Morgunblaðið - 31.03.1933, Blaðsíða 3

MORGCNBLA* !B
3

JfSUrgtusHaMft
H.f. Arvakur, kirkjartk.
Altatjðrar: Jön KJartanaaoa.
ValtýT Btafánaaoa.
Kltstjðrn og afsralAala:
Auaturstrætl 8. — Statl 1800.
Aukl$’«ln«aatjörl: H. Hafb«r«.
Aurl^alnvaakrlfatofa:
Auaturatrætl 17. — Slatl 8700
KatæaatKar:
Jön KJartanaaon nr. 8741.
Valtýr Stef&naaon nr. 4180.
EL Hafberr nr. 8770.
AakrlftagJald:
Innanlanda kr. 8.00 á æánuOL
Utanlanda kr. 8.S0 á atánuVl,
1 lauaaaölu 10 aura alntaktk.
80 aura me« Iæabök.
„MeB sigurbros ð uít".
* Stefán ,Ióh. Stefánsson ritaði
nýlega allítarlega grein í Alþýðn-
blaðið um kosningasigur sósíalista
við bæjarstjórnarkosningar í Dan
mörku. Unnu danskir sósíaldemo-
krátar talsvert á við 'þessar kosn-
ingar, bættu allverulega við at-
kvæðafjölda sínn.
Reynir St. Joh. St. auðsjáanlega
og þeir fjelagar hans, hinir ís-
'lensku sósíálistabroddar að laugá
persónu sína í ljóma Hins danska
kosningasigurs.
En „sitthvað er Sigfus og Vig-
fÚS* ‘Þó idönskum sosíálistum
vegni vel, getur sama eymdar-
ástandið ríkt áfram í herbúðum
hinna íslensku flokksbræðra
■þeirra eins og verið hefir.
Því stefnur og starfsaðferðir
hinna íslensku og dönsku sósíal-
'ista eru harla ólíkar.
I Danmörku lögleiða sósíalista-
’broddar bann gegn verkföllum
og vinnustöðvunum.
Hjer er ekki stigið á tá á só-
síalista, svo hann hrópi ekki á
■samherja sína, um verkfall og
samúðarverkföll til beggja handa.
Hvert einasta starfandi fyrirtæki
«r hjer með verkfallshótanir yfir
liöfði sjer.
f Danmörku beita sÓsíalistar
sjer fyrir öflugri ríkislögreglu,
lögum og friði í landinu.
Hjer espa sósíalistabroddar alla
þá, sem þeir ná til, til ofbeldis-
verka gegn lögum og rjetti, gegn
sjálfstæði þjóðarinnar.
í Danmörku er kommúnista-
sprautum útvegað ókeypis og hæfi
legt húsnæði í fangelsum landsins.
Þar eru sósíalistar og kommún-
istar svarnir andstöðuflokkar, sem
enga samleið geta átt.
Hjer ganga sósíálistar erindi
ivommúnista við hvert tækifæri,
sem þeim býðst, svo vart verður
á milli gréint, æsingaseggja, og
ofbeldismanna sem í Alþýðuflokkn
um og kommúnistaflokknum eru.
Það er því dálítið einkennilegt
■að mæta íslenskum sósíalista „með
sigurbros á vör“, eins og Kiljan
segir í kvæðinu, út af kosninga-
sigri sósíalista í Danmörku.
Mál bresku verkfræíWnganna
Moskwa, 30. mars.
United Press. FB.
Breski sendiherrann í Rússlandi
Tiefir verið kvaddur heim til þess
að ráðgast við stjórn sína út af
bandtöku bresku verkfræðinganna
og starfsmanna Metrovickers, Ltd.
Samkvæmt opinberri tilkynningu
hefjast rjettarhöldin í máli þeirra
þ. 9. eða 10. apríl. — Bretarnir
eru meðal annars sakaðir um
ujösnir.
S(mataxlarnír n$ju.
Stórfeld læ^kun frá
því sem ættað var í
fyrra.
1 blaðinu í dag birtir Lands-
síminn gjaldskrá þíá sem gengur
í gildi 1. apríl um bæjarsímagjöld
hjer í Reykjavík. Er það mikið
mál, og ekki víst að allir átti sig
á því strax til hlítar.
En það reka menn þegar augun
í, að allmikið er taxti þessi lægri
en áætlaður taxti sem bæjarbúar
frjettu um í fyrra vetur að til
mála kæmi að setja hjer á:
Þá var talað um 100 króna
stofngjald á á.ri — og fyrir það
áttu símanotendur að fá 400 sím-
töl — símtalið á 25 aura. — En
siðan að greiða 5 aura fyrir hvert
símtal.
Nú verður afnotagjaldið að
vísu miðað við símtalafjölda, og
er það rjettlát regla- En lægsta
afnotagjald 80 kr. á ári, 20 kr. á
ársfjórðungi fyrir 1000 símtöl. —
Símanotendur flokkaðir eftir sím-
talafjölda, og er 100 kr. árgjald
fyrir 2000 símtöl, en 120 kr. ár-
gjald fyrir 3000 símtöl. Með því
að reikna með allmiklum sparnaði
í simanotkun frá því sem verið
hefir, býst landsímastjóri við, að
72.5% af símanotendum bæjarins,
eða alt að því % þeirra verði í
lægstu þrem greiðsluflokkum, og
greiði 80—120 kr. fyrir símann á
ári. —
Þegar símanotkunin eykst,
hækka gjöldin mikið, eins og
gjaldskráin sýnir, og er árgjald-
ið 280 krónur þegar samtölin —
þ. e. upphringingarnar verða yfir
7000 á ári eða nálega 20 á dag.
Vegna þess að bæjarbúar hafa
enga athugun á því gert hver
fyrir sig, hve oft þeir nota sím-
ann, hringja upp, geta þeir ekki
gert sjer glögga grein fyrir því,
hver fyrir sig, hve mikið þeir
munu þurfa að greiða í símagjald
samkvæmt gjaldskrá þessari. En
vel má vera, að menn með reynsl-
unni komist, að þeirri niðurstöðu
að breytingar verði æskilegar og
sanngjarnar í gjaldskrá þessari.
En framvegis mun bæjarsíminn
láta stjórn símanotendafjelagsins
í tje nákvæmt yfirlit yfir rekstur
bæjarsímans, svo símanotendum
gefist kostur á að sjá að síma-
gjöldin sjeu í rjettu samræmi við
stofnkostnað og starfrækslu bæj-
arsímans.
Kommúnistar
hefja ógnaröld i
Kanada með kirkju-
brennum.
Berlin, 30. mars.
í borginni Montreal í Canada
hefir komist upp sú fyrirætlun
kommúnista að kveikja í öllum
kirkjum borgarinnar. Fyrir nokkr
um dögum varð stórbruni í einni
kirkju í borginni, og var talið að
það væri af völdum kommúnista.
Forsætisráðherrann i Canada hefir
lýst því yfir, að nú verði gerð
gagngerð gangskör að því að ráða
niðurlögum kommúnista þar
landi. (FÚ.).
Fjájrlögin. Önnur umræða fjár-
laga hefst í Nd. í dag.
Ujelbdtur ferst
með fimm mönnum.
fsafirði, FB. 30. mars.
Vjelbáturinn Páll frá Hnífsdal
hefir farist í fiskiróðri í fyrradag,
gerði snarpa norðankviðu um
kvöldið og var sjór á lóðamiðum.
Fjórir vjelbátar hjeðan leituðu
hans í gær, en leitin bar engan
árangur. Á bátnum voru fjórir
menn:
Halldór Pálsson, formaður, eig-
andi bátsins, 54 ára, kvæntur. Á
mörg börn. Flest uppkomin.
Jón Helgason úr Hnífsdal, 20
ára.
Gunnar Guðmundsson, 19 ára
og Guðfinnur Einarsson, 20 ára,
báðir vir Grunnavíkurhreppi.
Jón, Gunnar og Guðfinnur voru
allir ókvæntir.
Halldór Pálsson var einn af
fremstu formönnum hjer vestra,
alkunnur dugnaðarmaður og sjó-
sóknari. Hafði verið óslitið for-
maður frá tvítugsaldri, og aldrei
hlekkst neitt á.
Fákur.
Miðvikudaginn 28. mars var
lialdinn aðalfundur Hestamanna-
fjelagsins Fáks í K. R-liúsinu. —
Fundurinn var vel sóttur. Fyrst
voru lagðir fram endurskoðaðir
reikningar fjelagsins og þeir sam-
þyktir. Hefir hagur fjelagsins
stórbatnað síðastliðið ár, enda
starfsemi þess staðið með miklum
blóma. Daníel Daníelsson dyra-
vörður, formaður fjelagsins, var
endurkosinn, en í stað þeirra Ás-
geirs Ásgeirssonar og Guðbjarna
Guðmundssonar, sem gengu úr
stjórn, voru kosnir H. J. Hólm-
járn framkvæmdastjóri og Björn
Gunnlaugsson innheimtumaður. 1
skeiðvallarnefnd voru kosnir: Ein-
ar Sæmundsson skóræktarfulltrúi,
Þorgrímur Guðmundsson kaup-
maður og Sigurður Gíslason lög-
regluþjónn, en í dómnefnd: Páll
Ólafsson framkvæmdastjóri, Einar
Kvaran bankaritari og til vará
Matthías Matthíasson stud. med.
og Lviðvíg C. Magnvvsson kaup-
maður. Ennfremur var formaður
fjelagsins, Daníel Daníelsson, kjör
inn heiðursfjelagi í viðurkenning-
arskyni fyrir sitt mikla og góða
starf í þágu fjelagsins.
Fundurinn fór hið besta fram
og kom vel í ljós áhugi fjelags-
manna fyrir fjelagsmálum öllum.
Vænta þeir sjer mikils af hinni
nýju stjórn þess.
D. Ó.
Mikill tekjuhalli á fjárlöffum
Frakka.
París, 30. mars.
United Press. FB.
Ríkisstjórnin hefir nú lagt fjár-
lagafrumvarpið endursamið fyrir
fulltrúadeild þjóðþingsins, og er
tekjuhallinn samkvæmt frumvarp
inu fimm miljarðar og 213 miljón-
ir franka. Hins vegar — ef spam
aðartillögur og skattaukningatil-
lögur stjórnarinnar ‘éerða sam-
þyktar — er búist við, að tekju-
liallinn komist niður í þrjá nvil-
jarða 580 miljóiiir franka á næsta
ári. —
Kröfugöngur
og þingmálafunöir.
Það mun hafa verið um 1906 er
fyrsta sósíalistafjelagið var stofn-
að hjer i Reykjavík. En með
stofnun þess innleiddust þessar
svonefndu kröfugöngur sósíalista
og kommúnista- Kröfur sínar bera
þeir fram á strætum og gatna-
mótum ýmist með æsingaræðum
eða með áletruðum spjöldum sem
þeir bera lá stöngum, þar sem
hinar fáránlegustu kröfur eru
gerðar til stjórnar og þings. Auð-
vitað dettur foringjum ekki í hug,
að slíkar kröfur hafi mikil áhrif
á stjórn eða þing, enda er það
ekki aðaltilgangurinn með kröfu-
göngunum, heldur er hann sá, að
telja fáfróðum almenningi trú um
að kröfur þeirra. hversu fárán-
legar sem þær eru, sjeu eðlilegar
og sjálfsagðar, og það sje svo sem
sjálfsagt að fyrirlíta hverja þá
stjórn og þing, sem ekki upp-
fyllir kröfurnar. Og þegar nú
þing og stjórn, aftur og aftur
daufheyrist við þessum fjarstæðu
kröfum, sem venjulega standa í
engu samræmi við hinn almenná
efnahag þjóðarinnar, þá fá for-
ingjarnir eins og af sjálfu sjer
tækifærið til að skapa hatrið til
allra ráðandi stjetta, þar á með-
al til þings og stjórnar. Þá er
komið að endatakmarkinu, kom-
múnismanum. Menn taki eftir, að
þessi fjelög gera kröfur. Þau fara
ekki kurteisl. bónarveg til þeirra,
sem valdið hefir í landinu i það
og það skiftið, eins og gerðist á
meðan siðmenning alþýðu var á
miklu hærra stigi en hvín er nvi
að verða, en sú leið mundi vera
miklu líklegri til að bera árangur.
Nei; í kröfuformi verða ósk-
irnar að vera, því annars ná for-
ingjarnir ekki aðaltilganginum,
að æsa fólkið, skapa reiðina.
Sósíalistum og kommúnistum,
sem starfa saman í graut, þó þeir
telji sig í tvennu lagi, hefir orðið
allmikið ágengt í kaupstöðunum,
og yfir lvöfuð við sjávarsíðuna.
En eftir var að rækta bænda-
stjettina. Að láta hana líka gera
fáránlegar kröfur, og að gera
hana reiða, ef þing og stjórn ekki
aðhyllist þær. En þar hefir Hriflu
menskan verið vel á verði. Ekki
hefir hún samt enn beinlínis látið
bændurna bera kröfuspjöld á
þjóðvegunum. Hriflumenskan hef-
ir látið sjer nægja að senda mál-
uð kröfuspjöldin um allar sveit-
ir í fáránlegustu fundarályktunar
formi, og fengið tillögurnar sam-
þyktar, bændum til lítils sóma.
Þó maður lesi þingmálagerðir
allar úr sveitum frá því er þingið
var endurreist, þá finnur maður
tæplega eina fundargerð sem lík-
ist fundargerðum þeim flestum, er
gerðar hafa verið á árinu sem
leið og í ár. Svo sverja þær sig
til kommúnistiska kröfugöngu-
fyrirkomulagsins.
Er hvvið að draga allan mátt vvr
bændum? Og hvað er orðið af
þeirra góðu greind og gætni?
Eru þeir ekki lengur „þjettir á
velli og þjettir í lund og þraut-
góðir á raunastund?" Eða sjá þeir
ekki hvernig með þá er farið?
* *
HŒstarjettaröómur
í málinu, rjettvísán gegn
Gísla J. Johnsen og N.
Mancher fjell í fyrradag.
Mál þetta var höfðað eftir rann-
sókn þá sem gerð var út af gjald-
þroti Gísla J. Johnsen. í undir-
pjetti var Gísli J. Johnsen dæmd-
ur í 45 daga einfalt fangelsi fyrir
ívilnun til skuldareiganda og eitt
bókfærsluatriði. Fyrir bókfærsl-
una fekk N. Mancher skilorðs-
bundinn dóm í undirrjetti, 15
daga einfalt fangelsi.
Hæstirjettur sýknaði Gísla J.
Johnsen af ákæru viðvíkjandi
bókfærsiunni, þar eð, eins og
stendur í dómsforsendum, að eigi!
verður álitið, að ákærði hafi færtt
óráðvandlega til í bækur sínar.
En hann fekk 30 daga fangelsi
fyrir að hafa greitt til skuld-
heimtumanns fyrir salt, þá er
hann átti að hafa sjeð fyrir að
gjaldþrot var yfirvofandi.
„En með hliðsjón af því, að
verðmæti þau, er ákærði ljet af
hendi, eru fremur lítil í saman-
burði við eignir og skuldir haös í
heild“, var dómurinn skilorðs-
bvvndinn.
En Hæstirjettur sýknaði N.
Mancher og ríkissjóður á að greiða1
allan málskosnað hans, fyrir und-
irrjetti, og Hæstarjetti.
Dagbók.
I.O.O.F. = 1143318V2 = 9. 0.
Veðrið (fimtudagskvöld kl. 5):
Lægðin helst enn fyrir austan
land. Vindur er N-lægur um alt
land, hægur með bjartviðri á S- og
V-landi, en á N- og A-landi er
veðurhæð víðast 4—5 vindstig.
Norðanlands er dálítil snjókoma.
Hiti er nálægt frostmarki. Lægðin
þokast austur eftir, og mun vind-
ur verða N-lægur næsta sólarhring
og veður fara batnandi á N- og
A-landi.
Veðurútlit í Rvík í dag: N-gola.
Bjartviðri.
Föstuguðsþjónusta í fríkirkj-
unni í Hafnarfirði í kvöld kl. 8^.
Síra Jón Auðuns.
Fundur í Verslunarmannafje-
lagi Reykjavíkur í kvöld.
Dánarfregn. Látin er að Einars-
stöðum í Núpasveit frú Ragnheið-
ur Vigfúsdóttur systir Aðalsteins
kennara. Um þessa konu var mikið
talað hjer á árunum, því að í
kring um hana gerðust undrin í
Hvammi í Þistilfirði.
Háskólafyrirlestur. Dr. Max Keil
heldur fyrirlestur í kvöld kl. 8 um
,J)ie junge Genaration“. Er það
seinasti kaflinn í þeim fyrirlestra-
flokki, er hann nefnir „Deutsch-
land nach dem Weltkrieg“ (Þýska
land eftir heimsstyrjöldina). Oll-
um heimill aðgangur.
Bethanía. Föstuguðsþjónusta í
kvöld kl. Sy?- Allir velkomnir.
Hljómleikar. Að gefnu tilefni
vil jeg leyfa mjer að vekja at-
hygli á hljómleikum P. Bern-
burgs á sunnudaginn kemur kl.
2y2 í Gamla Bió. — Bernburg
hefir í mjög mörg ár skemt bofg-
arbúum, með fiðluleik sínum, jafnt
á sjúkrahúsum sem á dansleikum,
og jafnan við góðan orðstír. Er
því þess að vænta að menn kunni
að meta starfsemi hans, og fjöl-
menni á þennan hljómleik. Áhugi
á h’jómlist er altaf að aukast hjer
sem betur fer, og vil jeg segja að
Bernburg hafi átt sinn þátt 1 því,
því að fátt var um fiðluleikarai
hjer þegar hann hjelt sína fyrstu
hljómleika. B.