Morgunblaðið - 25.03.1933, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLA87®
s.
Horsku Barriningamir
Kafiar úr útvarpsræöu Ólafs Thors.
3. kafli.
Samanbttrður á kjöttollssamn-
ingnum frá 1924 og nýja
samningnum.
Almenningi til hliðsjónar og
skilningsauka á því, hverju verði
við höfum keypt hin nauðsynleg-
ustu hlunnindi íslenskum land-
Mnaði til framdráttar, vil jeg gera
sáraanburð á því, hverra rjettindá
Norðmenn mundu njóta hjer á
landi eftir að þessi samningur
hefði verið lögfestur, og hinu,
hverra rjettinda þeir nutu hjer á
landi meðan kjöttollssamningurinn
frá 1924 var í gildi. Og jafnframt
vll jeg þá leiða athygli að því og
leggja áherslu 4, að sá samninguir
hefir frá öndverðu þótt svo hag-
átæður og svo órækur vottur um
sámningalægni þess manns, er
hann gerði, nefnilega sendiherra
Sveins Björnssonar, að engar að-
finslur hafa fyr eða síðar komið
fram af hendi íslendinga. 0g eng-
inn alþingismaður hefir svo mikið
sem hreyft þeim möguleika, að ís-
land segði upp þeim samningi. Ef
þess vegna þessi samningur, sem
hjer liggur fyrir, er íslendingum
eitthvað svipað því eins hagstæð-
ur. eins og samningurinn frá 1924
var, þá vænti jeg þess, að þeir
verði ekki margir, sem að athug-
uðu xnáli gerast til þess að ráðast
á hann.
Það vill rni svo vel til, að sam-
anburður þéssara tveggja sámn-
inga, að því er snertir hlunnindi
Norðmanna til fiskveiða hjer á
landi, er ákaflega auðveldur, af
þeirri einföldu ástæðu, að nær öll
þau sjerhlunniíidi, sem minst er á
í þessum samningi, höfðu Norðm.
öðlast þegar með samningnum
frá 1924. Og enda þótt það^skuli
játað, að í þessum samningi er á
sumum sviðum gengið lenþra en í
samningnum 1924. þá er hitt jafn-
framt víst, að á öðrum sviðum er
gengið skemmra.
Jeg skal nú í sem stystu máli
gera nánari samanburð á þessum
samningum. Jeg tilnefni þá fyrst
þær greinar samningsins, seih eru
óbreyttar frá þvi, sem var 1924.
Þflð eru 1. grein, 8. gr,, 9;. gr., 10..
gr. og 13. gr. Um þessar greinar
þarf jeg því ekki að ræða.
Þá eru í 3., 4. 11. og 12. gr.
þýðingarlítil fyrirmæli, sem ýmist
hafa átt stoð í-íslenskum lögum
eðfl íslenskri lagaframkvæmd alt
frá 1924, og er því'engin breyting
gerð á í þeim efnum.
Eftir eru þá 2., 5., 6. og 7. gr.
sarrmingsins, og má segja, að í á-
kvæðum þessara greina felist
nokkrar breytingar frá því, sem
verið hefir, og skeri úr um það,
hvor samninganria, kjöttollssamn-
ingririnn frá 1924 eða þessi sje
hagstæðari íslendingum. Um á-
kvæði 7. gr., þau að norskum síld-
veiðiskipum er heimilt að búlka
afla ög veiðarfæri á Siglufjarðar-
og Akureyrarhöfn, tel jeg ástæðu-
laust að ræða, því að enda þótt
^ier sje rim ný fríðrndi að ræða,
>;á eru þau ekki þýðingarmeiri en
svo, að ekki hafa heyrst nein and-
mæli gegn þeim. En hina auknu
söluheimild Norðm., sem felst í 6.
gr. hefi jeg þegar skýrt allítarlega
í ræðu minni og nefni því ein-
göngu það, að með nýmæli hennar
er sú söluheimild, sem Norðmenn
samkvæmt fiskveiðalöggjöfinrii
hafa, hækkuð úr 100 þús. upp í
110 þús. tunnur, ef um rekneta-
báta er að ræða, en úr 140 þús. í
165 þús. ef um snurpinótaskip er að
ræða, hvort tveggja miðað við, að
200 norsk skip stundi hjer veiðar.
ög er þá miðað við að 50 skip öðl-
ist aukin rjettindi, þó telja verði
sennilegt að 25 skip sjeu hámark í
þeim efnum. — En þetta tvent, hin
aukna söluheimild og heimild 7.
gr. til þess að búlka afla og út-
gerðarvörur 4 Siglufirði og Akur-
eyrú eru hin einustu nýmæli Norð-
mönnum til framdráttar, sem þessi
samningur færir með sjer umfram
það, sem þeir nutu samkvæmt
samningnum frá 1924 og fisk-
veiðalöggjöfjnni, — að því við-
bættu ef taka þykir að nefna það,
að þeir með 3. og 4. gr. samnings-
ins fá með almennu ákvæði viður-
kendan rjett til þess að þutka og
bæta veiðarfæri á höfnum inni og
í landi, í stað þess að þeir hafa
áður gert þetta án þess að spyrja
rim leyfi, eða þeir hafa öðlast
leyfi íslenskra stjórnarvalda þeg*
ar þeir báðu um það. Hins vegar
draga ákvæði 5. greinar úr þeim
rjettindum, sem Norðmenn nutu
hjer til þess að nota báta sína á
höfnum inni. Og enda þótt sú
skerðing skaði ekki Norðmenn, þá
munu margir íslendingar leggja
r.okknð upp úr henni, þar sem
með lienni er gerð ítarleg ráðstöf-
un til að fyrirbvggja, að þessi
rjettindi, sjeu misnotuð í þágu
landhelgisveiða. Og ennfremur er
ákvæði 2. greinar mikil rjettar-
skerðing frá því, sem var 1924, því
að þá var nefnilega Krossanes-
verksmiðjunni heimilað að filll-
nægja aljri sinni notaþörf með
kaupum frá norskum skipum. En
nú er henni ekki heimilað að
kaftpa nema 60% af notaþörfinni
af erlendum skipum, eða m. ö. o.
nær 60 þús. tunnum minna heldur
en fyrri heimildin leyfði. Jeg hygg
bví, að það sje sanni nær, að a. m.
k. orki tvímælis, hvor samningur-
inn er íslendingum hagstæðari að
því er snertir það endurgjald, sem
við höfum látið Norðmönnum í
tje fyrir þegin fríðindi.
Hitt má svo minna á, að sam-
kvæmt samningnum frá 1924 þá
iækkaði kjöttollurinn úr 63 aur-
um og niður í 38 aura. En sam-
kvæmt hinum nýja samningi lækk
ar kjöttollurinn úr 57.08 auruiri
og niður í 20.36 a. á kíló, -og verð-
ur því nær helmingi lægri en 1924.
Af þessu sjest, að ef hjer væri alt
greint, þá er bæði það, sém við
höfum fengið og það, sem við höf-
um látið. okkur fullkomlega eins
hagstætt eins og ákvæði samnings-
ins frá 1924. — En þá er þess að
gæta, sem raunar áður hefir verið
á minst orr mun vera ásteytingar-
steinn í augum margra manna. að
með þessum samningi öðiumst við
ekki þessi lágu tollkjör nema fyrir
takmarkað kjötmagn. en tölliækk-
unin gilti 1924 um alt íslenskt
kjöt. Og í þessu má þá segja, að

felist mismunurinn á þessum samn
ingum. En við það er þó rjett að
athuga,. að það er í fyrsta lagi
ekki sjávarútvegsnianna að reka
upp neyðaróp út af því ákvæði,
heldur hændanna. ög í öðru lagi
er það svo, að þörf íslendinga fyr-
ir saltkjötsmarkað var a. m. k. á
meðan á þessum samningum stóð
ekki talin meiri en svo, að það
magn, sem tolllækkunin nær tii,
mundi fullnægja henni. Og enn
fremur vil jeg benda á það, að
vegna stöðugt vaxandi kjötfram-
leiðslu Norðmanna sjálfra, telja
þeir sem best þekkja til, þ. á m.
meðnefndarmaður minn, Jón Árná
son framkvstj. í í. S. í., að það
sje a. m. k. hæpinn vinningur fyr-
ir íslendinga að flytja til Noregs
meira kjötmagn en lámarkstollur-
inn nær til, vegna þess að stærra
magn muni sennilega orsaka
verðfall á ísl- kjöti í Noregi. En
til jafnvægis við þá hlunninda-
skerðingu, sem í þessu ákvæði
kann að felast, vil jeg telja það
fram, að auk þeirra ákveðnu
hlúnninda, sem Norðmönnum var
heitið með kjöttollssmaningnum
frá 1924, þá var þeim ennfremur
gefið það almenna loforð, að fisk-
veiðalöggjöfin , skyldi gegn þeim
verða „framvegis skýrð og fram-
kvæmd m«ð miklum velvilja.* 1' Og
þetta almenna ákvæði um mikinn
velvilja í skýringu og framkvæmd
laganna hefir skapað Norðmönn-
um aðstöðu til að vera sí og æ
kvartandi og vegna þess fyrirheits
um mikinn velvilja í framkv. lag-
anna, hefir Norðmönnum verið
sýnd mikil linkind, svo að þeir
hafa í framkvæmdinni oft og ein-
att notið mikið meiri fríðindi en
þessi samningur tilskilur. Enda er
það svo, að þegar slík óákveðin og
óskýrð velvilja heit eru gefin, í
samningum þjóða i milli, þá nýtur
æfinlega stærri og sterkari aðilinn
goðs af því.
Þessi samriingur er aftur á móti
skýr og ót.viræður. — Hann
losar íslendinga undan heit-
inu um mikinn velvilja í
framkvæmd laganna og það full-
yrði jeg óhikað að sje mjög stór-
vfegilegur kostur.
Að þessu athuguðu verð jeg að
líta svo á. að þessi samningur, sem
hjer. liggur fyrir, hann hljóti að
vera aðgengilegur í augum þeinra
manna, sem dást hafa að samn-
ingnum frá 1924. og að andstaðan
gegn hinum nýja samningi hljóti
að stafa ýmist af því, að menn
hafi ekki gert sjer fulla grein
fyrir þessum staðreyndum eða þeir
hinsvegar hafi ekki kært sig um
að fara eftir staðreyndum í þessu
máli.
Jeg finn ástæðu til að geta þess,
að með þessum samanburði á þess-
um tveimur samningum er jeg á
engan bátt að gera lítið úr árangri
af starfi Sveins Björnssonar, sendi
herra. við kjöttollssamninginn
1924. Mier er það fyllilega þjóst,
að 'sendiherrann vann þar eftir at-
vikutn mjög glæsiTegan sigur. Og
mjeri þykir þá einnig rjettlátt að
geta bess. að við þessa samninga-
gerð naut við ráða hans og þekk-
ingar bfleði meðan á samningum
stóð hjer í Bnyk.javík og eins eft-
ir að þeir hófust í Noregi, og kom
sendiherrann til Osló, undir lok
samningana til að vera með í ráða
gerðum áður en hundirin var endi
á þá.
Höfum fengið lítið eitt af fyrsta flokks
nýjnm Tomfitnm
og hinum Ijúffengu
„Grape frnit11.
Nóg til af:
Hartoflum. Lauk. fplum, Glóaldinum.
Fyrsta flokks vörur, mjög ódýrar.
All í sama stað.
Fjaðrir i flesta bíla. Alloy stál. U. S. L. Rafgeymar margar stærðir.
Eafkerti. Kertaþræðir. Platínur. Coil. Condenser. Timlcen rúllulegur.
cg Kúlulegur í alla bíla. Brettalistar. Gúmmímottur á gangbretti
og gólf. Verkfæri margar tegruidir og ótal margt fleira.
Bílaverslun. Bílaviðgerðir. Bflamálning. Hvergi betri.
Egill Vilhiálmsson,
Laugaveg 118. - Sími 1716, 1717, 1718. Sími eftir kl. 7 1718.
Jeg get nú lokið skýringum
mínum rim þessa samninga með
þeim ummælum, að jeg sje ekki
ástæðu til að rísa gegn þeim, ~i—
nema ef það er tilgangurinn að
leggja inn á alveg nýjar brautir í
þessu efni á þann hátt, að útiloka,
erlendar þjóðir frá því að selja
afla sinn hjer í landi. En slíkt
mundi ef til vill hægt, ef það þætti
liyggilegt, — þó ekki með því að
breyta ákvæðum fiskiveiðalöggjaf
arinnar, heldur með nýrri tolla-
löggjöf, sem legði svo háa inn-
flutningst.olla á afla af erlendum
skipum, að jafngilti innflutriings-
banni. Það má með nokkrum rjetti
segja, að síðan þessi sarttriingui;
var gerður, hafi þeir viðburðir
gerst í verslunar- og tollamálum
nágrannaþjóðanna, að þéir gætu
gefið fslendingum tilefni til að
leggja inn á nýjar brautir, og á
jeg þar aðallega við þau ákvæði
Ottavvasamningsins, sem takmarka
innflutning á frosnu kjöti til Eng
lands. Það er nú að vísu enn ekki
víst. að hve miklu levti þau á-
kvæði verði látin bitna á fslend-
ingum. — En fullvíst er, að
verði þeim framfylgt eftir bók-
stafnum, þá er það reiðarslag á
íslenskan landbúnað.
En hitt er þá líka jafnframt
Ijóst, að landbúnaðurinn fær ekki
afborið það tvent í senn, að missa
markað fvrir fryst kjöt í Eng-
landi og saltkjötsmarkaðinn í Nor-
•egi. En af því leiðir, að því fremur
er þörf á vinsamlegum samningum
við Norðmenn sem viðhorfið er
daprara um hagstæða samniuga
við Englendinga.
Við hliðina á þessum hugleið-
ingum má náttúrlega einnig setja
fram þá skoðun, að ef svo
þungt er vegið að landbúnað-
inum, að hann verði ekki sjálf-
þjarga, þá verði þörf þjóðarinn-
ar því ríkari til þess að efla aðra
atvinnuvegi landsmanna. Og út frá
þeim liugleiðingum getur mönnum
dottið í liug’sá möguleiki að grípa
til tollaákvæða í því skyni að rýra
svo sem auðið er aðstöðu erlendra
fiskveiðamanna til samkeppni við
islen.skan sjávarútvég, ef það þá
þykir líldégt, að sjáyarútvegurinn
með þeim hætti éflist svo mjög,
að hann sje fær um að taka á sig
þær auknu byrðar, sem óhjá-
kvæmilega mundi leiða af því
volæði, sem slíkar ráðstafanir
mundu færa yfir landbúnaðinn
vegna þeirra gagnráðstafana, sem
aðrar þjóðir að sjálfsögðu mynclu
grípa til, og sem meðal annars
myndu eyðileggja markað fyrir
. íslenskt kjöt. Ef sá er tilgangur-
inn, að leggja inn á þessar nýju
brautir, sem jég fyi’ir mitt leyti a.
m. k. að svo stöddu er ekki reiðu-
búirin til að aðhyllast, þá leiðir
þáð af sjálfu sjer, að við eigum
ekki að samþ. þennan samning.
, Því að slíkar tollaákvarðanir upp-
i hefja náttúrlega gildi hans fyrir
: Norðmenn. og það væru því svik
S gagnvart þeim að. samþ. fyrst
; samninginn og öðlast með því
| kröfu á hendur norska ríkissjóðn-
um um nær 10 kr. endurgreiðslu á
j hverja kjöttunnu, er til Noregs er
flutt, til þess svo á eftir að gera
samningin einskis virði með nýrri
tollalöggjöf.
En hvort sem lagt verður inn á
slíkar brautir eða, ekki, þá verða
menn að gera sjei- það Ijóst, að
þessi samningur er málinu að öðru
leyti óviðkomandi og skapar enga
nýia þörf fyrir slíka innilokunar-
tollálöggjöf, heldur er hann þá
eingöngu eitt af þeim trjám. sem
sú öxi er reidd að. Og höfuðtil-
gangur slíkra laga yrði þá ein-
göngu að vera sá. að stoppa ‘í
glufurnar á fiskveiðalöggjöfinni,
bar sem ekki þætti fært að þrengja
hana með öðrum ráðum.