Morgunblaðið - 17.04.1932, Blaðsíða 6

6
MORGT’NBLAÐIÐ
því ]eyti verið erfiður hrossarækt-
inni hjer, að verðmnnur jjóðra og
l.jelegra hesta hefir verið þar mik-
ið minni en í innanlancls sölu.
Hann liefir því ekki stuðlað svo
sem skilcli að því að hestarnir
væru bættir með úrvali og bættri
meðferð. Afleiðing ]>essarar tilhög-
ar liefir því verið sú, að betri
hrossin hafa flest verið Jijer í lancl
inu ,en hin ekki megnað að vinna
íslenskum hrossum þá hylli á er-
jcndum markaði, sem sanngjörn
væri, þá litið er á lieildina, og
Jjyrfti til þess að boðið væri sæmi-
legt verð í betri hestana.
(fóð er kvatning þessa danska
manns til íslenskra bænda, að
bæta. hross sín sem fyrst. og sem
mest. Þó væri ekki hvggilegt að
ætla erlendum markaði að ráða
mestu um stefnu í íslenskri hrossa-
rækt, því fyrsta skilyrði til þess
að hestarnir geti t.ekið framförum
er, að ]>eir sjeu þess umkomnir að
öðlast þroska og hrevsti við ís-
lensk lífsskilyrði, og alclrei má
okkur íslendingum glevmast að
aðalþýðing hrossaræktar okkar er
að framleiða hentugt og ódýrt
vinnuafl í landinu.
Th. A.
Frú Rannveia Torfadúttir.
lítt að sitja til flestra hlut.a, er
ekkjur voru efna'lausar og áttu
fvrir mörgum börnum að sjá. Það
er og mála sannast, að frú Rann-
veig lá ekki á. liði sínu, vann hún
];á löngum svo að kalla clag og
nótt, og með frábærri iðjusemi og
hagsýni tókst henni að koma öll-
um börnum sínum vel til manns,
og var jafngn fremur veitandi en
])iggjandi. Rannveig á Bakka er
vinmörg og vel metin af öllum,
sem hana þekkja, og þá einkum
i Vesturbænum þar, sem hún hefir
lengst, clvalist. Hún er enn hressi-
leg kona á, ve'lli að sjá og táp-
mikil og þótt hún hafi nú langt
og strangt clagsverk að baki sjer,
•er hún ljett í spori. teinrjett,
Ijett.lynd og lífsglöð sem tvítug
væri.
Bærinn Bakki, þar sem Rann-
veig dvaldist um 55 ára skeið, er
eitt af elstu húsum í Vesturbæn-
um og stendur á sjávarbakkanum
að vestanverðu við Bakkastíg, það
var reist 1845. Hiifnin tekur meira
og meira í sínar þarfir af strand-
’engju bæjarins, og innan skamms
hverfur Bakki. En Rannveig mun
lengi minnast dvalar sinnar í Vest
urbænum, og eins víst er hitt, að
þar mun minningin um hana lifa
lengi.
T. Kr. Þ.
---------------—
Frú Rannveig Torfadóttir, sem
er meðal elstu borgara þessa bæj-
ar, verður 75 ára á morgun .Hún
er fæcld að Hóli í Norðurárdal 18.
apríl 1857; voru foreldrar hennar
Torfi Timoteusson og Guðríður
'Guttormsdóttir. Rannveig fluttist
t.il Reykjavíkur 1876, til Tngi-
mundar Sigurðssonar. er þá bjó á
Austur-Bakka hjer í Vesturbæn-
um og vann hjá honum þar til er
hún giftist uppeldissyni hans Arna
Rannveig Torfadóttir.
Grímssyni 14. nóvember 1882. —
Dvöldust þau Arni og Rannveig
þó á,fram hjá Ingimundi og stund-
aði Árni sjóróðra, sem þá var
mjög títt, einkum um Vesturbæ-
inga. En 2. janúar 1893 mist.i
Rannveig mann sinn frá 3 börnum
þeirra, öllum í ómegð, og hinu
fjórða, er fæddist stutt-u eftir lát
föður síns. Bjó Rannveig þó á-
fram á Austnr-Bakka með börn
sín þar til er hún fluttist þaðan
alfarin í október 1931 enda var
þá húsið selt og börn hennar öll
uivpkomin, hafði hún þá clvalið þar
samfleytt í 55 ár.
Þegar Rannveig misti mann
sinn, stóð hún ein uppi með börn
sín og líti! efni. Mun þá stundum
hafa verið allerfitt um lífsfram-
dráttinn, því að þótt ekki væri sú
dýrtíð, sem nú geisar lijer. var j
þó lágt vinnukaup, og dugði þeim ]
Um skólamál.
Eins og Reykvíkingum er kunn-
ugt flutti Sigurður Th-orlaeius
skólastjóri fvrirlestur í ,,Varðar-
]iúsinu“ nú fyrir skömmu, er
hann nefndi „Hvers vegna gefur
Austurbæjarskólinn ekki rniðs-
v etrareinkunn ir‘1. Fyrirlesturinn
var hinn prýðilegasti og mjög at-
hyglisverður almenningi a.ð því
leyti, að bak við liann liggur sterk
viðleitni til að bæta, lítt þolandi
f,yrirkomulag á kenslu og prófum.
Nýskólastefnan er þar lögð til
grundvallar og afhjúpaðar mein-
semdir gömlu skólastefnunnar. —
Ilann gefur mjer tilefni til að
fara um þessi mál nokkrum orðum.
Almenningur hlýtur að gera
sjer grein fyrir því, hvaða. skyld-
um skólinn hefir að gegna í þágu
nemendanna og þjóðfjelagsins, og
hvað sje takmark hans. Hafl for-
elclrar gert sjer grein fyrir þessu,
verður það að vera áhugamá'l
þeicra, að fylgjast sem best með
jjví, er hann gerir fyrir börnin
þeii'ra, og hvað hann vanrækir.
Foreldrar hljóta enn fremur að
spyrja um það, hvernig búið er að
skólanum af hinu opinbera. Er
það samkvæmt vilja ykkar, að af
bverjum 16^5 kr., sem þið greiðið
til opinberra þarfa, sje einum 14
kr. varið til allra mentamála, í
landinu. Áhugamál kennarastjett-
arinnar og lcröfur hennar um
bætta, aðstöðu til að 'leysa hið
mikilvæga starf sitt af hendi,
hlýtur einnig að vera. ykkur á-
hugamál og ykkar kröfur, vegna
barnanna og samfjelagsins. Hið
sama gildir og um alla viðleitni
til að bæta kenslufyrirkomulagið.
— Forelclrar hljóta að vera hlust-
andi eftir öllum nýjungum í upp-
eldismálum og sálfræðilegum stað
reyndum. Eru tölustafiirnir „hin-
ar talandi tölur“ prófanna nægi-
leg staðfesting þess, að skólinn
hafi gert skyldu sína gagnvart
börnunum ykkar- Eða eru ein-
kunnabækur barnanna í ykkar
augum, sem kvittun hins opinbera
fyrir þeim hluta af þessum 14 kr.,
sem varið er til barnafræðslunn-
ar. Nú er það staðreynd, a.ð mikill
hiuti skólastarfseminnar, eins og
hún hefir tíðkast hjá okkur frá
fyrstu tíð, liefir stundum haft
gagnstæð áhrif við ]rað, er til var
ætlast, í stað þess að vekja starfs
löngun, bóklega og verkl., hefir
skólinn skapað námsleiði og drepið
niður starfslöngunina. Yerkefnin
liafa ekki verið við hæfi barn-
lanna alment, og að loknu námi
liefir rjettlætistilfinníng barnanna
oft. hrópað svo hátt gegn þessu
ranglæti að þau ha.fa fleygt í eld-
inn hinum lítt hæfu námsbókum,
sem litOar aðrar en'clurminnihgar
hafa geymt en tölustafina 1, 2 og
3, sem ritaðir eru með feitu letri
í einkunnabækur þeirra. Menn
munu nú spyrja: Er ekki sökin
hjá kennurunum? Þessari spurn-
ingu læt, jeg ósvarað hjer og læt
nægja a.ð leggja fram aðrar spurn
ingar: Hvernig er líkamleg og
andleg aðbúð kennaranna? Hvern
ig eru launin og mentastofnanirn-
ai', sem þeir hafa haft aðgang að?
Eru þeir ekki aldrei upp undir
sömu skilyrðum og börnin og í
engu betur að þeim búið fyrir sitt
leyti ?
Þrátt fyrir ]>essa aðbúð hafa
kennararnir barist þungri baráttu
til að lyfta íslenskum skó'lamálum
upp úr feninu. Háværar radclir
hafa hrópað til hins opinbera og
til almennings um að gera, skylclu
sína. Ein af þessum rödclum er
fyrirlestur Sig. Th. skólastjóra.
Hann á erindi inn á hvert heimili,
sem nokkru lætur sig skifta upp-
eldi barna sinna. Fyrirspurninni
um það: „Hvers vegna gefur Aust
urbæjarskólinn ekki miðsvetrar-
einkunnir“, er þar svarað með svo
sálfræðilegum rökum, að engum
skynbærum manni blandast hug-
ur um, að hjer hafi verið tekin
rjett stefna.
Nú hefir fyrirlesturinn verið
sjerprentaður undir fyrirsögninni:
Skólamál, einkunnagjafir o. fl.,
til að allir hlutaðeigendur geti
haft, tækifæri til að kynna sjer
þet.ta mál. Reykvíkingar! Látið
það ekki sannast á ykkur, að þið
hafið opnar hlustirnar við hneyksl
ismálunum, en Jokið augum og
eyrum fyrir nýjungum í uppeldis-
má'lum, ]jví að hneykslismálin eru
á.vöxtur af skökku uppeldi.
Hafliði M. Sæmundsson.
Deyjanöi móöir.
Hún starði með opnum augum
á eitthvað sem jeg ekki sá.
Jeg vissi’ að hóm var að deyja,,
jeg vissi að hún átti þrá.
Hún bærði varirnar bleikar
og brennandi tár jeg sá.
Hún sagði: „Mig langar að lifa
litlu börnunum hjá.
Jeg get ekki, get, ekki dáið.
Guð minn, hjálpaðu mjer!
Alt það sem börnin mín eiga
er nú í hendi þjer“.
Það skar mig í lijarta hvert ein-
asta orð.
Orðlaus jeg starði’ úti í blláinn.
Jjífið kemur og lífið fer —
Ijóshærða konan er dáin.
Anna.
P
Frú Kristín Buðjohnsen.
Jeg lit.ast um og hlusta, er lengja tekur dag
og ljósgeislum, sem verma, jeg reyni að ná í brag;
á minninganna sviði er margt að sjá og telja,
og myndir næsta dýrmætar þar er um að velja.
Er þar jeg geng í valið, á þína myncl jeg lít,
og þá í sjálfs mín orlofi hreinnar birtu nýt.
Og enn er sem jeg horfi á íturvöxt þinn háa
og auga þitt jeg líti ’ið skýra og fagurbláa.
Þín hugsun að því stefndi, að hafa. á boi'ði gögn,
og hversdags masi snúa í viti-borna þögn, —
að ábyrgð fylgir verknaði, orði hverju vandi,
og eftirköstin birtast í skapadægra landi.
I ljósu auga þínu jeg las þá trúar-grein:
,,Yið lifum eftir clauðann, þá batna öll vor mein.
Mitt viðnám — það er heima og von mín fjöðrum
safnar
í víg'i, þar sem ástúð við skyldustörfin dafnar“.
IÞá viðkvæmni, sem tárast, þú vandir ekki á þig:
„Þeir verða, er ætla að duga, að standa og herða sig.
Og t.árin má ei bera á torg sem fjölment, iðar
og tregamálin geymdu, uns hnígur sól til viðar“.
Á brosin varstu örlát, við bernsku, er á því reið,
að blómum væri og klæðnaði stráð á hennar leið.
Og heimilinu þínu þú hjelst í rjettum skorðum
og hreinar línur clróstu, í breytni jafnt sem orðum.
En lengra út í veröld þú leist en fingur ná,
og' lengra en st.ígur fótur, sem beitir þumal-tá;
því sumarland þú evgðir í sólskinsb'irtu veldi
og sál þín horfði yfir um, á morgni jafnt sem kveldi.
Og kveðjumál þín voru af kærleik djörfum gerð,
er kendirðu með vissu, að leggja skyldi í ferð —
í langferð, sem þó ef til vill, ljett í skauti verður,
til loftkastala, er mundi úr dýru efni gerður.
Mjer virðist nú sje hprfin úr veri tigin álft,
og vildarmanna yndi sje minkað niðri hálft.
En best er þó að vona: að brosi morgundagur,
að bjarma-gjöfull verði og yfirlitum fagur.
Og lyftið ykkar höfðum og lítið á í kvölcl:
Þá litafegurð miklu ,sem skreytir himintjöld, —
því vetur hefir orðið að vori, svo að trúin
er vængjum, til að fljúga í sólskinsálfu, búin.
Einn fugl reis upp úr ösku, sem forðum elclur tók.
Sá fyrirburður trúna á eilífð stórum jók. -—
Ef Fönix upp úr gjalli var fært um veðra stigi,
mun flugi gæddri mannsöndu l.jett að sigla a skýi.
Er sumardagur leggur á sunnu allan hug
og sævarhamra dreymir, að komnir sje á flug,
þá lyftast manna hugir við leiði, er blómgun valda
og Ijóssins dísir himininn blau og rauðu tjalda.
Hve dálegt er á vetri til sumarlands að sjá
og sitja í vorsins fangi, er leysir þorra snjá.
Og hjarta voru ornar og hyggju tengist friður,
að horfa á fleyga dúfu, sem kemur af himni niður.
Guðmundur Friðjónsson.