Morgunblaðið - 26.08.1934, Qupperneq 3

MORGUN BLAÐIÐ
3
Síidveiðin ogátan
Árni Friðriksson bætir við fróð-
leikinn um sildargöngur.
Altaf hefir síldveiðin verið
talin einhver stopulasta veiði, og
síldargcngur dularfullar og óút-
reiknanlegar.
Sá sem verið hefir einhvern-
tíma á norðlenskri síldveiðastöð
kannast vel við hinar óþreyt-
andi bollaleggingar sjómanna
og útgerðarmanna um síldar-
göngur, síldveiði og veiðivonir,
og ailar þær orsakir, sem taidar
eru að geti haft áhrif á hina
kvikulu síld.
Hvað vísindin segja.
En Árni Friðriksson fiskifræð-
ingur vinnur sift rannsóknastarf
eftir föstum og ákveðnum regl-
um, er hann sjálfur hefir sett
sjer.
Og hann hefir fyrst og fremst
staðfest það sem menn áður
töldu eðlilegast að það sje átan
í sjónum, sem hafi mest áhrif á
síldargöngurnar.
Hámörk átvs þrjiS yfir
sumarið.
Aðaláta síldarinnar fyrir
Norðurlandi á sumrin, er hið
litla krabbadýr, sem nefnd er
rauðáta. Annarar síldarfæðu
gætir lítið á þeim árstíma.
Nú hefir Árni fundið, að á
hverju sumri er sem komi 3 rauð
átuhlaup til Norðurlands. Hefir
hann nefnt þau ,,átuhámörk“.
Hlaup þessi koma á nokkuð
misjöfnúm tíma. Þau koma með
Golfstraum vestan að og halda
austur með ströndinni.
Ekkert getur Árni enn sagt
tm það, hvernig á hlaupum þess-
um stendur.
En eftir því hvernig þau haga
sjer yfir sumarið, eftir því fer
síldveiðin, þ. e. a. s. að svo miklu
leyti sem veður annars leyfir
veiði.
Öll geta hlaup þessi, eða ,,há-
mörk“ verið samtímis fyrir Norð
urlandi, þá komin mismunandi
langt, það fyrsta t. d. komið aust
ur undir Langanes, miðhlaupið
þá miðsvæðis, t. d. á Grímseyjar-
sundi, en það síðasta ekki komið
lengra en í Húnaf lóa*
Komi fyrsta hlaupið snemma,
þá má búast við því, að síldveiði
geti byrjað snemma. Sjeu þau
svo snemma á ferðinni, að þau
sjeu öll komin austur fyrir, áður
en sumri hallar verulega, þá
bendir alt til þess, að síldveiði
verði snemma úti.
1 vor t. d. var fyrsta hlaupið
snemma á ferðinni, var út af
Siglufirði snemma í júní.
í fyrra var síðasta hlaupið
komið í Húnaflóa um mánaða-
mótin júlí-ágúst. Þá var það svo
snemma á ferðinni, að síldveiði
hætti snemma.
Stundum getur verið svo langt
á milli þessara átuhlaupa, að
síldveiði doðnar út af um tíma,
þó eitt hlaupið sje eftir, og ræt-
ist úr veiði að nýju.
Og í sumar kom alveg sjer-
stakt fyrirbrigði fyrir í þessu
máli. Framan af síldveiðitíma
var óvenjulega mikil áta um alt
síldveiðasvæðið, hlaupin lítt aS-
greind. En þegar svo er, þá eri
síldin dreifðari í sjónum, en hún
á vanda til, og verður veiði þess
vegna með rýrara móti.
Kaldi straumurinn veit-
ir síldinni viðnám.
I sumar hefir borið á því, að
uppgripa síldarafli hefir oft ver j
ið austur við Langanes, rjett eins
og síldargangan, sem kemur
vestan að staðnæmist þar, eðá
hneppist þar saman.
Er Árni Friðriksson var þar
um tíma í sumar, gerði hann
hitahiælingar í sjó, er benda á
hver orsök þessa er. Hann komst
að raun um, að út af Kögri og
út af Skaga, er sjávarhiti svo
mikill, að Golfstraumsins gæt-
ir niður í 100—250 m. dýpi.
En út af Langanesi er alt
öðru máli að gegna. Þá er heita
Golfstraumsvatnið aðeins í 10-1—
20 m. dýpi. Þegar dýpra kom
var sjávarhitinn aðeins 3—4°,
nema rjett upp við landsteina,
þar náði hlýrra vatnið lengra
niður.
Telur Árni, að þarna sem Pól-
straumurinn þrengir mjög að
Golfstraumsvatni, þar staðnæm-
ist síldin og hneppist upp að
landi, í hinu tiltölulega, litla
svigrúmi innan hlýja vatnsins.
,UÍ .t” Stærft síldar í ár.
Meðalstærð síldarinnar, 'sern
veiðist í ár, segir Árni vera ó-
venju mikla. Hefir síldin ekki
verið jafn stór og nú, síðan áriðl
1929.
Kemur þetta til af því, að eng
inn nýr ,,árgangur“ hefir komið
í veiðina, sem mikið kveður að.
Um 75% af veiðinni er í ár 8—
10 vetra síld.
Meðalstærð hafsíldar reynd-
ist í ár að vera 35,48—35,64 cm.
af síld veiddri vestan Skjálf-
anda. En síldin á Skjálfanda er
minni, hvernig sem á því stend-
ur. Segir Árni það reynslu sína,
að Skjálfanda-síldin sje yfirleitt
minni og horaðri, en síld sem
veiðist vestar.
Enski togarinn var dæmd-
ur í 20.100 kr. sekt.
Norðfirði, 25. ág.
(Einkaskeyti).
Ægir kom hingað í fyrradag
með togarann ,,Crestflower“ frá
Hull, er hann hafði tekið í land-
helgi við Raufarhöfn.
Dómur fjell í gær og fjekk
togarinn 20.100 kr. sekt, afli og
veiðarfæri upptækt. Skipstjóri
Norton að nafni, áfrýjar til
hæstarjettar.
I morgun kom varðbáturinn
,,Birkir“ með togarann „Shel-
don“ frá Grimsby í eftirdragi.
Togarinn fekk troll og víra í
skrúfuna í nótt og lá ósjálf-
bjarga út af Seley.
Skipið bíður þar til næst í kaf-
ara.
Hol ensku stúdentarnir.
v. Hamel prófessor
segir frá.
Áður en van Hamel prófessqr
steig á skipsfjöl, hafði Morgun-
blaðið tal af honum, til þess að
spyrja hann að því, m. á. tivé'rn-
ig hollensku stúdentunum líkaði
að nota súmarfrí sitt til Isíands-
ferðar.
En v. Ílám'eÍ IhVfif ár eftir ár
h$£t umsjón með því, að hol-
lenskir stúdentar kæmu hingað
til lands á sumrin, og tækju sjer
vinnu víðsvegar á bæjum um
sveitirnar, til þess að kynnast
l.andinu og þjóðlífi voru.l sumar
kom hann hingað með 14 hol-
lenska stúdenta.
Þrír þessara stúdenta, höfðu
komið hjer áður.
— Hvað er það, sem vekur
mesta eftirtekt og undrun hinna
hollensku stúdenta?
— Það er misjafnt, segir pró-
fessor v. Hamel. Sumir verða
mest hugfangnir af fegurð lands
ins, fjöllum, hraunum og ám:
Aftur aðrir festa hugann meira
við líf þjóðarinnar og sjerkenni.
Og þó verður það gestrisni lands
manna, sem þeir dást mest að.
T. d. þykir þeim furðulegt, að
fólk, sem þeir hafa hitt aðeins
einu sinni, og þekkja annars
ekki, skuli taka þeim svo alúð-
lega, að bjóða þeim heim til sín,
og taka á móti þeim, sem kunn-
ingjar væru.
— Búist þjer við, að áfram-
hald verði á sumardvöld hol-
lenskra stúdenta hjer á landi?
— Ef ekkert óvænt kemur fyr
ir, tel jeg það alveg sjálfsagt.
Hið „íslenska sumarfrí“ er nú
orðið frægt í Hollandi, og vilja
fleiri stúdentar koma hingað en
hægt hefir verið að útvega sum
arvist.
Foreldrum stúdentanna finst
að þeir hafi gagn af ferðinni
hingað, þeir fá hjer hressandi
hreyfingu, og koma hraustari
heim en þeir fóru.
Og jeg eí alveg viss um, held-
ur prófessorinn áfram, að þessi
kynning, sem Hollendingar ,á
þenna hátt fá af íslandi, kemur
þjóðinni að gagni. Nú eru þeir
orðnir 60, hollensku stúdent-
arnir, sem verið hafa á Islandi,
og allir eru þeir vinir íslands.
En mjer þykir mikil ánægja
að því, að hafa umsjón með þess
um stúdentaferðum, því altaf
fer vel á með íslendingum og
Hollendingum, þeir kynnast vel,
eru, að því er mjer virðist svo
líkir að skapgerð, og hafa svip-
aðar skoðanir á ýmsum helstu
málum dagsins.
*«á&
fféfe
org.
Tónleikar
í dag frá fej. S fil 5 e. h.
Dr. D. Zékal og ungueiisr hons.
Leikskrá lögH á boröin.
Komíð á Borg. Borðíð á Borg. Búið á Borg.
ÞETTA er §ott KAFFI.
Það er Iíka „AROMA“
Hatlaverslun
Margrjetar Leví.
Haust og vetrartískan komin. — Parísar — Berlínar — Vínar.
Aldrei hefir tískan verið smekklegri og fallegri en nú.
Eitthvað fyrir alla.
A
Á morgun (mánudag) og þriðjudag höldum við útsölu
á ýmsum vörum, er við seljum MEÐ OG UNDIR HÁLF-
VIRÐI, svo sem EFTIRMIÐDAGSKJÓLA No. 42—46, bæði
úr ull og silki, tilbúin PILS, það sem enn er óselt af SLTM-
v. Hamel prófessor hefir kom-
ið hingað fjórum sinnum. Hann
býst ekki við að koma að sumri,
þó hann sendi hingað stúdenta.
Fáir erlendir menn eru jafn-
gagnkunnugir hjer á landi eins
og hann, sem bók hans um Is-
land ber vott um. Sú bók er ein
þeirra erlendu bóka um Island,
sem Islendingar sjálfir hefðu
gagn af að lesa. En því miður
eru það svo tiltölulega fáir hjer,
sem hafa hirt um að læra hol-
lensku sjer til gagns.
Nautgripa- og mjólkursölufje-
lag Reykjavíkur heldur fund í
Varðarhúsinu kl. 1 e. h. í dag.
AREFNUM í blússur, kjóla og svuntur, nokkra SMÁ-
BARNAKJÓLA, PEYSUR og GOLFTRE Y JUR,
HANSKA í litlum stærðum, nokkrar TÖSKUR, SUND-
BOLI og SUNDHETTUR.
GLJÁSOKKAR, sem kostuðu kr. 3,00 og 6,25, seljast
nú fyrir 1,50 og 2,00. Húfur á 1 krónu stykkið o. s. frv.
Vörubirgðir eru takmarkaðar, en hjer er um sjerstakt
tækifæri að ræða fyrir þá, sem koma nógu fljótt.
CHIC.