Morgunblaðið - 09.03.1935, Qupperneq 5

Langardaginn 9. mars 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
5
^rægur iþróttamaður
ikominn hingað.
Albert Larsen
99
■ Sleggjudómar
Alþýðumanniins
'*■ Jssb
«6
hlaupari.
Nú fyrlr nokkru kom hingað
’danski íþróttamaðurinn Albert
Larsen ásamt frú sinni, og ætla
il>au að dvelja hjer um tíma.
Albert Larsen.
Albert Larsen 'hefir um
^Jangt .skeið verið éinn af bestu
hlaupurum Norðurlanda, aðal-
dega á vegalengdunum 800 og
1500 metrum.
Árið 1923 varð hann í fyrsta
;skifti danskur meistari í 1500
metra hlaupi, en 17 sinnum
hefir hann alls orðið meistari.
■ 8 sinnum í 1500 m. hlaupi; 7
sinnum í 800 m. hlaupi og 2
■ sinnum í 400 m. hlaupi.
Besti tími Albert Larsen í
^400 m. hl. er 50,5 sek., í 800
m. hlaupi 1,56 sek., og í 1500
m. hlaupi 3,59,2 sek. Þessar
rtölur set jeg hjer bæði til að
sýna hve góðum árangri má
ná með skynsamlegri þjálfun
°S einnig sem fordæmi fyrir
íslenska íþróttamenn til eftir-
breytni, að hætta ekki við
fyrsta unnið meistarastig, en
reyna stöðugt að fullkomna sig
í íþröttmni og halda áfram
með fjelögum sínum að settu
marki.
Albert Larsen hefir verið
;fjelagi sínu „Köbenhavns
Idrætsforening“ ómetanlegur
hraftur og á vonandi eftir að
"Vera það lengi ennþá.
Þá hefir hann mörgum sinn-
um keppt fyrir land sitt er-
lendis og oft borið glæsilegan
sigur úr býtum. Þó Albert Lar-
sen hafi tekið eins mikinn þátt
1 kappleikum eins og raun ber
vitni um, þá hefir það aldrei
verið aðaltakmark hans við
íþróttaæfingar, heldur hitt, að
hann hefir manna best skilið
gildi íþróttanna og þann heilsu
gjafa, sem íþróttir geta verið
fyrir þá, sem þær iðka á rjett-
an hátt.
Jeg vil óska að Albert Lar-
sen og frú hans megi njóta
þess tíma sem best, sem þau
'dvelja hjer og þau fari heim
Bieð góðar endurminningar frá
•för sinni til landsins.
Jón Kaldal.
4. tbl. „Alþýðumannsins" þ.
á. frá Akureyri barst upp í
hendurnar á mjer. Feitletruð
fyrirsögn: „Átök um mjólkur-
söluna í Reykjavík“ o. s. frv.,
blasti við mér á fremstu síðu
blaðsins. Jeg fór að lesa, og
þótt jeg ætli mjer ekki að elta
ólar við ritsmíð þessa, eða svara
henni rækilega, þykir mjer
rjett að gera hana lítilsháttar
að umtalsefni.
Auðsjáanlega er greinarhöf.
sárreiður út af samtökunum
vegna mjólkursölumálsins og
ber mjög á ókunnugleika og
skilningsleysi höf. á þeim raun-
verulegu ástæðum, sem fyrir
lágu í málinu; hann gerir sem
allra minst úr misfellunum á
mjólkursölunni, er hann telur
áð hafi verið full-lagfærð þeg-
ar á þriðja degi eftir að sam-
salan hófst.
Það eru vitanlega of mörg
vitni hjer í bænum um það „á-
gæta lag“, á samsölunni, er
greinarhöf. talar um, svo að um
það atriði er ekki eyðandi orð-
um, allra síst við jafn-ókunn-
ugan mann málavöxtum, eins
og þessi talsmaður mjólkursöl-
unnar virðist vera.
Þá fer hann álíka sönnum og
viturlegum orðum um útvarps-
umræðurnar um mjólkurmálið,
sem margir muna, nógu margir
til þess að vita með vissu að
þar fer „Alþýðumaðurinn“ með
hreinar og beinar staðleysur,
er furðu gegnir að skuli vera
birtar á prenti. Því er sem sje
haldið fram, og að því er virð-
ist, í alvöru, að áður en mjólk-
ursamsalan tók til starfa, hafi
mjólkursölumál Reykjavíkur
verið í megnasta ólagi.
Jeg hefi gaman af að lofa
lesendum mínum að sjá með
eigin augum þessa visku blaðs-
ins. Hún er svona orðrjett:
„Þá (þ. e. áður en samsalan
hófst) voru fátæklingarrfir látn
ir sækja mjólkina í mjólkur-
búðirnar sjálfir og greiða hana
um leið. Heim til efnamann-
anna var mjólkin send endur-
gjaldslaust, þeim lánuð hún um
lengri tíma, og ofan á þetta
fengu þeir svo mjólkina með
miklum afslætti. Gekk þetta
svo langt, að um 60 aura af-
slátt var stundum að ræða á
einum rjómalíter. Þessi fríð-
indi varð almenningur í Reykja
vík að borga í óheyrilega háu
mjólkurverði, en hins vegar
fengu bændurnir óheyrilega
lágt verð fyrir mjólkina. Mjólk
ursalan svifti „höfðingjana“
þessum fríðindum. Nú er mjólk
in send heim, jafnt til fátækra
og ríkra, og allir verða að borga
hana um leið. Þessu vill bur-
geisaliðið ekki una“.
Hvernig líst mönnum svo á
,,sannleikann“, sem hjer er
sagður?
Líklega hefir greinarhöf.
komist að þessari niðurstöðu út
af kröfum húsmæðra hjer í
bænum, um að mjólkurkaup-
endum væri gefinn lítilsháttar
gjaldfrestur á mjólkinni, þar
sem þess væri þörf, þótt sú
krafa sje vissulega í fullu sam-
ræmi við undanfarna venju og
víðskifti manna í brauða- og
mjólkurbúðum.
Eins og menn rekur og minni
til, notaði síra Sveinbjöm í
mjólkurræðu sinni í útvarpið
þessa kröfu húsmæðranna, eins
og nokkurs konar Grýlu á bænd
ur, — hræddi þá á því að
Reykjavíkurbúar ætluðu sjer á
þennan hátt að sölsa undir sig
fjármuni þeirra, fer því að von-
um að „einfaldir menn í sínu
hjarta“ leggi trúnað á slíkar
kenningar, ekki síst af prests-
vörum, og virðist mjer því vor-
kunnarmál þótt greinarhöf í
Alþýðumanninum verði sú
skyssa á.
Jeg býst við að það sje þýð-
ingarlítið að reyna til að skýra
það fyrir honum, að t. d. fá-
tækum verkamönnum, sem fá
kaup sitt greitt eftir á, kæmi
það betur að eiga kost á að
borga mjólkurreikninginn sinn
vikulega eins og viðgengst hjer
og líklega víða annars staðar,
án þess að truflun valdi í við-
skiftunum.
Greinarhöf. lætur sem að
mjólk hafi eigi verið heimsend
endurgjaldslaust, öðrum en
efnafólki.
Kunnugir vita að/ þetta er
algerlega rangt. Mjólkin var
send öllum jafnt, þeim er þess
óskuðu, og höfðu ekki ástæður
til að sækja hana sjálfir, og
það var einmitt eitt af því, sem
fólki brá mest við, eftir að sam
salan tók við, hvað heimsend-
ing mjólkur gekk seint og illa.
Þvaður greinarhöf. um af-
slátt á mjólkurverðinu til efna-
manna, afslátt, sem fátækur al-
menningur í Reykjavík hafi svo
orðið að borga með óheyrilega
háu mjólkurverði, er ekkert
annað en illgirnislegur þvætt-
ingur, sem staðreyndirnar koll-
varpa með öllu. Það er afsak-
anlegt að greinarhöf í Alþýðu-
manninum, sje ókunnugur
mjólkurmálum Reykjavíkur, að
fornu og nýju, en hitt er óaf-
sakanlegt, að hlaupa í blöðin
með ósannindi eins og þessi.
Greinarhöf. kveður upp þann
dóm að mjólkursamsalan í
Reykjavík sje í „ágætu lagi“.
Hvað kallar hann „ágætt
lag“?
Er það „ágætt lag“ að ný-
mjólk (ógerilsneydd) er því
sem næst ófáanleg í mjólkur-
búðum samsölunnar, og alls ó-
fáanleg nema gegn læknisvott-
orðum, sem stundum koma þó
jafnvel ekki að gagni. Máli
mínu til sönnunar get jeg nefnt
nýtt dæmi úr daglegu lífi hjer í
bænum.
Veikindi koma upp á mann-
mörgu heimili. Heimilismenn
leggjast í rúmið hver af öðrum.
Sjúklingarnir biðja um mjólk.
Ekki gerilsneyddan samhell-
ing með blikkbragði, heldur
bragðgóða nýmjólk, ómengaða
eins og hún kemur úr kýrspen-
anum.
Húsmóðirin sendir til læknis
eftir vottorði, sendir það í
mjólkurbúð, en fær það svar
að vottorð verði að koma dag-
inn áður en mjólkin. sje af-
greidd.
Sjúklingar með háan hita
verða þá að bíða eftir dropan-
um heilan sólarhring!
Daginn eftir er aftur sent til
þess að vitja mjólkurinnar. En
hún er ókomin. Líður enn góð
stund, þá er farið í þriðja sinn
að vitja um nýmjólkursopa
handa sjúklingunum, en mjólk-
in er því miður ekki komin í
búðina og mjólkurkannan er
borin tóm heim aftur og þar
við sat.
Segi menn svo að þetta sje
„ágætt lag“!
Greinarhöf. minnist á „verstu
íhaldskonurnar", sem sjer til
,,hugarhægðar“ og „afþreying-
ar“ sjeu að „káka“ við að
stofna húsmæðrafjelag, sem
reyndar engir gangi í nema
nokkrar „fínar frúr“, sem „þyk
ir sæmd sinni misboðið með því
að verða „að greiða sama verð
fyrir mjólkina, eins og óbreytt-
ar alþýðukonur“.
Þessi fáránlegi samsetningur
er ekki svaraverður. Hann er
sýnishorn þess innrætis, er sífelt
reyndir til að ala á öfund og
sundurlyndi manna á milli, og
mun „Alþýðumanninum" síst
of gott að gera það sjálfum sjer
til ,,hugarhægðar“.
Jeg skil það vel að greinar-
höf. gremjist að stofnun hús-
mæðrafjelagsins gekk vel. Til
þess að gefa honum ofurlitla
hugmynd um fjelagsskapinn,
skal honum tjáð, að á stofn-
skrá fjelagsins rituðu hátt á 5.
hundrað konur nöfn sín. Síðan
hafa margar konur bæst í hóp-
inn, og nú mun Húsmæðrafje-
lag Reykjavíkur vera eitt hið
fjölmennasta kvenfjelag lands-
ins. —
Loks kemst greinarhöf. að
þeirri niðurstöðu að deilan út
af mjólkursölunni hjer í Reykja
vík sje alþjóðarmál! Og ætlar
hann að telja mönnum trú um
að „samfylkingin“ í Reykjavík
(sjálfsagt fyrst og fremst hús-
mæðrafjelagið) sje að gera til-
raun til að brjóta á bak aftur
„bjargráðastofnanir“ stjómar-
innar!
Getur öllu broslegri staðhæf
ingu en þetta?
Setjum svo að mjólkursölu-
lögin hafi verið sett bændum
til bjargráða, — og því hefir
enginn neitað, — að hvaða
gagni verður þó sá góði til-
gangur góðra laga, ef að þeir
menn, sem settir eru til þess að
beita lögunum — framkvæma
þau, gera það á þann hátt, að
afleiðingin verður bæði fram-
leiðendum og neytendum til
tjóns? En það er einmitt þetta
sem hjer hefir skeð — þess
vegna og þess eins risu hús-
mæður í Reykjavík öndverðar
gegn ólagi og fráleitri tilhög-
un á framkvæmd mjólkursölu-
laganna, því er það sönnu nær
að húsmæður í Reykjavík hafi
bundist samtökum til stuðnings
bjargráðamáli bænda, einu hinu
stærsta, því að mjólkurmark-
aðurinn í Reykjavík er enginn
smáræðis liður í viðskiftum
bændanna á verðjöfnunarsvæði —
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar.
Kröfur húsmæðra í mjólkur-
málinu eru engu síður miðaðar
við hagsmuni bændanna sjálfra
heldur en hagsmuni heimil-
anna. Bændur sjá það, og við-
urkenna það.
Lögmáli heilbrigðra viðskifta
er haggað, sje fyrir borð bor-
inn eða hallað rjetti annars
hvors hinna óaðskiljanlegu að-
ilja — framleiðanda og neyt-
anda. Afleiðing þess verða stirð
og óhagstæð viðskifti, öllum til
stórhnekkis. Þetta var húsmæðr
um ljóst. Fyrir því báru þær
fram umkvartanir og óskir,
sem allar beindust í þá átt að
lagfæra ágalla, sem fyrirsjáan-
lega urðu þess valdandi að
mjólkursala færi þverrandi. En
óskirnar voru að engu hafðar,
og húsmæður urðu þess brátt
áskynja að þeirra hlutverk átti
að vera að þegja og — kaupa,
þrátt fyrir hið megnasta ólag á
,,versluninni“, og bein óþæg-
indi fyrir þær sjálfar.
Hefði mjólkursölunefndin þá
sýnt alvarlega viðleitni þess að
mæta óskum húsmæðra, — hóg
látum óskum og kröfum er þær
fóru upphaflega með á fund
nefndarinnar, væri nú öðru vísi
um að litast á mjólkurmark-
aðinum hjerna. Þar ríkti þá
friður í stað ófriðar, ánægja í
stað óánægja, auk þess að spar
ast hefðu mörg ill orð og Ijót.
Vel má vera, að forráðamenn
mjólkursölumálanna gangi enn
um hríð fram hjá kröfum vor-
um og óskum, þeir um það. En
vjer húsmæður munum heldur
ekki hverfa frá ásetningi vor-
um, og því áformi að fá fullar
lagfæringar á mjólkursölunni
hjer í bænum.
Guðrún Lárusdóttir.
Úheppilegur
elösunöi.
Slökkviliðsstjórinn í Burbauk
(það er úthverfi San José borgar
i Kaliforníu) varð fyrir léiðin-
legu óhappi nýlega, á meðan hann
var að segja fyrir um livernig
skyldi slökkva eld í húsi. Það kom
sem sje eldur uj)p í honum sjálf-
um.
í bakvasanum á buxum sínum
l.afði hann eldspýtur og spjald úr
ií essing, og nú vildi svo til að
eldspýturnar höfðu einhvern veg-
irn nuddast við spjaldið og kvikn-
aði á þeim. Var nú hvellur mikill
og í sama vetfangi stóð sitjandinn
á slökkviliðsstjóranum í ljósum
loga. En þótt liann gæti komist
að eldi hvar sem var í borginni,
komst hann ekki að því að slökkva
þennan eld, því það var svo um-
hent. Einn af slökkviliðsmönnum
tók eftir þessu og beindi vatns-
slöngunni á yfirboðara sinn og
fekk slökt eldinn. En þá var svo
komið að slökkviliðsstjórinn gat
alls ekki sýnt sig á almannafæri
og varð að aka honum til læknis
og þaðan á spítala.
Komið í dag á kosningaskrif-
stofu Útvarpsins, og kjósið B-
listann.