Morgunblaðið - 26.08.1937, Blaðsíða 2

MORCjUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 26. ágúst 1937
i
Franco tekur Santanðer.
Skyndifundur
breska ráðuneytisins: Kína
og Miðjarðarhafsmálin.
PRÁ FRJETTARITARA VORUM.
KAUPMANNAHÖFN í UÆR.
Lausafregnir herma, að Bretar hafi fengið leynilegar
skýrslur um að Japanir sjeu að búa sig undjr að
setja hersveitir á land í Tsingtao og Kanton. Þetta eru
hvorttveggja mikilvægar hafnarborgir.
Er talið, að takmark Japana sje að svifta Nanking-
stjórnina aðgang að hafi.
Þetta myndi hafa mjög alvarlegar afleið-
ingar fyrir hagsmuni Breta, einkum með tilliti til þess,
að brésk'lán til handa Kínverjum eru trygð með tolltekj-
um Kína.
(Eúhdúnaúlvarpið skýrir frá því í gærkvöldi (skv.
F.Ú.), að yfirforingi japanska flotans við Kína hafi
þegar fyrirskipað hafnbann á alla kínversku strandlengj-
una frá Shanghai til Hong-Kong, er taka skuli til allra
kíriverákj'a skipa. En þetta er úrn 1000 mílna löng
strandlengja).
YfiHéitt vekur styrjöldin í Kína vaxandi áhyggj-
Ur Ííí^f í Évrópu og Ameríku. Jafnvel ítalir hafa á-
kveðið að senda liðsauka frá Abyssiniu til Shanghai til
þess að vernda ítalska hagsmuni. <
Hið nýja viðhorf, og Kínamálin alment, munu hafa
verið rædd á ráðuneytisfundi í London í dag.
Neville Chamberlain gerði hljé á sumarleyfi sínu á
Skotlandi, til þess að sitja þenna fund, ásamt Anthony
Eden og Halifax lávarði.
Miðjarð#.rhafsmálin.
London í gær F.Ú.
Einnig mun hafa verið rætt um hvaða ráðstafanir
gera skyidi til verndar breskum skipum á Miðjarðar-
hafinu.
Fyrri fregnir höfðu hermt, að ráðuneytisfundurinn
myndi aðeins standa yfir einn dag og Chamberlain
ipyndi fara aftur til Skotlands að fundinum loknum.
Sókn Japana á þrem
vigstöðvum.
FRÁ FRJETTARITARA VORUM.
KAUPMANNAHÖFN í GÆR.
ITokio hefir því verið lýst yfir opinber-
lega að þar sje ekki litið á deiluna milli
Kínverja og Japana sem styrjöld!
Samtímis berast fregriir um sókn Japana á
þrem vígstöðvum í Kína:
SHANGHAI: Japanir hafa rofið varnarlínu Kínverja við
Woosung, eftir blóðugar orustur, og var um skeið barist í
návígi. Nálgast þeir nú orkuver Chapei úthverfisins.
CHAHAR (nyrsta fylkið í Kína) : Japanir náðu höfuðborg
fylkisins, Kalgan á sitt vald eftir ákafar orustur í návígi.
Kínverski varnarherinn var lítt vopnum búinn og varð
jafnvel að grípa til sverða af fornri gerð, sem þó komu að
litlum notum gegn handsprengjum Japana. Fáni Japana
blaktir nú við hún á varðmannaturnum kínverska múrsins.
I Nankow skarðinu, miðja vegu milli Kalgan og Peking,
eru nú háðar miklar orustur. Sókn Japana heldur áfram,
en hægar en áður, vegna öflugs viðnáms Kínverja.
MILLI PEKFNG OG PAOTING (Paoting er ca. 150 km. fyrir
sunnan Peking) : Þar halda Japanir áfram sókn í áttina
til Paoting.
Orusturnar í Shanghai.
Hlutlausir áhorfendur að orustunum við Shanghai telja,
að Japanir hljóti að hafa beðið ógurlegt manntjón síðan liðs-
aukinn var settur á land við Woosung í fyrradag.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Uppreisn í borg-
inni knuöi Baska
tii að gefast upp.
Santander er fallin í hendur uppreisnar-
mönnum, símar frjettaritari Morgun-
blaðsins í gærkvöldi.
Skeyti frjettaritara vors er svohljóðandi :
„Uppreisnarmenn hafa náð Santander á sitt
vald. Hefsveitir Baska gáfust upp eftir að
götubardagáp höfðu brotist út“.
„Ibúar borgarinnar gerðu uppreisn og kröfð-
ust þes^að borgin gæfist upp“.
Áður, eða kl. 18, hafði írjettaritari vor sím-
að: _■* ,mÍ
„Konur í Santander fara kröfugöngur um borgina og
krefjast þess að Baskar gefist upp“. — „Hersveitir Francos
hafa umkringt borgina“. — Hinir 50 þús. hermenn Baska geta
ekki flúið nema eina leið, sjóleiðina, en þessari leið reyna her-
skip Francos að löka“,
Samhljóða frjett ufn tÓku Santander, var sögð í breska út-
varpið í gærkvöldi. Þar segir:
Uppreisnarmenn ekki
komnir inn í borgina.
London í gær. FÚ.
I frjett frá Gibraltar, sem
kom litlu eftir kl. 6 í dag eftir
breskum sumartíma, er það til-
kynt eftir heimíldum frá út-
varpi uppreisnarmanna, að þeir
hafi nú náð fullkomnum yfir-
ráðum í Santander, og hafi það
gerst með þeirn hætti, að varn-
arher stjórnarinnar í borginni
gerði sjálfur uppreisn.
Fregn, sem komið hafði fyr 1
dag frá uppreisnarmönnum
hafði þegar sagt frá því, að
uppreisn hefði brotist út með-
al stjórnarhersins í borginni, og
hefði hann krafist þess af yfir-
völdunum að þau gæfu þorgina
í hendur uppreisnarmanna.
Öllum frjettaheimildum ber
saman um það í dag, að upp-
reisnarmenn hafi algerlega ver-
ið búnir að umkringja borgina.
Samt sem áðuf* ‘eru þeir ekki J
enn komnir inn í hana.
erhart vou Stuhren setn sendi-
lierra í Salamanca í stað Faupels
ofursta. von Stuhren hafði veriS
skípaður sendiherra í Madrid á.ð-
ur en borgarastyrj öldin skall á,
en hafði ekki tekið við embætti
sínu.
íslendingar á
móti norrænna
raffræðinga.
Khöfn í gær F.Ú.
Idag hófst í Kaupmannahöfn
í húsakynnum ríkisþingsins
á Christiansborg mót norrænna
raffræðinga. Við setningu móts-
ins voru 500 fulltrúar viðstadd-
ir, og að auki konungur og
margt annað stórmenni.
Fyrverandi vitamálastjóri,
Thorvald Kfabbe, hafði verið
kjörinn varaforseti mótsins.
Uppreisnarmenn telja sig 1VJU11111Í varaforseti
hafa tekið fjölda fanga á leið- fnnl;r™
nni til borgarinnar
birgðir hergagná.
6 kílómetrar eftir.
Klukkan 16,30 eftir norskum
tíma gefa uppreisnarmenn , út
opinbera tilkynningu, og segj-
ast þá eiga sex kílómetra eftir
til Santander, og er því búist
við að þeir muni komast áílá
leið til borgarinnar í dág. (Skv.
Óslóarfregn F.Ú.j.
Madrid.
Stórskotaliðsárás var gerð á
Madrid á miðnætti í nótt, og hafði
þá orðið 15 daga hlje á.stórskota-
liðsárásum á borgina. Sprengiknl-
ur fjellu niður í miðhluta borgar-
innar, en þess er ekki enn getið
hvert tjón af þeini hefir lilotist,
Stjórnspekingur!
Þýska stjórnin hefir skipað Ab-
g miklar Guðmundur Hlíðdal, póst-
‘ og símamálastjóri og Jakob
Gíslason, forstöðumaður Raf-
magnseftirlits ríkisins.
Við setningu mótsins flutti
Khabbe kveðju frá Islandi og
bauð í nafni íslenskra raffræð-
inga að næsta mót norrænna
raffræðinga skyldi haldið í
Íteykjavík. Var gerður hinn
Óésti rómur að máli hans og
því tekið í einu hljóði að halda
næsta mót í Reykjavík.
Síðdegis í dag flutti Guð-
mundur Hlíðdal, póst- og síma-
málastjóri erindi um sjálfvirka
síma á íslandi, en Jakob Gísla-
son forstjóri annað erindi, um
notkun raforku á íslandi.
í kvöld halda danskir verk-
fræðingar himirri erlendu þátt-
takendum veislú að Hótel d’
Angleterre í Kaupmannahöfn.
MPfcÚH
Franco og
bresk skip f
Miðjarðarhafi.
London í gær F.Úi
T sambandi við umræð-
^ ur hinna þriggja
bresku ráðherra, Cham-
berlains, Edens og Hali-
fax lávarðar, hefir Fran-
co hershöfðingi gefið út
opinbera tilkynningu,
sem sakir orðalagsins
vekur talsvérða athygli
í Bretlandi.
Segir Franco þar, að hiS
þjóðernissinnaða Spánar-
veldi geti ekki staðiS að-
gerðaríaust hjá, og horft
á það sem hann kallar
„sjóræningja“ undir bresk
um fánum, fara framhjá
við nefiÖ á spönskum her-
skipum, án þess að gera
tilraun til að stöðva þau.
Áður hafði breska flotamála-
stjórnin boðið breskum kaup-
förum að hafa jaípan breska
; lri
siglingafánann uppi, er þau eru
á ferð um Miðjarðarhafið, og
að hafa nafn skipsins málað
með stórum stöfum á skipshlið-
um, og auk þess breska þjóðfán
ann máíaðann á hliðar skipsins.
Ennfremur að sigla ekki inn
á spánskar hafnir að kvöidi eða
næturlagi.
Þessi tilskipun er þannig til
komin, að vissa þykir vera fyr-
ir því, að allmörg skip, sem
sigla um Miðjarðarhaf, og ekki
eru bresk, hafi dregið breska
fánarm á stöng í von um að
það kynni að verða þeim til
verndar.
Italir!
Flugsveit uppreisnarmanna
gerði í dag loftárás á spönsku
borgina lae Rosas, rjett Við
landamæri Frakklands. Ein flug
vjelin var skotin niður og kom
það þá í ljós, að þetta var ítölsk
Caproni-flugvjel og hafði þrjá
ítalska flugmenn innanborðs.