Morgunblaðið - 01.03.1933, Blaðsíða 6

6
Næst var það árið 1922 að
Skugga-Sveinn var leikinn. Voru
það öll knattspyrnufjelögin í
Reykjavík, sem stóðu að því. Var
það gert fyrir atbeina Erlendar,
sem þá þótti sjálfsagður „Skugga-
Sveinn“. Var leikið í Iðnó, alls 30
sinnum. Illaust af sýningum þess-
um mikill ágóði, sem Olympsnefnd
knattspyrnumanna fekk umráð yf-
ir. og varði lionum síðar til að fá
fá hingað skoskan knattsyrnukenn
ara og knattspymuflokka.
Það eru liðin ellefu ár frá því
Skugg'a-Sveinn var leikinn hjer
siðast, og nú er byrjað á ný.
Það er gamla K. R. sem stendur
fyrir leiksýningunum núna. Það
vautar fje til viðhalds liinni miklu
íþróttastarfsemi sinni. Erlendur
er nú formaður K. R., og ennþá
leikur hann Skugga-Svein. Hann
var enn aðalhvatamaður þess að
hafist var handa með þetta vinsæla
.leikrit, nú eins og áður fyr. Hann
er ávalt jafutrúaður á gengi
Skugga-Sveins.
í kvöld er sjötta leiksýning hjá
K. R. og því 50. sinn sem Erlend-
ur leikur sitt uppáhaldshlutverk.
Þykir honum nú takast enn betur
en áður fyr og munu margir
hlakka til í kvöld að heyra og sjá
gamla „Skugga“ uppi á regin-
fjöllum, þar sem að búa „forynjur
og tröll“. ^
K. L. G. 1
5fcíðaför,
Um það leyti á sunnudagsmorg-
uninn, sem meiri hluti Reykvík-
inga var að rísa úr rekkju, lit.u út
um gluggana og sáu varla yfir
hálfan bæinn fyrir kafþykkum
kolareyk, vorum við 12 skíðafje-
lagar að pæla upp Skálafell og
drukkum í okkur hreint og hress-
andi fjallaloftjð. í brekkunum fyr
ir ofan Kolviðarhól og Hveradali
var skrifstofu- og skólafólk, kaup-
menn og kennarar, læknar og veð-
urfræðingar- o. fl. o. fl. samtals
nokkuð á annað hundrað manns.
að pæla upp brekkurnar, renna á
flevgiferð niður lilíðarnar, steyp-
ast og skoppa langar leiðir í fönn-
inni. Á Skálafelli nutum við hins
yndislega útsýnis á meðan við
brestxun okkur á eplurn og appel-
sínum. í norður sáum við Skjald-
breið, Langjökul og Kerlingarfjöll,
í austur Heklu, Tindafjöll og Eyja
fjallajökul, suðaustur Vestmanna-
eyjar og í norðvestri blasti Snæ-
fellsjökull við. Það er óglevman-
leg sjón að sjá þenna tignarlega
fjallahring snævi þakinn í glaða
sólskini. (Þess má geta til mak-
legs lofs að meðal’þessara 12 voru
3 stúlkur 17 eða lS.ára).
Skíðaíþróttin er fögur, alhliða
og holl íþrótt. Betri skemtun er
vart fáanleg en að renna sjer eða
ganga á skíðurn í góðu færi og
glaða sólskini uppi á háfjöllum á
íslandi. Það ættu fleiri að gera,
þegar færi gefst að veita sjer þá
skemtun. Ymsir segja að það sje
svo dýrt að fara á skíði og það er
því miður esatt, að það er of dýrt
fyrir altof marga. En þeir, sem
hafa efni á að vera á kaffihúsi á
hverju kvöldi, eða því sem næst,
reykja eiran pakka af sígáretttum á
dag og fara á bíó tvisvar eða
þrisvar í viku, þeir hafa láreiðan-
lega efni á að fara á skíði einjj

Vj
. .4
; j
MORGUNBLAÐIÐ
sinni eða tvisvar í mánuði. Það
3r (Tltkert annað en að neita sjer
um 3 eða 4 sígarettupakka á mán-
uði og að fara ekki á kaffihús
eitt kvöld í viku, þá sparast nóg
fyrir tveim skíðaferðum upp á
fjöll.
Það eru líka margir sem kvarta
yfir því að farið hjá Skíðafjelag-
inu með bílnum sje of dýrt, en
oað stafar af því, að verið er að
safna fje til þess að byggja skíða-
skála. Þegar skálinn er kominn
verður hægt að fara á laugardags-
kvöldum, gista yfir nóttina í sínu
eigin húsi og vera síðan á skíðum
allan sunnudaginn. Skólafólk ætti
þá að geta. farið í miðjum vikum,
þegar gott færi gæfist, gist í skát-
anum og notað þannig vel mánað-
arleyfin. — Yið sem ánægju liöf-
um af skíðagöngum vonum að skál
ans verði ekki langt að bíða, og
þegar hann er kominn, fara miklu
fleiri á skíði og þá verða skíða-
ftrðirnar ennþá skemtilegri.
Guðl. Rósinkranz.
Reykjahlíðarmálið.
Eftirfarandi grein er hjer
birt fyrir tilniœli Magnús-
ar Gudtnundssonar.
Jeg haíði ekki ætlað að svara
arásum Hjeðins Valdemarssonar
út af bráðabirgðasamningi þeim,
sem, jeg gerði við Magnús Guð-
mundsson dómsmál|ráðherra, sem
umráðamann Minningarsjóðs Jó-
hanns Jóhannessonar og Wigur-
bjargar Guðnadóttur, um kaup á
jarðeign minni , Reykjahlíð í Mos-
fellssveit handa nefndum sjóði.
Jeg hugði að nægja mundi grein-
argerð ráðherrans í Morgunblað-
inu, þar sem nægilega skýrt
er fram tekið, að í samningi þess-
um hafi í raun og veru að eins
falist sölutilboð, sem leggja átti
fyrir fjárveitinganefndir þingsins
til athugunar og frekari meðferð-
ar 'og samþyktar, ef þær teldu
rjett að ganga að tilboðinu. Þess-
ar nefnir þafa sem sje tillögurjeti
um fjárveitingu til stoínunar fá-
vitakælis þess, sem áformað var
að tæki jorðina á leigu og trygöi
sjóðnum vexti af því fje, sem
stæði i henni, uns sjóðurinn á sín-
um tíma yrði notaður til þess ao
reisa fyrir hann gamalmennahæli.
Yrði ekkert úr stofnun þessa fá-
vitahælis, voru engar verulegar
líkur til þess að fjárveitinga-
nefndirnar samþyktu kaupin og
málið þar með úr sögunni. Með
þessari greinargerð ráðherrans
átti það að vera öllum ljóst, að
ekki var um að ræða neitt tilræði
við sjóðinn. Ráðherrann iagði,
þegar samningurixm var gerður
alt á vald tveggja þingnefnda, þá
ókosinna af Alþingi, þar sem vit-
anlegt er, að Magnús Guðmunds-
son er í minni hluta. Það er orðið
vandlifaðra í þessu landi, en verið
hefir, ef það er nú orðið saknæmt
og á að varða embættismenn burt
rekstri og refsingu, að leggja
fram tilboð eða uppástungur.
Þó að öllum mönnum hljóti nú
að vera það augljóst, að við Magn-
ús Guðmundsson höfum ekkert
ósæmilegt gert nje á nokkurn hátt
misnotað stöður okkar, heldur
Hjeðinn Valdemarsson samt enn
áfram að ala á því, að hjer hafi
sviksemi verið höfð í frammi og
hleður upp í því skyni ýmist al-
röngum eða villandi staðhæfing-
um um verðmæti og sölumögu-
leika á jörð minni Reykjahlíð. —
Enda þótt níð hans um mig, falli
BfeW.:.*.- ... .
varla í góðan jarðveg hjá sæmi-
legum mönnum, kemst jeg ekki
hjá því, að bera fram leiðrjett-
ingar á verstu rangfærslum hans
í þessu máli.
Hjeðinn segir, að jeg hafi vilj-
að selja jörðina fyrir 75 þúsund
kr. Þessi staðhæfing hans verður
að standa fyrir reikning hans
sjálfs þangað til hann lremur með
þann mann, sem sanni, að jeg haf
gert slíkt tilboð. Þegaf 'jeg svo
svaraði ekki þessum tilbúningi
færir hann sig upp á skaftið og
segir að einhverjir tveir skip
stjórar hafi boðið mjer í jörðina
36 þús. krónur! Og ráðsmanni mín-
um á jeg að liafa boðið jörðina
á leigu fyrir 3000 kr. á ári, en
liami ekki að liafa viljað greiða
lema 1500 krónur. Ekkert af þessu
hefir átt sjer stað. Jeg hefi altaf
haldið jörðinni í 90.000 krónum
eins og jeg bauð sjóðnum hana
Á Jjeim grundvelli kom til orða
á sl. sumri að je<>’ seldi jörðina
einum velmetnum skipstjóra, hjer
í bænum. En þareð hann taldi sig
ekki geta farið hærra en í 85.000
kr., varð ekki af kaupum. Fyrir
þessu hefi jeg skjallega sönnun.
Hjeðinn gerir sjer rnikið far um
að sýna fram á, hversu verðlítil
jörð mín sje. Auðvitað getur hann
ekki um að sá sem átti Hlaðgerð-
arkot, á undan mjer o« gaf þvi
nafnið Reykjahlíð, keypti úr Mos-
fellslandi 60 dagsláttna túnstæði
>g lagði undir jöröina og áð nú
mega teljast fullræktaðar af þeirri
spildu milli 40 og 50 dagsláttur.
Hjeðni verður auðvitað matui
úr hinu lága fasteignamatsverði.
Fasteignamatið sem fór fram 1930
tilgreinir um túnstærðina að hún
sje 4 ha., jörðin gefi af sjer 200
hesta af töðu, 50 hesta af útheyi
g 20 tn. af jarðeplum. Hlaðan ej
talin taka 600 hesta og jörðin
talin fóðra 6 kýr,_ 30 kindur og
l hross. Þetta mun ekki fjarri
sanni árið 1930, því síðan liafp
svo að segja allar umbætur á jörð-
rini verið gerðar. Þó er ekki rjett
ilgreind stærð hlöðunnar, sem síð,-
ar mun sýnt. öannleikurinn er sá.
að tún jarðarinnar er um 20 ha.
eða 60 dagsláttur. Töðufengur var
í sumar rúmir 600 hestar eða 60
smálestir, en túnið var að mestu
aðeins slegið einu sinni og heíö,
vutanlega fengist miklu meira ai
pví tvislegnu. Einar 5 dagsl. voru
tvislegnar. Uthey var ekkert lieyj-
að, jaröepli munu hafa verið um
■xú tunnur og jörðin fóðrar í vet-
ur 17 nautgripi og 4 hesta og
virðast munu verða ríflegar fyrn-
íngar af heyi. Þó er túnið, sem
alt er ræktað árin 1930—1932,
nerna gamla Hlaðgerðarkotstúnið,
sem er um 10 dagsl., vitanlega
eklti enn komið í fulla rækt sums
staðar. Hjeðni þykja jarðabóta-
framkvæmdir mínar heldur lítil-
fjörlegar. Eftir jarðræktarskýrsl-
um yirðist mjer þó sem túnút-
færsla mín sje ekki með minsta
móti, þar sem jeg liefi 1930—32
að nieðaltali ræktað 16 dagsl. af
túni á ári. Metúsalem Stefánsson
búnaðarmálastjóri hefir reiknað
út, hversu mikið hlaðan taki af
heyi og hefir honum talist til að
hún muni taka 1170 hesta af þurru
lieyi og 250 hesta af súrheyi. Af
þessu má sjá að fasteignamatinu
skakkar stórlega á jörð þessari og
ekki minst á húsunum, sem sum
eru alls ekki með í matinu, sem
ekki er von, þar sem þau hafa
verið reist síðan matið fór fram,
og hlýtur að skakka um tugi þús-
unda á verði jarðarinnar nú frá
því er matið fór fram. Fasteigna-
matsnefndin hefir auðsjáanlega
metið jarðhitann einskis virði, þar
sem landverð jarðarinnar er ekki
talið nema 4900 krónur. Jeg tel
nú samt ekki jarðhitann einskis
virði. — Guðmundur Hlíðdal land-
símastjóri hefir á sínum tíma
reiknað út, að jarðhiti sá, sem
fæst úr uppsprettu þeirri, sem
notuð er til upphitunar húsa og
vermireita á jörðinni, sje 3200 milj.
íitaeininga á ári, ef lagt sje til
grundvallar að vatnið sje hag-
íýtt í hitaleiðslunum úr 83° ofan
í 40°, áður en því er slept úr
leiðslum og vatnið sje notað nótt
og dag alt árið. Sje gert ráð fyrh
að úr hverju kg. af kolum not-
ist 5000 liitaeiningar, jafngildir
þessi jarðhiti 640 smálestum af
gufuskipakolum á ári. Auðvitað
kemur ekki til mála, að jarðkitinn
verði þannig notaður út í æsar.
en að óhætt sje að gera ráð fyrii
ið af honum notist alt af svo
nikið að jafngildi 100 smálestum
af gufuskipskolum á ári, er auð-
vitað og sjálfsagt, ef á annað borð
er rekin nokltur gróðurskálarækt
á jörðinni. Finst mjer það næsta
merkilegt hjá matsnefndinni at
aafa að engu annað eins verðmæti,
in þetta mun þó að nokkru leyti
ifsakanlegt, þar eð vatnið mun þá
kki liafa verið virlcjað, svo sem
það ei«-nú. Fasteignamatsverð allrai
jarðarinnar skyldi maður ætla að
væri lágt mat á jarðhitanum ein-
um, sbr. t. d. ummæli fyrv. dóms-
málaráðherra og liúsameistara rík-
isins í svörum við landsreiknings-
athugasemd fyrir árið 1930.
Fasteignamatið á jörð þessar
gefur þannig samkvæmt því sem
að framan segir mjög skakka hug
nynd um jörðina og er í því litla
eiðbeiningu að finna um raunveru
•"gt verðmæti jarðarinnar, eins o'
hún er nú.
Það er öllum kunnugt, sem
’ylgat; liafa nokkuð með fasteigna
iilu á síðari tímum, að fasteigna
iiat hjer í Reykjavik og á, jörðum
í grend við hana er yfirleitt langt
undir söluverði eignanna og það
gefur í rauninni að eins bendingu
uin almenn verðmæti, en ekki um
ijerstök verðmæti, sem sjerstakar
áðstafanir þarf til að gera arð-
berandi. Það er rjett, að jörðin
íeykjahlíð sem almenn bújörð.
•efur ekki fulla vext.i af fje því
em í hana eV komið, sem er tugii
þúsunda . fram yfir söluverðið.
10.000 kr., enda voru byggingai
þar miðaðar við sjerstaka fyrir-
ætlun, sem mjer tólcst þó ekki að
framkvæma vegna erfiðrar að-
stöðu og hirði jeg eigi að fjöl-
yrða um það atriði.
Jeg nenni ekki að eltast frek-
ara við skrif Hjeðins, en vona að
allir sanngjarnir menn sjái, að
verð það, sem jeg hefi sett upp
fyrir jörðina er síst of hátt, enda
nefi jeg nú selt hana með mjer
mun hagfeldari lijörum, en jeg
aefði sætt, ef tekið hefði verið boði
mínu til sjóðsins.
Jeg vil'geta þess að jörðin er
nývirt af kjörnum virðingar-
m.önnum Ræktunarsjóðs á 105.715
— eitt hundrað og fimm þúsund,
sjö hundruð og fimtán — krónur
og er 'því ljóst að lán þau, sem
jeg hefi fengið út á jörðina eru
lægri en veðdeild Landsbankans
er vön að lána út á fasteignir.
í síðasta tölubl. Tímans var
grein eftir J. J., þar sem hann
skýrir gang þessa máls frá sínu
sjónarmiði.
Eftir að liafa vikið nokkrum
mið.ur vingjarnlegum orðum að M.
G. segir J. J.:
„Þess vegna sendir liann V. E.
undir eins til mín til að reyna að
fá frá mjer einliver hlýleg orð um
eignina, í von um að jeg treystist
ekki til að mótmæla síðar athæfi
þeirra fjelaga.“
Jeg á að liafa gerst flugumaður
M. G. í þeim tilgangi að útvega
vopn á J. J. fyi’v. dómsmálaráðli.
er jeg fekk umsögn hans um
margnefnda jarðeign mína 21.
júlí þ. á., en umsögn þessa gaf
Jónas mjer af góðum huga og
lanngirni, til þess eins að leggja
mjer lið til að geta selt jörð mína
með sem minstu tapi og án þess
að hafa nokkra undirhyggju,
fremur en jeg, um það, að vilja
kja iörðina út í nokkurn á uþu
’.prengdu verði. Jeg hefi lijer að
framan sýnt fram á það, að jörð
■nín er síst of liátt seld á 90 þús.
fr., livað þá að það geti kallast
uppsprengt verð, þar sem það er
tugum þúsunda undir því, sem
ieg er búinn að verja til fram-
kvæmda á henni og fullum 15 þús-
und krónum undir nýnefndu mati.
Þessi tilgáta Jónasar um flugu-
mensku mína er sú versta móðg-
un, sem mjer liefir verið sýnd,
.<g enginn, sem þekkir drenglyndi
Magnúsar Guðmiuidssonar, mundi
liáta sjer detta í hug að hann
mundi undir nokkrum kringum
stæðum fara að leggja sig niður
við það, að reyna að fá undir-
mann sinn til að vinna það ódreng
skaparbragð að útvega með lævísi
vopn á menn, sem ekki mundu
gruna hann um græsku. Jeg gerist
ekki vopnasmiður á menn, sem
hafá af velvild gert mjer greiða
og. jeg skal taka það fram, að
ekkert er í umsögn þessari, sem
..Jónas þarf að skaminast sín fyrir,
nje noltkurn tíma gæti komið hon-
um í koll og skil jeg því ekki
framkomu hans gagnvart mjer
nú. Jeg legg það ósmeykur undir
dóm þeirra manna, sem mig þekkja,
hvort þeir telji mig líklegan til
þess að láta liafa mig til þeirrar
flugumensku, sem Jónas nú ætlar
mjer að liafa látið nota mig 1 Og
hefði Jónas á þann hátt, sem jeg
átti von á, að hann mundi tala
til mín, beðið mig um umsögnina,
mundi jeg samstundis liafa af-
lient honum liana, ef hann liefði
sagt mjer, að liann lijeldi, að hún
mundi verða notuð sjer til miska.
Engin flolckspólitík rjeði því, að
Jónas Jónsson gaf mjer umrædda
umsögn, enda hefi jeg jafnan
talið mjer skylt að halda mjer
frá allri flokkspólitík og svo mun
jeg gera meðan jeg gegni því em-
bætti, sem jeg sit í. Jeg veit ekki
annað, en að jeg hafi notið trausts
allra þeirra ráðherra, sem jeg hefi
uimið með, af hvaða flokki, sem
þeir liafa verið. Jeg hefi aldrei
gert neitt viljandi til að bregð-
ast trausti þeirra og mun aldrei
»era, jafnvel þó jeg yrði einlivern
tíma svo óheppinn að fá Hjeðinn
Valdemarsson fyrir samverkamann
í stjórnarráðinu, sem nú um þess-
ar mundir virðist ant um að losa
mig við „embætti. æru og búslóð“.
Reykjavík, 27. febr. 1933.
Vigfús Einarsson.
Úr hjeraði fyrir norðan.
Af Norðurlandi er blaðinu skrif-
að:
Hriflungar eiga hjer fátt liðs-
manna, þó nolrkrir sjeu þeir enn.
En þessir fáu eru menn, sem hafa
á sjer fremur Ijelegt orð, og sem
enginn treystir í neinu.
Hjer í sveit eru flestir ein-
dregnir Sjálfstæðismenn. Því meg-
ið þið óhætt treysta. Óskum við
þeim mönnum, sem fremstir standa
í þeim flokki, og berjast gegn
hverskonar Hrifluóvættum, glæsi-
legs sigui’s. Enginn flokkur, annar
en Sjálfstæðisflokkurinn getur
leyst_þjóðina úr vandræðunum.