Morgunblaðið - 17.03.1938, Síða 3

'imtudagur 17. mars 1938.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Framsóknarflokkvirfiiii vill gerðar-
dóm: Alþýðififlokkifirinn vill lög-
37 E5
Sjómanna-
] fesla kanp á saltfiskveiðum
jelagsfundur
indsnúinn
llþýðuflokknum
Sáttanefndartillagan
teld á nf
C undur var boðaður í
* Sjómannafjelaginu í
færkvöldi. Var boðað til
lans til þess að ræða um
,gerðardómsfrumvarpið“. —
ETann var í K. R.-húsinu og
jyrjaði kl. 8, en stóð til kl.
angt gengin ellefu.
Blaðið fjekk ekki í gærkvöldi
dns nákvæmar frjettir af fundi
>essum eins og æskilegt væri. En
)ó er þetta víst:
Þegar á fundinn kom, kom það
ljós, að tilefni fundarins var að
'á sjómenn til .þess að samþykkja
illögu sáttanefndar í kaupdeil-
mni, sem þeir feldu um kvöldið.
ijaldkerj fjelagsins bar fram til-
ögu um þetta. Aulc þess töluðu
)eir þarna Haraldur Guðmunds-
ion, Sigurjón Olafsson, Olafur
friðriksson, og eftir því sem blað-
ð frjetti töluðu: þeir allir með
illögu gjaldkerans. En þeir fengu
ikfci gott fcljóð á fundinum, og
öluðu margir fundarmanna um,
ið sjómönnum væri svívirðing
?erð með því að fara fram á það
dð þá, að greiða atkvæði nii þvert
>fan í fyrri samþykt. Björn
ijarnason bæjarfulltrúi var þarna
íka og bar fram svipaða tillögu
>g gjaldkerinn, en hún fjekk ekki
>yr. Yoru báðar tillögur þessar
'eldar.
Kosin var 5 manna nefnd á
undinum til þess að vera stjórn
jelagsins til aðstoðar í kaupdeil-
mni.
Sjómenn höfðu spurt Harald
fuðmundssou að því, hvort hann
nyndi nú ekki hugsa til þess að
ara úr stjórninni. En hann inun
lafa svarað því.til, að hann ljeti
tjórn Alþýðusambandsins ráða
>ví, hvort liann færi eða sæti kyr.
Fundurinn lenti að lokum í
ippnámi.
Stúdentafjelag Reykjavíkur er
leð ii’áðagerðir á prjónunum um
andsmót stúdenta á Þingvöllum
. ’ sumri komandi. — Á fundi
itúdentafjelagsins, sem haldinn
erður annað kvöld, verður rætt
m þessa landsmótstillögu. En áð-
r ætlar Thor Thors að hefja máls
umræðum um vinnudeilur og
innulöggjöf. Fundurinn verður
aldinn í Yarðarhúsinu og hefst
1. 8i/2.
Næturfundur í Alþingi með
útvarpi og gauragangi
Þ EGAR sjómennirnir gengu af fundinum í K. R.
húsinu, fóru þeir margir rakleitt upp á þing
til þess að fylgjast með og fá vitneskju um,
hvað liði umræðunum um gerðardóminn og afgreiðslu
þess máls.
Þareð sumir þeirra voru dálítið háværir, safnaðist til þeirra
slæðingur af lausingjalýð götunnar, er hljóp upp á stigapalla Al-
þingis og heimtaði að komast inn
Brotnaði rúða í milliveggnum
milli tröppugangs og innri gangs-
ins framan við þingsalina. Varð
nokkurt hark á tröppunum nm
stund, og vildu þeir, sem þarna
voru, fá tækifæri til að heyra,
livað fram færi í efri deild, þar
sem frumvarpið var til umræðu.
Vildu menn annaðhvort fá gjall-
arhorn út á þingsvalirnar eða út-
varpað umræðum.
Haraldur Guðmundsson hafði
fengið það orð í eyra á sjómanna
fundinum, að hann hefði sjaldan
nokkuð gert fyrir sjómennina. Nú
vildi hann breg'ðast vel við og
fyrirskipaði að opna útvarpsstöð-
ina, þó þetta - væri orðið áliðið
Komið var að miðnætti, er út-
varpsstöðin var tekin til starfa,
og hægt að útvarpa úr deildinni.
Þá voru 2 umræður búnar- um
frumvarpið.
Er sú þriðja skyldi hefjast, á-
fcvað forseti ræðutíma flokkanna,
því nú skyMi skifta jafnt ’milli
þeirra, sem ljetu til síu heyra
út um sofandi bygðir landsins.
Tilkynti forseti hvernig hann
hugsað sjer skiftingu þessa. En
mennirnir á stigapöllunum fyrir
framan þingsalina höfðu þó ekki
svo mjög hugann við það, sem
fram fór í þinginu, heldur hófu
upp raust sína og sungu þeir svo
undir tók í húsinu, og gegnum út-
varpið, svo betur heyrðist til
þeirra en forseta.
Undir þessum óvenjulegu
kringumstæðum munu þingmenn
ekki hafa kært sig um að taka
til máis, og talaði enginn við 3.
umræðuna, en forseti bar frum-
varpið bndir atkvæði og var það
samþykt með 12 atkv. gegn 1., en
„stigamennirnir“ sungu svo undir
tók „Heyrið morgunsöng á sæn-
um“.
Að þessu loknu var fundur sett
ur í neðri deild og byrjað að ræða
gerðardómsfrumvarpið þar. Söng-
urinn á stigapöllunum heyrðist
ekki lengur gegnum útvarpið, en
Hermann Jónasson var búinn að
tala, þegar blaðið fór í prentun
kl. 1 í nótt og Haraldur Guð-
mundsson byrjaður.
Sagði hann, að ef gerðardóm-
urinn yrði að lögum, þá myndi
hann segja sig úr ríkisstjórninni.
þingsalina.
Jarðarför
Davíðs Scheving
Thorsteinsson
Jarðarför Davíðs Schevings
Thorsteinssonar í gær var
með fjölmennari jarðarförum, sem
hjer hafa verið. Sást þar best,
hve mikilla og almennra vinsælda
hinn látni heiðursmaður naut hjer
í bæ.
Húskveðjuna flutti sr. Friðrik
Hallgrímsson að heimili lians í
Þingholtsstræti 27. ísfirðingar
báru kistuna út frá heimili hans.
Læknar báru kistuna í kirkju.
Kirkjuræðuna flutti sr. Bjarni
Jónsson. Talaði hann af miklum
kumdeik um Davíð heitinn, enda
hafði vinátta þeirra staðið í 30
ár, frá því sr. Bjarni var við
kenslu á Isafirði. Frímúrarar
stóðu heiðursvörð um kistuna, og
frímúrarar ’báru kistuna úr kirkju.
Skátafjelögin gengu í fylkingu
fyrir líkfylgdinni undir fánum og
stóðu merkisberar þeirra á kirkju-
gólfi meðan kirkjuathöfnin fór
fram. Skátar báru kistuna í kirkju
garð.
Myndin: Líkfylgdin í Kirkjustr.
Umræður á Al-
þingi: Ekkert
samkomulag
Samkornulag náðist ekki í fyrrakvöld
milli stjörnarflokkanna um t>að,
hvaða leið skyldi farin til þess að
reyna að leysa kaupdeiluna á togurunum.
Stjórnarflokkarnir sátu á fundum fram yfir
miðnætti í fyrrinótt til þess að reyna að bræða
sig saman, en það hepnaðist ekki.
Þessvegna komu fram á Alþingi í gœr tvö frumvörp um
lausn á kaupdeilunni,
Annað frumvarpið flutti forsœtisráðherra f. h. Framsókn-
arflokksins, og var það um lögþvingaðan gerðardóm í málinu.
Hitt frumvarpið kom frá atvinnumálaráðherra f. h. Alþýðu-
flokksins og var um það, að lögfesta þann part í miðlunartillögu
sáttanefndar, sem fjallaði um saltfisksveiðarnar.
Frumvörpin eru birt á bls. 5.
Bæði frumvörpin voru borin fram í efri deild og tekin til
umræðu strax og lokið var við dagskrá deildarinnar.
Miklar umræður urðu um
þetta mál á Alþingi 1 gær og
verða þær raktar hjer í stór-
um dráttum. Frumvarp forsæt-
isráðherra var fyr á dag-
skránni, en bæði rædd samtím-
is.
RÆÐA
FORSÆTIS-
RÁÐHERRA
Hermann Jónasson: Þetta
frumvarp er tilraun til þess að
leysa kaupdeilu þá, sem nú er
milli togaraeigenda og sjó-
manna. Deilan hefir staðið síð-
an um áramót. Ýtrustu tilraun-
ir hafa verið gerðar til að koma
á sættum, fyrst af sáttasemjara,
sem bar fram miðlunartillögu,
er báðir aðilar feldu. Svo var
þriggja manna nefnd falíð að
vinna með sáttasemjara. Eftir
að nefndin hefði starfað viku-
tíma og reynt árangurslaust að
sætta aðila, bar hún fram miðl-
unartillögu, sem sjómenn feldu
með nokkrum atkvæðamun, en
útgerðarmerín samþýktu með
skilorði.
Eftir að málið var þannig
strandað og jeg hafði fengið
brjef frá sáttasemjara, þar
sem hann tjáði frekari sáttatil-
raunir þýðingarlausar, verð jeg
að líta svo á, að deilan sje kom-
in á það stig, að gera verði nú
annað tveggja: 1) að láta deil-
una halda áfram, sjáandi það,
að saltfiskvertíðin tapast, eða
2) aS Alþingi grípi nú inn í og
reyni að leysa deiluna.
Verði enn slegið á frest að
leysa deiluna, hlýtur af því að
leiða stórkostlegt tjón fyrir sjó-
menn, verkamenn, bæjarfjelög-
in og ríkið. Þessu þarf ekki að
lýsa. En tjónið yrði svo stór-
kostlegt, að ekki er unt fyrir
Alþingi að láta málið afskifta-
laust. Það verður að reyna að
leysa deiluna og það nú þegajr.
Jeg viðurkenni að samninga-
rjettur einstaklinga eigi að
ríkja sem hin almenría regla
í þessum málum. En það geta
| komið fyrir svo alvarlegar deil-
ur, deilur sem hafa svo stór-
kostlegar afleiðingar fyrir þjóð-
arheildina, að þessi pamninga-
rjettur eigi að vílcja fyrir hinni
stóru nauðsyn.
Þessu næst nefndi forsætis-
ráðherra nokkur dæmi frá öðr*
um þjóðum, sem viðurkendu
samningsrjettinn 1 þessum mál-
um, en þó hefðu neyðst til að
grípa inn í, er svipað stóð á
og hjer.
Að síðustu sagði forsætisráð-
herra:
Það má vera, að hægt sje að
benda á einhverjar aðrar leiðir
til lausnar á deilunni og myndi
jeg ekki hafa á móti því. En
I það verður að flýta þessu máli.
Allur dráttur hefir tjón í för
með sjer. Jeg vænti því þess, að
allir flokkar stuðli að skjótri
lausn málsins. Jeg sje ekki á-
stæðu til, að frumvarpinu verði
vísað til nefndar, og tel nauð-
syníegt, að það geti gengið
gegnum þin^ið í dag
AFSTAÐA
ALÞÐU
FLOKKSINS.
Haraldur Guðmundsson tal-
aði næst f. h. Alþýðuflokksins.
Hann kvaðst sammála forsætis-
ráðherra, að eins og sakir
stæðu, myndi vonlaust um ár-
angur af frekari sáttatilraunum
þannig að deilan yrði leyst, svo
að skipin kæmust á saltfisks-
veiðar. Yrði því ekki hjá því
FRAMH Á FJÓRÐU SÍÐU.