Morgunblaðið - 09.03.1934, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
JPtorgimHaMð
Útget.: HJt. Árvakur, Reykjavík.
Rltstjðrar: J6n Kjartanaaon,
Valtýr Stefánsson.
Rítstjórn og afgreltSsla:
Austurstrœtl 8. — Slmi 1600.
Auglýsingastjórl: B. Hafberg.
Auglýslngaskrlfstofa:
Austurstrætl 17. — Slml 8700.
Helmaslmar:
Jón Kjartansson nr. 8742.
Valtýr Stefánsaon nr. 4220.
Áml Óla nr. 3045.
H. Hafberg nr. 8770.
Áskrlftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á. mánuBI.
Htanlands kr. 3.50 á m&nuði,
í lausasölu 10 aura etntakiB.
20 aura meB Lesbök.
Einræðisherrann.
Á hinu fræg'a flokksþingi Fram-
sóknar 1933 tókst -Jónasi frá
Hriflu aS búa svo í haginn fyrir
sig, að hann fekk einræðisvald í
flokknum. Þetta varð til þess, að
þessi valdasjúki maður ljet sig
dreyma um alræðisvald á íslandi.
Á flokksþinginu í fyrra ljet
Jónas setja Framsókn þær starfs-
reglur, að þingmenn flokksins
voru sviftir skoðanafrelsi: Þeim
var harðlega bannað að greiða at-
kvæði á Alþing'i öðru vísi en ein-
ræðisstjórn flokksins lagði fyrir.
Og ef þingmenn ekki hlýddu um-
svifalaust settum flokksreglum,
skyldu þeir tafarlaust reknir úr
flökknum.
Á aukaþinginu í vetur hugsaði
einræðisherrann sjer að beita ein-
ræðisvaldinu. Hann hafði lagt svo
fyrir, að Framsóknarflokkurinn
skyldi svíkja stefnuslrrá sína
og ganga á mála hjá sósíalistum.
Tveir af fulltrúum bænda töldu
þetta framferði einræðisherrans
svik við kjósendur. Þessir full-
trúar bænda töldu, sem og vafa-
laust rjett var, að þeir hefðu verið
kosnir á þing sem andstæðingar
sósíalistastefnunnar og það væri
fullkomin svik við kjósendur, ef
þeir færu að styðja sósíalista-
stjórn.
líeis þá einræðisherrann upp,
veifaði flokksreglunum og sagði
þessum fulltrúum bænda: Annað
hvort fylgið þið mjer, ollegar þið
verðið reknir úr flokknum!
Niðurstaðan varð sú, að ein-
ræðisherranu Ijet reka þessa full-
trúa bænda fyrir þær ,,sakir“, að
þeir neituðu að hverfa frá þeirri
stefnu, sem þeir höfðu talið sig
fylgjandi við kosningarnar.
Þessar aðfarir einræðisherrans
frá Hriflu hafa að vonum mælst
afar illa fyrir. Enda drógu þær
þann dilk á eftir sjer, að Fram-
sóknarflokkurinn sundraðist.
Síðan hefir einræðisherrann ver-
ið önnum kafinn við, a ð reyna að
safna utan um sig einhverju liði, ef
ske kynni, að það gæti lyft, hon-
um ofurlítið nær valdastólnum
aftur.
En nú virðist sem öll von sje
úti hjá þessum valdasjúka manni.
Hann lætur blöð sín nú daglega
úthúða einræðisflokkum og ein-
ræðisstefnum, alveg eins og þet.ta
sjeu verstn óvinir einræðisherrans,
sem ætlaði að svift.a þingmenn
Skoðanafrelsi og kúg'a þá til ldýðni
og undirgefni!
Veslings Hriflu-Jónas. Nú verð-
ur hann að glíma við þann draug,
sem hann nýlega vakti upp, í því
skyni, að verða einvaldsherra á
íslandi!
Heimilöarlögin frú 1920, sem inn-
flutningshöftin huíla ó, eru afnum-
in með bröðabirgðalögum.
í staðinn kemur gjalöeyr-
isnefnö, sem úthlutar gjalð-
eyrisleyfum, fyrir úkueðnar
uörur, eftir föstum reglum.
Á miðvikudagskvöld, skömmu stafanir um úthlutun gjaldeyr-
áður en fjármálaráðherrann fór isleyfa, skuli bornar undir aðra
til skips til utanfaiar, barst nefnd, sem þannig er skipuð:
Morgunblaðinu sú fregn, að í; Fjármálaráðherra skipar einn
vændum væri breyting á fyrir-;og er hann formaður nefndar-
komulagi innflutningshaftanna.; innar, auk þess velja eftirtaldir bráðabir„ðala„aT1Tia að ffiald
Ritstjóri blaðsins náði tali af aðiljar einn mann hver, ef þeir b , ,fað dga™a’ að wal“"
raðherranum aður en hann for oska: Stjorn Verslunarráðsms,
Hvernig verður
framkvæmdin?
Sjálfsagt fagna menn því al-
ment, að innflutningshöftin hafa
nú formlega verið afnumin.
En hvað kemur í staðinn?
Um það verður ekkert sagt,
fyr en sjeð er, hvemig stjórnin
hugsar sjer að framkvæma þessi
bráðabirgðalög, að því er snert-
ir gjaldeyrisleyfin.
En í því efni hefir stjórnin
sett þær skorður í forsendum
og spurði hann, hvað hæft værrstjórn Sambands ísl. samVinnu-
í þessu. Ráðherrann svaraði því,I fjelaga, stjórn Alþýðusambands!
sem einskonar hömlur, að það
þyki nauðsynlegt:
1.
vegna utanríkisverslunar
landsmanna og
vegna atvinnu- og fram-
leiðslu innanlands.
að gefin yrðu ýt bráðabirgða- • Islands, stjórn Sölusambands ísl.
lög um þetta og væru þau þegar j fiskframleiðenda. stjórn Búnað-
símuð konungi. Bjóst ráðherr-i arfjeiags íslands, stjórn Lands- 2-
ann við, að konungur myndi sambands iðnaðarmanna og!
undirskrifa lögin á fimtudag! stjórn iðnrekendaf jelagsins. j Fyrra atriðið snertir viðskifta-
(í gær) og yrði það strax sím-; Þessi nefnd, sem er einskonar samninga vora við erlend ríki
að fjármálaráðuneytinu. Sagðr ráðgjafarnefnd í þessum mál- Vegna þeirra getur það vita.
ráðherrann .jafnframt, að þegar um, verður ólaunuð.
tilkynning væri komin frá kon-|
ungi gæti Morgunblaðið ffengið
vitnesk.ju um efni laganna
f jármálaráðuneytinu.
Skýrslur.
Þá eru fyrirmæli um þuð í
þessum bráðabirgðalögum, að
lögreglustjórar (í Rvík toll-
stjóri) skuli láta gjaldeyris-
nefndinni í tje nákvæmar skýrsl-
ur um magn, tegund og sölu-
verð útfluttrar vöru, jafnskjótt
og skip það, er vörurnar flytur,
leggur frá iandi. Ennfremur
Bráðabirgðalögin
voru gefin út í gær.
Bráðabirgðalög þau, sem
fjármálaráðherra gat um, voru
gefin út í gær og birtast í Lög-
birtingablaðinu í dag.
I ástæðunum fyrir útgáfu
þessara laga, segir m. a., að f jár-
málaráðherra telji nauðsynlegt,
vegna utanríkisverslunar lands-
manna og vegna atvinnu- og
framleiðslu innanlands, að
stjórnin geti með veitingu gjald-
eyrisleyfa haft fastari tök á
vöruinnflutningnum en nú.
Gjaldeyrisnefnd
í stað innflutningshafta. h fi brýtur „au 4kvæ#l w n6fnd.
Aðalefni braðabirgðalaga . j
, . * im kann að setja sem skilyrði
þessara er það, að rikisstjorn-! . . , , . , _. ■ .
, , , . , . fyrir gjaldeyrisleyfi. Ennfremur
mm er samkvæmt þeim heim-: 17 ,
! er upptækur sa agoði er fæst
ílt að akveða að leyfi gjaldeyr-; / , ,.. *
, , , . . við brot a logunum eða settum
ísnefndar þurfi til þess, að ílytja :
* reglum.
megi mn vissar vorur eða voru-;
skuld verið nauðsynlegt, að geta
beint viðskiftunum að einhverju
leyti í ákveðnar áttir — til á-
kveðinna landa. En slík nauðsyn
verður að vera fyrir hendi, til
þess að hægt sje að beita gjald-
eyrisleyfunum sem hömlu á
innflutninginn.
Síðara atriðið snertir fram-
leiðslu landsmanna sjálfra.
Hennar vegná getur verið nauð-
synlegt, að setja hömlur á inn-
skulu þeir eigi siðar en 5. hversj flutning vissra vörutegunda og
mánaðar láta nefndinni t.)ejgetur gjaldeyrisnefnd gert það
skýrslur um. innflutning í næstaj með þvi að synja um gjaldeyri.
mánuði á undan.
Sektir,
Brot gegn lögunum og reglu-
gerðum þeim og auglýsingum,
er settar verða samkvæmt þeim,
varða sektum, alt að 50 þús. kr.
Sömu refsingu varðar, ef leyfis-
Heimildarlögin
frá 1920 afnumin.
Bráðabirgðalög þessi afnema
flokka, og getur gjaldeyrisnefnd j
sett ákveðin skilyrði um þau
gjaldeyrisleyfi, er hún veitir.
Gjaldeyrisnefnd verður skip-j
uð 5 mönnum og skipar fjár-j heimildarlöginfrá‘1920 (nr. 1,
málaráðheira þijá,stjóinLands- o marg); en það er á þeim lög-
bankans einn og stjórn Útvegs-; um> sem innflutningshöftin hafa
bankans einn. Fjármálaráð-j hvílt til þessa_
herra skipar formann nefndar- j braðabirgðaákvæði, sem
innar. Kostnaður við nefndina tyjgjr þessum nýju bráðabirgðn-
greiðist af hálfu úr ríkissjóði og logum segir, að þær vörur, sem
En hitt, þarf Morgunblaðið ekki
að taka fram, að það telur tolla-
leiðina heppilegri . til þess að
vernda innlenda framleiðslu,
heldur en grímuklædd innflutn-
ingshöft.
Annars er best að láta reynsl-
una skera úr um það, hvort
nokkur rjettarbót og þá hvers-
konar fæst með breyting þess-
ari. En svo framarlega sem
stjórnin ætlar að beita gjald-
eyrishömlunum eftir þeim föstu
reglum, sem hún sjálf hefir
sett, þá verður breytingin tví-
mælalaust til bóta.
Frjálslynd stefna
í verslunarmálum
affærasælust.
(4 af hvorum bankanna.
Úthlutun gjaldeyrisleyfa.
G.jaldeyrisnefnd úthlutar
gjaldeyrisleyfum og verða henni
settar reglur um þetta. Skulu all-
ar beiðnir um kaup á erlendum
gjaldeyri sendar nefndinni og
þeim fylgja ítarleg greinagerð
um, til hvers gjaldeyrinn eigi
að nota.
Ráðgjafarnefnd.
Þá segir ennfremur í þessum
komnar eru í skip í útlöndum
áleiðis hingað, þá er lögin öðlast
gildi, megi flytja inn á sama
hátt og verið hefir. Sama giidir
um þær vörur, sem þegar hefir
verið veitt innflutning- og gjald-
eyrisleyfi fyrir.
Reglugerð væntanleg í dag.
Lögbirtingablaðið kemur ú í
dag og verða þar birt bráða-
birgðalög þessi.
Einnig kemur þar út reglu-
bráðabirgðalögum, að allar ráð- gerð um innflutning.
Osló 8. mars. FB.
Mowinckel forsætisráðherra hef-
ir haldið fyrirlestur í „Norges In-
dustriforbund" um verslunarmál
Noregs. Forsætisráðherrann kvað
viðskiftaástandið og horfurnar til
tölulega góðar, sem þakka mætti
frjálslyndri stefnu I verslunarmál-
um. Það hafi komið í Ijós, að af-
leiðingar hennar hafi reynst hag-
stæðar og ætti að fara varlega í
að halda á óvissari brautir í þess-
urn málum en farnar hefði verið
að undanförnu.
íkvcikfa.
Helgmundur Alex-
andersson meðgeng-
ur að hafa kveikt í
bænum á Lindar-
götu 2, til þess að
fá útborgaða vá-
tryggingu innan-
stokksmuna.
Eins og drépíð var á í blaðimi
í gær, var framburður Helgmund-
ar G. Alexanderssonar á Lindar-
götu 2, mjök á reiki um brunann.
Þótti framburður hans grunsam-
legur og var hann því settur í
gæsluvarðhald.
Seint í fyrrakvöld játaði hann
það á sig að hafa, kveikt í kof-
anum. Gerði hann það á þann
hátt, að bann helti steinolíu ofan
í koffort, sem hann geymdi í
vinnuföt sín og bætur o. s. frv.
Kveikti hann svo í þessu og fór
ekki út fyr en bálið var orðið
svo mikið að hann þóttist viss
um, að alt sem inni var mundi
brenna. Enda var leikurinn til
þess gerður að brenna innau-
stokksmunina. Hafði hann vá-
trygt þá fyrir skemstu fyrir 3500
krónur og ætlaði uú að reyna að
fá vátryg’gingarupphæðina borg-
aða.
T gær var innbú hans metið og
mun það í mesta lagi hafa, verið
um 1000 króna virði.
Vaxandi afli
í verstöðvunum.
/•» Vestm.eyjum, 8. mars. FÚ.
Úndanfarið hafa gæftir verið
hjer mjög stirðar. í fyrradag
reru nokkrir bátar og öfluðu
sæmilega. í gær var almennt
róið h.jer, og aflaði þorri báta
600—2000 fiska. Hæsti afli í
gær var 2800 fiskar. Undan-
farið hafa legið hjer tveir ensk-
ir togarar og keypt bátafisk.
Annar fór í gærkvöldi, en hinn
síðastliðinn föstudag, báðir með
talsverðan fisk. Sex erlendir tog-
arar hafa komið hingað síðustu
daga með veika menn og slas-
aða, þar af 3 enskir, 2 þýskir
og 1 franskur.
Sandgerði, 8. mars. FÚ
Allir bátar reru í dag og
fengu flestir ágætan afla. Sjó-
veður var gott.
Grindavík, 8. mars. FÚ. •
Hjeðan rjeru 5 bátar, hrepptu
þeir illt veður og mistu sumir
bátarnir lóðir. Afli var tregur á
4 bátana, en 1 báturinn aflaði
vel.
Höfnum, 8. mars. FÚ.
Hjeðan reru 5 bátar, hrepptu
afli var mjög misjafn, góður á
suma bátana, en nokkrir tugir
fiska á 2 báta, er öfluðu minst.
Njarðv. og Keflav. 8. mars. FÚ.
Hjeðan reru allir bátar. Afli
var 12—22 skp. á bát, eða mjög
góður á aflahæstu bátana.
Til Hallgrímskirkju í Saurbæ:
Afhent af Ásm. Gestssyni. Áður
kvittað af honum sjálfum 75 kr.
Kærar þa.kkir. Ól. B. Björnsson.