Morgunblaðið - 22.09.1936, Blaðsíða 2

2
MURGUNBLAElÖ
ÞriðjHdagur 22. sept. 1936.
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Ritstjórar: Jón Kjartansson
Valtýr Stefánsson‘?—
ábyrgðarmaöur.
Ritstjóf’n og afgreitSsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Au^lýsirtgastjóri: E. Hafberg.
Auglýsín^-aekrifstof a:
. Austurstræti 17. — Sími 3700.
» Heimasímar:
Jón Kjartansson, nr. 37*2
Valtýr Stefánsson, nr. 4220.
Árni Óla, nr. 3045.
E. Hafberg, nr. 3770.
Áskriftagjald: kr. 3.00 á mánuöi.
;í í lausasölu: 15 aura eintakiö.
25 aura meö Lesbók.
Frumhfaup Haralds.
Þeir eru dálítið seinheppileg-
ÍC þessir ráðherrar okkar. —
Þurftu þeir ekki endilega tveir
að verða sjer til skamrar sama
daginn!
1 utvarpinu hefir Hermann
Jónasson í heitingum við bænd-
ur landsins, ef þeir gangi ekki
þegjandi og möglunarlaust inn
á hverja þá ósvinnu, sem hon-
um þóknast, að bjóða þeim,
Sama dag hleypur Haraldur
Guðmundsson svo á sig við Há-
skólasetningu, að honum sjálf-
um og vinum hans, er mesta
raun af.
Ef satt skal segja, hneyksl-
uðust menn minna á Hermanni.
Þetta er ,,gladiator“ í sjón og
raun. Þess vegna kippa menn
sjer ekki svo mjög upp, þótt
hann láti dólgslega og beiti hót-
unum í stað raka.
Aftur hefir Haraldur með
nokkrum árangri gert tilkall til
að teljast meðal siðfágaðra
manna. Og á ytra borðinu,
— klæðaburði og spyrtingu —-
skal fúslega játað að honum’
hefir tekist þetta.
En svo er nú upptalíð. Har-
ald skortir sýnilega tilfinning-
una fyrir því, sem við á, og því
sem er óviðeigandi. Sú tilfinn-
ing er aðalsmerki sannrar sið-
fágunar. Skortur á þeirri til-
finningu er kallað taktleysi. Og
það er einmitt þetta, sem líar-
aldur hefir gert sig sekan í —
taktleysi.
Mörgum er svo farið, að þeir
ætla sjer ekki af, ef þeir kom-
ast til auðs eða valda. Þá halda
þeir að þeim leyfist alt. Þótt
þeir bregði yfir sig einhverjum
siðfágunarhjúpi, springuy hann
eins og skæni, þegar höfuðið
bólgnar af valdaderríngi, og
hróka yfir eigin upphefð.
Ölíka menn nefnum vjer upp-
skafninga.
EÍf upphefðarvíman kynni að
reiína afí:Haraldi, mundi hann
fljótlega átta sig á því, að
hann hafði ekkert meiri rjétt til
að tala við líáskólasetninguna
en Háskólarektor, eða hver ann
ar utanþingsmaður, til að tala
á Alþingh
Öll framkoma hans gegn Há-
skólanum hefir votjð á þá lund,
að 'serin. er til sakar, þótt ©kki
bætist frekja hans á hátíðisdegi
stofnunarinnar í ofanálag.
Það er raunalegt fyrir slík-
ann hjegómamann, sem Har-
ald Guðmundsson, að hann
skyldi hláupa ' svona á sig
frammi fyri'r upprennandi
mentáínönn'um l'ándsins, En
svona fer, þegar menn halda
sig meiri en þeir eru.
OSIGUR MUSSOLINIS
í FYRSTU ATRENNU.
Fulltrúar Abyssiníu viðurkendir „fyrst um sinn“.
Hagsmunir stórveldanna og
ÞjóBabandaiagsins rekast á.
Þjóðabandalagsþingið
hófst í gær.
r^imm blika er yfir þingi Þjóðahandalags-
^ ins, sem hófst í Genf í dag. Er búist við
að alvarlegir árekstrar verði milli hagsmuna
Þjóðabandalagsins, sem smáþjóðirnar bera fyrir
brjósti og hagsmuna stórveldanna.
I fyrstu atrennu sigruðu smáþjóðirnar. Var í
gær samþykt að leyfa abyssinsku fulltrúunum að
taka sæti sín á þingi Þjóðabandalagsins ,,fyrst um
sinn“.
í gær var óttast að ómögulegt myndi verða að fá níu
þjóðir til þess að taka sæti í kjörbrjefanefnd, sem úr-
skurða skyldi Abyssiníumenn brottræka úr Þjóðabanda-
lagsþinginu, eftir ósk stórveldanna.
Stórveldin telja nauðsynlegt að Italir taki upp aftur sam-
vinnu við Þjóðabandalagið, til þess að vinna að friðarmálum Ev-
rópu, en skilyrði fyrir þessari þátttöku setja ítalir, að Abyss-
insku fulltrúarnir sjeu ekki viðurkendir.
Smáríkin, eða hin svonefnda skandinavisk-hollenska sam-
steypa, eru andvíg brottrekstri Abyssiniumanna og færa fyrir
því þau rök, að það skapi óþolandi fordæmi, ef eitt af ríkjum
Þjóðabandalagsins sje gert brottrækt fyrir þá sök, að óvinaher
hafi sest að í landi þess. Var talið að smáríkin myndu e. t. v.
skjóta þessari deilu til dómstólsins í Haag. ^
Árekstrinum var afstýrt í
morgun með því, að finna
upp þá bráðabirgðalausn,
að leyfa Abyssiniumönnum
þátttöku „fyrst um sinn“.
Hafði tekist að kjósa í
kjörbrjefanefnd með leyni-
legum kosningum,.
I nefndinni áttu sæti: Eden,
Litvinoff, Delbos, og fullrtúar
Tjekka, Tyrkja, Grikkja, Hol-
lendinga, Nýja-Sjálands og
Persa. Sat nefndin á rökstólum
í fjórar klst.
Niðurstaða nefndarinnar var
sú. að abyssinsku fulltrúunum
yrði leyft að sitja þingfundi.
Með því að neita Abyssiniu-
mönnum um að taka sæti sín,
væri feldur sá dómur, að sú
stjórn, sem hefði skipað þá,
færi ekki lengur með völd í
landinu, en það er einmitt þetta
mál, sem er efst á dagskrá
Þjóðabandalagsþingsins, sem nú
er að hefjast, og er þaö ætlun
kjörbrjefanefndarinnar, að láta
þingið sjálft skera úr því, með
afgreiðslu bessa máís, hvort
abyssinc’ lulltrúarnir sitji
á f.* xrri pingi.
Abyssinska séndisveitin í
Londoh hefjr í dag gefið út
yfirlýsingu, þar serrí sagt er, áð
neírihluti Abyssiniu sje enn al-
.rléga í hÖndum Abyssiniu-
mantta, og að landstjórinn í
Gore sje skipaður st'órh’arfor-
maður af sjálfum keisaranum.
Kapphlaupið
um Alcazar
óútkljáö.
Molavonaraðupp-
reisnarmenn
geti varist.
|r apphlaup
hersins
stjórnar-
og upp-
reisnarmanna í barátt-
jnni um Alcazarvígið er
rnn óútkljáð. Uppreisn-
irmenn ver jast enn í víg-
inu. Þó segjast stjórn-
irliðar vera búnir að ná
íonsum mikilsverðum
svæðum í hinum stóra
iastala (segir í Lund-
ínafrégn F.Ú.). Þeir
hiafa haldið áfram að
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
Rauðu flokkarnir unnu
sænsku kosningarnar.
Sósíalistar og bændaflokkurinn
mynda sennilega stjórn.
IJRSLIT KOSNINGANNA:
Hægriflokkurinn 44 áður 55
Bændaflokkurinn 36 — 36
F r jálslyndif lokkurinn 27 — 24
Sosíalistar 112 — 102
Hálf-kommúnistar Kihlbooms 6—8
Moskvakommúnistar 5—2
Þjóðernishreyfingin 0—3
230 ' 230
FRÁ FRJETTARITARA VORUM:
KHÖFN í GÆR.
Rauðu flokkarnir fengu meirihluta í neðri
deild (andet kammer) sænska þingsins
í kosningunum, sem fóru fram í gær. Tii þess að
fá þenna meiri hlutar þurftu þeir að vinna f jögur
þingsæti, en þeir unnu ellefu.
Sosialistar hlutu 112 þingsæti af 230. Vantar þá því enn
fjögur þingsæti til þess að geta myndað hreina sosialistastjórn.
Er talið að sosialistinn Per Albin Hanson muni mynda stjórn
og leita samvinpu við bændaflokkinn.
Rauðu f lokkarnir allir |
þrír sósíalistar, hálf komm- !
únistar Kihlbooms, og J
kommúnistar hafa sam-
tals 125 þingsæti af 230
og gætu því myndað ein-
lita, rauða stjórn. En Per
Albin Hanson er talinn
enga samvinnu. vilja eiga
við kotnmúnista,
Hann aðhyllist varfærna
stjórnmálastefnu og kýs því
samvinnu við bændaflokkinn
fram yfir kommúnista. Er jafn-
vel búist við að bændaforing-
inn Aksel Pherson, núverandi
forsætisráðherra fái sæti í
hinni nýju stjórn.
Ef hinsvegar svo skyldi
fara, að ágreiningur yrði
milli bændaflokksins og
sosialista, búast menn við,
að yinstri armur sosialista-
flokksins neyði Per Albin
til að ganga í samvinnu
við kommúnista, og að þá
verði byrjað á þjóðnýt-
ingu framleiðslufyrirtækj-
anna.
Bændastjórn Aksel Pherson,
sem farið hefir með völd í Sví-
þjóð síðan í vor, mun senni-
lega segja af sjjer á morgun
eða á miðvikudaginn. Er kon-
ungur fjarverandi, á veiðum og
mun stjórnarskiftum verða
frestað þar til hann kemur.