Morgunblaðið - 03.09.1936, Qupperneq 3

Pfantudagnr 3. sept. 1936.
MOBGUNBLAÐIÐ
fftt A. ;í pt H' 'í;; ð $ o o:
Islenskur prófessor
við erlendan háskóla.
. ji
Samtal við
Lárus Einarson.
Frá frjettaritara vorum í K.höfn.
VAFALAUST gladdi það marga Islendinga, þeg-
ar Lárus Einarson læknir fjekk prófessors-
embættið í líffærafræði við háskólann í Árósum og var
þannig tekinn fram yfir marga og vel hæfa erlenda vís-
radamenn, sem sóttu um embættið.
Það kemur ekki fyrir á hverjum degi, að íslendingi
aje veitt háskólakennarastaða erlendis. Og Lárus Einar-
aon er að líkindum fyrsti Islendingurinn, sem fengið
hefir prófessorsstöðu í læknisfræði erlendis, að Ame-
ríku undantekinni.
Öll byggingarviooa -i
I bænum stöðvast'
næstu 8 mánuOi!
jP1
neitar um inntlutninglyggingar
eínis og
ÍSÓX
13.
,Bið imÁ
,0?,^\ ■■ .ÍFC
Lárus Einarson.
'r, Háskólamisserið í Árós-
um byrjar h. 1. september,
og um leið tekur Lárus
próf. fyrir fult og alt til
starfa við þenna yngsta há-
skóla á Norðurlöndum.
Hánii vár á förum til Arósa,
þegar jeg liitti hann að máli á
Ríkisspítalanum í Höfn.
-— Ér það ekki vandasamt og
ábyrgðarmikið starf að taka við
prófessorsembætti við nýjan há-
sfeóla? spyr jeg.
:— Þarna er um það að ræða
að feojna nýrri. vigindastofnun á
laggirpar og leggja grnndypll, að
líffræðislegurn rannsókmira og
.líffræðislegri kenslu við nýjan
káskólan svarar Lárus prófessor.
Þetta er náttúrlega miki.llá-
byrgðarhluti, því orð það, sem af
háskólanum fer, yeltpr á því, að’
.þetta sje gert vel. En um leið er
akemtilegt að fá þetta viðfangs-
efni og vinna þarna að því að
koma nýrri yísindastofnun á fót.
.Hvernig eru yiniiuskilvrðin
við lcáskólann í Árósum?
— Þan eru góð. En margt þarf
að gera, áður en alt kemst á lagg-
irnar. Fyrst þarf að koma
tilraunastofum í lag, kanpa' rakn-
sóknartæki o. m. fl. En jeg geri
ráð fyrir, að stofnnnin geti tekið
að fullu til starfa á næsta ári.
Um 100 stúdentar eru þegar inn-
ritaðir í læknadeild háskólans.
— Fer nú þegar fram kensla í
Öllúm greinum læknisfræðinnar ?
— Néi, ekki ennþá. Við hyrj-
um með „teoretisku“ greinúnum i
líffærafræði, lífeðlisfpæði. efna-
fræði, og eðlisfræði. Byrjunin, er
altaf r erfiðust. Og syo er lífea
þarna. „Teoretisku" greinarnar
þurfa sjerstakar rannsóknarstof-
tir. Nú þegar hafa verið bygðar
rannsóknarstofur fyrir eðlisfræði,
éfnafræði og líffærafræði, og það
er verið að byggja rannsóknar-
, stofur fyrir lífeðlisfræði og líf-
efnafræði. Þegar þær em bygðar
og teknar til starfa, er erfiðasti
. hjallinn unninn. Kenslan í
„praktisku“ læknisfræðisgreinun-
við að fást við kenslu? spyr jeg
Lárus prófessor.
— Mjer finst skfeíntilegt að
kenna ög fræða. En vísindastarf-
ið, sem einkennir háskólakenn-
ara fram yfir aðra kennara, verð-
ur aðalatriðið. Aðaláherslan verð-
ur lögð á vísindin eins og við
aðra háskóla. Og jeg ntnn ávalt
beita mjer fyrir því, hð vísindin
og rjettur háskólaandi sitji í önd-
vegi.
— Eru margar deildir í háskól-
anum í Arósum?
Fyyst um sinn þrjár:
„Humanistiska“ deildin með
kenslu í heinispeki. sagnfræði og
málfræði (bæði nýju og gÖmlu
málunum)*. þar, að auki lækna-
d.eil.d og IoJís Idn nýstt>fnaða lögr
fræðis- o,g hagfræðisdeiid.
— Hvernig kunnið þjer við yð-
ur í Arósum?
— Mjög vel. Mjer líst vel á
bæinn og háskólann, Háskólanum
er haldið í enskum háskólastíl og
umhverfið er, fallegt. Áhugi fólks
fyrir velgengni háskólans er frá-
bær. Fólkið telur það skyldu sína
að léggja eins mikið og hægt er
af mörkúm til háskólans. Það er
fagurt dænu til eftirbreytni, hve
miklú er fórnað til þessa háskóla.
Þarná skilja menn pýðingu há-
skólans. Háskóliún ér ekki metn-
aðaratriði, hánn hefir praktiska
þýðingu, sem fólkið skilur, því
alt daglegt líf er háð vísindun-
um. Islendingar gætu tekið sjer
slíka fórnfýsi fólksins og stjórn-
arvaldaöna tif fýfirmyndar.
— Er nokkuð að segja um við-
skifti yðar og háskólaiis heima
sem orsÖk þess; að þjfer fóruð að
heiman?
— Jeg vil ekkert nm það tala.
Það hefir enga þýðingu lengur.
Aðeins vil jeg taka það fram, að
jeg átti engan þátt í greinunum,
sem um þetta birtust í Morgnn-
blaðinu og Vísi. Grein próf. Guð-
mundar Thoroddsens er full af
rangfærslum. og hirði jeg ekki
um að leiðrjetta slíkt.
— Eru engar líkur til þess, að
im þarf ekki eins mikinn undir-ísland fái aftur að njóta starfs-
„Ævi mín“, eftii* Leó Trotski,
hinn útlæga rússneska stjórn-
málamahn, er nýkomin út í ís-
lenskri þýðingu eftir Karl ís-
feld, eri Steindórsprent gefur
út. Bókin er þýdd eftir norskú
útgáfunni af ævisögy Trotskis,
sem kom út í Oslo 19I5W?
iií . .-.dir.ití. ;i
M
ORGUNBLAÐIÐ frjetti seint í gær-
kvöldi, að meirihluti Gjaldeyris- og
innflutningsnefndar hefði á fundi nefndarinnar í
gær samþykt, að leyfa ekki byggingarvöruversl-
unum í Reykjavík að flytja inn nema örlítið hrot!
af t>ví byggingarefni, sem lofað hafði verið og
sem aðkallandi nauðsynivar að fá. M °
Afleiðingar þessara alvarlegu fiðiþáá '.Verðá
þær, að öll byggingarvinna stÖðva^'lijeijjJ'jÍ)^-
um næstu 8 mánuði og atvinnutapið nemur vafa-
laust um miljón króna.

'.t|t
Frá blóðbaðinu
'OÍÍMD'
Frásagnir frjettaritara sem
1 £• 1 . , 1 H satö'x :
hefir kynnst hormungun-
um af eigin sjón.
I.:,
JG i •
Frjettamaður við danska hlaðið „Politiken" Afefir undan-
farnar vikur verið á Spáni til þess að safna skýrslúin og frjett-
um fyrir blað sitt. Af fregnum frá þjoúrþú hafa áósísdistar hjer
í Reykjavík dregið þá ályfetun, að stjórnarflokkarnir þar syðra
væru lýðræðisflokkar,' óg ,^hín lögi.ega stjórn“. 'sfein ‘svo hefir
verjð néfnd,
U .v'Vsjij
ípþi l^gúni ó’g reglú, þar sQjaf Íum rjeði á
tilliii’ til þéssa háfa stjómárhioðin viljað
þéssa háfa stjórnai;blÖðin
ma til spönsku stjórnarinnar.
/d . n ,. ■nld
Iaða
iljað
heldíjupþi 1|
annað borð. Með
rjettlæta fjársöfnuning
Hinn danskí btaoamaðúr, Aiidréás Vinding, ér nú kom;
íriri. út fyrir landainæri Spánar, og hefir blað háns síðan birt
„ócensureraðar“ fregnir frá hónum. Þ. e. a. s. ‘fregnir, sem eigi
hafa verið stílaðar undir áhrifum spánskra stjÖrnmálaflokka.
Þ. 23. ágúst segir Andreas Vinding blaði sínu m. a. frá
því, sem hjer fer á eftir.
Það er ekkii^irii til .þesp ;þjer
að rekja sögui þossa hoeykslis-
máls„ sem j kemur.,, til nþ hafa
stórkostleg 4,brif £ ,þag aIIs jkh
menning^.hj^r 4 b’aonvm.
Eftir því, sem jV^iíunb.laðið
veit sannas^. og,, .f j e.tta.st, stóð,
mál þetta þannig:
Gjaldeyris-, og innflutnings-
nefnd átti eftir að úthíuta inn-
flutningsleyfum a býggingar-
efnum fyrir Úiðaáta'' fjVfrðung
þessa árs. ' „9V . '
Eftir útlíiutiin('th^n3arinriar
á byggingareþiuni íýfriahluta
ársins, gátu byggingárvoru-
kaupménri hjér í bðétiúm vænst
þess, að í þeírra h¥ri^ töeriil nú
leyfi fyrir um fibö þ'Ús'.ýkr. mið-
áð-
búning, því þarna eru nýir og
góðir spítalar fyrir.
r— lláskólakennarar eiga sem
kunnugt er bæði að kenna og
, jðka vísindi. Hvemig kunnið þjer
krafta yðar?
—- Ekki er útlit fyrir það nú
sém stendur. Kjör háskólakenn-
ara á Islandi erú ekki lífvænlég.
Khöfn í ág. P.
^2 íðastliðna viku hefi jeg
komið á víffstöðvamar
fyrir norðan, sunnan og
vestan Madrid. Mjer virðist
að uppreisnarforingjarnir
sjeu smátt og smátt að
kyrkja vörn stjórnarliðsins
í höfuðstaðnum.
En hin eiginlega hætta,
sem vofir yfir lyðræði pjoö-
arinnar, kemur sem stendur
ekki utanað, heldur innanað,
frá vaxandi skrílræði anar-
kista.
Síðan segir blaðamaðurinn' frá
því, sem fvrir hann
hafði borið síðasta daginn, ,sem
hann var í Madrid.
Hann kom frá vígstöðvunum, í
borgarhverfið Bario Moneloa. Þar
var múgur og-. cmiirgmenm að
reyna að kveikja í fangelsi einu.
Aragrúi vopnaðra karla og
kvenna var á götunum umhverfis
fattgelsið og ógnnðu öllum frið-
sömum vegfarendum. Því sem
næst alt þetta vopnaða fólk var
úr árásarliði verkalýðsins, C. N.
T., eða úr stormsveitum anarkista,
F. A, I„ en báðar þessar liðsveit-
ir eru í, öflugri andstöðu við sós-
íaldemokrata.
Frá fangelsisklefunum heyrð-
ust angistarvein fanganna. En ut-
an við innganginn stóðu anarkist-
,ar me.ð vopn sín á lofti.
Forstjóri fangelsisins stóð í úti
dyrum og reyndi að sefa mann-
fjöldann. En ,í ,,sama vetfangi
ri ■ ----
FRAMH. Á SJÖTTU SfÐU.
að víð það, sem þeir'’
ur fengið og, þegár er búið váð
úthluta tíí kúu’píjelagariria.
En í stað þess áð leyfa 600
þús. kr. innflutnirig, sem riefnd-
in hafði gefið yilyrði um, íeyfir
hún aðeins innflutning fyrir 1SO
þús. krónur..
Af þessum 150 þús. kr. mtmu
50 þús. eiga að gariga tíl vérka
mannabústaðarin^ hjer í bséri-
um og einnig mun ætlunin vera
að taka af þessu innflutnings-
leyfi til byggingu háskólá-
grunns og kartöflukjallára
hánda GrænmetisVersluniriTii.
Sjá þyí væntanlega állir, áð
lítið verðrir eftir handa alfnenn-
um byggingum í, bænuiri.
Hjer í bænum eru nú f jölda-
margar byggingar hálf-karaðar,
því að ekkert byggingarefni er
hjer fáanlegt til að fullgera
byggingarnar.
Afleiðing þessa furðulega at-
ferlis rauðu valdhafanna —
því vitanlega eru það þeir, sem
þessu ráða — verða þvj þær, að
öll byggingarvinna í bæn-
um stöðvast næstu 8. mán-
uði. ,
Þetta er .sí?l|asta kveðjan, sem
iðnaðarmenn og verkamenn fá
frá „st jórn hinna vinnandi
stjetta“!
4ii

B194<í
ðri .íattJ'oi