að „vei'kbanni“ þessu
ætti að framfylgja t.il lnns ítrasta.
Nú rengdu útgerðarmenn í
Keflavík að nokkuð skeyti hefði
komið til Axe'ls. En um kvöJdið
]:. 19. er útgerðarmenn komu sam-
an á fund, ákváðu þeh' að ganga á
Axel með það, að fá að sjá skeyti
þetta.
Dagana áður liafði Axel Björns-
son lýst verkbanni á báta Kefl-
yíkinga, og haldið því fram, að
þar væri kaupdeila, enda þótt út-
gerðarmenn liefðu, sem fyr, samið
við sjómenn um kjör þeirra á bát-
unum á næstu vei'tíð.
Tvennar ástæður.
Að kvöldi þess 19. jan. liorf'ði
málið því þannig við í Keflávík.
Axel Björnsson beitti sjer fyrir
því að „Vestri“ yrði ekki at'-
greiddur, svo Keflvíkingar sætn
með fisk sinn óseldan, frá fyrri
vertíð. Tiíl þeSs að spana menn
upp í ]>ví máli, notar hann sjer af
því að síminn er bilaðui', og ber
út þá sögu, að hann hafi fengið
skeyti um það, að vegna utanhjer-
aðsmanria, sje „verkbann“ á
Vestra.
Sami maður gengst fyrir því,
að spana til verkbanns á Kefla-
víkurbáta, s.vo að útgerðarmenn
telja hvorttveggja tvísýnt, hvort
þeir komi afurðum fyrrj vertíðar
á markað, og hvort þeir fái gert
út á næstu vertíð.
Af þessum tveimur ástæðum
telja þeir það mikilsvarðandi fyrir
Jiorpsbúa, og atvinnurekstur þeirra
að losna við Axel Björnsson úr
Keflavík.
En þeim er það alveg' ijóst, frá
upphafi, að rjett sje að fara að
öllu stillilega og fá manninn fil
þess að fava á burt með góðu.
Hreppstjóriim mótmælir.
Þeir gera hreppstjóranum orð
um nóttina, og tilkynna honum,
að þeir telji nauðsyn bera til þess
að fá Axel burt úr þorpinu.
Hreppstjórinn, Sigurgeir Guð-
mundss., kemur á fund útgerðarm.
í húsi Alberts Björnssonar. Þav
voru flestir formenn Keflavíkur.
Segir hreppstjóri þeim þá, að þetta
tiltæki þeirra sje ólöglegt, og verði
ekki gert á sína ábyrgð á neinn
hátt. En þess hefir hreppstjóri get-
ið fyriv rjetti, að hann hafi á eng-
an hátt sjeð sjer fært að hindra
]>etta með valdi, ]>ví til þess hefði
þurft, mannsöfnuð, en hann ekki
verið fyrir hendi til þess verks, því
síst um miðja nótt.
Útgerðarmenn óskuðu eftir ])ví,
ao hreppstjóri fylgdi sjer, til þess
að hann gæti sjálfur sjeð, að eng-
ru: nýsþyrmingar eða líkamlegt of-
beldi ætti sjer stað.
Enn fremur ætluðu útgerðar-
menn að fá hueppstjórann til þess
að fá fram hið rjetta um það, hjá
Axel Björnssýni, hvort hann hefði
ftngic cskeyti um „verkbann“ á
Vestra og hvernig það þá væri.
En til þess kom aldrei, því eftir
því sem Keflvíkingar komast næst,
var sagan um skeytið upplogin
frá rótum.
Á Hótel Klappenborg.
Axel Björnsson hafði leigt her-
bergi í Hótel lvlappenborg til að
sofa _ póru nú iitgerðarmenn
þangað um nóttina og bjuggust
við að hitta liann þar að máli.
En er þangað kom. var bann
þar ekki. Og hefir hann sagt síðar
að liann hafi ekki þorað að sofa
þar, vegna ótta við útgerðarmenn.
En ekkert hefir upplýst um það,
hvers vegna hann hafi talið sjer
betur borgið í Vallargötu 7, hjá
Þorgerði Einarsdóttur.
En er AxeT var ekki í hótelinu,
var farið til meðstjórnanda hans,
Þorbergs Sigurjónssonar, og hann
beðinn að ná í Axel til viðtals.
Þorbergur fer til Axels í Vallar-
götu og biður liann að koma á
fund lítgerðarmanna; en !hann neit-
ar því, segist geta talað við þá
kl. 8, um morguninn eftir.
í Vallargötu 7.
Þoi'bergur fór við svo búið til
útgerðarmanna, er biðu í hótelinu.
En kom brátt aftur til Axels, og
sagði að liann teldi ráðlegast, að
Axel kæmí ti-1 viðtals við þá nú
þegar. Leyfði Axel þá, að Elías
Þorsteinsson kæmi til viðtals við
sig þarna inn í herbergið í Vall-
argötu 7. Þangað komu þeir svo
Þorbergnr og Elías, og lokuðn að
sjer. En uti fyrir hiðu allmargir
útgerðarmenn.
Þeir ræddust við um stund,
Elías og Axel, og óskaði Elías
eftir þvi, að Axel skýrði frá þvi
hvað hann ætlaði sjer með því að
hindra, að afurðir Keflvíkinga
kæmust á markað, en útgerð
stöðvaðist, þar sem ekki einu sinni
væri um neina kaupdeilu að ræða.
Talið mun og hafa borist að
hinu fyrnefnda skeyti, nm „verk-
bannið“.
Samkvæmt skýrslu Axels Björns
sonar, fyrir lögreglurjetti Reykja-
víkur, er svo að sjá, sem hann hafi
verið talsvert smeykur þar sem
hann 1/á í rúminu, er Elías tal-
aði við hann. Því hann segir að
Elías hafi skýi't sjer frá, ,að
hreppstjórinn værj meðal þeirra,
sem úti biðu, og því væri ekkert
að ótta-st fyrir 'hann.
Leyfði Axel þá að hreppstjóri
og annar maður kæmi inn í her-
bergið. Þá var hurðin opnuð, og
inn komu fleiri en boðnir vom.
Fóru þeir þess á leit við Axel, að
hann klæddi sig, og gerði hann
það.
Axel Björnsson klæðir sig.
Axel hefir haldið því fram, að
hann hafi orðið fyrir hrindingnm
og hnjaski þarna í lierberginu.
En' ekkert liefir upplýst um það
við yfirheyrslu, annað en að Sig.
Pjetursson formaður !hafi rjett
honum jakka hans, í því skyni að
hann færi í jakkann, og gæti verið
að hann hafi tekið í handlegg
hans, í því skyni að herða á honum
með að fara í jakkann.
Er út úr herberginu kom, ávarp-
aði Axel hreppstjórann með þeim
orðum, að hann ljeti þetta við-
gangast.
En hreppstjóri svaraði því, að
hann bæri enga ábyrgð á þessu
verki, enda fyrirsjáanlegt, að ef
hann ætlaði að beita lögregluvaldi,
hefði það orðið til hins verra, or-
sakað áflog og ryskingar.
Á leiðinni til Reykjavíknr, með
vjelbátnum „Bjama Ólafssyni“,
svaf Axel BjörnssOn mest allan
tímann, en fekk þó tíma til að
drekka kaffi, með samferðafólki
sínu.
Sögusagnir um ógnanir og
misþyrmingar.
Axel Bjömsson hefir botið það
fyrir rjetti, að'þeir Keflvíkingar1
hafi hótað sjer líkamlegum
meiðingum, ef hann kæmi til Kefla
víkur aftur.
En samkvæmt yfirheyrslum í
Iveflavík þ. 25. janúar, mun þessi
frásögn hans orðum aukin. En þeir
Keflvíkingai', sem fluttn hann til
Reykjavíkur, munu hafa látið orð
falla um þáð, að það væri á ábyrgð
Axels, ef hann kæmi þangað aftur.
TJm hótanir og ofbeldi gegn
ýmsu fólki í Keflavík, hefir Al-
þýðublaðið orðið tíðrætt undan-
farna daga.
En hinn einasti „fjöðurstafur“
fyrir því rausi, virðist vera sá, að
á fundi þeim í verklýðsfjelaginn,
sem samþykti að leysa fjelagið
upp, hafði Sigurður Pjetursson,
formaður, myndað sig til að slá
Daneval nokkurn Danevalsson. En
Daneval var sá einasti sem greiddi
atkvæði á móti því, að leysa fje-
lagið upp.
Afstaða verkamanna.
Helgi Gísli Eyjólfsson, verka-
maður segir álit sitt lá Keflavík-
urdeilunni á þessa leið: Að eftir
því sem liann sjái best, sjeu mál-
efni Keflvíkinga og atvinna í
óefni hinu mesta, ef deilunni verði
haldið áfram. Hann sem verkalýðs-
maður vilji styðja að því, að ein-
hver skynsamleg 'lausn fáist, og
hafi hann ásamt fleiri fjelagsmönn-
um í verklýðsfjelaginu gengist
fyrir því, að fjelagið yrði leyst
upp, til þess með því að losna
við deilur og óróa í þorpinn. Með
því að halda áfram, eins og til var
stofnað í fyrstu, væri verið að
stofna atvinnu manna í bersýni-
lega hættn.
Mótmælir hann því algerlega, að
menn hafi leyst upp fjelagið vegna
ótta við eða hótana um nokknrs
konar líkamlegt ofbeldi frá hendi
útgerðarmanna.
Engin kaupdeila.
Það vekur alveg sjerstaka eftir-
tekt, í þessu sambandi, að þegar
Axel Bjömsson býst til með ofbeldi
að stöðva útgerð Keflvíkinga, þá
er alls ekki um neina kanpdeilu að
ræða.
Sjómennirnir ern ráðnir á bát-
ana, eins og venja er til. En engir
samningar standa yfir nm kaup
verkafólks í landi. Sú eina átylla,
sem Axel Bjömsson hefir til þess
Hðallunifyr
hlutafjel. „Völundur' ‘ verður hald-
inn á skrifstofu fjelagsins, Klapp-
arstíg 1 Reykjavík, föstudaginn
12. febrúar 1932, kl. 2 e. h.
Dagslci'á samkv. 11. gr. fjelags-
laganna.
Hluthafar, sem ætla sjer að
sækja fundinn, verða að sýna
hlutabrjef á skrifstofu fjelagsins í
síðasta lagi 9. febrúar.
PJELAGSSTJÓRNIN.
VindBð hús,
helst Villa, óskast til kaupai.
Þarf að vera laust til íbúð-
ar 14. maí n.k.
10 til 15 þúsund króna út-
borgun.
Tilboð, með öllum nauðsyti-
legum upplýsingum, óskást
send sem fyrst til A. S. L,
auðkend „Gott hús“.
Vlðvinlngar
ma>
óskast á þýska gufuskipið „Desde-
mona“. Þarf að skrásetjast í dag.
Nánari upplýsingar hjá
6. Kristjánssyni,
skipamiðlara,
M j ólkurf j elagshúsinu.
TSirlýsing.
1 22. töíublaði Alþýðublaðsins er
grein til Sigurðar Pjeturssonar for-
manns í Keflavík. Þar sem greinin
öll er rakalaus ósannindi og róg-
burður, skorum við á ritstjóra og
ábirgðarinann Alþýðublaðsins, að
gefa upp opinberlega nafn þess út-
gerðarmenns í Keflavík, sem undir
greinina eí- settur. Að öðrum kosti
lýsum við ritstjóra A'lþýðublaðsins
uppliafsmann og lygara að grein
þessari frá uppliafi til enda.
Ptgerðarmannafjelag Keflavíkur.
NýslrokhaC
s m | 8 r
frá mjólkurbúi okkar,
er nú ávalt á boðstól-
um í öllum okkar mjólk
urbúðum, svo og versl-
uninni LIVERPOOL og
útbúum hðnnar.
Mjólkurfielðg Reykjavlkur.
Kvensloppar
bvítir og mislitir.
Horgnnklélar.
Gott úrvaL
Verðið lágt.
Vörnhnsið
Og
Utbnið Langav. 35