Morgunblaðið - 09.03.1932, Blaðsíða 2

MORGUN'BLAÐI Ð
I
miskiíð
innan kirkjunnar.
Vegua ýmissa sögusagna, sem
mi í nokkra mánuði liafa gengið
manna á rneðal í tilefni af ósam-
íyndi því, er orðið hefir milli síra
Einars Thorlac.ius og safnaða hans,
höfum við talið tímabært. að gefa
nú ahnenningi skýrslu um málið
frá upphafi þess. Bæði er hætt við
að munnmælasagnir, sem berast
mann frá manni, verði að loktim
eigi með öllu sannleikanum sam-
kvæmár og svo er hjer einnig um að
ræ'ða mál, sein öll þjóðin á heimt-
ingu á að vita rjetta grein á, eins
og bert mun verða af því, sem
hjer fer á oftir.
Síra Einar hefir aldrei notið
sjerstakra vinsælda lijá söfnuðum
sinum alment, en þó má seg'ja að
lengst af hafi sambúðin yfir höfuð
gengið slyndrulaust, uns haustið
lí»30 að kuldi í hans garð virtist
verða nokkuð almennur og áber-
andi sökum þess að hann flutti þa
burt af staðnum, án þess að tilkvnna
skónarmönnum nokkuð þar um fyr
en um leið og hann var að fara, eða
sjá þeim fyrir prestþjónustu. —
Lokaði hann staðarhúsunum og
voru þau í ej'ði og tóm síðastlið-
inn vetur. En árið áður liafði stað-
urinn verið í eyði að því leyti að
prestur hafði selt búpening sinn
og nýtti eklci jörðina. Tunið var
að vísu slegið, en taðan seld til
Tieykjavíkur. l.íkaði mörgum sa
búskáparmáti miður og þótti hann
lítið uppbyggilegur fyrir sveitar-
fjelagið, en óátalið var ])etta látið.
Síðastliðið vor sendi svo síra Einar
aðstoðarprest, síra Sigurjón Guð-
jónsson, til þess að þjóna brauð-
inu fyrir sig, en hjelt sjálfur áfram
að dvelja í Reykjavík. Staðinn
bygði hann jafnframt aðstoðar-
prestinum, eða foreldrum hans,
sem tóku sig upp með búslóð sína
austan úr Rangárvallasýslu, vafa-
laust í þeirri trú, að þelm mundi
ekki verða bygt út af staðnum
- innan fárra mánaða. — Hvergi
varð þess vart að hins aldraða
prests væri saknað, enda mun hann
liafa látið í veðri vaka að hann
hefði ekki í hyggju að koma upp
eftir aftur til þess að þjóna brauð-
inu, en mundi segja af sjer á þessu
fardagaári. En liitt kom brátt í
ijós, að aðstoðarpresturinn ávann
sjer hyll'í og virðingu allra fvrir
framkomu sina utan kirkju og
innan og liugðum við sóknarbörn
gott til þess að mega halda honum.
Gekk svo alt vel þangað til á
engjaslætti. Kom þá síra 1 inar
með son sinn með sjer sam lög-
fræðilegan ráðunaut. og vildi eiga
kaupskap við aðstoðarprest sinn,
se'ja lionum skepnukofa og gaml-
ar gaddavírsgirðingar, sem voru
mjiig úr sjer gengnar og ryðbrunn-
ar og vegna breyttrar unvferðar
gagnslitiar fyrir jörðina. —- Fvrir
þessar eignir sínar vddi hann iiafa
ekki lítið fje, en aðstoðarprestur-
inn var að vonum tregur til siíkra
l-raupa, enda hafði hánn vitanlega
enga tryggingu fýrir. því. að hann
ílengdist þarna. fyrir utan það,
að fáir mundu telja ]>að verð sann-
gjarnt, er sira Einar 'vildi h-ifa
fvrir gaddavír sinn. Síðan er þó
mælt að ráðdeildarsöm ríkisstjórn
hafi gert presti þann grei-a að
kaupa aí' lionum hinn ryi-gaða
gaddavír fyrir dásnotra upphæð.
Eigi vitum vjer þó um sönnur á
þeirri sögu og má vera að hún hafi
við lítil rök að styðjast, en vænt-
anlega upplýsist það mál. Beinlínis
lygileg getiir hiin ekki kádast,
þegar tekið er tillit til sambands
þess og samvinnu, sem síðar hefir
sýnt sig að vera á milli prestsins
'og kirkjumálaráðherrans eins og
^eim mun verða vikið að.
' Svo virðist sem gamla prestinum
, liafi fallið miður ófiægð liins í
|])essu viðskiftamáli. Eu lán var
'það í óláni að sjóndepra' sú, sem
að lians sögn olli ])ví að hann
fiuttist tii Reykjavíkur, lagaðist
nú svo mikið að hann komst að
raun um að hann mundi aftur geta
tekið við prestþjónustunni og ekki
þurfa á aðstoða'rpresti að halda.
Tjáði hann aðstoðarpresti þetta og
jþár með að hann yrði að rýma
staðinn á næstu fardögutn. Þetta
fanst. okkur sóknarmönnum að við
ekki geta sætt okkur við, enda
þótti okkur ósæmilega breytt við
aðstoðarprestinn. Ritnðum við
presti brjef til Reykjavíkur og
jíjáðum honuin að síra Sigurjón
ætti þegar svo mikil ítök í hjört-
um safnaðarfólksins, að sársauka-
laust gætum við ekki sjeð hann
fiytjast burtu. Fórum við þess á
leit við prest, að liann Ijeti alt
haldast sem var, eða segði ella af
njer emhætti svo að okkur gæfist,
kostur á að ltjósa okkur prest..
Tjáðum við honum jafnframt, að
ef hann sæi sjer ekki fært að verða
við þessari ósk okkar, mundum
við fara okkar eigin leið í málinu.
ji'ndir þetta brjef skrifuðu gjald-
skyldir sóknarmenn í Saurbæjar-
sókn með örfáum undantekningum.
Biskupi sendum við samtímis eftir-
rit af brjefinu. Hann sá þegar að
lijer var í slíkt óefni komið að um
heppiilega samvinnu milli prests
og safnaðar gæti ekki framar verið
að ræða, enda prestur kominn nær
sjötugu svo sýnt var að hann
ínundi undir Öllum kringumstæðum
bráðlega verða að láta af embætti
Jjýrir aldurs sakir. — Náttúrlega
jhlaut biskup cinnig að sjá það,
jeins og hver annar, að lijer mundi
,um að ræða að klofnaði úr þjóðkirkj
junni, ef svifta ætti sóknarmenn
presti þeim, er þeir voru búnir að
jfá mætur á og vildu fyrir engan
inun missa. Þar í skjátlaðist honum
ekki, eins og nú er að koma í !jós
log eun mnu grrint verða. Því var
iþao, að efti.r ;;ð lianu hafði rætt
málið við prrstiiin og sömuleiðis
trúnaðarmenn safnaðarins, rjeði
hnnn presti eindregið til þess að
verða við ósk sólcnarmanna og
isegja af sjer embætti. Má yfir
iliöfuð seg.ja að hann gerði alt sem
J' hans valdi stóð til ]iess að mis-
jklíð þessari lyki án þess að tjón
jh'ytist af eða prest.i yrði hún til
''ipinþrrrar vnnvirðu. Hingað til
hefir þó meðalganga hans engan
árangur borið og við væntum þess
trauðlega að svo muni vei’ða hjeð-
an af.
Þegar sýnt var að prestur ætlaði
;,o hafa að engu vilja okkar i
Saurbæjarsókn, þótti sóknarböm-
um hans í Leirár- og Melasveit
fkki mega við svo búið standa.
Ritúðu þeir þá biskupi brjef, sem
seira en helmingur atkvæðisbærra
in.anna í þeim sóknum skrifuðu
undlr, og tjáðu honum að þeir
teldu það óráð að síra Einar kæmi
ftiii' tipp eftir til Jiess að þjóna
kallinu og að Goma hans þangað
n.'undl vc-rða bæði ]>eim og sjálfum
'honum til skapraunar. Efni þessa
bi jefs mun biskup hafa gert prest-
inum kunnugt, en árangur varð
enginn og fyrir jóJ bj'gði svo síra
Einar aðstoðarprestinum út af
staðnum.
A jólaföstu voru fundir haldnir
í báðum sóknum og þar kosnir
menn í sameininlega nefnd til þess
að fara til Reykjavíkur og fiytja
málið fyrir biskupi og ráðherra.
Kallaði biskup sendinefndina og
prestinn á fund hjá sjer, en alveg
varð sú tilraun til þess að fá málið
jafnað árangurslau.;. Ráðherrann
vildi hins vegar lítið skifta sjer
aí málinu og fór undan í flæmingi,
en eigi var þá neitt kunnug't um
leyniþráð þann, sem tengdi liann
og prestinn saman. Sá gleipnir
hefir þó komið í ljós síðan.
Meðan á þessu gekk fór það að
kvisast að staðurinn væri bygður
syni síra Einars, Helga bónda á
Tjörn á Vatnsnesi. og jafnvel að
harn ætti að fá jörðina, eða a. m.
jk. nokkurn lilnta hennar, til æfi-
lángrar ábúðar. .1 fvrstu lögðum
við lítinn trúnað á svo ósennilega
sögu, en urðum þess þó þrátt varir
að hún var ekki alveg úr lausu
jlofti gripin. Tók þá sóknarnefnd
’ý henni er annar sonur prests, en
hahn fylgir föður sínum að málum,
jog hefir því ekki tekið þátt í ráð-
jum eða at'höfnum nefndarinnar í
Jþessu ’ máli) það ráð að skrifa
jHelga og tjá honum með fylstu
ikurteisi að slíkri ráðabreytni
'mundi ekki verða vel tekið af sókn
armönnum. Þeirri þendingu svaraði
hann þó með nokkrum rosta. Síðan
höfum við fengið sæmilega örugg-
ar fregnir' um það, að þessi saga
jum byggingu staðarins er a. m.
,lc í aðalatriðum sönn. Er talið að
jlíelgi komi á staðinn í byggingu
jfiiður síns, en að Launmájl sje á
milli lians og kirkjumálaráðherr-
Hýkomnar va dar býskar
Kartöflnr
Barnaboltar,
Töfraleikföng, Munnhörpur og alls konar Barnaleikföng
í miklu úrvali hjá
K. Einarsson & Bjðrnsson.
Bankastræti 11.
Fyrirliggi«ndi:
Appelsinnr — Epli. — Lanknr. — Kinðfiar.
Epli þnrknð — Kárennr. — Blaber
Eggert Kristjánsson & €
Símar 1317 og 1400.
ans um að hann skuli njóta nokk- eru, lítur út fyrir að um 100 muni
urs liluta staðarins æfilangt,
er að þeir Ji.u.b. go, sem
Svefmise r ber gtshnsg ö „ 0
fvrirliggjandi og smíðuð eftir pöntun. Æskilegt væri, að þeir,
sem liaí'a í hyggju að kaupa hús-göng með vorinu, tali við okkur
sem fyrst.
Húsgagnaverslun Reykiavlkur, Uatnsstfg 3.
'hjer í Saurbæjarsókn eru nú al- gegn vil.ja síra Einars í þessum
ment að ganga úr þjóðkirkjunni. inálum. Fyrir þeim sögum er ekki
Áskriftalisti er á leið um sóknina flugufótur. Hitt er sannleikurinn,
og af 120 gjaldendum, sem þar að að svo miklu leyti sem síra
Sigurjón liefir látið okkar athafnir
en'ganga úr kirkjunni. Þar sem hæpið i þessum efnum nokkuð til sín taka
einhver skiki mun eiga að standa
lítillátuin presti til boða á sínum
tíma. 1 þessu sambandi er vert að
gtta þess, að áður er ríkið bvúð
’að taka undir sig helming jarðar-
innar, þar sem er skógurinn, svo
að nú má hún teljast næsta rýr
jafnvel til cinbýlis. auk þess sem
hún er illa hýst, því um luisabætur
hefir þar eiginlega ekki verið að
ræða síðan í tíð síra -Jóns Bene-
diktssonar fyrir a'ldamót.
Þessi ráðstöfun á staðnum, sem
nniiega er gerð beinlínis að und-
jirlagi kirkjumálaráð'herrans, er
íþannig vaxin að 'hún þarfnast skýr
i'ngar. Skýringin ér sú, að hinn
væntanlegi ábúandi er sjerstakur
vinur og trúnaðarmaður ráðherr-
ans. Nú er það ekki svo, að stjórn-
arflokkurinn ætti engan stuðnings
marin í sveitinni áður en þetta
gerðist, en á hærri st.öðum munti
þeir flokksmenn, sem þar voru,
hafa þótt litlir fyrii' sjer. Á það
nú að verða hlutverk Helga að
gœta í skjóli föður síns sanða
ji áðherrans og smala svo að þar
jverði að lokunr ein hjörð og einn
h.irðir. Væntanlega má gera ráð
fyrir því, að svo göfugur smali
reki heim kindurnar umsvifalaust,
jcn að sjálfsögðu leiðir tíminn í
j'jós árangurinn af starfi hans. —
jFlokksmönnum sínum hjer hefir
i'áðherrann nú gefið það vottorð.
^.cm allir geta lesið, um það traust
I
. I- hann he.r til þeirra.
að þeir h.u.b. 20, sem eftir hefir það verið til þess að letja
kunna að verða, muni að jafnaði okkur og reyna að stilla til friðar.
ómaka sig með kirkjugöngu, verð- Nu þykjumst við ekki vera ófrið-
ur væntanlega nokkurt rúm í kirkj samir menn og gjarna vildum vi5
unni aflögu fyrir þá Reykvíkinga, liafa frið við alla. En þó að frið-
sem einhvers staðar var getið um urinn sje góður. er það skoðun
að sæktu kirkju hjá síra Einari. okkar að hánn megi of dýru verði
Einkum er þess að vænta, að ráð- kaupa.
herrann, sem talinn er að liafa Við erum komnir út fyrir þann
notalegan farkost og ódýran, not- ramrna, sem okkur var markaður,
færi sjer þetta að sumarlagi. Svo ef við minnumst hjer á Hallgríms-
andlega heilbrigður maður mundi kirkjn. Síra Einar liefir látið í
vafalaust kunna nð meta sáiusorg- veðri vaka að hún væri áhugamál
un vinar síns. sitt, en skyldi hann ætla að þarna
Ef þessir ríýsvörnu fóstbræðuv hafi liann fundið lieppilegustu leið-
fi'tl: að nú sjeu þeir búnir að bíta ina til þess að vinna því áhuga-
ú>’ nálinni og sigla málum sínum ináli gagn? Og ef söfnuðurinn er
inn í höfn friðarins, þá er það þurkaður út, eða því sem næst,
noklcuð vafasamt að þeim verði að skyldi liún þá ekki verða nægilega
þeirri trú sinni. Hjer í sókninni st.ór kirkjan sem of lítil þótti í
nuinu menn alment- hafa það á f'yrra í Vitaskuld er það augljóst
tilfinningunni að nú sje viðureign- að. með aðförum sínum er prest-
iu nð byrja og að það sem hingað nrinn nú að sigla þessu alþjóða-
ti! hefir gerst sje ekki annað en miili í strand, og það er ætlun
aðdragandinn. Þess eru dæmi að vor, að þeir niuni finnast víðar
bændalyddurnar liafi reynst nokk- en í Saurbæjarsókn, sem kunna
uð seigar, hvort sem svo kann honum litlar þakkir fyrir það.
að verða lijer eða ekki. Vera má. Nokkrir sóknarmenn.
líka að dagur Helga Tliorlacius í
Saurbæ verði 'honum ánægjulegur,
en rjettara mundi um hann sem
aðra daga að lofa hann ekki fyr 1 I I aður kom nýlega iun í veiðar-
en að kvökli. ýæraverslun hjer í hænum og hað
Við viljum ekki láta þetta tæki- um lúsakamb. Afgreiðslumaðurinn
færi ónotað til þess að hnekk'ja sagði, að þeir fengjust ekki.
lieim sögum, sem síra Einar hefir T'm leið og niaðurinn fór út, leit
viljað dreifa út og sem ganga út !:; a mn ’ ' -jer og mælti af
LTIT.
m
Kambur.
á það, að síra Sigurjón hafi átt j.okkrmn þjósti:
Lengra en þetta er málinu ekki jþátt í ])ví eða , jafnve'. upptöliin Og þetta kallið við veiðarfæra-
komið, nema hvað sóknarmenn að því, að við höfum risið andvígir verslun!