Morgunblaðið - 29.08.1934, Blaðsíða 3

Handaþvottur
síra Knúts Arngrímssonar.
Síra Knútur Arngrímsson hef- tekur sjerstaklega fram um
:ír birt í Morgunblaðinu „nokkr- breytingar gerðar á sálmum að
>ar athugasemdir um sálmabók- höfundum forspurðum — (þ. e.
armálið“ í sambandi við útkomu breytingar, sem verulegar geta
,,Viðbætisins“, sem vakið hefir j talist) — og er einmitt það at-
«vo miklar umræður í blöðunum riðið í öllum aðfinslum, er fram
supp á síðkastið. Síra Knútur var hafa komið, sem nefndin sjálf
•einn okkar fjögra, sem unnið, mun telja á nokkrum rökum
haía að útgáfu „Viðbætisins“,' bygt. Að nefndin hefir ekki
setið alla fundi nefndarinnar beiðst leyfis til upptöku allra
með oss hinum, tekið þátt í þeím þeirra nýju sálma, sem viðbæt-
aimræðum, sem urðu þar um ein-'irinn geymir, þar sem núlifandi
•staka sálma og notið þar sama menn áttu í hlut, er, ef til synd-
tillögurjettar og við hinir. Öll ar skal telja, engan veginn áður
framkoma hans í fundarstarfinu óþekt ,,athæfi“. Vjer efumst
hefir verið hin elskulegasta og
"við hinir höfum talið hann hinn
samvinnuþýðasta í sjerhverju
: tilliti. Þá fyrst, er óánægjuradd-
ir yfir þessu verki okkar gerast
háværar í blöðunum, finnur
. hann sig knúðan til að koma op-
inberlega fram með „nokkrar
. athugasemdir“ sínar, sem miða
.•að því að gera það heyrinkunn-;
ugt, að hann hafi verið óánægð-
ur með hvernig þetta verk var
unnið ffá byrjun, að „mjög
' veigamikill hluti þessa verks
hafi gengið í þveröfuga átt við
það sem hann óskaði og áleit
rjett vera“. 1 annan stað vill
hann berlega gefa í skyn, að
biskupinn hafi hagað starfi
nefndarinnar á þann hátt, að
hann rj-eði þar öllum úrslitum.
Hann hafi „gert sjer næsta ó-
fullkomnar hugmyndir um til-
lögurjett okkar“, sem með hon-
um voru kvaddir í nefndina, að
• ekkert eða næsta lítið tillit hafi
• verið tekið til þess, er hver okk-
: ar lagði til um val sálma. Engar
reglulegar bókanir þess, er fram
kom á fundum, hafi átt sjer
; stað, engin formlega atkvæða-
greiðsla farið fram í nefndinni,
- og formaðwr „enn ekki kvatt
nefndina saman til að greiða at-
kvæði um það, hvort hún vildi
bera ábyrgð á viðbætinum, eins
>og frá hönum var gengið til
prentunaT.“
Við undirritaðir, Þorsteinn
• Gíslason og Freysteinn Gunn-
arsson, getum hiklaust vottað
það. að biskup hefir ekki á neinn
hátt sýnt það ráðríki í nefndar-
: störfum, sem sjera Knútur ber
honum á brýn. Við vitum ekki
til þess, að nokkur tillaga hafi
verið borin upp, sem ekki hafi
■ fengist rædd — og þegar þrír a£
• fjórum höfðu tjáð sig samþykka
: henni eða mótfallna, þá var hún
skoðuð samþykt eða feld, og
' þótti slíkt næg „atkvæða-
greiðsla“ eins og á stóð.
Með óánægju sína yfir störf-
um nefndarinnar fór sjera Knút
ur svo dult meðan nefndin starf-
aði, að enginn okkar hinna hef-
ir rent grun í, að hún væri nokk
ur, hvað þá jafnmegn og hann
nú alt í einu kveður upp úr
með/ Vjer getum ekki talið það
annað en illa farið, að hann
ljet hana ekki í ljós fyrri. Því
■að vjer þykjumst geta fullviss-
að sjera Knút um, að gegn ein-
örðum mótmælum hans hefði
sumt það, er hann nú hefir á
hornum sjer, ekki náð fram að
ganga, t. a. m. það, sem hann
um, að út hafi komið nokkurt
sálmakver eða söngvasafn, þar
sem ekki hafi útgefandinn gei-t
sig sekan í hinu sama, gerandi
ráð fyrir, að slíkt væri heimilt.
Og eins ætlum vjer, að útgef-
endur hafi leyft sjer að gera
smávægilegar breytingar á slík-
um ljóðum, þar sem rjett kveð-
andi heimtaði slíkt eða nauð-
synlegt þótti af sönglegum á-
stæðum. Af þeim 23 núlifandi
höfundum, sem eiga ljóð í Við-
bætinum eru alls 9, sem ekki
hafa verið spurðir leyfis (þrír
þeirra, með sinn sálminn hver,
eru búsettir í Vesturheimi, sex
búsettir hjer á landi, fimm með
sinn sálminn hver og einn með
sjö sálma). Um 4 af þessum
höfundum mætti segja, að gerð-
ar hafi verið hjá þeim fullmikl-
ar breytingar að þeim for-
spurðum, en þar er þess að
minnast, að án þeirra hefðu
sálmarnir ekki talist tækir í Við
bætinn, að minsta kosti að áliti
okkar þriggja nefndarmanna.
Einn þessara höfunda var ann-
ar þeirra, sem sjera Knútur
sjálfur hafði leitað til (skáld-
konan Hulda). Og hvað var
eðlilegra en að hann mótmælti
breytingunni, sem þar var gerð,
þangað til hann hefði borið mál
ið undir höfundinn, sem hann
var þar fulltrúi fyrir? En það
gerði sjera Knútur ekki, og hef-
ir því látið okkur hina standa í
þeirri meiningu, að hann væri
breytingunni samþykkur.
Yfir höfuð að tala fáum vjer
ekki skilið afstöðu sjera Knúts
til nefndarinnar, sem hann var
þarna að vinna með. Hann gef-
ur í skyn, að nefndin hafi verið
klofin, en fer svo dult með þær
skoðanir sínar, sem klofning-
unni eiga að valda, að hinir
nefndafmennirnir hafa ekki
hugboð um þær fyr en nú eftir
dúk og disk. Vjer skiljum ekki
aðra eins framkomu. Vjer skilj-
um ekki heldur hitt, hvers
vegna hann, þegar handritið fór
í prentið, mintist ekki á það
einu orði, að „hann vildi ekki
bera ábyrgð á Viðbætinum,
eins og frá honum var gengið
til prentunar“, sem hann nú
fyrst kveður upp úr með, heldur
vinnur áfram með okkur hinum
að lestri prófarka á bæklingn-
um. Oss finst þetta í meira lagi
kynleg aðferð. Hefði ekki hitt
verið sæmilegra, að hann þegar
í byrjun segði sig úr nefndinni
jafnskjótt og hann hugðist sjá,
að hann ætti ekki samleið með
MORGUNBLAÐIÐ
Verslunarráðið
og skipulagning
afurðasölunnar.
í 195. tbl. Nýja dagblaðsins
tekur Gísli Guðmundsson að
sjer að reyna að verja ofbeldi
það, sem verslunarstjettin hefir
verið beitt í afurðasölumálinu.
Ferst honum þetta heldur ó-
höndulega, enda fer svo fyrir
flestum, sem láta glepjast til að
verja rangt mál og illan mál-
stað. *
í grein minni „lýðræði í at-
vinnumálum“, gerði jeg nijer
einkum far um að sýna, að í
landi þar sem menn stagast jafn
mikið á lýðræðislegri lausn
mála og hjer á sjer stað, þá
væri það óviðfeldið af ríkis-
stjórninni að hlutast til um hags
munamál heillar stjettar þjóð-
arheildarinnar, án þess að veita
ir, sem G. G. er þingmaður
sveitakjördæmis.
Hitt er aftur á móti önnur
hlið þessa máls, að útflutning-
ur kaupmanna á sumum land-
búnaðarafurðum, einkum frystu
kjöti, hefir undanfarin ár að
nokkru færst yfir á samvinnu-
fjelögin, eða S. 1. S. En orsak-
ir þessara breytinga ættu að
vera þingmanninum kunnar.
Honum var vansalaust að vita,
ef hann vildi ræða þetta mál
hlutdrægnislaust, að þetta var
ekki minkandi framtakssemi
kaupmanna að kenna, heldur
hinum, að með frystihúslögun-
um frá 1932 skapar löggjafinn
samvinnufjelögunum í landinu
raunverulega einskonar einka-
fulltrúa þessarar stjettar að-! aðstöðu til að hafa á hendi versl
stöðu til að láta í ljós álit sitt
á því, hvernig málið horfir við
frá hennar sjónarmiði.
Fram hjá þessu gengur G. G.
með öllu, en talar í þess stað
um rakalaus skrif mín í þessu
máli. Það er að vísu skiljanlegt,
að G. G. sje óljúft að ræða af-
greiðslu og undirbúning afurða-
sölumálsins á þessum grund-
velli, því að hann hefir sjálfur,
ásamt þeim, sem að blaði hans
standa, ekki talað svo lítið um
lýðræði 1 atvinhumálum. • Um-
un freðkjöts. Þetta hlýtur G. G.
að vita, þótt hann láti sjer sæma
að skrifa á annan veg'.
Tilraun G. G. til að klekkja á
kaupmönnum með því að lýsa
allar umbætur á framleiðslu og
meðferð landbúnaðarafurða
fóstur samvinnufjelaganna, er
hálf álappaleg. Um þetta mál
er það að segja, að það sem
áunnist hefir um vöruvöndun
yfirleitt hjer á landi, þá er það
fyrst og fremst því að þakka,
að vörumat hefir verið lögboðið,
ræður um málið á þessum vett- en því miður ekki, að vöruvönd-
vangi hafa því verið of mikið | unin og aukin gæði framleiðsl-
samviskuspursmál fyrir G. G.,junnar hafi komið þvingunar-
enda þótt hann hafi í þeim efn- laust frá framleiðendunum sjálf
um ekki altaf látið sjer alt fyr- um. Mörg af þessum lögum eru
ir brjósti brenna. Tali G. G. j og orðin afargömul, eða eldri
aftur á móti um rakalaus skrif en þingflokkur sá, sem hefir
mín og vanþekkingu á málinu, samvinnu og samvinnumál á
vegna þess, að lítið var á það stefnuskrá sinni, og þótt það
minst í grein minni, hve mikill hafi komið fyrir, að samvínnu-
hluti landbúnaðarafurða kom- J menn á þessum löngu liðnu
ist á markaðinn til neytenda þingum hafi borið upp frum-
fyrir atbeina kaupmanna, þá j vörp um vörumat, sem raunar
er þessu til að svara: Jeg hjelt átti sjer ekki altaf stað, þá er
í sannleika, að óþarft væri að j röksemdaleiðsla G. G., að vilja
fara mörgum orðum um, að þakka þessar endurbætur ein-
það eru fleiri en samvinnufje- göngu samvinnufjelögunum, lítt
lögin, sem versla með landbún- skiljanleg. Samvinnumenn voru
aðarafurðir. Þetta vita allir ís- frekar fámennir á þingi í þá
lendingar. Og mjer finst það því daga, og því harla ólíklegt, að
all-hlálegt af jafn brjóstgreind- þessir fáu menn hafi getað knúð
um manni og G. G. er, að vilja fram mál án stuðnings þing-
láta svo sem hann sjer hjer ein- manna annara flokka, jafnvel
hver undantekning, að honum þingmanna, sem báru samvinnu-
einum sje þátttaka kaupmanna mál lítt fyrir brjósti.
í dreifingu og útflutningi land- Nei, sannleikurinn um þetta
búnaðarafurða ókunn. Þessi yf- mál er sá, að hinum tveimur
irlýsing G. G. um vanþekkingu r verslunarstefnum í landinu hef-
sína á landbúnaðarmálum kem-
ur því einkennilegar fyrir sjón-
okkur hinum? í rtaS hess hefir
hann nú, löngu eftir að störfum
nefndarinnar var lokið, horfið
að því ráði, að snúast gegn
samnefndarmönnum sínum og
þvo hendur sínar af öllu athæfi
þeirra.
ir aldrei greint á útaf þessum
málum, enda væri sá ágreining-
ur lítt skiljanlegur, þar eð vöru-
vöndun er báðum í hag.
Metingur um það, hverjum
þessar umbætur á meðferð -og
frágangi framleiðsluvaranna sje
að þakka, er annars hálfhjákát-
legur hjá G. G. Á meðan hann
sýnir ekki, að kaupmenn hafi
beinlínis staðið á móti þessum
Vjer dæmum ekki sjera Knút framförum, er lítt skiljanlegt
fyrir þetta, en oss finst aðferð-5 af hvaða ástæðum hann gerir
in dæma sig sjálf.
Jón Helgason.
Þorsteínn Gíslason.
Freysteinn Gunnarsson.
j þetta að umræðuefni í sam-
bandi við afurðasölumálið, eins
og það var rætt af minni hálfu.
Sje G. G. aftur á móti eðli þess-
ara mála ek-ki fyllilega ljós, þá
að vöruvöndun og bættar að-
ferðir í framleiðslu landbúnað-
ar-afurða er fyrst og fremst
mál, sem veit að framleiðend-
unum sjálfum, en ekki að þeim,
sem annast um dreifingu og
sölu afurðanna. Skylda þessara
síðartöldu aðila, í þessum efn-
um, beinist aftur einkum að því
að vinna að bættum markaðs-
skilyrðum og að betri og hag-
kvæmari sölu afurðanna. Þróun
utanríkisvérslunar okkar síð-
ustu áratugi sýnir, að ísl. versl-
unarstjettinni hefir yfirleitt far-
ist þetta vel úr hendi. —
Á það má einnig benda, að
meiri ástæða er fyrir samvinnu-
fjelögin en kaupmenn að beita
sjer fyrir umbótum á meðferð
og framleiðslu landbúnaðaraf-
urða. Má jafnvel segja, að hin-
um fyrtöldu beri blátt áfram
skylda til slíks, þegar þess er
gætt, að framleiðendurnir sjálf-
ir, bændurnir, standa að kaup-
fjelögunum. Þeirra er það fyrst
og fremst að annast um gæði
framleiðslunnar. Hinu má í
þessu sambandi ekki gleyma, að
kaupmenn hafa oftlega hvatt til
vöruvöndunar og bent á nauð-
syn þess máls, og má það telj-
ast merkilegt, ef allar slíkar
áskoranir hafa skotist fram hjá
ritstjóranum G. G. —
Enda þótt G. G. hafi reynst
óheppinn, er hann reyndi að
færa rök að því, að rjettmætt
hafi verið að útiloka Verslunar-
ráðið frá því að láta í ljós álit
sitt í afurðasölumálinu, vegna
þess, að kaupmenn hafi ekki
nógsamlega hlutast til um fram
leiðsluaðferðir bænda, þá er G.
G. samt enn óheppnari, er hann
hygst að rökstyðja þessa fár-
ánlegu skoðun sína með því að
reyna að telja lesendum blaðs
síns trú um, að „kaupmenn hafi
yfirleitt verið ákaflega tómlát-
ir um alt, sem við kemur út-
flutningsverslun landsmanna.“
G. G. hlýtur að hafa ákaflega
lítið álit á þekkingu þeirra, er
hann skrifar fyrir, ef hann ætl-
ast til, að þessu sje trúað. G. G.
er raunar fullljóst, að hann fer
hjer með blekkingar, og kem-
ur það meðal annars í Ijós, er
hann reynir að finna orðum sín
um stað með því að tala um, að
útgerðarmenn hafi sjálfir selt
mikjð af framleiðslu sinni til út-
landa.
G. G. lætur sem svo, að hann
sje að ljóstra hjer upp einhverju
feikna leyndarmáli. Auðvitað
er það rjett, að útgerðarmenn
flytja mikið af framleiðslu sinni
sjálfir á markaðinn. En einmitt
vegna þess eru þeir líka, með
mjög fáum undantekningum,
þátttakendur og stuðningsmenn
Verslunarráðsins. — Útgerðar-
menn sýna þannig með þátttöku
sinni í Verslunarráðinu, að þeir
hafa fullan skilning á þessum
hluta starfsemi sinnar.
Umtal G. G. um tómlæti
þeirra, sem að Verslunarráðinu
standa á útflutningsverslun
landsmanna er því broslegar,
þegar það upplýsist, að samkv.
skýrslu hr. Jóns Árnasonar
framkvæmdastjóra um verslun
SÍS með innlendar vörur 1933,
þá er umsetningin talin 6.8 milj.
kr. Megnið af þessu er hreinn
útflutningur, en ekki er ólíklegt
lmá hjer með benda honum á, að eitthvað af þessu hafi verið