Morgunblaðið - 21.05.1935, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 21.05.1935, Blaðsíða 3
Þriðjudaginn 21. maí 1935. MORGUN BLAÐÍÐ Sogsðeilan. Framkucpmðastjóri FiIÞýðusambanðs- ins gefur uísuitanði ranga skýrslu. Jón Axel. ganga í ábyrgð“, segir bæjar- „Reykvíkingar og Sogsdeil- ráðsmaðurinn Jón Axel Pjet- an“ nefnist forystugreinin í Al- ursson. f)ýð'Ublaðinu á sunnudaginn var. Hver er sannleikurinn í Höfundur greinarinnar er þessu? Jón Axei Pjetursson, bæjar- Hann er sá, að eina veðsetn- fulltrúi og bæjaiTáðsmaður Al- *nS*n sem Reykjavíkurbær Ijet þýðuflokksins og framkvæmda- > tie * sambandi við Sogslánið stjóri Alþýðusambands íslands. var virkjunin sjálf, og 3. veð- Þar sem hjer á í hlut maður, rjettur í Rafmagnsveitu bæj- sem fylgst hefir með gangi arins. Sogsvirkjunarmálsins bæði í Svo kemur bæjarráðsmaður- bæjarstjórn og bæjarráði og inn Jón Axel Pjetursson og seg sem þar að auki hefir tekið að ir> nð „aílar eignir bæjarins“ sjer forystuna f. h. verkalýðs- sJeu veðsettar! Þetta segir ins í þeirri deilu, sem risið hef- hann, enda þótt hann hafi sjálf ir, mætti ætla að hann ljeti nr sem bæjarráðsmaður og bæj ekki annað frá sjer fara, en árfulltrúi haft öll gögn máls- það, sem er satt og rjett. , ins í höndum og undirskrifað En grein Jóns Axels Pjeturs- með eigin hendi skjöl og skil- sonar er þannig, að það er eins Hki þessu viðvíkjandi! og höfundurinn viti bókstaflega Finst verkamönnum sómi að ekkert um málið, sem hann er'hafa slíkan foringja? að skrifa um. Hvort þetta staf- Ríkið „varð“ að ganga í á- ar af því, að J. A. P. telji sinn byrgð fyrir Sogsláninu, segir málstað svo herfilegan í Sogs- J- A. P. — Þessu er því til að deilunni, að hann þess vegna svara ,að Alþingi samþykti lög ekki þori að segja verkamönn-; um þessa ábyrgð og eru í þeim nm sannleikann, eða þá af lögum ýms ákvæði, sem tryggja hinu, að hann hafi aldrei skilið ' ríkinu þátttöku í virkjuninni, neitt í málinu, er ekki Morg-! þegar fram í sækir. En það er anblaðsins um að dæma. En ekki við að búast, að J. A. P. augljóst er, að slíkur maður á viti eða skilji það sem Alþingi ekki og má ekki hafa forystu1 gerði í málinu, þar sem hann Biála, sem almenning varða. j hefir ekki botnað neitt í neinu j af því, sem hann hefir sjálfur Sogsvirkjunin og Al- fjallað um. þýðufiokkurinn. Danska firmað. Jón Axel Pjetursson byrjar' Þegar Jón Axel Pjetursson grein sína með því að ræða um: hefir lokið við þenna formála, einhverja „harðvítuga baráttu“ í og auglýst fáfræði sína og van- Alþýðuflokksins í bæjarstjórn; þekkingu, kemur hann að höf- fyrir virkjun Sogsins. i uðefninu, sjálfri Sogsdeilunni. Til eru þeir menn innan Al- j Þar tekur ekki betra við. þýðuflokksins, sem stutt hafa j Hann virðist í fyrstu undr- af einlægni þetta mál. En hinir andi yfir því, að erlent eru líka til í þeim flokki, og (danskt) firma skyldi hafa þeir æði margir og mikils ráð- verið falið að framkvæma aðal andi, sem gátu ekki hugsað verkið við Sogsvirkjunina. Það sjer að virkja Sogið, nema því skín út Úr grein J. A. P„ að aðeins að það yrði jafníramt rneð samningnum við þetta fjeþúfa fyrir braskara og fjár- danska firma hafi verið mis- glæframenn, innlenda og er- boðið sjálfstæði landsins! lenda. J. A. P. er þá e'kki betur að En þegar þessum herrum sjer en svo, að hann veit ekki, tókst ekki að nota þetta mikla j að ekkert innlent firma gat tek framfara- og menningarmál 1 ið þetta verk að sjer. Hjer varð Reykjavíkurbæjar sjálfum sjer því að leita til erlendra firma til framdráttar, þá var öll „bar, og var auðvitað samið við þann átta“ þeirra búin að vera. Þeirjsem hagkvæmast tilboð gerði, höfðu þá ekki lengur áhuga j en það var danska firmað Höj- fyrir málinu. ■ gaard & Schultz. Ef til vill er það einmitt j Það sýnir auðvitað aðeins . á- þetta, sem því veldur, að ýmsir fræði og heimsku J. A. P„ ef ráðandi menn í Alþýðuflokkn- j hann telur sjálfstæði voru á um virðast nú vinna að því nokkurn hátt misboðið með því leynt og ljóst, að koma Sogs-jað gera samning við erlent virkjuninni fyrir kattarnef. jfirma um að vinna ákveðið verk j hjer á landi. Sogslánið og „veð-j setningm“. „Til þess að virkjunin mætti takast og þessar atvinnuvonir skapast, varð Reykjavíkurbær Sogsdeilan og inn- lendu verkamennirn- ír. Jón Axel Pjetursson er nú að veðsetja allar eignir bæjar- sem stendur framkvæmdastjóri ins og auk þess varð ríkið að Alþýðusambands íslands. Hann hefir þess vegna haft foryst- una f. h. verkamanna í Sogs- deilunni undanfarið. Það bendir ek'ki til þess, að málstaður J. A. P. sje góður í þessari deilu, fyrst hann hefir ekki annað fram að bera en taumlausar blekkingar og lyg- ar, eins og' grein hans ber glögt vitni um. J. A. P. segir að Sogsdeilan snúist um það, hvort íbúar Reykjavíkurbæjar, verkamenn, iðnaðarmenn, bílstjórar og aðr ir, sem til greina geta komið, eigi að vinna við virkjunina og fyrir kaupgjald það, sem greitt er í Reykjavík. Hjer fer J. A. P. með vís- vitandi ósannindi. Firmað Höjgaard og Schultz hefir aldrei farið fram á, að áðrir en Reykvíkingar fengju algenga vinnu við Sogið. Það hefir heldur aldrei skorast und an að greiða kaup samkvæmt Reyk jav í kurtaxta. Alt, sem J. A. P. segir því um þetta, eru vísvitandi ósánn- indi, sjáanlega fram sett til þess að blekkja verkamenn. Jón Þorláksson borgarstjóri hafði trygt þetta hvort tveggja í samningnum við Höjgaard & Schultz: að Reykvíkingar sætu fyrir allri algengri vinnu og að greiddur yrði kauptaxti verk- lýðsfjelaganna í Reykjavík og hefir firmað aldrei skorast und an þessu. Verkamenn bæjarins geta auðvitað fengið úr þessu skorið með því að snúa sjer til þeirra manna frá Höjgaard & Schultz, sem hjer eru staddir. Stæði deilan aðeins um það, sem J. A. P. vill vera láta, væri ekkert auðveldara en að leysa þrætuna og það strax í dag. En J. A. P. veit mjög vel, að deilan stendur ekki um þetta. Hann veit, að hann fer með ósannindi, er hann segir verka- mönnunum þetta. Sogsdeilan stendur aðeins um flutningana á efni og áhöldum austur. Hún stendur um það, hvort firmað megi að einhverju leyti nota tvo eigin bíla við flutningana, eða hvort vöru- bílastöðin „Þróttur“ hjer í bæn um eigi ein að annast þá, ráða tilhögun þeirra og taxta. Um þetta stendur Sogsdeilan og ekkert annað. Ran nsóknarför til Vatnajökuls. Peir Tóhannes Askelssan jarð- frœðingur og ör, Trausti Einars- son Ieggja af stað í öag til að rannsaka eiöstöðuarnar uið Srímsuötn (Suíagíg). Fulltrúar úr bæjarráði taka þátt í sátta- timleitunum i Sogsdeiltmni. í gær barst bæjarráði brjef frá Höjgaard verkfræðingi, þar sem hann fer fram á það, að bæjar- ráðið beiti sjer fyrir því, að gera það sem í þess valdi stendur til þess að reyna að koma á sættum í Sogsdeilunni. Ségir hann m. a. í brjefi þessu, að þar eð það sje bæjarstjórn sem sje vinnuveit- andi Sogsvirkjunarinnar, sje það eðlilegt, að bæjarráð taki þátt í sáttaumleitunum. Fundur var haldinn í bæjar- ráði í gærkvöldi, og var brjef þetta lagt þar fram. Bæjarráðið fól þeim Guðm. Ásbjörnssyni og Jakob Möller að mæta fyrir bæj- arráðsins liönd á sáttafundum í Jóhannes Áskelsson jarð- fræðingur fór, sem kunnugt er, með dr. Niels Nielsen í rann- .sóknaförina til eldstöðvanna í Vatnajökli í fyrravor, skömmu eftir eldgosið sem þar var og Skeiðarárhlaupið. Þeir hreptu vond veður á jö^dinum, eins og menn muna, og gátu ekki gert þær mæling- ar og athuganir allar, sem æski legt hefði verið að gera, á þessu mikla og merkilega gos- svæði. í fyrrasumar var kyrt íim þetta mál. Dr. Niels Nielsen hefir ekki hugsað sjer að halda rannsóknum þarna áfram. En Jóhannes Áskelsson hefir alla stund síðan haft mikinn hug á því, að halda rannsókn- um áfram þar sem frá var horfið. Hefir hann fengið í lið með sjer dr. Trausta Einarsson. Hafa þeir fjelagar undirbú- ið ferð á jökulinn, fengið mæli- tæki og annan útbúnað til rann j *, ■ '*■ *• “V' sókna og mælinga, svo og ferða útbúnað til þess að geta bafst við um tíma uppi á jökli. Talsvert af farangri sínum hafa þeir þegar sent austur til Vfkur. En sjálfir leggja þeir af stað í dag, og hafa þá með sjer það sem eftir er af farangrin- um. — Rannsóknarefni eru mörg. Morgunblaðið hitti Jóhannes Áskelsson að máli í gær, og spurði hann um, hver væri helstu verkefnin er hann hugs- aði sjer að leysa í ferð þessari. Tilgangur fararinnar, segir hann er aðallega í þrem þátt- um. — Menn þóttust verða þess á- skynja að einhver eldsumbrot hefðu verið í jöklinum í vetur á sömu slóðum og í fyrra vor. Ætlum við að reyna að ganga úr skugga um hvort svo hafi verið. Þá ætlum við að athuga hvaða breytingar hafa orðið á hinum mikla sigdal í jöklinum, sem nefndur hefir verið Svía- gígur, þar sem gosið var í fyrra, og þar sem eru upptök Skeiðarárhlaupanna. málinu. En sáttasemjari dr. Björn Þórðarson hefir nú málið með höndum. Guðm. R. Oddsson, varafull- trúi Alþýðuflokksins í bæjarráði baðst undan tilnefningu til þessa starfs. En hinn fulltrúi Alþýðu- flokksins í bæjarráði, Jón A. Pjet- ursson er þar annar aðili, sem kunnugt er. En aðalverkið verður, að ; gera uppdrátt af gosstöðvum þessum og umhverfi þeirra, og tengja mælingar þær við upp- drátt herforingjaráðsins. En árangur af ferðinni fer vitanlega mjög eftir því, hve hepnir við verðum með veður. — Verðið þið tveir einir í jökulferð þessari? — Nei, það er ógerningur að vera ekki fleiri í slíkri ferð. Við fáum fylgd úr Fljótshverf- inu. En hve margir við verðum, er undir. atvikum komið. Skaft- fellingar hafa lofað að vera okkur hjálplegir, og vænti jeg hins besta af liðsinni þeirra. —Hvaða leið farið þið? — Við höfum hugsað okkur helst að fara sömu leið og í fyrra, En nýlega fór maður frá Kálfafelli fyrir okkur upp að jökulröndinni, þar sem við rjeð umst til uppgöngu 1 fyrravor. Taldi hann tormerki á, að sú leið væri fær nú. Við vitum því ekkert um það enn, hvaða leið við förum. — Hve lengi búist þið við að vera í ferð þessari? — Um það er ekkert hægt að segja fyrirfram. En líklegt, að við verðum mánaðartíma, ef alt gengur vel. Við búumst við að komast á bíl alla leið ' austur að Kálfafelli. i Það er mjög vel til fallið, að 1 íslenskir vísindamenn skuli hafa tekið sjer fyrir hendur að rannsaka þessar merkilegu eld- stöðvar í Vatnajökli, er giskað hefir verið á, að væru þær, sem nefndar voru Grímsvötn fyr á tímum, en eftir ferð Svíanna sumarið 1919 hefir verið nefnd ur Svíagígur. Eldstöðvar þessar eru, sem kunnugt er, einhverjar þær merkilegustu á landi hjer, en lítt rannsakaðar, enda berast nú þær fregnir úr ýmsum átt- um, að erlendir vísindamenn hafi hug á því að nema þar land á sviði ísl. jarðfræði. Væri óskandi að þessir tveir ungu og áhugasömu íslensku fræðimenn gætu með ferð sinni aukið hróður sinn, og sýnt, að hjerlendis er ekki síður en meðal erlendra áhugi fyrir því að rannsaka og kynnast þeim mörgu lítt rannsökuðu fyrir- brigðum sem gerast á sviði ís- lenfekrar jarðfræði. Morgunblaðið ókeypis til mán aðamóta fyrir nýa áskrifendur Þeir, sem stofna heimili, eiga a< láta það vera sitt fyrsta verk, a< pánta Morgunblaðið.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.