Morgunblaðið - 12.07.1938, Side 5

JÞriðjudagur 12. júlí 1938,
MORGUNBLAÐI^
5
Útget.: H.f. Árvakur, Reykjtrlk.
Rttstjörar- Jön KJartan«»on o* ValttT Staflnaoon (&br?£Sc.rna«nur).
Aujflýsíngar- Árnl Ól*.
Rttstjörn, anslf«tngBr og af*T»!B«l« Aunturatrsei.1 I. — 81«tl 1*00.
Áskrlftargjalð: kr. t.00 * nftnuVl.
í lausasölu: 15 aura aintakttt — t» aura a«l LnMt.
ÖÐRUM FERST EN EKKI ÞJER!
Máltækið segir: Blindur er
hver í sjálfs síns sök. Þó
þetta sje 'oft rjett, þá er það
vdssulega mismunandi hversu
3blindir menn eru.
Grein í málgagni kommún-
Ista á sunnudaginn var,
sýnir, að hjer getur verið um
fullkomna starblindu að ræða.
Þar er farið mörgum þung-
iim og að vissu leyti alveg
íjettmætum orðum um, hversu
■ótækt það er, að erlendir
stjórnmálaflokkar skuli halda
iijer uppi áróðri og beita kúg-
unarvaldi.
Aðalefni þessarar komm-
aúnistagreinar er það, að eigi
skuli leyfa nokkrum erlendum
stjórnmálaflokki að reka hjer
.áróður sinn og seilast hjer til
áhrifa. Er þeim skeytum, eins
«og endranær úr þeirri átt beint
til Þjóðverja eingöngu og nú-
verandi Btjórnarvalda Þýska-
lands.
Hjer í blaðinu hefir hvað eft-
Ir annað verið á það bent, að
Jjegar rauðu flokkarnri tala
aim nazlstaáróður, þá gera þeir
af ásettu ráði úlfalda úr mý-
flugu. Árum saman hafa blöð
:rauðu flokkanna reynt að
rstimpla ýrhsa ágæta Sjálfstæð-
ismenn sem nazista og gera þá
tortryggilega með því að ljúga
l)ví upp frá rótum, að þessir
menn störfuðu í sambandi og
samráði við þýska áhrifamenn.
En alt það hjal hefir fallið
anarklaust niður, þar eð það hef
Ir orðið lýðum ljóst, að það hef-
ir við ekkert að styðjast.
Nú væri líklegt, að kommún-
istar myndu hliðra sjer hjá, að
gera mikið úr þeirri hættu sem
þjóðinni stafar af áróðri og á-
hrifavaldi erlendra stjórn-
málaflokka, þar sem það er vit-
að, að Kommúnistaflokkur Is-
lands hefir í þessu fullkomna
sjerstöðu, að Kommúnista-
flokkur íslands er ekkert ann-
að en verkfæri í höndum for-
ráðamanna alþjóðaskrifstofu
"kommúnista, fámenn en full-
komlega auðsveip starfsdeild í
þeim hersveitum, er ;Rússar
hafa í þjónustu sinni til þess að
spilla friði og öryggi í heimin-
~um, eyðileggja atvinnuvegi
manna, tortíma þjóðerni og
þjóðerniskendum og koma þjóð-
unum undir blóðugt brjálæð-
isvald Stalins.
Hvað eftir annað, oft á ári,
■ganga fyrirspurnir frá ferráða-
mönnum Kommúnistaflokks ís-
land austur til yfirboðaianna í
TVfoskva, þar sem þeir eru spurð-
ir hvað þessir íslensku sendi-
sveinar þeirra eigi að gera,
tala og hugsa, til þess að þeim
megi takast að spilla vellíðan
fólksins í þessu landi og reka
það út í örvænting og óvita-
skap stjórnar og byltingar,
■þar sem sjálfstæði vort og þjóð-!
erni á að glatast, en landið að
lúta drottinvaldi Moskva-
manna.
Þegar þessir menn, forystu-
menn þessara banaráða við þjóð
vora, setja upp á sig spekings-
legan vandlætingarsvip og þykj-
ast fordæma alt erlent áhrifa-
vald hjer í landi, þá má segja,
að skörin færist upp í bekk-
inn. Því í þessháttar vandlæt-
ingu sinni segja þeir ekki eina
einustu setningu, svo ekki fel-
ist í henni ábending um þeirra
atferli og þungur áfellisdómur
á þá sjálfa. Þetta sjest best á
því, ef hafin eru yfir þeirra eig-
in orð, að öðru leyti en því, að
sett er Rússland fyrir Þýska-
land, kommúnistar fyrir nazista
og Stalin fyrir Hitler. Þá er
þeirra ræða þessi:
Það verður tafarlaust að
gera gangskör að því að rann-
saka starfsemi rússneskra
kommúnista hjer á landi. Það
nær ekki nokkurri átt, að er-
Iendir stjórnmálaflokkar geti
haft hjer deildir. (Heyr! En
hvað yrði þá um Kommúnista-
flokk íslands, hina auðsveipnu
flokksdeild Rússa, ef þessu
banni yrði framfylgt?) Geti
gert fólki að skyldu að borga
flokkstillög, og lagt það í ein-
elti á 'annan hátt. (Kommún-
istaflokkurinn hefir, sennilega
eftir fyrirskipun yfirboðara
sinna eystra, lagt slíkar
skyldukvaðir á flokksmenn
sína).
Enn farast Þjóðviljanum
þannig orð um afstöðu ís-
lendinga til erlendra áróðurs-
manna, þegar höfð eru ofan-
greind nafnaskifti:
Rússneskir kommúnistar
munu finna það . . . hvernig ó-
vild Islendinga til blóðstefnu
Stalins mun skella saman yf-
|
i ir höfðum þeirra. Það er rjett,
að minna þessa herra rúss-
nesku kommúnistasprauturnar
sem vaða uppi í Reykjavík á
(það, að allir ærlegir Islending-
ar hafa andstygð og viðbjóð á
aðferðum þeirra, er kommún-
istaflokkurinn beitir til að
kúga meðlimi sína til hlýðni,
eða gera þeim lífið óbærilegt að
öðrum kosti.
Æskilegt væri, að „kommún-
istasprauturnar" heldu áfram
að tala um andstygð allra ær-
legra Islendinga á undirlægju-
hættinum við erlent einræðis-
vald. Hinir starblindu leigu-
þjónar er stjórna Kommúnista-
flokki Islands, eftir fyrirskipun-
um frá Moskva, skilja vitar.Iega
ekki, að ásakanir þeirra skella
fyrst og fremst á þeim sjálfum.
En öll alþýða manna í landinu
skilur hræsni þeirra, tvöfeldni
0g yfirdrepsskap.-
TJmræðn •■*>’'* t dag:
Síldarleysið.
r
FUNDIR NORRÆNA FJELAGSINS
orræna f jelagið í Þýska-
^ landi hjelt aðaífund
sinn í Liibeck dagana 20. og
21. júní. Fjelagið er stofn-
að í Lúbeck og hefir þar að-
alskrifstofu, og þaðan hefir
það vaxið og stækkað svo,
að nú hefir það 37 skrifstof-
ur víðsvegar um Þýskaland
og auk þess 3 í Austurríki,
sem nýlega hafa verið sett-
ar þar á fót.
Tilgangur Norræna fje-
lagsins í Þýskalandi er hlið-
stæður tilgangi norrænu fjel.
á Norðurlöndum, sem sje að
halda við menningarlegu
sambandi milli Þýskalands
og allra Norðuríandanna.
Þessum tilgangi re.ynir fje-
lagið að ná með bókaútgáfu
or með fundahöldum, þar
sem menn hittast og heils-
ast og kynnast hver öðrum,
or fræðast um norræn og
þýsk menninRarmál.
I þetta sinn voru 16 íslending-
ar á fundi fjelagsins, og var það
hlutfallslega fleira en frá hinum
Norðurlönóum. Jeg hafði ekki fyr
kynst þessu fjelagi nema af af-
spurn, og þegar mjer var gefinn
kostur á að koma á þenna aðal-
fund þess, þáði jeg það fúslega,
þar sem jeg ætlaði að vera á ferð
í Þýskalandi um þetta leyti hvort
eð var.
Jeg býst við því, að öðrum og
fleiri fari líkt og mjer, að þegar
þeir koma í útlenda stórborg og
eitt það fyrsta sem fyrir augum
þeirra verður er íslenski fáninn
liátt við hún, í heiðursstað í borg-
inni, að þá hlýni þeim um hjarta-
ræturnar og finnist heimurinn
minni og fegri en ella.
Jeg kom til Lúbeck laugardaginn
18. júní, einn míns liðs (kona mín
og mágkona komu þangað daginn
eftir), og þegar jeg kom út af
járnbrautarstöðinni, blasa við mjer
björt og breið trjágöng fánum
skreytt á báðar hliðar, og ann-
að flaggið í röðinni, næst á eft-
ir því þýska, var íslenski fán-
inn, síðan komu liin Norðurlöndin
með þýskt flagg jafnan á milli.
Jeg mun seint gleynia þeim geð-
hrifum er jeg varð fyrir við þessa
sjón. Mjer fanst jeg ekki einn og
framandi lengur, jeg var kominn
til vina, þótt jeg þekti enga sál,
er jeg sá í kringum mig, og borgin
varð á svipstundu bjartari og fegri
en ella.
Kvöldið fyrir fnndinn, sunnu-
dagskvöldið 19. júní, var kynn-
ingarkvöld fyrir þátttakendur í
stóru veitingahúsi, „Kursal“ í
Travemúnde, sem er smábær við
ströndina, hálftíma ferð með járn-
braut frá Lúbeck, og mjög fagur
baðstaður.
1—• undirnir byrjuðu næsta dag
* með ávarpi forseta Norræna
fjelagsins, Oberprasident Hinrich
Lohse í Iviel. Síðan talaði yfir-
borgarstjórinn í Lúbeck, dr. Otto-
Heinrich Dreschler og bauð okkur
velkomna til Lúbeck. Fyrirlestra
hjeldu þennan dag N. E. Wilhelm-
sen, skrifstofustjóri, forstjóri
vinnumiðlunarskriftofu Kaup-
mannahafnar, um aðstöðu danskr-
Eftir Helga
jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiim
ar æsku og afstöðu hennar til
norðurs og suðurs, og dr. Eino
Kaila, prófessor við háskólann í
Helsingfors, um norræna liðnaðar-
háttu, bygða á bændalífi. Yar er-
indi hans mjög eftirtektarvert.
Sagði hann m. a., að ef vjer ætt-
um nokkuð af mannkynssögunni,
að læra, þá sýndi hún, að stjett-
arrækt, sem veitti einni stjett
manna andleg og efnisleg gæði á
kostnað liinna, gæti aldrei átt
langan aldur. Hver sá fjelagsskap-
ur, hver sii menning, hver sú þjóð,
sem vill eiga sjer langan aldur,
má ekki dýrka stjettaskiftingu
innan sinna vjebanda, heldur
vinna saman sem ein heild. Hann
sýndi einngi fram. á, að staða nor-
rænu og germönsku bændanna yf-
irleitt væri alt önnur en hinna
rómönsku. Hjá rómönsku þjóðun-
um væri bóndinn lægri stjettar-
maðúr, hjá germönsku þjóðunum
sjálfstæður atvinnurekandi, sem
getur eftir ástæðum borið sig sam-
an jafnt við efstu stjettir eða
stöður þjóðfjelagsins sem þær
lægstu.
Hvað andlegu hliðina snerti, þá
gerðu rómönsku þjóðirnar engan
mun á hinni ytri siðfágun, sem
nefnd væri „civilisation“ og hinni
innri menningu, sem kallast „kul-
tur“, eða rjettara sagt, þær tækju
aðeins tillit til hinnar ytri menn-
ingar. Germönsku þjóðirnar mettu
hina innri menningu, göfgi hug-
ans og hjartans meira, en þá ytri,
og gerðu glöggan mun á þessu
tvennu.
Seinni daginn byrjaði dr. Guð-
mundur Finnbogason lands-
bókavörður með erindi um sam-
starf íslendinga og Þjóðverja á
fræðilegum sviðum.
Sýndi hann fram á, að alt frá
miðri 11. öld og fram, á þennan
dag hefðu íslendinagr sótt drjúg-
an skerf af mentun sinni og menn-
ingu til Þýskalands, en einnig að
á síðastliðnum 100 árum hefðu all-
margir Þjóðverjar sótt viðfangs-
efni hingað og ýmsan fróðleik,
bæði í bækur og íslenska náttúru.
Geri jeg ráð fyrir, að hann láti
erindið birtast í heild á íslensku
við tækifæri, og rek það þVÍ ekki
hjer.
Næstur talaði Jolian E. Mell-
bye„ landbúnaðarráðherra
Norðmanna og forseti Norges
Bondelag. Hann talaði um bænda-
hreyfinguna norsku, og benti á,
að landsmæðin vestanfjalls í Nor-
egi, sem ræki bændurnar tíl að
stunda fiskiveiðar og aðra atvinnu
vegi samhliða búskapnum, og veðr-
áttan og fjarlægðirnar, bæði þar
og austanfjalls í dölunum, væri
þeim jafnframt vörn og blessun.
sem herti þá í lífsbaráttunni og
gerði þá að rmmudómsmönnrm
L 09 21. júní
imiMiimiimiiiMiiiiHmiMiMmiHiiiiHiiiiiiimiiiiimitKiiiiiiifip
H. Eiríksson I
MiMiiiiimiiMinimHiumr
Máli sínu til stuðnings vitnaði
hann í eftirfarandi orð norska
skáldsins Erling Winsnes, er dó
fyrir 2 árum síðan; „Er liugsan-
legt að veturinn geti drepið lífs-
neista Norðurlandaþjóða eða lagt
tilvörumöguleika þeirra í rústir?
Hann getur aðeins sameinað oss,
styrkt oss, aukið krafta vora. Og
ár eftir ár kemur hann þannig
aftur, ómótstæðilegur, öllu ráðandi
og öllu stjórnandi. Hann blæs
burtu lífinu úr hinum laufguðu
trjám vorum, skefur burt moldina
af hinnm nöktu, klettóttu fjöllum
vorum, þangað til vor danði um-
heimur er orðinn ömurlegur útlits.
En vilji vor sótti í sig veðrið til
viðnáms, lierti sig til mótstöðu.
Sjerhvert nýtt vor fann oss aftur
á vorum stað með treystan hug,
fastara handtak og gleggra auga.
Finst yfirleitt annað betra ráð
til þroska en mótstaða og barátta?
Það var boðskapur vorsins og
æskunnar til okkar, að við yrðum
að komast út og kynnast hinum
víðáttumikla umheimi til þess að
finna sjálfa okkur aftur. Það var
lengsta og erfiðasta leiðin, og sú
eina, sem hæfði lífsanda vorum
og hann átti kost á. Erfiði veitir
hún örmum vorum og skapinu
þrótt. Þetta eru örlög Norður-
landa“.
riðji ræðumaðurinn var Carl
Patrich Ossbahr, úr utan-
ríkisráðuneyti Svía. Hann talaði
um hlutverk Svía meðal Norður-
Evrópuþjóða. Sagði hann meðal
annars, að það væri ekki hags-
munamál Svíþjóðar, að vinna á
móti Þýskalandi og Ítalíu, og
styrkja þar með og þar að auki
st j órnmálastef nu Sov j etrík j anna.
Ef svo væri þýðir það, að í raun
og veru ynnu Svíar með þeim
ríkjum, sem samkvæmt öllum sín-
um. kenningum keppa að því, að
ryðja bolsjevismanum braut um
allan heim, og að afnema frelsi
og sjálfstæði hinna ýmsu þjóð-
ríkja. Ennfremur er þá hjálpandi
hönd rjett að þeim ríkjum, sem
við fyrsta tækifæri hugsa sjer að
reka rýting í bak manni, og
möguleiki. Sovjetríkjamia aukinn
til þess að koma fram fyrirætlun-
um sínum, í öðrum löndum. Sjer-
hver stuðningur við Sovjet-Búss-
land eykur hættu þá, sem ytri og
innri menningu Evrópu er nú bú-
in, og slík afstaða af Svíþjóðar
hálfu væri ekki í samræmi við
hlutverk hennar meðal þjóða í
norðanverðri Evrópu.
íðiisti ræðumaðurinn á fund-
inum var Alfred Rosenberg,
ríkisleiðtogi í Þýskalandi. Flutti
hann fróðlegt og snjallt er-
indi um orsök og aðdraganda hinn
FRAMH Á SJÖTTTJ SfÐU.