Morgunblaðið - 30.01.1932, Síða 3

j J^orjputNa^
• ÍJtgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk. •
• Rltstjörar: Jön KJartansson. *
J Valtýr Stef&nsson. «
• Rltstjörn og afgrelBsla:
J Austurstrœtl 8. — Slsal 500. a
• Auglýslngastjðrl: B. Hafberg. •
a Auglýslngaskrlfstofa: •
• Austurstrœtl 17. — Sfstl 700. •
J Helmaslmar: #
• Jön KJartansson nr. 742. •
• Valtýr Stefánsson nr. 1220. •
E. Hafberg nr. 770. *
• Áskriftagjald: •
• Innanlands kr. 2.00 & mánnSL •
trtanlands kr. 2.60 & mánudl. *
« I lausasölu 10 aura elntaklB. •
• 20 aura meV Lesbök. •
• •
....................................
Yfirgangur Japana í
Shanghai.
Shanghai 28. jan. Mótt. 29. jan.
United Press. PB.
Þogar tilkynt hafði verið, að
-Japanar ætluðu að hemema Shang
liai í bi;li, að undanteknum forrjett-
indasvæðum erlendra þjóða, hóf-
nst þegar orustur í Chapei, borg-
arhlutanum, sem Kínverjar búa í.
■Opinberlega tilkynt, að þrír menn
hafi beðið bana, en 32 særst. —
’Tundurspilladeild Japana skaut 40
skotum á Wosung-vígi og þagg-
aði niður í fallbyssum Kínverja.
Herlið Japana, sem sett var á land
hóf gönguna til Chapei M. 11,10
«íðd. en um leið fór japanski hers-
höfðinginn fram á það, að kín-
verska herliðið væri kvatt á brott
frá Chapei.
Síðar: Japanar tilkynna, að þeir
hafi lokið við að hernema Chapei
fcl. 6 árd., nema svæðið bringum
járnbrautarstöðina í norðurhluta
hverfisins.
London, 29. jan.
Uniited Press. FB.
Genf: Yen, fulltrúi Kína, hefir
bært Japan fyrir árásina á Shang-
hai. —
Shanghai: Japanar hernámu
Járnbrautarstöðina í norðurhluta
horgarínnar, en hörfuðu síðar und-
an. Japanar hafa samt á sínu valdi
meginhluta borgarinnar að undan-
skildum forrjettindasvæðum útlend
ínga. Úrvalsherdeildir Canton-
•stjórnarinnar hafa varist árásum
■Japaim vasklega. Kl. 1.40 e. h.
skutu Japanar á Chapei úr flug-
vjelum. Er eldur uppi víða í bórg-
arhlutum eftir skothríðina. Stöð-
ugi'i skothríð er haldið áfram á
kínverska liðið, sem verst í nánd
við norðurstöðina. Tíu þúsund kín-
verskra hermanna eru á leiðinni
til Shanghai frá Nanking. Ellefu
japanskir tundurspillar eru á leið-
inni. — Búðum og bönkum er lok-
•að í borginni. Almenn mótmæli
•gegn hernáminu hafa komið frá
kaupsýslumönnum og borgurunum
alment.
Síðar frá Shanghai: Kl. 6 e. h.
(Shanghaitími) fjellust Japanar og
Kínverjar á vopnahlje fra kl. 8 að
telja. — Eftir að tilkynningm um
vopnahljeð liafði verið samþykt
hófu Japanar skothríð á ameríska
•stofnun í Shanghai. „Young Allen
Memorial Home“.
London, 29. jan.
United Press. PB.
Seinustu fregnir herma, að
•skommu eftir að vopnahljeð hafi
gengið í gildi, hafi vopnáhljesregl-
urnar verið brotnar, og bardagar
sjeu byrjaðir á ný.
MORGUN.BLAÐIÐ
9 T
Þegar u.b. Hulöa fór h|eðan,
Frásögn Erlendar Sigurðssonar.
Hann var sá sem seinast skildi
við bátsverja.
PErumeiðingar Tímans
um ðr. Helga Tómasson
ðcemðar í Hcestarjetti.
Á það liefir verið niinst hjer í
blaðinu, að Erlendur Signrðsson
bílstjóri, bróðir Magnúsar Sigurðs-
sonar vjelstjóra á vjelbátnum
,,Huldn“, æt'laði með bátnum til
Keflavíkur þann 21. janúar, en
hætti við að fara á síðustu stundu.
Hann vinnur við bifreiðastöð
Steindórs, og annast ferðir til
Hafnarfjarðar og Keflavíkur. En
vegna þess, að vegurinn var ófær
suður eftir þessa daga, hafði liann
ekkert að gera, og var því að hugsa
um að fara heim sjóleiðis.
Erlendur hefir nú skýrt Morg-
unblaðinu frá síðustu samfundum
sínum við mennina, sem fórust með
vb. „Huldu“.
Laust fyrir klukkan 1, miðdegis
á fimtudaginn þ. 21. janúar kom
Magmis inn á bifreiðastöð Stein-
dórs, til þess að segja Erlendi frá
því, að nú ætluðu þeir að leggja
af stað.
Erlendur slæst þá í för með
bróður sínum, og halda þeir nið-
ur á steinbryggju. Þar var bát-
urinn.
Á bryggjunni hitta þeir for-
manninn, Magnús Pálsson og Jó-
hann Yngvason. Eru þeir þar að
tala saman. Bræðurnir ganga á
tal þeirra.
Formaðurinn Magnús Pálsson
hefir orð á því, þarna á bryggj-
unni, að veður sje nú orðið
ískyggilegt, því þá gekk á með
s:iörpum hryðjum.
En þá segir hann:
Þetta raun vera ein-
asta tækifærið fyrir
okkur að sleppa úr
höfninni, því nú eru
þeir búnir að hóta
okkur því, að sökkva
fyrir okkur bátnum,
ef við reynum að
hreyfa hann frá
bryggjunni.
Ekki segir Eriendur, að Magn-
ús heitinn Pálsson hafi nafngremt
menn þá, sem hafi haft slíkar
liótanir í frammi. En það heyrði
hann á þessu stutta samtali, að
Magnfís heitinn bróðir sinn hafði
0g mætt sömu hótununum, því að
liann sagði Erlendi, að hann hefði
sagt við „þá“, „að harni myndi nú
líklega reyna að hafa sig upp úr
bátnum áður en hann sykki‘ .
Svo skildist Erlendi að hótan-
irnar um að sökkva batnum, hefðu
átt sjer stað á fimtudagsmorgun-
inn. Því á miðvikudagskvöldið
voru þeir bræðumir saman í bíó,
og talaði Magnús þá ekkert, um
slíkt. En Eriendi skildist svo þá
sem brottförin værj ákveðin kl.
9. á fimtudagsmorgun, en hótan-
jmar um að hindra brottförina
með ofbeldi, befðu orðið t-il þess
að seinka bátnum fra þvi um
morguninu, og þangað til í mat-
arhljeinu um hádegið.
En að þeir bátverjar á „Huldu“
tÖldu þarna vera sjerstakt tæki-
færi fyrir þá að komast. a burt
hei'lu og höldnu, kom til af því,
segir Erlendur, að svo að segja var
niaunlaust þama við höfnina þessa
stund. — Tveir menn stóðu á
bry ggjunni, er Erlendur þekti ekki,
og gáfu þeir sig ekki að Keflvík-
ingunum, svo Erlendur yrði var
við.
Þeir bræða það nú með sjer
þarna á bryggjunni, hvort leggj-
andi sje út í veðrið eins og það
var þá, en komast að þeirri niðtir-
stöðu, að rjett sje fyrir þá að fara
a. m. k. út fyrir hafnalrgarða, og
sjá þar hvemig þeim lítist á ferða-
veðrið.
Erlendur fer þá með bróður sín-
um út í bátinn, og hjálpar honum
til þess að setja vjelina í hreyf-
ingu. Að því búnu kállar formað-
urinn til Erlendar og biðnr bann
að losa afturbandið á bátnum.
Erlendur bregður við og gerir
það. En í þeim svifum, sem hann
leysir bandið, stekkur hann upp á
bryggjuna. Sú hugsun grípur hann
þá alt í einu, að honum lítst ekki
á ferðalag þetta, og hann muni e. t.
V. eins geta komist með bíl þann
er hann ekur til Keflavíkur um
kvöldið.
Eriendur stendur á bryggjunni
meðan báturinn er að leggja af
stað.
Þegar báturinn fer frá bryggj-
unni þá sleppir hásetinn framband-
inu of fljótt, svo báturinn snýst
frá að framan, og lendir aftur-
endinn við bryggjuna. Rjett um
leið stöðvast vjelin.
Þá kallar Erlendur til Magnúsar
Pálssonar og spyr hann að því
hvort skrúfuspaðinn muni ekki
liafa numið við bryggjuna. Hann
neitar því. Segir að hann hafi
að eims „gefið vjelinni of þunga
skrúfu' ‘.
Yjelin er svo sett í hreyfingu
samstundis, og báturinn fer á fullri
ferð út höfnina.
Erlendur segir það ósannindi,
sem iit hefir verið borið, að bát-
verjar á Huldu hafi ekki haft
segl meðferðis. Pullkominn segla-
útbúnaður var á bátnum og stór-
seglið undirslegið, er þeir ljetu úr
,höfn. Hin seglin til taks ef á
þyrfti að halda.
Er Erlendur Sigurðsson las of-
anritaða grein yfir, og staðfesti að
rjett væri hjer farið með framburð
sinn í öllu, bafði liann ekki verið
kallaður sem vitni í rjettarrann-
sókn þeirri, sem hafin er út af
máli þessu.
Drummond beiðist lausnar.
Genf, 28. jan.
United Press. FB.
Sir Eric Drummond hefir beðist
lausnar frá störfum sínum fyrir
Þjóðabandalagið. Lausnarbeiðni
hans hefir ekki fyni sem komið er
verið tekin til greina.
Ger.gi sterlingspunds.
United Press. FB.
Gengi sterlingspunds miðað við
dollar 3.46V2, er viðskifti hófust,
en 3.46%, er viðskiftum lauk.
Newyork: Gengi steriingspunds
$ 3.W7/8— $ 3,46%.
Ritstjóri Tímans dæmdur í 1000 króna
sekt — til vara 45 daga fangelsi —
og 800 kr. málskostnað. Ærumeið-
ingarnar dæmdar dauðar og ómerktar.
Eins og skýrt hefir verið frá
hjer í blaðinu, vanu dr. Helgi
Tómasson nýlega mál í Hæstarjetti,
er hann höfðaði gegn ríkisstjórn-;
inni vegna brottrekstursms frá
Nýja-Kleppi. í dómi Hæstarjettar
var því slegið föstu, að brottiekst-1
urinn befði verið ólöglegur og ó-1
leyfilegur. Ríkissjóðuv verður svo
að greiða dr. Helga bætur fyrir
þetta fólksuverk valdhafanna. Þau
útgjöld ríkissjóðs nema um 10—12 ^
þús. króna.
En stjórnin ljet sjer ekki nægja,
að reka dr. Helga fyrirvaralaust og
að ósekju frá starfi sínn á Nýja-
Kleppi. Samtímis þóf hún og henn-
ar vikapiltar þá svívirðilegustu
og ódrengilegustu ofsóknarherferð
gegn dr. Helga, sem þekkst hefir í
siðuðu þjóðfjelagi. Rógurinn var
takmarkalans. — Svívirðingarnar
gengu látlaust í Tímantun, blað
eftir blað. Varia var til sá giæpur,
sem dr. Helgí Tómasson átti ekki
að hafa drýgt. Svo langt var geng-
ið í þessu níðingsverki, að því var
jafnvel dróttað að dr. Helga, að
hann væri stórmorðingi.
Einstöku sinnum voru það nafn-
greindar persónur — undirtyllur
stjórnarinnar — sem höfðu sett
nafn sitt undir svívirðingarnar. Ðr.
Helgi stefndi þeim og fengu þær
allar sinn dóm. En oftast hirtust
rógsgreinarnar sem ritstjómargrein
ar eða undir dulnefnum. Þær voru
allar á ábyrgð ritstjórans.
Dr. Helgi höfðaði því einnig
mál gegn Gísla Guðmundssyni rit-
stjóra Tímans.
í málinu giwði dr. Helgi þá
kröfu, að rits^V^ Tímans yrði
dæmdur í þá þj> stu refsingu
sem lög leyfa; einnig krafðist hann
20 þús. króna skaðábóta fyrir at-
vinnuróg.
Má.lið var dæmt í undirrjetti í
svívirðingar Tímans í garð dr.
Helga voru mjög þess eðlis, að
lmekkja atvinnu hans. En þar seiBi
Hæstirjettur hefir talið, að full-
komnar sannanir fyrir fjártjóni
yrðu að vera fyrir hendi, til þess
at um skaðabætur gæti verið að
ræða, er varla hægt að skilja þetta
á annan veg en þann, að Tíminn
sje svo ómerkilegt blað, að almént
sje ekkert mark á honum tekið.
Og þetta er vafailaust „dómnr al-
mennings“, sem veslings Tíminn er
sí ög æ' að stagast á.
Þetta mun vera þyngsti dómur,
sem iiokkurt íslenskt blað hefir
fengið fyrir ærumeiðingar.
20 ára afmœli
v íþróttasambands íslands.
Á 20 ára afmæli í. S. í. í fyrra-
dag bárust því fjölda mörg heilja-
óskaskeyti, þar á meðal frá kon-
ungi, sem er verndari Sambandsins,
frá forsætisráðherra íslands, í-
þróttaskó'lanum á Álafossi, Glímti-
fjel. Ármann, Knattspyrnufjel.
Fram, Jens Guðbjörnssyni fortn.
Ármanns, Sundfjel.agi Reykjavík-
! ur, Knattspyrnufjel. Víkingur, 1-
I þróttavallarstjóminni, íþróttaráði
Vestfjarða, Hallgrími Benedikts-
syni stórkaupm., Þórarni Magnús-
syni, Sundfjel. Ægi, Ólafi Sveins-
syni, sira, Friðrilr Friðrikssyni,
jllnefaleikafje]. Reykjavíknr, Knatt
j spyrnufjel. Valur, Kjartani Þor-
varðarsyni.
Auk þessa bárust sambandinu
gjafii'. „Ármann“ sendi því for-
jláta fumlarhamar. Er hausinn úr
U’ostungstönn og á annan hlýrann
jgrafið skjaldannerki Ármanns, en
hinn skjaldarmerki í. S. í. Skaftið
aprílmánuðí í fyrra; lögmaðnrinn' er úr hvalbeini og á það letrað
Reykjavík dæmdi. Hann dæmdijöðrum megin: 1. S. I. — 1912—28
ritstj. Timans í 400 kr. sekt, 100 ■—1—1932, en hinnm megin: Gef-
kr. málskostnað ■ og ómerkti mörg /nn af glímufjel. Ármann. Er þetta
meiðyiðanna. hinn vandaðaíti smíðisgripnr og er
Þessum dómi áfrýjaði dr. Helgi eftir Martein Guðmundsson _ í-
til Hæstarjettar. Málið kom þar
fyrir mánudaginn 25. jan. Eggert
Claessen hrm. sótti málið fyrir dr.
Helga, en Stefán Jóh. Stefánsson
mætti fyrir ritstj. Tímans; einnig
mætti Gísli Guðmundsson sjálfur
í rjettinum og talaði þar um „dóm
almennings“.
Hæstirjettur kvað upp dóm í
malinu á föstudaginn var (í gær).
Var sá dómur á þá leið, að Gísli
Guðmundsson var dæmdur í 1000
kr. sekt — til vara 45 daga ein.
falt fangelsi — og 800 kr. máls-
kostnað. Einnig voru hin um-
stefndu meiCyrði dæmd dauð og
ómetrk.
Hæstirjettur gat ekki fallist á
skaðabótakröfu dr. Helga. Hann
leit svo á., að eigi hefði verið færð-
ar nægar sönnur á, að dr. Helgi
hefði beðið fjárhagslegt. tjón.
Um það verður að sjálfsögðu
ekki deilt, að ærumeiðingar og
þrottaskólinn á Álafoss sendi for-
kunnar fagran pappírsliníf, skraut-
lega grafinn af Birni Haraldssynj.
Stendur á hann let-rað innan um
útflúrið: í. S. f. 28./1. 1932. —
Fr. í.þ.s.k. Álafossi, en á hand-
fanginu er merki Álafoss.
Knattspyrnuráð Reykjavíknr
gaf stóra ljósmynd af knattspymn
flokknnm, sem fór til Færeyja. A
umgerðinni er silfurskjöldur og á
hann ttetiað: 1912 — f. S. í. —
1923 — 28. — 1. — Frá Knatt-
spyrnnráði Reykjavíkur.
Jens Guðbjömsson, formaður Áx
manns, sendi stóra gerðabók fyrir
kapþróðramót fslands, er hún í
skrautbandi og með áletiun.
Stjórn f. R. sendi í. S. í. for-
kunnar fagran silfurbikar í tilefni
af afmælinh. Skal hann gefinn af
f. S. f. til verðlauna og um hartti
keppt í frjálsum einmenningsí-
þróttum, eftir nánari fyrirmæltnn,