Morgunblaðið - 18.05.1932, Blaðsíða 3

MORGUN BLAÐIÐ

Fjársukkið mikla.
Fáein sýnishorn af meðferð
stjórnarinnar á fje almenn-
ings árið 1930.
• JfHorgjntWatoð
• •
2 Úttfef.: H.f. Árvakur, Reykjaylk. J
• Rlt.tjörar: Jðn KJartaneson. •
Valtýr Stef&neaon.
• Rl'tetjórn og afgrelSala: •
Auaturatrætl 8. — Slaal (00. •
• •
• AuglýslnKaatJórl: H. Hafbarr. •
1 AuKlýalngraakrifatofa: í
• Auaturatræti 17. — Sloal 700. •
2 Helmaslmar: •
• Jön Kjartanaaon nr. 741. 2
• Valtýr Stef&naaon nr. 1110. •
• B. Hafbers nr. 770. •
2 Áakrlftaslald: 2
a Innanlanda kr. 1.00 & m&nnSl. •
2 Utanlanda kr. l.SO & oa&nnBl. 2
• í lauaaaölu 10 aura eintakiB. •
20 aura meO Leabók. •
« •
«••••••••••••••••(••••••••
Forscetisráðherra
lapana myrtur.
Tokio, 16. maí.
United Press. FB.
Sex yfirföringjar íir landhern-
lim og lierskipaflotanum rjeðust
inn í bústað Inukai forsætisráð-
herra í dag. Hjeldu sumir þeirra
ráðherranum, en hinir skutu tveim
ur skammhyssuskotum í höfuð hon
um. Beið ráðherrann bana. — Þeg-
ar yfirforingjarnir höfðu framið
verknað þennan gáfu þeir sig lög-
reglunni á vald.
Síðar: Ríkisstjórnin í Japan hef-
ír beðist lausnar og hefir keisar-
inn tekið lausnarbeiðnina til
greina. Stjórnin gegnir þó störf-
um til bráðabirgða eða uns ný
stjórn liefir verið mynduð.
Tokio, 17. maí.
United Press. FB.
Seiyukaiflokkurinn kvað hafa á-
kveðið, að benda á Suzuki innan-
ríkismálaráðherra, sem bráða-
birgðaeftirmann Inukai.
Verkfall ð Spðni.
Sevilla, 15. maí.
United Press. FB.
Verkfall hefir verið hafið í bylt-
Ingarskyni, í Andalusiu og horf-
urnar þær, að þátttakendum í því
fjölgi. Nokkrir menn liafa verið
handteknir, vegna þess að sprengi-
kúlur fundust hjá þeim. — Tveir
menn særðust í Malaga, er barist
var með spreugikúlum.
Vorskóli Austurbæjarskólans er
uú tekinn til starfa. — Um 300
börn voru innrituð í skólann í gær
og síðastliðinn laugardag. Kennsla
hefst í dag. Börn, sem sótt hefir
verið um skólavist fyrir, en ekki
hafa mætt enn þá, ættu að mæta í
■dag og næstu daga kl. 5—6.
Hafnargjöldin og Danir. Sendi-
herra Dana lijer hefir sent hafn-
arnefnd erindi, þar sem hann skýr
ir frá, að hann gangi að því vísu,
að lækkun sú á hafnargjöldum
fyrir fiskiskip, sem hjer hefir ver-
ið um að ræða, nái einnig til
-danskra (færeyskra) fiskiskipa,
amkv. 6. gr. sambandslaganna.
Hafnarnefnd óskar úrskurðar
stjórnarráðsins um málið.
Steinunn Valdimarsdóttir hefir
sótt um meðmæli bæjarstjórnar til
leyfis til veitinga- og gistihúss-
reksturs. Fjárhagsnefnd hefir lagt
til að meðmælin verði veitt.
Sumargjöf, barnavinafjelag, hef
ir sótt um 2000 kr. styrk úr bæj-
arsjóði til reksturs dagheimili fje-
lagsius. Fjárhagsnefnd ileggur til
að fjelagið fái 1000 kr. st.yrk með
því sltilyrði, að fátækranefnd ráð-
stafi börnum frá fátækum heimil-
wn til dvalar á dagheimilinu.
XIV.
Varhugaverð braut.
Fertugasta og önnur athuga-
semd yfirskoðunarmanna er svo-
hljóðandi:
„í 19. gr. 30. eru færðar til
gjalda 2100 kr., sem greiddar voru
3 læknum til áhaldakaupa. Hvern-
ig stendur á þessari greiðslu og
hvar er heimildin fyrir benni f ‘
Svar stjórnarinnar er á þessa
leið:
„Landið á þessi áhöld. Þau voru
í bili keypt til að geta leyst úr
læknisvandræðum þriggja svo-
nefndra útkjálkahjeraða, sem
staðið liafa læknislaus lengur og
skemur. Var hægt að fá þangað
unga lækna um stundarsakir, með
því að lána þeim nauðsynlegustu
áhöld. Heilbrigðisstjórnin áleit það
skyldu sína, að reyna að ráða bót
á læknisleysi þessara lijeraða“.
Yfirskoðunarmenn svara þessu
þannig: „Engin heimild er fyrir
þessum, greiðslum og verður að
gjalda varhuga við slíkum greiðsl-
um. Er þetta til viðvörunar fram-
vegis“.
Hjer er komið út á braut, sem
er mjög varhugaverð. Sje svo á-
statt, að ekki sje unt að fá lækna
í útkjálkahjeruð, verður vitaskuld
úr því að bæta á annan hátt en
lijer var gert, t. d. með einhverri
launahækkun. Hitt nær ekki neinni
átt, að ríkið sje að kaupa dýr
læknisáhöld og láni þau einstökum
læknum, enda engin heimild til
siíks. En það er alveg eins og
ríkisstjórnin geti aldrei komið
a.uga á neina leið til firlausnar á
vandamáli aðra en þá, sem er til
viðvörunar eftirkomendum.
XV.
Amarhólstún.
Fertugasta og þriðja athuga-
semd yfirskoðunarmanna er svo-
liljóðandi:
„Samkvæmt 19. gr. er kostnaður
af Arnarhölstúni kr. 2663.06 og er
þar í að sönnu innifalinn dálítill
kostnaður af trjáplöntum annars
staðar. Tekjur af túninu eru hins
vegar kr. 10.05. Þegar það er at-
hugað, að tún þetta með Nýja-
bæjarbletti er í eignaskýrslu rík-
issjóðs í LR metið á kr. 1.141.400,-
00, sjest, að þessi eign ríkissjóðs
er arðlaus, og með hliðsjón af lóða-
kaupum ríkissjóðs síðasta ár, virð-
ist tímabært að taka til athugunar,
hvort ekki væri hægt að gera
þessa eign arðberandiu.
Svar stjórnarinnar er á þessa
leið:
„Ríkissjóður vann Arnarhólstún
með málaferlum við Reykjavíkur-
bæ, sem taldi sig hafa rjett til
þess. Á þríhyrnu þeirri, sem er
milli Ingólfsstrætis, Hverfisgötu
og Kalkofnsvegar, var reist lík-
neski af fyrsta landnámsmanni á
Islandi. Var sú mynd gjöf alþjóð-
ar, og líkneskið talið tákn þjóðar-
innar sjálfrar. Fyrstu árin eftir að
mynd þessi var reist, var ekkert
hirt um blettinn og myndina. —
Sóðaskapur hinn m,esti var oft
sýnilegur við myndastyttuna, og
bletturinn í kring að fara í Mag.
Ómerkileg girðing var í kring, og
„draugur“ í hliðinu, þar sem geng
ið var upp að styttu Ingólfs. Var
allur þessi aðbúnaður að verða
þjóðinni til hneisu. Eftir stjórnar-
skiftin 1927 var t'únið girt, friðað
og ræktað, ekki svo mjög vegna
heyfengsins,. sem nú gengur til
búsins á Kleppi, heldur til að
þessi blettur sje þrifalegur, sam-
boðinn myndinni og geti verið leik
völlur barna í bænum. Er það eini
gróni völlurinn, sem börn höfuð-
staðarins eiga aðgang að. En til
þess, að sómasamlega sje sjeð fyr-
ir allri umgengni á Arnarhóls-
túni og við Ingólfslíkneskið, hefir
stúlka gætt blettsins alt sumarið.
Kostnaðurinn við túnið er þess
vegna við plöntun þar, ræktun
blettsins og umtalaða vörslu“.
Yfirskoðunarmenn svara þessu
þannig:
„Með aths. var bent á að at-
huga, hvort ekki væri hægt að
gera Arnarhólstún á einhvern hátt
arðberandi, en svarið er um alt
annað. Aths. er því til athugunar“.
Já, svar stjórnarinnar er vissu-
lega út í hött. Er lielst að skilja
á svarinu, að stjórnin álíti rjett-
mætt að hafa þessa dýru eign
arðlausa vegna þess: AS eignin
liafi einu sinni verið unnin með
málaferlum, að þar sje reist lík-
neski af Ingólfi landnámsmanni
og að búið sje að kosta miklu fje
í girðingu um eignina — að ó-
gleymdu liliðinu fræga, sem Tím-
inn flutti myndina af! Almenn-
ingur á vafalaust erfitt með að
skilja þessa röksemd, ekki síður en
yfirskoðunarmenn lalidsreiknings-
ins. —
Meira.
Dagbók.
Veðrið (þriðjudagskvöld kl. 5):
Lægðin, sem var fyrir sunnan ís-
land vikuna sem leið hefir nú
færst norðaustur fyrir, enda er
vindur N eða NV um alt land, en
þó hægviðri. Norðanlands er þykk-
viðri og nokkur rigning en hiti
4—7 stig. Suðvestan lands hefir
birt upp með hægri NV-átt. Yfir
hafinu vestur af Bretlandseyjum
er alldjúp og víðáttumikil lægð.
Mun hún þokast norðaustur eftir
og valda austrænni veðráttu lijer
á landi.
Veðurútlit í Rvík í dag: N og
síðan A-gola. Bjartviðri.
Trúlofun. Nýlega opinberuðu trú
lofun sína ungfrú Sigríður Bein-
teinsdóttir, Vesturgötu 26 og Val-
ur Einarsson, veggfóðrari, Njáls-
götu 69.
Skattstjórnm og Tímaritstjórimi.
Eysteinn skattstjóri Jónsson er
hættur að skrifa undir nafni í
Tímann um verslunarkostnað í
Reykjavík. Felst í þeim undan-
slætti viðurkenning hans á því að
hann hafi, sem kunnugt er, vaðið
reyk í fyrri greinum sínum. En
aldrei getur maðurinn fundið nema
eina afsökun fyrir því framferði
sínu, að nota plögg og skilríki, sem
hann einn hefir aðgang að, fram-
töl Reykvíkinga, til þess að sví-
virða þá og baknága. AfsSkunin er
sú, að hinn grunnfærni ungi mað-
u er útskrifaður úr skóla Jónasar
Jónssonar, þar sem nemendum eins
og Eysteini hefir verið innprent-
aður ódrengskapurinn, rógurinn og
níðið um náungann. En lítill karl
er Eysteinn skattstjóri, þegar rekn
ar eru ofan í hann blekkingar
hans um verslunina hjer í Reykja-
vík, þá skuli hann klína svargrein-
um sínum á Gísla Tímaritstjóra,
með það fyrir augum, að Gísla
muni ekki um að taka á sig sneyp-
una — það sje ekki hvítt að
velkja þar'sem hann er.
Vorskóli Aðalsteins Eiríkssonar
í Skildinganesi, byrjar á morgun,
og eru börn þau sem ætla að taka
bátt í námi þar beðin að mæta þar
kl. 4. Vorskólinn verður á sama
stað @g kensla fór fram í vetur.
Bethanía. Biblíulestur í kvöld
kl. 8%. Ar-thur Gook trúboði út-
skýrir.
Fjáraukalögin 1930, eða „fjár-
aukalögin mestu“, eins og þau
hafa verið nefnd, voru enn til 2.
umr. Nd. í gær. Áður en gengið
var til atkvæða um frumvarpið
hurfu allir sósíalistarnir burt úr
deildinni og ljetu ekki sjá sig við
atkvæðagreiðsluna. Frv. var samþ.
til 3. umr. með 14:7 atkv. (Sjálf-
stæðismanna).
Kauplaust skal hún vinna. Þál.
till. um skipun milliþinganefndar
til að íhuga og koma fram með
tillögur um mál iðju og iðnaðar
kom í sameinað þing, þar eð á-
greiningur varð um það milli deild
anna hvort nefndin skyldi fá kaup
fyrir vinnu, sína eða ekki. Ed.
vildi láta nefndina vinna kaup-
laust og var það samþ. í Sþ. í gær
og till. þannig afgreidd tiil stjórn-
arinnar.
Ekkert síldarmat. Fyrir Alþingi
hefir legið frv. um síldarmat. Á-
ireiningur varð milli deildanna
um tilhögun matsins og fór því
frv. í sameinað þing og kom þar
fyrir í gær. Eftir nokkrar um-
ræður var gengið til atkv. og voru
23 atkv. með frv., en 13 á móti;
t.veir greiddu ekki atkvæði. Þar
með var frv. fallið, bví % greiddra
atkvæða þarf í Sþ. Er því út-
koman sú, að engin síldarmatslög
eru til í landinu.
Útvarpið í dag: 10.00 Veður-
fregnir. 12.15 Hádegisútvarp. 12.30
Þingfrjettir. 16.00 Veðurfregnir.
19.30 Veðurfregnir. 19.40 Tón-
leikar (Útvarpskvartettinn). 20.00
Klukkusláttur. Erindi: Frá út-
lönduin (Vilhj. Þ. Gíslason). 20.30
Frjettir. 21.00 Grammófóntónleik-
ar: Caruso syngur: Addio alla
madre, úr „Cavalleria Rusticana“,
eftir Mascagni; Ah! La paterna
,mano, úr „Maebeth“ eftir Verdi;
O souveraini úr „Le Cid“ eftir
Massenet, og Racliel, úr óp. „Gyð-
ingakonan^ eftir Halevy. Kreutzer
Sónatan, eftir Beethoven.
Eldhúsræða Magnúsar Guð-
mundssonar í vetur vakti. mikla
eftirtekt um land alt, endá fjall-
aði hún um málefni, sem nú er
mest um talað, en það er fjármála-
sukk stjórnarinnar undanfarin ár.
Nii er ræða M. G. komin út í heilu
'agi í síðasta hefti „Stefnis“. Ættu
menn að eignast lieftið, og fæst
bað hjá ritstjóranum á Laufásveg
63. —
Tjarnarhólminn. Jón Pálsson
fyrv. bankagjaldkeri hefir fengið
því til leiðar komið, að bætt hefir
verið nokkuð í vor um sumarbxí-
stað hinnar reyltvísku kríu, Tjarn
arhólmann, svo hann er nú dálítið
rúmbetri varphólmi en áður var.
Jón á von á að krían komi nú
þann dag sem fyrst kemur austan-
átt. Hann hefir tekið eftir því á
undanförnum árum, að krían er
svo praktiskur farfugl, að hún
lætur byr ráða ferðum sínum.
„Gullfoss11
fer í kvöld kl. 8 beint til
Kaupmannahafnar.
Farseðlar óskast sóttir fyr-
ir kl. 2 í dag.
Fer frá Kaupmannahöfn
31. maí beint til Reykjavíkur.
„Selfoss“
fer í kvöld; til Þýskalands,
Antverpen, Hull og Leith og
þaðan til Reykjavíkur.
Súðin
fer hjeðan í strandferð aust-
iir um land sunnudaginn 22.
þ. m. Tekið á móti vörum
á fimtudag og; föstudag.
Skipaútgerð Rlklsins.
Gardínuverksmiðia
í Svíþjóð óskar eftir góðum um-
boðsmanni á íslandi. Svar á ensku,
þýsku eða sænsku með upplýsing-
um, merkt „Gardinfabrik“ sendist
A. S. í.
Notið daglega SIRHJS
stjömukakaó.
Qætið að vörumerkinu.
ALDREI
HEFIR
ÞAÐ
BORGAÐ SIG
BETUR
EN NO
AÐ REYKJA
— TEOFANI
20 STK. 1.25
TEOFANI & Co. Ltd.
London.
\