Morgunblaðið - 04.05.1932, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
v
JPAongttiiblaMð
Út*ef.: H-f. Árvakur, RtrkJiTtk.
Rltatjðrar: Jðn KJartanaaon.
Valtýr Stefðnaaon.
Rltatjðrn og afKrelBala:
Auaturatrœtl 8. — Blaal 800.
AUKlJ'ainKaatJörl: H. Hafbarf.
Auelýalneaakrlfatofa:
Auaturstrætl 17. — Bfaal 708.
Helmaafmar:
Jön KJartanaaon nr. 741.
Valtfr Stefánaaon nr. 1**0.
E. Hafberg nr. 770.
ÁakrlftaKJald:
Innanlanda kr. 1.00 t mtnuBL
Utanlands kr. 2.60 * aaAnuBL
1 lausasðlu 10 aura alntaklS.
10 aura meO Lesbök.
Niðurjöfnun á Akureyri.
v Akureyri, FB. 2. maí.
Niðurjlifnun útsvara er nýlega
.itíkið. Aukaútsvör nema alls kr.
:230.000 og er það litlu lægri upp-
hæð en í fyrra. Hæstu gjaldendur
eru: Kaupfjelag Eyfirðinga kr.
'30.000.00, dánarbú Ragnars Ólafs-
•sonar 10.500, Baldwin Ryel 6500,
Verslunin París 6000, Olíuverslun
Tslands, Shelhitibúið og Smjiirlík-
isgerð Akureyrar 3500, O. C. Thor-
arensen lyfsáti 3200, Höefnersversl
un 3000, 1. Brynjólfsson & Kvaran,
-Jakob Karlsson 2200, Tngvar Guð-
..jónsson, Verslunin Eyjafjörður,
Nýja Bíó, Kristján Jónsson bakari,
■Gefjun 2000, Kaupfjelag verka-
manna, Nathan & Olsen 1800 kr.
Frá ísafirði.
Tsafirði, FB. 3. maí.
Tregfiski var hjer allan. apríl-
iriánuð og ógæftasamt. Aprílaflinn
á Vestfjörðum nemur 8000 skip-
pundrnn af þurkuðum fiski, en
nam 11100 skpd. á sama tíma í
fyrra.
í gær og í dag var ágætnr afli
í Bolungavík. Stærri bátarnir af
ísafirði stunda veiðar við Snæ-
fellsnes og aflá mjög vel.
Jafnaðarmenn hjer mintust 1.
maí með ræðuhöTdum, kvikmynda-
sýningu og sltemtisamkomu í
v tempíaraliúsinu um kvöldið.
Látinn er Halfdán Örnólfsson,
fyrrum lengi hreppstjóri í Bolunga
vík. Hann var um áttrætt.
Augnveiki MacDonalds.
London, 3. maí.
United Press. FB.
TJppskurður verður gerður bráð-
lega, sennilega á morgun eða fimtu
dag, á MacDonald forsætisráð-
herra, vegna augnveikinda hans.
Uppskurðurinn verður gerður á
hægra auga hans og er sams kon-
• ar og hinn velheppnaði uppskurður
á vinstra auganu fyrir nokkru síð-
an. — TJppskurður þessi fer frnm
nú vegna þess, að MaeDonald er
iv)jög hugleikið að geta tekið þátt
í Lausanneráðstefnumii. Gerir
hann sjer vonir um að verða alveg
fcúinn að ná sjer, ef uppskurðurinn
verði ekki látinn dragast. Hins
vegar er ekki brýn þörf, vegna
veikinda hans, að uppskurðurinn
•sje gerður tafarlaust.
Um Hvamnistangalæknishjerað
bafa þessir læknar sótt: Lúðvík
LTorðdaI, Eyrarbakka, Torfi Bjarna
*on, fsafirði, Ölafur Einarsson
M’ttur læknir í Flatey og Kjartan
’óhannesson, sem nú gegnir Stykk
'Oiólmshjeraði.
Fjársukkíð mikla.
Fáein sýnishorn af meðferö
stjórnarinnar á fje almenn-
ings árið 1930.
VI.
Dýr embætti.
Tuttugasta og sjöunda athuga-
senul yfirskoðunarmanna er svo-
hljóðandi:
„ Sltrifstof ukostnaður tollst j óra,
lögmanns og lögreglustjóra í
Reykjavík er eins og hjer segir:
a) Tollstjóra .... kr. 10!).015.42
b) Lögmanns .... — 32.744.48
c) Lögreglustjóra — 41.799.68
Kr. 183.559.58
Auk þess hefir tollstjóranum
verið greitt:
aj Fyrir eftirlit með
skipum, líiggæsla kr. 52.579.23
b) Fyrir álímingu
tollmerkja - - • • — 22.695.52
Kr. 75.274.75
Starfræksla þessara embætta
virðist því nokkuð dýr“.
Tuttugasta og áttunda athuga-
semd er svo hljóðandi:
„í 11. gv. A. eru færðar til
gjalda kr. 10.320.00 til tollstjórans
í Rvík sem uppbót á laun hans
árin 1925—1928. Hvernig stendur
á þessari greiðslu ?“
Tuttugasta og níunda atliuga-
semd er svohljóðandi:
„í 11. gr. A. 5. b. eru tilfærð
laun 6 tollvarða í Reykjavík kr.
31.400.00 og í 11. gr. A. 13. eru
meðal annars tilfærðar kr. 52.579.-
23, vegna tollgæslu skipa í Reykja-
vík, og af fgskj. LR. sjest ,að í
þessari fjárbæð eru talin laun
!>—10 eftirlitsmanna. Tolleftirlits-
menn virðast því vera 15—16 í
Reykjavík og vilja yfirskoðunar-
menn skjóta því t.il stjórnarinnar.
hvort ekki muni unt að spara á
þessnm lið“.
Stjómin svarar 27. aths. á
þessa leið: „Athngað“. Þar með
lætur hún útrætt um þetta. Yfir-
skoðunarmönnum þykir svarið sem,
von er snubbótt og vísa málinu til
„aðgerða Alþingis". 28. atbs. svar-
ar stjórnin því, að lögreglustjór-
inn í Rvík hafi ekki gengið undir
launalögin 1919 og hafi honum
því ekki borið dýrtíðaruppbót af
launum sínum. Með 1. nr. 16, 1925
hafi svo verið ákveðið, að allir
ombættis- og sýshinarmenn lands-
ins einnig þeir, er lann tækju
samkv. öðrum lögum en launalög-
nm, skyldu fá dýrtíðaruppbót. Upp
hæðin væri því dýrtíðaruppbót fyr
vorandi lögreglustjóra fyrir árin
1925—1928. — Yfirskoðunarmenn
neita algerlega að fallast á skoð-
un þessa og segja í tillögum sín-
um til Alþingis: „TTpphæðina, kr.
10320.00, ber að innheimta og
greiða í ríkissjóð“.
29. aths. svarar stjórnin á þessa
leið:
„Tollstjórinn í Reykjavík nefir,
eftir því sem störf aukast hjer við
tollgæslu fjölgað starfsfólki sínu,
og )neð því tekist að auka st.órum
tekjur ríkissjóðs af tollum, sem
annars myndu greiðast misjafn-
lega. ef Ijelegt eftirlit væri. Það
ev misskilningnr. að þessi viðbót
sje sjerstaklega gerð vegna áfeng-
islöggjafarinnar, enda eru menn
þessir alliv ráðnir af tollstjóra. en
ekki af dómsmálaráðuneytinu“. —
Y firskoðunarmenn eru ekki á-
nægðir með svarið og vísa málinu
til „aðgerða Alþingis“.
Þegar athugaður er þessi gífur-
legi kostnaður, sem orðinn er við
eiúbættin þrjú hjer í Reykjavík,
tollstjóra, lögmanns og lögreglu-
stjóra, verður manni á að renna
huganum til ársins 1928; en þá var
gerð breyting á embættaskipun-
inni hjer í Reykjavik. Stjórnin
reyndi að telja þinginu trú um,
að það mundi leiða sparnaður af
breytingunni. Hún talaði um 80
þús. kr. sþarnað. Þetta var ein-
kennileg rökfærsla í sambandi við
fjölgun embætta. En málalið stjórn
arinnar trúði stjórninni og sam-
þykti fjölgunina. En hver verður
sparnaðurinn ? Arið 1928, seinasta
árið áður en fjölgað var, nam
skrifstofukostnaður bæjarfógeta
og lögreglustjóra um 130 þús kr.
Tveim árum síðar, eða árið 1930
nemur kostnaðurinn við embætt.in
}>rjú, tollstjóra, lögmanns og lög-
reglnstjóra um 260 þús. kr. Þetta
er m. ö. o. tvöföld sú upphæð,
sem fór til embættanna tveggja
fyrir skiftinguna. Enn fremur ber
að geta þess, að auk þessa gífur-
b'ga kostnaðar við embættin, þarf
ríkissjóður að greiða fjórum em-
bættismönnum laun nú í stað 2
áður. Einum embættismannirium
(bæjarfógetanum fyrv.) greiðir
ríkið laun án þess áð fá frá honum
nokkurt starf á móti. Þetta fæst,
fyrir ofsóknarherferð dómsmála-
ráðherrans!
Uinnumiöstöð
kuenna.
Fyrst í febrúar var skýrt frá
starfsemi stöðvarinnar, frá byrj-
un, 1. des„ til jamiarloka. ITöfðu
þá tilboð vinnuseljenda og vinnu-
kaupenda verið álíka mörg, 175
og 170, en ráðningar orðið um 100.
Síðan bafa framboð seljenda og
tilboð kaupenda verið sem hjer
segir:
Tilb. Framb.
kaupenda. vinnu. Ráðn.
í febrúar 134 98 98
í mars 97 73 62
t apr. til 25. 96 73 59
327 244 219
Áður talið
í jan. des. 175 170 102
502 414 321
Alls hefir verið beðið nm 403
stúlkur í vistir um skemri og
lengri tíma, 250 hafa boðist í vist-
ir. en 229 verið ráðnar.
Rúmur helmingur boðinna vista
bafa veriS nttfn Reykjavíkur eða
losnað vegna veikina, þó ofr um
skemri tíma.
164 konur, mjög margar heim-
ilisbundnar, hafa beðið um alls
konar vinnu, 99 tilboð bafa komið
um slíka vinnn og hafa orðið 92
í'áðningar, 7 farist fyrir vegna
ónógs fyrirvara, t. d. saumaskap-
u i' fyrir hátíðar.
Óskað hefir verið eftir stúlku
■í 100 staði utan Reykjavíkur og
í 33 í umhverfi bæjarins, ráðnar
hafa verið 43 stúlkur upp í sveit
eða í aðra kaupstaði, en 15 í um-
hverfi Reykjavíkur, alls hafa 58
af 133 umsækjendum litan Reykja
víkur ráðið stúlku fyrir milligöngu
stiiðvarinnar.
86 heimili fiafa óskað eft-iþ
stiilku vegna veikinda, oftast hús-
móður, 65 þeirra hafa fengið hjálp.
Auk Jiess hafa 10 fengið stúlku
i nokkra daga, sennilega vegna
veikinda. Ætla má að víðar hafi
verið skift. um stúlku vegna veik-
inda annarar, án þess að sú ástæða
luifi verið tekin fram.
Af þessu má sjá, að sífeld þörf
er á slíkri hjálp og mundu stúlk-
ur, sem gætu tekið að sjer keim-
ili í forföllum lnismóðurinnar geta
liaft atvinnu við það alt árið.
En ekki er hægt að búast við
að hæg't verði að útvega fullnægj-
andi lijálp, þar sem mest á liggur,
á fátæk veikindaheimili, fyr en
bærinn launar fastar starfskonur
til þess, ekki síður en til hjúkr-
unar sjúkum.
Eins og áður er getið hefir ver-
ið beðiS um stúlkur á mörg sveita-
heimili og hafa ýms þeirra Doðið
að stúlkan mætti hafa með sjer
barn. Fáeinar stiilkur hafa notað
sjer þau boð, og væri æskilegt að
fleiri færu á eftir, því sennilega
er ]>að þó besta úrlausnin fyrir
móður, sem ein er að berjast fyrir
barni sínli að vinna fyrir því á
góðu heimili. Þess má geta a<i
nokkur slík tilboð eru nú fyrir
hendi á stöðinni. Æskilegt væri
iið fá að vita livort nokkur kaup-
staðarheimili, í Reykjavík, eðrf
annars staðar, vilja taka stúlku
með barni.
Yfirleitt er erfiðast að fá staði
handa stúlkuimm sem. eru með ung
börn og væri nauðsynlegt að þau
sveitaheimili sem taka vilja mæð-
ur með börnum, láti stöðina vita
bvað þau mættu vera ung, því
hægt hefði verið að útvega fleiri
stúlkur á slík heimili, ef svo hefði
liagað til að börnin hefðu mátt
vera á fyrstu árununi.
Óskað hefir verið eftir ungling-
um upp í sveit og líka óskað
eftir að koma unglingum. fyrir.
Mætti bíiast við að margar reyk-
vískar mæður vildu koma ungum
dætrum sínum í sumarvinnu í
sveit, ef góð heimili væru í boði
og væri æskilegt að þau sveita-
lieimili sein vildu taka telpur
eða unglingsstúlkur, yfir súmarið
eða sláttinn, ljetu stöðina vita.
er um liðið, því ekki er gott að
\ ita hvað margar af konum þeiin,.
sem óskuðu t. <i. eftir þvottum
og hreingerningum í vetur, og
ekki hafa fengið vinnu, mu»du
geta tekið þau störf að sjer í
sumar. A sumrin eru margar hús-
mæður vinnukonulausar, sem hafa
stúlkur á veturna, og eru suœar
þeirra þegar farnar að ósba eftir
konum til morgunverka, nokkra
tíma daglega eða vissa daga í
viku. Konur, sem vilja gefa kout
á sjer til slíkra starfa þyrftu þvi
að láta stöðina vita. Enn fremtrr
eru húsmæður mintar á það að
meiri líkur eru til þess að fá góða
stúlku ef þær koma sjálfftr á
stöðina til viðtals.
Stöðin þakkar öllum aðiljum
góða samvinnu í vetur og væntir
að allar konur vilji lijálpa til a9
starfsemi þessi megi boma að se»
mestu gagni.
L. Y.
Norðurhuels-
rannsóknirnar.
Hlutdeild Breta.
Það er nú ákveðið hverja hlut-
deild Bretar taka í Norðurhvels-
rannsóknunum (pólárinu). Þ«ir
ætla að hafa tvær stöðvar, aðra.
nyrst. í Kanada og hina í Tro*kf;i»
í Noregi. Vísindamennirnir, sei»
verða í Kanada. leggja á stað frá
Euglandi hinn 14. maí, undir for-
ystu Staggs, og hafa. þeir aðaV-
bækistöð sína hjá Fort Rae, ♦:»
þó eiga nokkrir þeirra að v«ra í
annari stöð, 25 km. þaðan. ílr
'þrissf tvískifting gerð með tiltiti
til norðurljósarannsóknanna, þ vi
að nauðsynlegt er talið að norðuí-
ljósin sje ljósmynduð samtíinis fiá
tveim stöðum.
Leiðangurinn. sem verður í
Tromsö, er undir forystu próf.
Appletons (eins af frægustu vís-
indámönnum Breta) og ieggur
hann á stað frá Englandi hinn 15.,
júlí.‘ Er alt tilbúið þegar í Tromoö
að táka á móti honum.
Vegna kreppuvandræðanna rr
enn óvíst livort Þjóðverjar og
Austurríkismenn geta tekið þátt
í rannsóknunum eins og þriv
'höfðu' ætllað sjer. En von <er um
að þeir taki einlivérn þátt í þeim.
Austurríkismenn ætluðu að hafa
rannsóknastöð á Jan Mayen, i,g
verður liún þeim ód'ýr. því að
vísindamennina. fá þeir flutta þang
að og Norðmenn hafa bnðist til
að ljá þeim húsaskjól.
Stöðin biður húsmæður og stúlk-
ur, sem óska eftir ráðningum frá
14. maí að koma sem fyrst, liafa
allmargar slíkar ráðningar þegar
verið gerðar, og ýms tilboð eru
fyrir hendi, bæði frá stúlkum og
liúsmæðrum.
Enn fremur er vert að minna
á það, að altaf er hægt að íitvega
lireingerningakonur, þvottakonur,
sámnakonur og hverskonar dag-
og títnahjálp, þó er altaf best að
liafa einbvern fyrirvara ef bægt
er. —
Stöðin getur því miður ekki
náð til annara en þeirra, sem geta
látið síma til sín, nema þær komi
siálfar á stöðina. Konur, sem cska
eftir vinnu eru því hvattar til
þess að spyrjast eftir henni. þó
þær hafi verið skrifaðar í bækur
■ stöðvarinnar, ebki síst ef langt,
Þátttaka Svía.
í fvrra samþvkti sænska rikis-
})ingið að veita 100 þús. króna
— ]iar af 50 þús. á þesstt ári —
til Norðurhvelsrannsóknanna. End
tirskoðunarmenn ríkisreikninganna
lögðu það til, að þetta fje yrði
ekki veitt í ár. En vegna þess áð
nauðsynlegt er, að rannsókn.ir
hinna ýmsu ríkja fari fram sar»-
tímis. bar sænska stjórnin frain
frumvarp um ]iað í þinginu, a?
þessar 50 þiis. kr. skyldi veittar í
ár til rannsóknanna, og fellust, báð
ar deiOdir þingsins á það.
ísland kemur frá útlöndum í
dag.
Bethania. Biblíulestur í kvbltt
k'. 8(4. S. Á. Gíslason útskýrir.
Söngæfing á eftir.