Morgunblaðið - 27.01.1935, Síða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudaginn 27- jan. 1935.
Hljómsveit Reykjavíkur.
Fimm hljómleikar í vændum, þar á
meðal „Uraniakvöld", helgað Mozart,
annað kvöld helgað Bach og Hánd-
el og tveir nemenda hljómleikar.
Samtal við dr. Franz Mixa.
Það hefir verið hljótt um Hljóm
sveit Reykjavíkur að undanförnu,
en það er ekki því að kenna að
hún hafi lagst í dá, heldur hefir
hún verið að búa sig undir nýar
framkvæmdir og aukin afrek.
MorgunMaðið fór á fund dr.
Mixa, stjórnanda hljómsveitarinn-
ar til þess að fá vitneskju um
hvað Hljómsveitin ætlaðist fyrir á
þessu ári, og vaf þá auðvitað
fyrsta spurningin hvað liði hljóm-
leikunum, sem Reykvíkingar bíða
með óþreyju, og hve marga hljóm-
leika sveitin ætlar að halda á
þessu ári.
— Æfingar undir hljómle'ikana
eru byrjaða r fyrir löngu, sagði dr.
Mixa, og íýrstu hljómleikarnir
munu verða haldnir um miðjan
febrúar.
— Hvers vegna byrja hljóm-
leikarnir seinna á þessu ári en
áður var venja ?
— Það skal jeg segja yður. Á-
stæðan er sú, að við höfum ráðið
hingað ágætan „Holzbláser" frá
Wien, en hann getur ekki komið
hingað fyr en 3. febrúar, og auð-
vitað vildum við hafa hann á
fyrstu hljómleikunum. Hann heitir
.Tohan Kriiger. Hefir hann lokið
prófi með ágætis vitnisburði eft-
ir 6 ára nám við „Wiener Alta-
Dr. Franz Mixa.
idemie fur Musik“. Eftir því sem
kennari hans og námsbróðir minn,
prófessor Leopold Wlach, hefir
skrifað m.jer, getum við búist við
að gera hljómieika okkar bæði
fjölbreyttari og betri en áður, eft-
ir komu þessa 'manns.
— Hafið l)jer ákveðið hvað
leikið verður á fyrstu hljómleik-
unum ?
— Já, það verða Mozart-hljóm-
leikar, forleikur, klaverkonsert,
einleikur á klarinet og symphonia,
en auk þess á að sýna myndir úr
lífi Mozarts og skýra þær á milli
þess sem leikið er.
Myndirnar eru frá „Wiener Ur-
ania“. Þessi ágæta menningarstofn
un liefir sýnt oss. þá velvild, að
leggja mjer upp í hendur efni í
fullkomið „Mozart-kvöld“. Slík
kvöld eru sjerstaklega þekt í Wien
og kölluð „Uraniakvöld“. Þar
skiftast á mvndir, leiksýningar,
söngur, hljómleikar á allskonar
hljóðfæri, fyrirlestrar o. s. frv. Af
ýmsum ástæðum getum vjer ekki,
því miður, gert kvöldið svona
fullkomið, en vjer gerum vort
besta. Og þar sem oss hefir tek-
ist að ná sambandi við þessa
stofnun, vona .jeg að vjer getum
seinna boðið Reykvíkingum upp á
fullkomið „l/raniakvöld“.
Hans Stephanek.
— Hvað verða margir hljóm-
Jeikar á þessu ári?
; — Þeir verða fimm eins og í
fyrra. Aðrir hljómleikarnir vérða
helgaðir Bach og Hándel í tilefni
af 250 ára afmæli þessara meist-
ara. Þar verður feikinn fiðlukon-
sert og klaverkonsert fyrir 3
klayer; taka allir 4 lcennarar Tón-
listarskólans og skólastjórinn þátt
í þessum hljómleikum.
Næstu 2 hljómleikar verða svo
nemendahljómleikar. Á undan-
förnum tveimur árum hafa Reyk-
víkingar sýnt, að þeir hafa mikinn
óhuga einmitt fyrir nemendahljóm
leikiinum, enda er það ofur auð-
skilið að fólk langi til að fylgj-
ast með framförum hinna ungu
listamannaefna frá ári til árs.
— En hvenær verða svo sein-
ustu ldjómleikarnir, þeir fimtu?
— tt- miðjan maí. Þá verða
leikin lög eftir ýmis tónskáld, og
mun þá klarinettistinn Johan
Krúger leika eitthvert „virtuosa-
verk“ á hljóðfæri sitt. Vjer ætlum
oss þann metnað að klykkja út
á sem skemtilegastan hátt.
— Verður sama fyrirkomulag á
sölu aðgöngumiða og síðastliðinn
vetur, þannig að selt verði fyrir-
fram á alla fimm hljómleikana?
— Já, það fyrirkomulag hefir
gefist mjög vel. Síðastliðinn vet-
ur seldist þannig mestur hluti að-
göngumiðanna. Hljómsveitin á nú
orðið hjer í bænum marga góða
vini, sem fylgjast vilja með öjlu
starfi hennar, og vilja fúslega
kaupa aðgöngumiða á alla hljóm-
leikana fyrirfram- Hljómsveitinni
bætast árlega margir nýir kraftar,
sem gera henni kleift að ráðast í
veigameiri verkefni. Að þessu
sinni vonum vjer að enginn telji
því fje illa varið, sem þeir fórna
hljómlistinni.
Reykjavíkurbrjef.
26. janúar.
S j ómannaver kf allið.
Loksins eftir langa mæðu tókst
það nú í vikunni að fá stjórnir
sjómannafjelaganna hjer í Reykja
vík og í Hafnarfirði til þess að
halda fundi og ræða um það,
hvort sjómenn vildu ganga að
því, að hafa kaupgjald óbreytt í
ár eins og það hefir verið undan-
farin 5—6 ár.
Þegar á fundinn kom hjer í
Reykjavík hömuðust sósíalista-
„broddarnir" eins og þeim var
mögulegt, gegn því, að sjómenn
samþyktu tilboð útgerðarmanna
um óbreytt kaup. Átti það að vera
minkun og smán fyrir fjelagið og
sjómannastjettina í heild, ef vik-
ið yrði frá kauphækkunarkröf-
unni til handa hásetum á þeim
togurum er flytja fisk, er aðrir
veiða.
Um kaup við fisk.veiðar er eng-
inn ágreiningur, sem kunnugt er.
Og hækkunarkrafan var, sem
kunnugt er, borin fram og sam-
þykt á mjög fámennum fundi í
haust, þegar togarar flestir voru
á veiðum eða við flutninga. Svo
þeir fáu menn, sem þá voru í
landi, og á sjómannafundinum,
koma í raun og veru togarahá-
setum heldur lítið við.
Svo á það, eftir kokkabók sósí-
alistabroddanna, að vera til mink-
unar fyrir togaraháseta, að fylgja
ekki samþ. er gerð var á fundi,þar
sem þeir komu hvergi nærri. Og
útgerðin á að stöðvast, fiskflutn-
ingar að stöðvast og bjargræðis-
vegir þjóðarinnar, af því að nokkr
ir „landkrabbar“ í Sjómannafje-
lagi Reykjavíkur hafa gert sam-
þykt um kauphækkun á' þeim
tíma, sem allir vita, að útgerðin er
rekin með tapi.
Af sjómannafundi.
Á fundi þeim, sem Sjómannafje-
lag Reykjavíkur helt, talaði Sig-
ur.jón mest, formaður fjelagsins.
Hann mintist á, að fjelagið ætti
90 þús. krónur í verkfallssjóði,
þaðan gætu verkfallsmenn fengið
styrk, ef á þyrfti að halda. 90
þúsund krónur, laglegur skild-
ingur á éinum stað, en lítil stoð,
þegar dreifa skal á 1000 manna,
eða svo.
Eða eru þau á þenna veg bjarg-
ráð .rauðliða í atvinnuleysinu? Er
það með kauphækkunum og verk-
föllum sem rauða stjórnin ætlar
að afnema atvinnuleysið, bæta
fjárhag einstaklinga og þjóðar
og borga skuldirnar?
Það lítur helst út fyrir að svo
sje.
Sjómaður einn, sem fekk að
segja nokkur orð á fundinum um
daginn, ympraði á því, að ef
landsstjórnin kærði sig um að
jafna sjómannaverkfallið og koma •
togurum út, þá myndi það vera
henni í lófa lagið. Því mikið
hefðu stjórnarblöðin. gumað af
því, að landsstjórnin hefði yfir
einni miljón að ráða, til þess að
bæta fiskmarkað, og ljotta undir
með útgerðinni.
Það kæmi ekki stórt. skarð í
miljón þessa, þó af henni væri
tekið það fje, sem þyrfti til þess
að hásetar á flutningatogurum
fengju kröfum sínum fullnægt.
Var og á mönnum að heyra, sem
á fundinum voru, að líti'ð væri
með markaðsleitarfje að gera, ef
veiðiskipin yrðu í höfn þetta ár-
ið.
Kosniug í út-
varpsráð.
Samkvæmt hinum nýju lögum
um rekstur útvarpsins eiga út-
varpsnotendur að kjósa 3 menn í
útvarpsráð, með hlutfallskosningu.
Bendir alt til þess, eins og í pott-
inn er búið, að kosning þessi verði
pólitísk, og útvarpsnotendur
greiði frambjóðendalistunum at
kvæði eftir því í hvaða stjórn-
málaflokki framb.jóðendur eru.
Um framboð mun ekki vera full-
ráðið enn. Utvarpsnotendaf jelög
eru tvö hjer í bænum; og munu
þau vafalaust bjóða fram sinn
listann hvort þeirra. Sjálfstæðis-
menn hafa yfirhöndina í öðru
þessara fjelaga, en stjórnax-liðið
hefir liitt fjelagið í sinni hencH.
Listi er kominn fram með Pálma
Hannessyni rektor sem fyrsta
manni. En hvorugt fjelaganna
styður þann lista.
Vín og tóbak.
Þá nálgast sá tími, að útsala
byrjar á sterkum vínurn, og er
bannófagnaðuxánn þá úr sögunni,
eftir að hann hefir haft sín sið-
spillandi áhrif á þjóðina í 20 ár.
Hin sterku vín verða seld við
því verði, að vafalaust dregur
mjög úr notkun hinna svonefndu
„Spánar‘í-vína.
Þegar minst er á víninnflutn-
ing getur maður ekki komist hjá
því að láta hugann hvarfla til
fjárha^s- og yerslunarástands
þjóðarinnar.
Erfiðleikar eru á' því, að fá
gjaldeyri til þess að greiða með
ýmsar nauðsynjar landsmanna, og
öll viðskifti heft og hnept í fjötra.
En tvær óhindraðar flóðgáttir
innflutnings eru inn í landiS, tó-
baks og víns, eins og ]>ær vöru-
tegundir sjeu öllu nauðsynlegri.
Og þetta er að því leyti rjett,
að óhófseyðslunni í ríkisbúskapn-
um verður ekki viðhaldið stund-
inni lengur, ef tekjur þverra af
tóbaki og víni.
Svo illa hefir óstjórn undan-
farinna ára leikið þjóðina, að hún
er ekki ósvipuð óráðsíumanni, sein
neitar sjer um, eða hefir ekki
kjark til að gera sjer grein fyrir
hvernig efnahagnum er komið —
én heldur áfram á óheillabraut
sinni, með þrálátri notkun víns
og tóbaks.
Mjólkin.
Með margvíslegu móti reynir
stjórnarliðið að niðra Reykjavík
og gera bæjarbúum torvelt að
reka atvinnu sína. Þrálát ofsókn
þeii-ra í garð Reykvíkinga kem-
ur fram því nær við hvert fót-
mál á stjórnmálaferli þeirra.
Eitt hið gleggsta dæmi eru af-
stíifti stjórnarliðsins af mjólkur-
flutningi til bæjarins og mjólkur-
söl unni.
. Mjólkurlögin voru til þess sett,
að fx'-amleiðendur gætu .í‘eii<^.ð
hærra verð fyrir afurðir sínar og
neytendur fengju mjólkina lægra
verði. Á þetta gátu menn orðið
prýðilega sáttir, nema hvað vafi
gat á því leikið, hvernig skifta
ætti ágóðanum, hvort leggja ætti
meira kapp á verðhækkun til
bænda, eða verðlækkun. til neyt-
enda. ♦
Á þeim útreiknixigi myndi vera
eðlilegt að hafa hliðsjón af fram-
leiðslukostnaði mjólkurinnar, því
aldrei getur mjólkurframleiðsla
verið í lagi, nema hún beri sig sem
sjálfstæð atvinugrein.
Nú hefir formaður Alþýðuflokks
ins, Jón Baldvinsson, lýst því yfir
í útvarpinu, hvernig þessi hags'-
munaviðskifti milli framleiðenda
og neytenda eigi fram að fara.
Með hverri eyrishækkun á út-
borguðu mjólkurverði til bænda,
eigi neytendur að fá eyrislækkun
á útsöluverði mjólkurinnar.
Er líklegt að úr því það ér for-
maður Al'þýðuflokksins, Jón Bald-
vinsson, sem talar, að þá hafi
liann gert samning um þessi helm-
ingaskifti við hjáleigubændur Al-
])ýðuflokksins, þá Hriflunga,.
Farganið.
Fyrir fólk út á landsbygðinni
er það erfitt að fylgjast með í öllu
því þvargi, sem orðið hefir hjer í
bænum útaf mjólkursölunni.
En almenningur getur áttað sig
á aðalatriðunum.
Tveir af senaisveinum Hrifl-
unga á Suðurlandi, sr. Sveinbjörn
Högnason og Egill Thorarensen,
kaupfjelagsstjóri í Sigtúnum, eru
í mjólkursölunefnd og hafa þar
völcl með Guðmundi R. Oddssyni
forstjóra brauðgerðarhúss Alþýðu-
flokksins.
Þessir tveir sauðtryggu Hrifl-
ungapiltar, Sveinbjörn og Egill,
hafa frá öndverðu hugsað sjer, að
gera mjólkursölunua svo afkára-
lega, að óviðunandi sje fyrir bæj-
arbúa. Þeir þykjast vera að vinna
að „umbótaskipulagi" og bera
hagsmuni bæntla fyrir brjósti, En
iðja þeirra er fyrst og fremst sú,
að gera Reykvíkingum sem erfið-
■ast fýrir. Útsending mjólkurinnar
haga þeir eins og gert var hjer
fyrir áratugum. síðan. Heimilin
eru svift möguleikum til að fá ó-
gerilsneydda mjólk. Ungbörn veikj
ast af því að mæðurnar eru þving-
aðar til að breyta um fæðu þeirra.
Brauðgerðarhús Alþýðuflokks-
ins og brauðgerðarhús, sem Fram-
sóknarmenn hafa yfir að ráða, fá
einkarjett til brauðsölu í mjólkur-
búðum.
Skilvísir kaupendur fá engan
greiðslufrest við' mjólkurkaup. —
Fátæk barnaheimili standa mjólk-
urlaus ef eig'i fæst greiðsla út í
liönd fyrir mjólkina. Bæjarbúar
erp útilokaðir frá því að fá mjólk
frá Korpúlfsstöðum, enda þótt hún
liafi lxlotið almenna viðurkenningu
fyrir sjérstök gæði.
Alt er þehfa gert til þess að
skaprauna Reykvíkingum og
valda erfiðleikum fyrir húsmæður
« ''