Morgunblaðið - 09.06.1937, Side 6

Morgunblaðið - 09.06.1937, Side 6
€ MORGUNBLAÐIÐ Miðvikudagur 9. júní 1937. Verkamanna- búsfaðirnir FRAMH. AF FIMTU SÍÐU. *Aki framfylgja þeím og leggja sánn skerf af mörkuni. Ber bæj- arstjórn Reykjavíkur þar mjög af öðmm bæjarstjórnum um alla skil- aeini, og kemur það býsna illa J»eim við þann fjandskap gegn verkalýðnum, sem sosíalistar segja, að þar sje ráðandi. Bh þó að uppi væri látið, að nmrætt atriði, sem svo illa hefir tekist um, væri meginþátturinn í Jögunum frá 1935. þá fór því aamt fjarri, að svo væri. Aðaltil- gapgurinn var sá að svifta fje- íagsmenn í Byggingarfjelagi sjálfstæðra verkamanna þeim ó- tfíræða rjfltti, sem þeir áttu sam- kræmt eldri lögum. í þessum til- gahgí ýöfu sett fýrirmæli um, að í þverjum kaupstað skyldi ein- angis eitt fjelag n.jóta hlunninda laganna, og var s>Vö 'frá gengið, að örugt væri, að Byggingarfjelag sjálfstæðra verkamarina væri þar með svift rjetti tínum. Um þetta mál urðu hörð átök á þinginu 1934. Sjálfstæðismenn sýndu glögglega fram á, að með frv. væri framin hin mesta rang- sleitni á meðlimum fjelags sjálf- stæðra verkamanna. Þá væri og byggingamálinu í heild gerður hinn mesti ógreiði, þegar ofsókn- um ætti að fara áð beita við þá, sem aðrar hugmyndir hefðu um heppilegasta byggingaform en Hjeðinn Valdimarsson. íljeðinn reyndi... auðvitað eftir föngum að verja illan málstað, en tókst það ekki vonuni betur og fór mjög halloka í ÖUum rökræðum nm málið. Én því lakari sem mál- staðurinri' reýndistý því harðár ljet Hjeðinn handjárnin kreppa að stjórnarliðinu og var málið keyrt í gegn. Sjerstaka athygli vakti fram- koma Ásgeirs Ásgeirssonar. Hann gekk mjög frá'rii fyrir skjöldu og barðist ákaff'fyrir því að níðst yrði á méðliirium fjéíags sjálf- stæðra vei’kamanna. Vitnaði hann jafnframt mjög um rjettlæti sitt og sanngirni og óskaði eftir, að ákveðinn andmælandi sinn |„ætti eftir að sýna þá samviskusémi v þingmálum, sem jeg hefi sýnt undanfarin 10, ár“,.. (Alþt. 1934 B. 852). Á þinginu 1934 gat menn ennþá furðað á framkomu Ásgeirs Ásgeirssonar, og var það nokkuð gert, Nú er sá tími löngu liðinn. Annar sá, sem algerlega brást í málinu, en mikln méira mátti samt vænta af, var .Jón Baldvinsson. Bftir fyrri ummælum hans varð ekki annað álitið, en að hann mundi verða því fylgjandi að lög- bjóða sjerbyggingar, ef fram- kvæmdin yrði sú að teisa einungis sambyggingar. 1934 var hinsvegar ekkif um það að ræða að banna sambyggingar, heldur einungis að leyfa þeim, sem sjerbyggingar vildu. að spreyta sio; á þeim og látá síðan reynsluna skera úr, hvað heppilegast væri. Sá. sem hafði lýst sig svo ákveðið fylgj- andi sjerbyggingum, sem Jón Baldvinsson. gat erfíðlega gengið á móti því að veita þeim jafn- rjetti við hinar. Þetta gerði Jón samt án þess að segja eitt orð. til skýringar. n sem sagt, hvort sem það var með illu eða góðu, þá tókst Hjeðni Valdimarssýni að berja það fram, að Byggingarfje- lagð sjálfstæðra verkamanna var svift lögákveðnum rjetti sínum. Hefir hann síðan sí og æ látið hamra á því, að verkamannabú- staðirnir væru hans verk og hon- um einum að þakka, að reistar hafa verið þær bvggingar, sem komnar eru. Sannleikurinn er hinsvegar sá, að þó að Hjeðinn sje fyrsti flutningsmaður málsins, þá má Tryggvi Þórhallsson engu síður kallast aðalhöfundur fyrstu laganna um málið, því að frv. Hjeðins var gerbreytt á þinginu 1929 eftir tillögum Tryggva, og var málinu þá fyrst fenginn fast- ur grundvöllur. Styrkveitingar til bygginganna hafa síðan komið bæði frá bæjarsjóði og ríkissjóði, og Magnús Sigurðsson hefir haft forgöngu um lánaútveganir til þeirra. Að svo vöxnu máli sýnist það ekki sjerlega þakkarvert, þó að Hjeðinn hafi látið fjelag það, sem hann er formaður í, nota sjer þá peninga, sem að því voru rjett- ir, sjerstaklega þar sem hann með ofbeldislögum sínum bægði öðrum fjelögum frá . framkvæmdum í málinu. Sagnir sósíalista um, að Sjálf- stæðismenn hafi af íjandskap við Verkalýðinn verið því andvígir í upphafi,að verkamenn fengju góð- an húsakost, eru vitanlega tilhæfu- Iausar. Málið var í fyrstu alls ekki flokksmál og ummæli þau, sem Alþýðublaðið er öðru hvoru að prenta til sönnunar fjandskap Sjálfstæðismanna við góðan húsa- kost handa verkamönnum, eru slitin úr rjettu samhengi, og því fullkomin blekking að fara með þau svo sem blaðið gerir. Hítt er alt annað mál, að jví fer fjarri, að með núgild andi lögnm sje fundin líkt því fullnægjandi lausn á þessum niál- um. Er /það þannig víst, að ríkið gædi á eðlilegri hátt gert meira til að koma upp góðurn íbúðum fyrir ennþá fleiri en kost geta átt á þeirri aðstoð, sem hjer um ræð- ir. Br það með útvegun betri og hagkvæmari almennra fasteigna- lána en nú fást. Þessu hafa sósíal- istar aldrei viljað sinna verulega, en Sjálfstæðisflokkurinn mun af alhug beita sjer fyrir því, ef hann kemst í meirihluta nú við kosn- ingarnar. En þó segja megi, að rjett sje að sinna fyrst því, sem meira er um vert, og það eru almennu fast- eignalánin, þá ér það víst, að þörf er á að endurbæta núgildandi lög um verkamannahústaði. Sjálfstæð- isflokkurinn mun ekki, eins og sósíalistar viljá vera láta, hætta við byggingu verkamannabústaða, heldur þvert á móti koma laga- fyrirmælunnm uin |>á í hetra liorf og í samræmi við það, sem hjer hefir verið sagt, miða meir við frambúðarheill allra aðilja heldur en stundarhag og sjerkreddur fárra ofbeldisherra. Minningarorð um Helgu Maríu Þorvarðardóttur Hún andaðist 21. maí. Hún fæddist að Holti undir ki.yjafjöllum 1. febr. 1862. Þaðan fluttist hún með foreldrum sínum, Þorvarði presti Jónssyni og síð- ustu konu hans, Valgerði Bjarna- dóttur, prests að Söndum í Dýra- firði, að Prestsbakka á Síðu og nokkru síðar að Possi í sömu sveit, þegar faðir hennar tók að- stoðarprest, er þá settist á Prests- hakkann. Þar ólst hún upp. Föð- ur sinn misti hún 26. sept. 1869. 1881 giftist hún fyrri manni sín- nm, Olafi söðlasmið Bjarnasyni frá Steinsmýri í Meðallandi. Eign- uðust þau 5 börn. Eitt þeirra mistu þau í æskn, Þorvarð, en 4 eru á lífi, Jóhann, trjesm., Sel- fossi, Skapti kaupm. og Þuríður, ekkja Þórðar Vigfússonar skip- stjóra hjer í bænum, og Lilja, gift kona í Króki í Gaulverja- bæjarhreppi. 1894 fluttist hún vest ur á Kjalarnes, er hún fjekk veit- ingu fyrir ljósmóðurumdæmi þar, og gegndi hún því starfi í 11 ár. 1897 giftist hún eftirlifandi manni sínum, Gísla Halldórssyni trjesm. Bjuggu þau að Holti á Kjalar- nesi til ársins 1905, er þau flutt- ust hingað til bæjarins. Eignuð- ust þau 4 dætur, og eru 2 þeirra á lífi, giftar hjer í bænum, Elín og Valgerðnr, en 2 rnistu þau í æskn, er báðar hjetu Ásta. Þau tóku 2 fóstursyni, Bolla Gríms- son, en mistu hann 7 ára, og Bjarna Jónsson, sem nú er upp- kominn og dvelur á heimili þeirra. Hún tók sjer barnamissir- inn- mjög nærri. Móður sína misti hún 1895. Hún á 3 bræður á lífi: Þorvarð, fyrv. prest í Vík í Mýr- dal, Jón í Vesturheimi og Jóhann búsettur á Bíldudal. — Þess skal ennfremur getið, að þau hjón, Helga María og Gísli, höfðu með sjer 2 börn, er þau fluttu til Rvík- ur, en eigi 8 og 2 fósturbörn, eins og getið er í N. Dbl. Hin voru nppkomin. —- María sál. var mesta efnis- og atgerviskona, gáfuð í hesta lajri og vel að sjer um marga hluti, enda þurfti hún á því að halda á lífsleiðinni, því verkefnin, sem að henni bárust, voru oft og tíðum vandasöm og má nærri geta, að hún hefir þurft að beita þrótti sínum og þolinmæði, hæði sem móðir, húsmóðir og Ijósmóðir. Örðugleikar mikiír voru urri eitt skeið á vegi hennar' og er það undravert, hvernig hún gat horið þá, og hefir hún þá notið þeirrar aðstoðar, sem þeim einum er veitt, sem til hennar hafa unnið og sannast á henni, ,,að þegar neyð- in er stærst, er hjálpin næst“. En hún átti einnig því láni að fagna að hafa gott beimili og vfera hor- in á höndum og alt, gert fyrir hana, sem unt var, svo hún fjekk einriig að njóta hinna hjörtu hliða lífsins, og það kunni hún að meta og þakfca. Pvrir utan heimilisstörfin og heimilisskyldurnar og Ijósmóður- störfin Ijeði hún ýmsunt iiðrum viðfangsefnum lið. Má þar nefna drjúga þátttökn sem liún átti í starfi Goodtemplarareglunnar og bindindismáhins og var hún þar héil og óskift eins og í öllvi því, mmm: Helga M. Þorvarðardóttir. er hún tók sjer fyrir hendur. Dulfræðum kyntist hún að nokkru og hafði áhuga á þeim, og voru eilífðarmálin henni mikið hugðarefni, enda mun hún hafa haft aðstoð og reynslu í þeim efn- um, sem ekki er öllum veitt og að líkindum ekki nema þeim einum, sem hafa náð sjerstakri hlið í þroska og eru hæfir til þess að vinna alveg sjerstok ætlunarverk. Hún er hoífin sjónum vorum á bak við fortjaldið mikla, en minn ing hennar er geymd hjá öllum þeim, er höfðu þann forrjett að kynnast henni og munu ætíð minn ast hinnar ljúfmannlegu fram- komu hennar og góðu áhrifa, el' hún sýndi hvarvetna. Blessuð sje minning hennar. Járðarförin fór fram 1. þ. m. Jón Árnason prentari. SR. SIGFIJS JÓNSSON. FRAMH. AF ÞRIÐJU StÐU. 1889, að hann var vígður prestur áð Hvammi í Laxárdal. Því brauði þjónaði hann til ársins 1900, al hann fjekk veitingu fyrir MæM- fellsprestakalli. Lausn frá prestsskap fjekk hann árið 1919, og fluttist til Saui árkróks. Hafði hann þá um skeiS verið framkvæmdastjóri kaupfje- lags á Sauðárkróki samhliða prestsstörfum. En eftir að harm fjekk lausn fró prestsskap gaf hann sig allan við forstöðu kaup- fjelagsins. Sr. Sigfús var mikill búhöldur, . meðan hann stundaði sveitabú- skap, og maður ráðdeildarsamur í öllu er að fjárstjórn laut. Var hann að eðlisfari hneigður fyrir verslun og kaupskap. En vel saip- einaði hann þá eiginleika við prestsþjónustu sína. Var hana virtur vel meðal safnaða sinna, sem forsjáll maður og ráðhollux um hagnýt efni. Ilann var jafnan í sveitarstjórn og lengi í sýslunefnd. En nm lands mál ljet hann ekki til sín taka utan hjeraðs, fyrri en allra síð- ustu árin, er hann var kominn ná- lægt sjötugu, og þá fyrir áeggj- an flokksbræðra sinna í Fram- sóknarflokknum. Konu sína misti hann í fyrra, Petreu Þorsteinsdóttur. Böne þeirra eru þrjú á lífi: Jón versl- unarmaður á Sauðárkróki, Ingi- björg kona Sigurðar á Nautahiii og Ástrún, gift á Sauðárkróki. Tvö hörn þeirra eru dáin, Stein- dór bóndi í Hamarsgerði Ogr Helga, er gift var sr. Sveini öf- mundssyni. li)) lHtoHm i Olseim (( Jarðarför konunnar minnar, Guðrúnar Jónsdóttur, er andaðist 3. júní, fer fram frá dómkirkjuimi föstudaginn 11. júní og hefst kl. 3Y2 með húskveðju á heimili hinnar látnu, Bárugötu 36. Eiginmaður, börn og tengdabörn og fósturbörn. Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda samúð og hluttekningu við andlát og jarðarför föður okkar og tengdaföður, Jakobs Gunnarssonar frá Hraunsholti. Börn og tengdabörn.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.