Morgunblaðið - 09.07.1933, Blaðsíða 6

6
MORGUNBI, AÐIÐ
þær framtíðaryonir, sem við vilj-
um keppa eftir að láta rætast. Við
gerum okkur í hugarlund, að með
farsælli stjórn á málum landsins
muni ennþá fært að lyfta þ.jóðinni
upp^ úr því ömurlega skuldabasli,
sem hún er sokkin í fyrir ó-
gætni sína og ábyrgðarlausa með-
ferð valdhafanna á fje landsins
undanfarin ár. Þ.etta eiga kjós-
endur að hafa í huga þegar þeir
ráða við sig, hverjum þeir eigi
að gefa atkvæði við kosningarnar
16. júlí.
Ut5uörin
og niðurjöfnunarnefnöin.
Eftir lón Asbjörnsson hrm
I.
Gagnstætt því, sem venja hef-
ir verið undanfarandi, h'efir nið-
urjöfnunarnefnd Reykjavíkur að
þessu sinni gert grein fyrir því,
hvernig hún hefir lagt útsvör-
in á eignir og tekjur gjaldend-
anna. Jafnframt er þess getið
að lagt hafi verið rekstursútsvar
á atvinnurekendur, en um ákvörð-
un þess eru gefnar þær einar
upplýsingar að það hafi verið mis-
munandi hátt, eftir tegund at-
vinnureksturs. Hins vegar er
hvorki getið hámarks þess nje lág-
marks, eða annars sem máli skiftir.
Eftir skýrslu nefndarinnar að
dæma virðist ekkert tillit vera
tekið til þess, hversu mikil fyrir-
höfn eða áhætta var samfara öfl-
un teknanna, svo sem fyrir er.
mælt í 4. gr. útsvarslaganna, en j
hitt kemur alls ekki í ljós, hvort |
nefndin tekur á nokkurn hátt til i
greina aðrar þær ástæður gjald- j
enda, sem nefndar eru í sömu
grein, svo sem heilsufar, dauðs-,
föll, sjerstakan menningarkostnað i
barna o. s. frv.
Einkennilegt er það, að enda þótt |
niðurjöfnunarnefnd reikni 2þ4%!
(+15% álagi) f eignaútsvar af því,,
sem er umfram 200 þús. kr., þá er.
þess ekki getið fyr en við 1. milj., j
eins og útsvarsprósentan yrði þá j
fvrst svona há. Að það er löngu ,
áður, sjest ekki nema við nánari ^
athugun á skattstiganum. I
Það hefir að vonum valdið
nokkurri óánægju að niðurjöfnun-
arnefndin hefir ekki gert nánari
grein fyrir útsvörunum. Almenn-
ingur á jafnan rjett á að fá vitn-
eskju um hvernig rekstursútsvör-
in hafa verið lögð á, einsog útsvör
af eignum og tekjum, og þá eigi síð-
ur hvort ákvæðum útsvarslaganna
hefir verið fylgt að öðru leyti.
Þetta þarf alt að koma í dags-
Ijósið, svo að unt sje að ræða það
opinberlega.
n.
En þótt þessu verði fullnægt,
þá er málið þrátt fyrir það ekki
komið í viðunandi horf. Hjer þarf
gagngerðra hreytinga við. Sjálft
fyrirkomulagið, niðurjöfnun út-
svara „eftir efnum og ástæðum",
er orðið úrelt. Það var upphaf-
lega bygt á því að unt væri að
velja nefnd manna, sem væri svo
kunnug högum gjaldendanna, að
hún gæti áætlað hverjum einstak-
ling hæfilegan skatt, eftir öllum
ástæðum hans. Þetta getur enn átt
við í fámennum sveitum, en í
jafnstórum hæ og Reykjavík er
slíkt útilokað. Þess vegna hefir
niðurjöfnunarnefndin búið til á-
kveðinn skattstiga og lagt útsvör-
in á eignir manna, tekjur og at-
vinnurekstur, eftir reglum, sem
hún setur sjer sjálf fyrir eitt og
eitt ár í senn; reglum, sem veita
þó skattgreiðendum enga lögvernd,
þar eð nefndin getur vikið frá
]>eim eftir geðþótta sínum. Þessi
ákvæði eru rædd og samþykt inn-
an luktra dyra, og þykir þakkar-
vert ef borgararnir fá síðar að
vita um höfuðdrættina í þessum
„skattalögum“.
Það mun fyrst hafa verið í
fyrra, að einn nefndarmanna gerð-
ist svo djarfur að ljósta þessum
leyndarmálum upp, í óþökk meiri
hlutans, sem vildi láta fullkomna
launung hvíla yfir öllu starfi
nefndarinnar, eins og verið hafði
fram að því.
Þetta má ekki svo búið lengur
standa. Það er óviðunandi að
niðurjöfnunarnefndin, eins og hún
er skipuð, með stjórnkjörnum
oddamanni, sje einráð um það,
eftir hvaða „principum£< útsvörin
eru lögð á gjaldendur bæjarins og
geti breytt þessu árlega eftir geð-
þótta sínum, með launung, og án
þess að bæjar.®tjórn eða bæjar-
búar hafi þar nokkurn tillögu-
rjett.
Hjer í Reykjavík á að leggja
útsvörin niður, en setja lögákveð-
inn skatt í þeirra stað, eftir
rækilega íhugun og undirbúning
af hálfu bæjarstjórnarinnar. En
þótt þetta yrði tekju- og eignar-
skattur, þá má hann ekki fara í
sama farið og útsvör niðurjöfn-
unamefndarinnar. Þá væru bæjar-
búar litlu nær. Á því eru þeir
megingallar, sem hljóta að lama á-
huga manna fyrir því að verða
efnalega sjálfstæðir og stofna at-
vinnulífi bæjarbúa í voða, ef ekki
verður breytt um stefnu hið bráð-
a§ta.
III.
Til þess að fá glögga hugmynd
um, hvaða áhrif skattstigi niður-
jöfnunarnefndarinnar hefir, er ó-
hjákvæmilegt að athuga hann i
sambandi við tekju- og eignaskatt
inn til ríkissjóðs, því það eru tvær
byrðar, sem lagðar eru á sömu
herðarnar. Jeg vil fyrst víkja að
því hvernig skattar þessir koma
niður á „stóreignamönnum££, sem
hafa tiltölulega lágar tekjur sam-
anborið við eign. Mun jeg því til
skýringar einungis taka tvö dæmi,
sem mjer eru kunn, þareð núv.
borgarstjóri, Jón Þorláksson, hefir
sýnt lóslega fram á þetta, í hinni
stórmerku ræðu um skattauka fjár
málaráðherra, sem fyrir nokkru
var birt í Morgunblaðinu. Þótt
frv. f.jármálaráðherra væri felt,
heldur hún gildi sínu, að vísu
með þeirri breytingu að skatt-
aukinn er 40%, í stað alt. að 100%,
sem frv. hljóðaði um.
Aldraður maður hjer í bæ á
eignir, metnar til skatts á nærfelt
*
Sjalfyírkf' þvoHaefní
Heiðraða húsmóðir!
Fyrst að ekki finst betra og ómengaðra
þvottaefni en FLIK-FLAK, og FLIK-FLAK
er eins gott og það er drjúgt — og þegar þjer
vitið, að FLIK-FLAK getur sparað yður tíma,
peninga, erfiði og áhættu — er þá ekki sjálf-
sagt, að þjer þvoið aðeins með FLIK-FLAK.
FLIK-FLAK er algerlega óskaðlegt, bæði
fyrir hendurnar og þvottinn; það uppleysir
öll óhrinindi á ótrúlega stuttum tíma — og
það er sótthreinsandi.
Hvort sem þjer þvoið strigapoka eða silki-
sokka, er FLIK-FLAK besta þvottaefnið.
Heildsölubirgðir hjá
I. BRYNJÓLFSSON & KYARAN.
100 þús. kr„ aðailega . fasteignir.
En arður af þeim 6r lítill, aðeins
ca. 5100 kr. brúttó. Sjálfur er
maður þessi kominn að fótum
fram og með öllu ófær til starfa;
atvinnutekjur eru því gersamlega
utilokaðar. Skattur og gjöld af
eignunum sjálfum til ríkis og bæj-
H. B.&
Þakpappl.
ar nema samtals ca. 1420 kr. —
Fyrning og viðhald eignanna, á-
samt vöxtum af skuldum 1930 kr.
Alls 3350 krónur. Afgangs verða
um 1750 krónur til iífsframfæris
og til að standa stravrm af útsvari
og eignaskatti til ríkisins. :— Hvað
rnundi nú niðurjöfnunarnefnd
telja hæfilegt útsvar eftir efnum
og ástæðum þessa manns? Utsvar-
ið er hvorki meira nje minna en
1150 kr. — ellefu hundruð og fim-
tíu krónur. — Tekju- og eigna-
skattur ca. 280 kr. Samt. 1430 kr.
Eftir verða þá aðeins rúmlega
300 kr. til lífsframfæris, þegar bú-
ið er að greiða alla skatta til
ríkis og bæjar, en þeir nema nær-
felt 10 faldri þessari upphæð eða
ca. 2850 kr. Hlýtur hver maður
að sjá, liversu fjarri öllum sanni
slíkir skattar eru, sem miðast við
meira og minna óábyggilegt mat
á eignum skattgreiðanda, en eru
í engu samræmi við þann arð, sem
þær gefa af s.jer.
Það er athyglisvert að af 1750
kr. nettotekjum þessa manns fara
1430 kr. í eignaútsvar og skatt
til ríkisins. Það eru sem næst 82%.
Merkur borgari hjer í bæ, sýndi
nýlega fram á það í ,Yísi£^ að ef
skat.taukafrv. fjármálaráðli., sem
þá lá fyrir Alþingi, yrði að lög-
um mundu 15—16 þús. kr. árs-
tekjur hans ekki nægja til að
standa straum af beinum sköttum
Það hefir altaf verið viðurkent, að hvergi væri
hægt að fá betri þakpappa heldur en hjá okk-
ur. Við höfum margar stærðir og mismunandi
lengdir. — Hríngið í síma 1228 og gerið fyrir-
spurnir yðar. Það mun borga sig fyrir yður.
H. BenediktsMH & Co.
Sími 1228.
Fengum með e.s. Ooðafoss:
Nýjar ítalskar kartöflur.
Appelsínur. — Epli. — Laukur.
Eggert Krist|áiissoH & Ge.
Sími 1400 (3 línur).
fct 4 A|i A jhp a .f.
Mcmis fí fátaftmttfftttí e$ littm
. 34 #300 Jfceijfci •vík.
Fullkomnar vjelar. Nýjustu og bestu efni. Þaulvant starfsfólk,
10 ára reynsla.