Alþýðublaðið - 05.02.1929, Blaðsíða 2

Alþýðublaðið - 05.02.1929, Blaðsíða 2
B ' _____________ ALP.?ÐUBLAÐIÐ Ólafur Thors. „Órækur tiflur.” Á uppvaxtarárura mínum heyrði ég' margar sögur af karli uokkrium, sem Ólafur hét. Hann var hávaðamaður mikill, hvatvís, framhleypinn og óforsjáll og* þö væskilmemm. Viðurnefm hafði hiajrrn tvö og var ýmist kallaður „Ólafur ofstopi“ eða ,,Ólafur maamleysa“. Eitt siiim lenti Ólafi þessum samain. við mann nokkurn, hafði sá ólaf undir og bjóst- til að: veita ho:num ráðningu. Kallaði þá Ólafur til þeirra, er: á horfðu: „Takið þið ma'nninn, eða ég stein- drep hann;1 Varð af þessu hlát- ur mikill, etn Ólafur slapp óbar- iintn — í það sinn. . Ekki get ég að því gért, að ’ Ól« afur Thors miinmir mig ósjaldan, þegar ho:n,um tekst upp í ræðu eða riti, á fyrgreiindain 'nafna sinn. Hávaðiinn, hvatvísin, ofstopinn og mikillætið er nokkuð . svipað hjá báðum og það jafnt þött í hið mesta óefini sé komið. Nýlega gaf Kveldúlíur „skýrslu“. Efhi hennar var að „sahina með örækum tölum“, að Kveldúlfur hefði tapað 41 þús. kr. á því að veita skipstjóranpm á Skallagrími og skipverjnm hans atvinnu frá 10. okt. til 28. dezbr. í haust, og ériitt fremur að sanna, að að eins 21 þús. kr. ,hagmaður hefði orðið á' síðustu veiðifö'r sama skips, þótt lifrarfengurinn hefði orðið 195 föt á 3 vikum. Pær „óræku tölur“, sem Óláfur talar um og .sanma eiga tapið I ha:ust, eru þessar: „Á þessu timabili nam and- virði afians að meðtöldu lýsi kr. 127.138,40“ og: „En séu út- gjÖldin reiknuð hlutfallslega hin sömu og þau yoru pessar 3 vikur síðust’j, verða þau ails frá 10 okt. til 29 desembr- 168 þús.“ og: „Tapið af útgerðinni á haustinu er því alls kr. 41 000 fram til siðustu veiðifarar.“ (Mgbl. 29. jan. Leturbr. hér.) Þetta kallar Ólafur að „sainnáf með „óxækum tölum'*. Afliran var svona mikils virði, kostnaðurinn svoina mikill, svo getið þið sjálf- ir séð, að tapið hlýtur aö vera þetta, Hvað aflinn var mikilL Jivaða.verð reikmað fyrir fisk og íý.si, um þ'að er ekkert sagt, alls ekkert. „Órækar tölur“, segir Ól- afur. Aldrei hefir nafna hans, Ól- afi ofstopa“, ték’ist hetuT upp. Flestir hlógu að skýrslu þess- ari, töldu 'hana gott sýnishorn af „Sönnunum" Ólafs og rök- semdafærslu, og jafnframt ljós- ai\ vott þess, hversu hainn kynni að meta dugmað skipstjóraVns á . Skailagrími, Guðm. Jónssofiar, og ‘ :skipverja hans. Alþýðublaðið gerði nokkrar at- hugasemdir við „skýrsiu" þessa, | en;da hafði það áður birt útreikta- inga yfir verðmæti aflajms úr síð- ustu veiðiför Skallagríms og kostnað við hataa. Af þessu tilefni leggur Ólafur Thors út á rit- völlimm aftur, og er nú gustur á piltimum. í blaði sfinu, „Mgbl.“, 'Síðasta laugardag, segir hann á þessa leið: „! þetta skifti, í þetta. eina 'Skifti hefi ég tekið að mér þaö1 Óþrifaverk að ganga milli bols og höfuðs á þessum stórglamr- ara.“ (Hér mu:n vera átt við mig.) „Takið þið mamminn, eða ég steindrep hann,“ sagði „Ólafur mannleysa" forðum, Ólafur byrjar grein sína á því, að homum hafi þótt óþarft að ræða við mig um það, „hvort útgerðarmenn væru letingjar og ólif;naðarseggir“. Þetta1 er vissu- lega alger óþarfi, því að ég hefi aldrei um það rætt.' Ég geri ráð fyrir, að útgerðarmenn yfirleitt séu hvorki latari né ólatari eta menn alment og u!m lifnað þeirra eða „ólifnað", eins og Ólafur orð- ar það, er mér lítið kunnugt. Hi:ns vegar þtur út fyrir, að Ólafur teljl sér vel sæma að ijöl- yrða um ýmsa eigin)eika, sem hann eignar mér, sbr. rneðal ann- ars þess’a klausu: .„Það er sarni Haraldur, sem, þótt hamjn sé frægari fyrir anjnað en dugnað- inn, þó Hefir uent að leggja alt þetta á' sig í þágu heiftar og ófxiðar.“ Ég fæ nú ékki séð, hvað leti míni eða ódugtaaður kemur þessu máli við, frekar em dretag- skaparropar ólafs, en mín vegna má hatntai fjölyrða sem hann vill um þetta, ef það má verða hom- um til hugaThægðar. Og eðlilegt er að hamta þjóni lund sinni, mamme^kjam. Ég héfi sagt, að ýmsir útgerð- armenn. virtust vera á því þróska- stigi, að auragimi eða smásálar- Skapur hefði með öðru fleiru ráð- ið þeim gerðum þeirra að stöðva togaraína, að með því hafi þeir, sparað aura, en kastað krómum. Þetta .var nú ekki ætlað ÖLafi sérstaklega. Enn fremur hefi ég sagt, aö ofstopi og valdagimi útgerðar- manna myndi vera ein af ástæð- ugum til stöðvunarinnar, ásamt p.ólitísku valdabrölti sumra þeirra. — Var þá Ólafur óneitam- lega ofarlega í huga mínjum. Einnig hefi ég þrásinnis bent á, að aðaltilgan,gur þeirra, sem mestu hafa ráðið urn stöðvum togaranna og kauplækfeuna.rtilboð útgerðarmaalna, hafi verið og sé enn sá, að reyna að brjóta sam- tök alþýðunnar á bak aftur, svo að þeir framvegis gætu ráðið kjörum og kaupi, og gð o-róða siðasta árs eigi að nota í þessu skyni. Á honum ætli útgerðar- menn að lifa meðan skipm liggi bupdin og sjömenn gangi at- vin,nulausir. Útgerðarmenn treysti því, að þegar sjómenji séu orðnir félausir og bjargarlausir, þá muni þeir neyðast til þess að ganga að' hvaða kjörum, sem útgerðar- mönnum þóknast að ákveða. — Þelíki ég svo metnað Ólafs og ofurkapp, .að ég. veit, að honum er þetta ríkt í huga. Loks hefi ég sýnt fram á, að félag, sem rekur jafn mikla fiskverzlun eins og Kveldúlfur ge.rir, gæti haft beinán hagnað af stöðvun togar- anna um nokkra hríð. — Alt er þetta og á almanna vitorði, enda ber jafnvel Ólafur ekki við að neita því, að þetta sé orsök. og undirrót deilunnar. „Skýrslu" Kveldúlfs hina end- urbættu kryddar ólafur msð í margháttuðum rangfærslum á umm.æl;uni Alþýðublaðsins. Út- reikningar Alþýðublaðsins voru um verðmæti aflans úr o.g kostn- að við síðustu veiðiför Skalla- gríms og þar var beinlínis tekið fram: að „vextir af verði skips- ins ‘Og fyrning þess er ekki taliö með“ í kastnaðinum (Alþbl. 25. jan.). Alt skraf Ólafs um þessa liði er því út í hött og kemur á engan hátt vi.ð útreikningmn Al- þýðublaðsins, sem eingöngu áttu að sýna. hve mikið . Kveldúlfur hefðl grætt ,á, því, að Skallagrím- ur fó.r veiðiförina, en lá ekki i h’öfn. Var þ,ví auðvitað slepp't þeim kostíiaðarliðum, sem ó- breyttir haldast 'jafnt þótt skipið stundi ekki veiðar. En vel get 'ég gert það fyrir Ölaf ’að ræða um síðustu veiði- f’ör Skallagríms „út frá sjáifum tölunum“, sem Ólafur leggur til, og jafnframt að athuga þær tölúr nolckuð. Er þá fyrst tekjuhiiðin. Alþýðublaðið áætlaði verð fisksfns 80 þús. kr. Ólafur segir, að það hafi verið að eins 60 750 krónur, og þyngdin að eins 135 smálestir. Sannleikurinn er sá, að þessi fullyrðing Ólaf.s er alveg út í loftið. Fiskurinn hefir aidreiver- ið veginn. En athugum þe,ssa fullyrð'ing’u nánar. Lifrarfeiigurinn var 195 föt. Venjulega er talið að ein smálest af fiski komi á móti hverju lifrarfati. Smálestatal- an, sem Ólafur gefur upp er priðjungi lægri en tala iifrarfatanna. Þetta- nær auðvitað. ekki nokfeurri átt, þóitt oft geti munað taLsvérðu á aðra hvora hlið. . Það vill nú sv-o-. vel til, að hægt er að gera samanburð, sem sýnir ljóslega, hversu gersamlega rakalaus þessi fullyrðing Ólafs er og ósvjfin. Hann-es ráðherra kom af veið- um fáeinium d’ögum fyr en Skalla- grímur. Hann hafði 193 föt lifr- ar, eða 2 fötuin minna en Skalla- grímur. Fiskafli hans reyndist sem hér segir: Stórfiskur 350 skpd. Smáfiskur 300 — Upsi 50 —- Samtals 700 skpd. eða 175 smálestir móti 193 Iifrarfötum. Með sömu hlutföllum ætti fiskafli Skallagrims, lifrin var 195 föt, að hafa verið um 177 smálestir, eða 42 smálestunt meira en Ólafur gaf upp.. Sé hver þessara smálesta reikn- uð á 500 krónur til uppjafnaðar eins og ólafur gerir, nemur það 21 þús. krónum, eða verð fisksins alls 81 750 krónum. Alþýðublað- ið áætlaði það 80 þúsund, ev 'ÓLafur líðlega 60 þús. Hvort er trúlegxa? Þá er lifrin og lýsið. Það mun/rétt hjá Ólafi, að Alþýðublaðið hafi áætlað meðal- verð á hverju kgr. lýsis of hájtt. Að vfsu ekki kr. 1,40, eins og’ÓÍ- afur segir, heldur 1,25. En hins vegar var áætlun þess um lýsis- magnið svo varleg, að það jafn- aði verðmuninn upp. Venjulega. er talið að lýsismagnið sé 40 —50°/o af lifrarmagninu. Alþýbu- blaðið áætlaði lýsið að eins 38' —39°/o eða 13 600 kgr. En Olafur teiur lýsið aftur á móti að eins 12100 kgr. úr 195 Iifrarfötum, eða liðlega 34°/o. Léleg lifrarbræðsta það. Annars má xim þessa liði báöa segja hið sama: Ólafur er einn til frásagnar um um þá. En a\f því, .sem hér að framan; er sagt„ má sjá, hve geipilega munar hér frá, venjulegri útkoinu, svo geipi- lega, að ekki getur verið alt meði' feldu um þetta framtal Ólafs, Það þarf óneitanlega að endurskoðasí; tækilega áður-því verður tníiað. Þá *er gjáldahliðim, kostnaður- inn. Um þann eiginlega ko-stnað við'. veiðiförina er ekkert að segja, nema hvað hann hlýtur samkv. skýrslu Ólafs að lækka urn h.. u, b. 1500—1600 kr„ sem er læMíun á aflahlut yfirmanna og kaup lifr- arbræðslumanms, sem Ólafur tví- telur. Auk þess segir Ólafur, að veiðarfæraköstnaður se vantalinn um „yfir 3000 kröniur". AJþýðu- blaðið áætlaði veiðarfærastit 3000 krómir. Ólafur segir aö það hafi œrðið „yfir 6000 krónur'1 i þess- ar þrjár vikur, éða ýfir 2000 kr. á viku. Á saltfiskveiðitíma Skalla- gríms árið 1928, h. u. b. 33 vik- ur, hefði veiðarfærakostnaðurinn þá átt aö vera „yfir“ 66 þjús., krönur. Kunnugir geta gizkað á. hvort þetta sé rétt. Um hina kóstnaðarliðina er: þetta að segja: 1) „Uppskipun og keyrsla á fiski, 'Salti og lýsi kr. 1467,80,“ segir ólafur. — Verð á fiski og lýsi er miðað við vefð í skipi ■ viö ■ hafnarbakkann, -og á því ekki að i telja , þénma kostnað með, þótt. hann væri rétt talinn, eii Ölafur er þar enn einn til frá'sagnar.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.