Morgunblaðið - 01.09.1935, Blaðsíða 3

Sunnudaginn 1. sept. 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Reykjavfkurkaupstaður 150 ára 18. ágúst 1936.
Afmælis þessa ætti að minnast með alls-
herjar sýningu á öllu því, sem hjer er unnið.
Þann 18. ágúst 1786 var undirritað konungs-
brjef um kaupstaðarrjettindi Reykjavíkur. Þann
dag var hornsteinninn lagður að Reykjavík, sem
höfuðstað.
Næsta ár er u því liðin 150 ár síðan Reykjavík
fekk kaupstaðarrjettindi.
Væri það ekki vansalaust, ef Reykvíkingar
ljetu þessi tímamót l&ða hjá, án þess að minnast
þeirra sjerstaklega og á viðeigandi hátt.
Með engu móti gætu höf-
uðstaðarbúar haldið þetta
1 V-i aldar afmæíi 'betur há-
tíðlegt, en með því, að efna
til sýningar, þar sem dregin
yrði fram í dagsljósið sem
glegst og best mynd af
Reykjavík, eins og hún er
nú, af atvinnúvegum bæjar-
búa og athafhalífi, af skól-
um þeirra og mentalífi, af
lífskjörum þeirra, eins og
þau eru árið 1936.
Þegar rætt er um einhverjar
framkvæmdir á þessum tímum,
hættir mönnum við að einblína
á hina svonefndu kreppu, og
telja sjer og öðrum trú um, að
bíða verði betri tíma. Og með
þeim formála leggja menn ár-
ar í bát.
En því fer svo fjarri, að
„kreppan" ætti að draga
úr því að slík sýning yrði
haldin. Sýningin er ein-
mitt þeim mun nauðsyn-
legri, sem kreppan er til-
finnanlegri.
,,Kreppan“ kennir miinnum,
að breyta þarf til í atvinnu-
vegum og athafnalífi þjóðarin-
ar. — Reykjavíkursýning sem
þessi, á að lyfta undir þann
upprennandi iðnað landsmanna
— þar á almenningur að sjá
og læra hvað gert er og hugsað
til þess að skapa nýja atvinnu-
möguleika hjer í bænum.
Þannig er svo fráleitt að
hugsa sjer, aS^kiæppan eigi að
koma í veg fyrir slíkt sýningar-
hald. Þvert á móti. Hún á að
örfa menn til þátttöku í sýning-
unni.
Sogsvirkjunin og
framtíð Reykja-
. víkur
Framtíð Reykjavíkur bygg-
ist mjög á því, að hjer geti
risið upp og dafnað margvís-
legur iðnaður.
Sogsvirkjunin á að verða hin-
um nýja og vaxandi iðnrekstri
hin mesta lyftistöng.
Mjög er það vel til fallið,
að iðnrekendur bæjarins leggi
kapp á að halda sýningu ein-
mitt nú á þessum tímamótum,
svo allur almenningur fái að
kynnast öllum nýungum og við-
leitni sem uppi er, í þessum
efnum. Slík sýning á að verða
til hollustu og þrifa fyrir fram-
tak manna og atvinnulíf bæj-
arins.
; Fyrir bæjarf jelagið er það
' mikilsvirði að bæjarbúa taki
i binni auknu raforku opnum
: örmum.
Fyrir bæjarf jelagið er það
i lífsnauðsyn að bæjarbúar leggi
ekki árar í bát, þrátt fyrir vax-
andi skattakúgun og hafta-
, áþján valdhafanna.
| Þess vegna á bæjarfjelagið
að styrkja slíka allsherjar sýn-
■ ingu á iðnrekstri, framleiðslu
og framtaksviija bæjarmanna.
I
Hvar á sýning
þessi að vera?
Þannig spyrja menn, og er:
sú spurning eðlileg.
I - En „staðurinn er fundinn'". |
Sýning þessi. getur verið í
Austurbæjarbárnaskólanum, á
leikvelli hans milli byggingar-
álmanna, og á svæðinu frá skól
anum, og niður að Barónsstíg.
Það svæði þarf að laga hvort
sem er. Og hægt er að taka
Sundhöllina til afnota fyrir
sýningu þessa, ef þurfa þykir.
Forganga málsins
Fjölmörg fjelög hjer í bæn-
um munu leggja málefni þessu
lið. En þó er eðlilegt, að hinn
reykvíski iðnaður leggi þar
fram mestan áhuga og starf.
Eðlilegt væri, að bæjarstjórn
Reykjavíkur tæki mál þetta að
sjer, og fæli nokkrum mönn-
um fyrir sína hönd að sjá um,
að góð forstaða fengist fyrir
hverjum þætti eða hverri deild
sýningarinnar.
Verklegan undirbúning á
sýningarsvæðinu yrði hægt að
gera með atvinnubótavinnu í
vetur. Færi vel á því, því til-
gángur þessarar afmælissýning-
ar höfuðstaðarins verður fyrst
og fremst Sá, að örfa atvinnu-
líf bæjarmanna.
Fyrir 50 árum,
Árið 1886 mintust Reykvík-
ingar 100 ára afmælis Reykja-
víkur kaupstaðar.
Blöðin, sem þá voru gefin út
hjer, birtu greinar um upphaf
kaupstaðarins, og framþróun.
Þann 18. ágúst var haldin
þjóðhátíð á Austurvelli. Ræðu-
pallur var þar feistur, ræður
fluttar, sungið og lúðrar þeytt-
ir. Þá var sungið þar afmælis-
kvæði Steingríms Thorsteinsson,
sem allir kannast við: ,,Yfir
fornum frægðarströndum“, þar
sem þjóðskáldið spyr:
„Hvað mun verða að hundrað
árum?
Hugsum vjer í kvöld,
þegar ný á himin hveli
hringrás lýkur öld.
Sjáum rísa rausnarhallir,
raðast knör við knör,
eða framför lítum lina
lítið um bætt kjör?“
Þessari spurningu eiga Reyk-
víkingar.að svara eftir y% öld,
frá því sem skáldið kvað.
Áhugi rauHliða fyrir
sundhöllinm.
Innflutningsnefnd neitar um innflntn-
ingsleyfi á nauðsynlegum hreinsunar-
tœkfum til Sundhallarinnar.
Þær eru orðnar æði margar,
greinarnár,' sem birst hafa I
stjórnarblöðunum, þar sem lýst
hefir verið með miklum fjálg-
leik þeim feikna áhuga, sem
ríkisstjórnin hefði fyrir því, að
flýtt yrði fyrir byggingu Sund-
hallarinnar hjer í Reykjavík.
En þrátt fyrir öll skrif stjórn-
arblaðanna, mun ríkisstjórnin
ekki enn hafa fengist til að
leggja fram einn einasta eyri
til Sundhallarinnar, sem Alþingi
hafði þó fyrirskipað henni að
gera.
En ,,áhugi“ ríkisstjórnarinnar
fyrir þessu máli hefir sýnt sig
í fleiru en þessu.
Snemma í vor sótti bæjar-
verkfræðingur, fyrir bæjarráðs
hönd, um innflutningsleyfi fyrir
hrenisunartækjum (þvotta- og
hreinsunarvjelum) til Sund-
hallarinnar. Hafði verið gert
útboð á þessum tækjum og lá
fyrir tilboð frá Danmörku. En
innflutningsnefnd synjaði um
leyfið; ljet þess þó getið, að
synjunin væri aðeins „fyrst um
sinn“ og óskaði eftir að rann-
sakað yrði, hvort og þá hve
mikið af tækjum þessum mætti
smíða hjer heima.
Þetta var gert. Og þegar bæj-
arverkfræðingur var ytra í sum
ar, fekk hann nýtt tilboð, er
miðaðist við það, að hjer heima
yrði smíðað af tækjunum fyrir
sem svarar 7—8 þús. kr. Nam
þá andvirði hins innflutta að-
éins 15 þús. kr.
Sótti svo bæjarverkfræðingur
um innflutningsleyfi fyrir þess-
um tækjum og skýrði ne|nd
inni frá þessari breytingu. ,
Eftir langar og miklar bolla-
leggingar kom svarið og það
var þá SYNJUN!
Þau skilaboð fylgdu þó, að
sennilega myndi leyfið fást, ef
tækin yrðu keypt í Þýskálandi.
Nefndin vissi þó, að leitað hafði
Astrid drotning ð ifkbðrunum.
Komragur treysti sjer ekki að
/?M y.
vera í líkfylgdinni um borgina.
KAUPMANNAHÖFN 1 GÆR.
EINKASKEYTI TIL
MORGUNBLAÐSINS.
Frá Brussel er símað:
Leopold kónungur var svo
máttfarinn er til Brússel kom,
að hann treysti sjer ekki til
þess að vera í likfylgdinni frá
járnbrautarstöðinni til konungs
hallarinnar.
En er kistan var borin heim
að höllijfyúl vj%r hann þar til
þess að á móti henni.
Konungpr er ineð reifað höf-
uð og hendina í fatla. Hann ber
sig illa. :
Ástríður i drotning liggur nú
á viðhafnar-líkbörum. Tugir
þúsunda .jganga, fram hjá lík-
börunum til þess að votta hinni
látnu drotningu lotningu.
Líkið er íklætt hvítum silki-
hjúp, og eru líkbörurnar skreytt
ar hvítum blpmum. Hundruð
kertaljósa eru umhverfis líkið.
En herbergið tjaldað svörtum
slæðum.
Sáraumbúðir eru um hægri
vangann, en þeim megin brotn-
áði höfuðið. En andlitið ber
engan vott um dáúðastfíð eða
sársauka, og er svipáð sem
drotning sofi eins og mjalla&'r
drotningin í æfintýri.
Börnin fá að vila
um móðuMiiá&mn.
í gærkvöldi ljet ein af hii'ð-
meyjum drotningar'htenn-
ar vita um fráfall hennar.
Bjuggust nánustu yinir , kon-
ungS’við því, að það myndi vera
honum ofraun að færá börirqm
sínum þessar freghir.
1 Páll.
„Hlaut ii(I því að
koma“.
Oslo, 30. ágúst.
Þegar Oscari Karli ^yi^prjps,
föður Ástríðar- di'otnipgjir, Mxv
ust frjettirnar um dauða dóttvir
sinnai', var honum að orði:
„Mjer hefir alla mína daga yer-
ið hlíft við persónulegu mótlæti,
en einhverntíma hlaut að því
að koma“.
•virrfii
Leo Hansen segir frá háska-
ferð þeirra fjelaga.
Vfelbikturimi
hðfðustj þeir
KAUPMANNAHÖFN 1 GÆR.
EINKASKEYTI TIL
MORGUNBLAÐSINS.
Leo Hahsen hefir skýrt frá hinu
háskalega ferðalagi þeirra Nanok-
véiðimanna. Hann segir svö frá:
Er þeir vóru á ferð sinni í vjel-
bátnum suðúr með landí, lentu
þeir í blindösku iiríðarbyl við
Kap Berlin.
Hafísinu hrannaði umhverfis
bátinn, og géysistórir ísjakar möl-
uðust Saihan og spi'itngu með
þfumugný.
Þ. 22. ágúst brotnaði vjel-
báturinn í spón. En með
harðfylgi tókst þeim að
bjarga farangri sínum upp á
ísjaka.
Höfðust ,^]?eii-'1ýið á ísjakanum
|)ángað f). 26. ágixstl
Þá brotnaði jakinn sem
þeir voru á. Þá lögðu þeir af
stað eftir ísnum, en voru í
stöðugum lífsháska, uns þeir
komust í norskan veiði-
mannakofa.
verið tilboða í tækin bæði í
Danmörku og Þýskalandi, en
ekkert tilboð komið frá Þýska-
landi. Samt heimtar innflutn-
ingsnefnd, að tækin verði keypt
þar!
Lýsir þetta ekki einkar vel
„áhuga“ stjórnai’fíokkanna fyr-
ir því, að Sundhöllin geti kom-
ist upp hið fyrsta?
mölbrotnaði og
við á i§)aká/
En nokkru síðar konr norska
skipið Buskoy þeim til hjáípár.
Páll.
■ ■ i.i.yt'
Godthaab kornið til
ísafjarðar.
31. ágfist F. 'tT.1
Samkvæmt símskeyti ffjettarit-(
ara útvarpsins á ísafirði ’fe'óm
Grænlandsfarið Godthaab til fsá-
fjarðár í dag, eftir að háfa‘ ilégtð
nm tvo mánuði í ísnum viá aíiÉt-
urströnd Grænlands, þar sem
mjög mikið er af ís í sturtaf.
Skipstjórinn á Godfhaab er Dr-
logskaptejn Vertdel. 1 : Ur;”1.
Eitt af Idutverkixm skiþsiná 'váf ’
að sækja veiðimenú og flýt.já
aðra til Grænlands.
Þetta er gert með flugvjél
þeirri sem skipið liefir uni bofð.
Með því að setja flugvjelina í‘Újó-
inn utan við ísröndxíia' tofíst að
rtá fimm af þeim sjö mÖrtmim
sem sækja átti.
Godthaab fer væntanlega frá,
ísafii'ði um miðja næstxx vikn,
eftir. að ketilhreinsun og jíciri
smáviðgerðir hafa farið fram.
Eimskip. Gullfoss fór frá Leitli
í gær á leið til Kaupmannahafnar.
Goðafoss var á Akxii’eyri í gær.
Dettifoss fór frá Hamborg í gæi’-
morgun á leið til Hull. Lagarfoss
var á Bitrufirði í gær. Bi'ixarfoss
kom til Reykjavíkur í fyrradag.
Selfoss fór frá Leith í gær á. leið
til Vestmannaeyja.