Morgunblaðið - 22.06.1935, Blaðsíða 3

Laugardaginn 22. júní 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Misbelting haflanna.
Kaupfjelag Reykjavíkur fær
fyrri bluta þessa árs að flytja
inn vefnaðarvöru fyrir hátt
á sjöunda þúsund krónur!
En heildsalar, sem í áratugi liafa
flutt inn vefnaðarvöru, fá ekki
leyfi fyrir einum einasta^sfranga.
Formaður gjaldeyris- og innflutn
ingsnefndar, Skúli GuSmundsson
kaupfjelagsstjóri ritar grein um
innflutningshöftin í dag'blað Tíma
manna í gær.
í grein þessari játar kaupfje-
lagsstjórinn, að Kaupfjelag Reykja
víkur hafi það sem af er þessa
árs fengið að flytja inn vefnaðar-
vöru fyrir 6.680 krónur.
Eins og bent hefír verið á áður
hjer í blaðinu, hefír káupfjelag
þetta aldrei áður rekið vérslun
með vefnaðarvöru. Það var fyrst
í desember s. 1. að kaupfjelagið
gerði. Jitla tilraun með pöntunar-
starfsemi á vefnaðarvöru; en
þessi tilraun „heppnaðist ekki
- segir í tilkynningu kaup-
f jelagsins.
f>ví var það, að stjórn kaup-
f.jelagsins Imgkvæmdist það snjall
ræði að bið.ja um innflutningsleyfi
fyrir „slumíp af algengustu vefn-
aðarvörum", til þess að hafa liggj-
andi hjer á staðnum.
Og nú stóð ekki á innflutnings-
nefnd. -Hún veitti innflutnings-
leyfi fyrir 6680 kr. fyrir fyrri
liluta þessa árs, að sögn formanns
péfíídarinnar.
Þessi vefnaðarvöruleyfi til
Kaupfjelags Reykjavíkur eru ský-
laus brot á öllum venjum, er gilt
hafa um úthlutan innflutnings-
leyfa.
Reglan er sú, að þegar ný versl-
iin á í lilut. fær hún ekkert leyfi
nema frá SuðitiTön-dum; en þaðan
má innflutningur teljast frjá’ls.
En þegar Kaupfjelag Reykj-
víkur vill setja á stofn vefnaðar-
vöruverslun, fær það óðara leyfi
fyrir þúsundum króna.
Etv .heildverslanir hjer í bænnin,
sétii -fiútt háfa inn vefnaðarVöru
í áratugi, fá eklti leyfi fyrir ein-
úhr einasta stranga!
Svona er rjettlætið.
Kaupf;jelagsstjórinn, seni skip-
ar formannssætið í innflutnings-
nefnd, segir það rangt hjá Mbl., að
Kaupfjelág Reykjavíkur liafi ekki
verslað með vefnáðarvöru áður.
H.jer fer kaupf jelagsstjórinn
mei'T ðsannindi og hahn hlýtur að
v'itá hið sanna í þessu. Kaupfje-
lagið Jiefir aldrei rekið verslun
með vefnaðarvöru fyr en nú; það
gérði aðeins lítilsháttar tilraun
með pöntunarstarfsemi á þessu
sviði í desember s. 1., sem mis-
heppnaðist.
Formaður innflutningsnefndar
verður því að játa, að brotnar hafi
verið allar reglur sem gilt hafa
um úthlutun innflutningsleyfa, að
því er snertir vefnaðarvöruleyfin
ti} þessa kaupfjelags.
Það hefir líka heyrst að þessi
innflutningsieyfi á vefnaðarvöru
til Kaupfjelags Reykjavíkur hafi
verið knúð fram í trássi við meiri
hluta innflutningsnefndar. Það
hafi verið sjálf ríkisstjórnin, sem
hafi knúð leyfin fram.
Sje þetta rjett, — og það verður
talið svo ef stjórnin ekki mót-
mælir — þá fara menn að skilja
útkomuna á öllu þessu hafta-
fargani. Þá er fengin skýring á
því, livers vegna heildarinnflutn-
ingur til landsins minkar ekkert,
þrátt fyrir liin ströngu höft, sem
beitt er gagnvart kaupmönnum.
Formaður innflutningsnefndar
getur ekki rjettlætt þessi vefnaðar
vöruíeyfi tiI kaupfjelagsins með
því að vitua til meðlimatÖlu fje-
iagsins. Hiin kemur þessu máli
ekkert við.
Hjer skiftir það eitt máli, að
innflutningsnefnd hefir — senni-
lega að fyrirlagi ríkisstjórnarinn-
ar — brotið sínar eigin reglur um
úthlutun innflutningsleyfa. Kaup-
fjelagi liefir verið íviinað stórkost
legar á kostnað annara innflytj-
enda.
Þessi misbeiting á innflutnings-
höftunum er óverjandi og óþol-
andi.
. Hugleiðingar formanns innfiutn,
ingsnefndar um. skifting innflutn-
ingsleyfa milli icaupmanna og
kaupfjelaga, verða ekki gerðar að
umtalsefni hjér að þessu sinni.
En það sjá væntanlega allir, að
meðlimatala kaupf jelaganna get-
ur engu ráðið um innflntnings-
þörfína, nenia það sje ætlun for-
manns innf lutningsnéfndar, að
setja „handjárnin“ á alla kaup-
fjélagsmenn og banna þeim að
versla annars staðar en við sitt
eigið fj.elag.
Hætt er við að slík beiting
„handjárnanna“ kæmi að litlu
gagni. Fólkið myndi eftir sem áð-
ur kaupa, vöruna þar, sem það
fengi liagkvæmust kaup.
Jakobina Johnson
skáldkona,
kom hingað með Gullfossi í gær-
kvöldi. Hú)i er boðin hingað og
hafa ungmennafjelögin átt frum-
kvæðið að því.
Frú Jakobina Johnson er tví-
mælalaust hesta íSlenska skáldið
vestan hafe síðan Stephan G-.
Stephanson leið. Hún er jafnvíg
á bæði málin ensku og íslensku
tii skáldslcapar, og hefir fært
mörg bestu kvæði vor í prýðilegan
enskan búning og þar .með gert
meira heldur en. flestir aðrir til
þess að kynna skáldskaparlega
menningu íslands meðal ensku-
mælandi þjóða.
Er sjálfsagt að svo góðum gesti
verði sem best fagnað hjer á
landi;
Landsmálafundurinn!
á ísafirði.
Meiri bluti fundarins virtist eindreg*
ið fylg'jandi §jálfstæði§mönnum.
Sjálfstæðisflokkurinn boðaði tii
landsmálafundar á ísafírði á
fimtudagskvöíd. Fjölmenni mikið
sótli fundinn.
Frjettaritari Morgunblaðsins á
ísafirði hefir sent blaðinu eftir-
farandi skýrslu af fundinum.
Sjálfstæðisflokkurinn boðaði til
stjórnmálafundar á ísafirði 20. þ.
m. Ank þess hefir flokkurinn boð-
að 5 fundi í Norður-ísaf jarðar-
sýslu.
A fundinum hjer mættu: Fyrir
Sjálfstæðisflokkinn Thor Tliors;
fyrir Alþýðufiokkinn og Fram-
sóknarflokkinn: Haraldur Guð-
mnndsson ráðh. (að eigin um-
sögii) og Sigfús Sigurhjartarson
alþm.; fyrir kommúnista Brynjólf
ur Bjarnason.
Fundurinn hófst' kl. liðl. 8 síðd.
í bryggjuhúsi Edinbprgar. Fund-
arstjóri var kosinn Torfi Hjartar-
son bæjarfogeti fyrir Sjálfstæðis-
menn p.g Sig. Gtiðm'uiidsson bak-
ari (bróoir ráðhAfvrir sósíalista
ég Haíldór Olafsson verkam. fyr-
iv kommúnista.
svo einstakt tómlæti; mætti jafn-
vel segja fvrirlitningu, því raf-
veitumálið er sameiginlegt áhuga-
mál allra bæjarbúa, og fram-
kværnd þess var hátíðlega lofað
fyrir síðustu bæjarstjórnarkósn-
ingar, ef sósarnir fengju meiri-
hlutann í hæjarstjórn. Og á þeim
blekkingum og öðrum fleyttu sós-
ar sjer í meirihlutann.
„Samfylkingin“.
Þeir Haraldur og Brynjólfur —
hiiiir póhtísku hálfbræður —•
vörpuðu hlutum hvor fyr skyldi
tala. Kom upp hlutur Brynjólfs og
flutti hann á fundmum (talaði
tvisvar) langa skrifaða ratðu (þýk
ir slíkt óvenjnlegt hjer) á, hina
venjulegu vísu kommúnista; alt er
hægt, að gera; þeir hafa ráð við
öllu — og eru hinn eini rjetti
flokkur, þó með einu notabene,
sagði Brynjólfur, að þeir fái sam-
fylkingu við Alþýðuflokkinn.
Hentu fundarmenn gaman að
öllum útblæstrinum og um sig
slættinum, og festu lítt trúnað
á að slík taglhnýting gæti
skapað mifcla blessun
Fisksölumálin o. fl.
Itaraldur hjelt að vonnm skildi
fyrir stjórnina, en tókst það ófim-
lega.- Játaði hið ömurlegá fjár-
hagsástand og almennu vandræði,
en vildi láta sem þau kæmu sjer
ekkert \'ið eða stjórninni, og ætl-
aðist til að Sjálfstæðismenn bentu
á öll úrræði til bjargar. liaim,
talaði og nokkuð um fisksölumál-
in, og reyndi þar að vekja tor-
trygni og úlfúð til stærri útgerð-.
armannanna óg forstjóra Fisk-
sölusambandsins, en jafnframt að
up])hefja mjög sín afskifti af
þeim málum,
En Thor Tliors svaraði Iion.um
aft-ur, og rak Harald livað eftir
'annað í vörðurnar, svo áheyr'end-
ur skemt.u íjer liið besta, en unilr-
uðust m.jög fáfræði ráðherrans um
]x*ssa liluti, sem Iiann þó talaði
um at' miklum móði.
Tími byltingarinnar
ekki kominn.
Haraldui' viðurkendi, að Al-
þýðúflokkurinn ætti engin úrræði
til bjarg'ar í fjárhags- og atvinnu-
málum, og t.jáði sig sammála
Brynjólfi kommúnista iun að
nauðsyn væri á skipulagshreyt-
ingu fíl úrræða, en tími bylting-
arinnar væri enn eigi kominn. —
Þakkaði Brynjólfur fyrir hrein-
skilnina, en fundarmenn furðaðí
játningin.
Að öði'u leyti virtist ráðherrann
Framhald á 6. síðu..
í fmxliii'byrjun vildi Hai'aldur
fara fram þeirri frekju, að fá
jafnlangan, i'æðutíma fýrir sig og
þáðir hinir' flokltafiiíé'Tiéfð'u sam-
anlagt, en Thor Tliors vísaði þeirri
H æ s t ar j ett ar dómur
fi'ék’jif ' áf • ii()ndifrt)7;“?tg -kvað ' éðii-
legt að sömji i'undaskön um ræðu-
fíí. 'jjf itttí |fc ■,
tímá og' annað giltu hjer sem ann-
ars staðai'
í uppþotsmálum kommúnista
frá 7. júlí og 9. nóv. 1932.
Sviknu loforðin.
Thor Thors irnt' murrtíðui' með
snjalli-i ræðu. -Lýsti viðhorfi und-
a'ftfúrinná ái-a,'"-fj'á’rihálTnft og at-
vinúúitiá’fóiú"' ' þjóðárinú'ar, og
hversu hefði 'tékist tiTúm ’áfskifti
nuverandi ríkisstjórnar. Þá rakti
ræðumaður og nokkuð af þeirri
glæsilegu loforðasúpu sem hinir
rauðu samherjar hefðu brugðið
upp fyrir síðustu kosningar til
blekkingar og sýndi greinilega, að
þau hefðu öll verið svikin.
Fjármálaspillingin.
Einnig mintipt ræðumaður
þeirrar fjármálaniðurlægingar
sem þjóðín hefði komist í með
liinni frægu yfirlýsingu Eysteins
fjármálaráðherra fyrir breska
láninu, sem tekið var í byrjun
þessa árs. Þar sem lánveitandi
áskildi sjer rjett til að ákveða
hvenær ríldssjóðui’ mætti t.alca
Ján, eða ábyrgjast ' lánagreiðslur
annara. Kæmi þessi yfirlýsing
meðal annars í koll fyrirhuguðum
rafveituframkvæmdum á ísafirði,
og skoraði á Harald ráðherra, að
svara því afdráttarlaust, hvort
ríkisábyrgð til þessara fram-
kvænida fengist eða, fengist ekki.
“En Haraldur forðaðist að minn-
ast á það einu orði, Yilcli auðsjá-
anlega ekkert á það minnast ,og
ui'ðu. bæjarbúar forviða .á því, að
ráÖherrann, sem gamall borgari
bæjarins, skyldi sýna máli þessu
Refsing hinna ákærðu þyngd til
muna frá undirrjettardómnum.
Hæstarjettardómur var kveð
inn upp í gær í máli því er
rjettvísin höfðaði út af óeirð-
um þeim og uppþotum, sem
urðu í sambandi við fundi bæj-
arstjórnar Reykjavíkur dagana
7. júlí og 9. nóv. 1932.
Enda þótt langt sje um liðið í
síðan mál þessi báru á góma, ■
eru viðburðirnir 9. nóv. enn íj
fersku minni manna. Það var,
þá, sem æðisgenginn skríll, I
undir stjórn kommúnista!
hleypti upp bæjarstjórnar-i
fundi, rjeðist með grjótkasti og!
bareflum á fámenna lögreglu!
bæjarins, svo að hún lá að
heita mátti öll í sárum eftir.
Mál var höfðað alls gegn'
31 manni út af óeirðum þess-!
um. Af þeim voru 3 sýknaðir
í undirrjetti, 3 fengu fangelsis-
dóm, án skilorðs og 25 fengu
skilorðsbundinn fangelsisdóm. ,
Dómi undirrjettar, að því er
snerti 21 hinna dómfeldu, var
áfrýjað til Hæstarjettar.
>' ■iu'rr'.frd r
Dómur Hæstarjettar
Hæstirjettur kvað upp dóm
í þessu máli í gær og varð nið-
urgtaðan þessi:
I
Þorsteinn Pjetursson var
dæmdur í 6 mánaða íangeisi
við venjulegt fangaviðurværi. :
Guðjón Benediktsson og
Haukur Sigfried Björnsson
feng hvor um sig 5 mánaða
fangelsi við venjulegt fangá-
viðurværi.
Einar Olgeirsson, Brynjólfur
Bjarnason, Gunnar Benedikts-
son, Hjalti Árnason og Stefán
Pjetursson fengu hver um sig
4 mánaði fángelsi við venju-
legt fangaviðurværi.
Jens Figved fekk 3 mánaða
samskonar fangelsi.
ElTingur Klemensson fekk
60 daga samskonar fangelsi.
Adolf Petersen, Jafet Ottós-
son og Halldór Kristmundsson
fengu hver um sig 50 daga
samskonar fangelsi.
Hjörtur B. Helgason, Indíana
Garibaldadóttir, Matthías Guð
bjartsson, Runólfu’r Sigurðsson,
Þóroddur Þóroddsson, Jón Guð
jónsson, Ólafur Sigurðsson og
Guðni Guðmundsson féngu
hver um sig_ 30 daga fangelsi
við venjulegt fangaviðurværí. '
Refsing Þórodds ÞóroddssoU-
ar, Jóns Guðjónssonar og
Guðna Guðmundsson var skil-
orðsbundin. Hinir fengu allir
óskilorðsbundinn dóm.
Sæk.jandi máls þessa fyrir
Hæstarjetti var Theodór B.
Líndal, en verjandi Sveinbjörn
Jónsson.