Morgunblaðið - 01.11.1938, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriöjudagur 1. nóv. 1938.
Nýr forseti í
Tjekkoslóvakíu
Dr. Jaroslav Preiss.
Kalundborg í gær F.Ú.
Undanfarið hafa leiðtogar
tjekkneskra stjórnmála-
flokka í kyrþey rætt um hver
verða skuli forseti ríkisins.
Gengur um það víðtækur orð-
rómur, að samkomulag sje þeg-
ar orðið um það milli flokk-
anna, að tilnefna einn af kunn-
ustu bankamönnum landsins,
dr. Jaroslav Preiss, forseta Stór-
bankans Zivnostenska Banka í
Prag.
Þó fylgir það fregninni, að
Slóvakar og Rúthenar hafi enn-
þá ekki látið í ljósi óskir sínar
um forsetann.
íslendiagasög-
urnar á sænsku
Koma út á forlagi
Bonnies
Ðreska stjórnin klofin
í vígbúnaðarmálunum
Franska stjórnin slit-
ur allri samvinnu
Við kommúnista
Italir og Þjóðverjar sam-
mála um deilumá!
Ungverja og Tjekka
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Enska þingið kemur saman á fund í dag og á
meðal annars að taka afstöðu til vígbúnaðar-
málanna. Er búist við hörðum deilum um
vígbúnaðarmálin og ekki síst þar sem fyrirfram er vitað
að óeining er innan stjórnarinnar sjálfrar um hvernig
leysa skuli þessi mál.
Sumir ráðherranna, þar á meðal hermálaráðherrann,
Hore Belisha, vill að vígbúnaðinum verði hraðað sem mest
og að sett verði upp sjerstök stjórnardeild til að annast
um að nóg sje af nauðsynjavörum í landinu. Vill Hore
Belisha að þetta ráðuneyti fái einræðisvald í þeim málum,
sem kæmu til að heyra undir það.
Aðrir ráðherrar, og í þeirra hópi er forsætjsráðherranh,
Neville Chamberlain, trúa því, að ófriðarhættan í álfunni sje
liðin hjá, að minsta kosti í bili. Telja þeir því algjörlega óþarft
áð gera neinar sjerstakar ráðstafanir.
Hræðsluæði
grípur ameríska út«
varpshlustendur
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær,
Oteljandi amerískir útvarpshlustendur urðu gripnir
óstjórnlegum ótta í fyrrakvöld og helt fólk að
„Marsbúar“ hefðu ráðist á ýmsar borgir í Bandaríkjun
um og væru að tortíma þeim með hinum ógurlegustu
drápstækjum.
Ástæðan fyrir þessari hræðslu fólksins var upplestur
úr skáldsögu enska skáldsins H. G. Wells, „The war of
the worlds“, en sú saga er ímynduð árás Marsbúa á
íbúa jarðar.
Upplestrinum var útvarpað frá stöðvum Columbia
útvarpsfjelagsins og hafði verið skift um borgarnöfn í
sögunni þannig, að öll nöfnin voru eftir nöfnum á amer-
ískum borgum.
Ótrúlegur f jöldi hlustenda helt að verið væri að lesa
upp sannar frjettir í útvarpið. T. d. flúðu himdruð New
Yorkbúa út úr íbúðum sínum með handklæði vafin um
hÖfuð sjer, sem vÖm gegn gaseitrun.
Margir heldu því fram, að þeir hefðu sjeð Marsbúa
í hinum fáránlegustu herklæðum vopnaða dauðageisla-
byssum. Hundruð fjölskyldna flúði undan hinum ímynd-
uðu Marsbúum úti í skóga og jafnvel upp til f jalla.
Víða í Suður-ríkjum Bandaríkjanna heldu menn að
heimsendir stæði fyrir dyrum. 'íih /
Á einum stað ruddist kona ein inn í kirkju, þar sem
kvöldguðsþjónusta fór fram og hrópaði: Útvarpið segir
að New York sje í rústum. Presturinn varð að aflýsa
guðsþ jónustunni.
Það var ekki fyr en löngu eftir að upplesturinn fór : i
fram í útvarpið að hægt var að sefa hlustendur og láta
þá skilja, að aðeins hefði verið um skáldsögu að ræða.
Khöfn F.Ú.
Albert Bonnier’s bókaforlag-
ið í Stockhólmi sendir
innan skamms á bókamarkað-
inn þriðja þindi sitt af íslend-
ingasögum í sænskri þýðingu,
eftir Hjalmar Alving lektor.
Er hjer um úrval Islendinga-
sagna að ræða, sem Alving lekt
or hefir gert í samráði við Sig-
urð Nordal prófessor. Bindin
verða fimm alls. 1 fyrstu tveim-
ur bindunum voru þessar sög-
ur: Eyrbyggja saga, Laxdæla
saga, Gísla saga Súrssonar og
Grettis saga Ásmundarsonar.
I þriðja bindinu verða Egils
saga Skallagrímssonar og Gunn
laugs saga Ormstungu, en í
seinustu tveimur bindum þessa
úrvalssafns verða Njáls saga,
Bandamanna saga, Víga-Glúms
saga, Hrafnkels saga og Hænsa^
Þóris saga.
Hverri sögu um sig fylgir.
formáli, skýringar og uppdrætt-
ir af þeim hjeruðum íslands,
þar sem -sögurnar gerast.
Til sönnunar því, hversu
mikill áhugi er fyrir íslendinga;
sögum er vert að geta þess, að
þessi sænska útgáfa hefir vaki$
mjög mikla athygli, ekki aðeíns
um ^ervalla Svíþjóð, heldur og
víða annars staðar.
Ungbarnaavernd Líknar, Templ-
arasundi 3, er opin á þriðjudögum
og föstudögum kl. 3—4.
Þeir telja, að ef sett væri á
stofn ráðuneyti sem gæti lagt
hömlur á iðnaðinn eftir vild,
piyndi af því leiða, að útflutn-
ingur minkaði stórum frá land-
inu og það myndi aftur hafa í
för með sjer fjárhagslegt tap
fyrir alla þjóðina.
Talið er, að Sir Neville
Henderson, sendiherra Breta í
Berlín muni innan skamms
flytja Hitler friðartillögur frá
Chamberlain, sem búist er við
að muni leiða til friðsamlegrar
lausnar á þeim vandamálum,
sem nú eru uppi með Evrópu-
þjóðunum.
BREYTINGAR Á BRESKU
STJÓRNINNI.
London í gær F.Ú.
Nokkrar breytingar hafa ver-
ið' gerðar á stjórn Bretlands.
Éru þær í því fólgnar, að Sir
John Anderson, fyrverandi land
gtjóri í Bengal hefir verið skip-
aður konunglegur innsiglis-
vörður. Þá hefir Runcimann
lávarður verið skipaður forseti
einkaráðs konungs. Loks hefir
^alcolm Mac Donald verið skip
aður samveldismálaráðherra og
gegnir hann því ásamt nýlendu-
málaráðherra embættinu.
FRANSKA STJÓRNIN
OG KOMMÚNISTAR.
Á flokksþingi radikal-social-
istaflokksins í Marseille var
formlega slitið allri samvinnu
við kommúnista. Það er enn
eigi kunnugt hvaða afstöðu
kommúnistar taka nú til stjórn-
arinnar en í París er nú farið
að ræða um, að svo kunni að
fara að stofnað verði til al-
mennra þingkosninga áður langt
líður.
SAMKOMULAG UM DFJLU
TJEKKA OG UNGVERJA.
Eins og áður hefir verið get-
ið, hafa ítalir og Þjóðverjar
tekið að sjer að fella úrákuVð í
deilu Ungverja og Tjekka og
hafa báðir deiluaðilaí fallist á
að sætta sig við úrskurðihn. Út-
anríkismálaráðherra Tjekkó-
slóvakíu og Ungverjalands fara
til Vínarborgar og koma þár
fram fyrir hönd ríkisstjórna
sinna, er úrskurðurinn verður
kveðinn upp, 2. nóvember.
Var þetta tilkynt í Berlín í
gærkvöldi, eftir komu von
Ribbentrops frá Rómaborg.
Undirbúningur fer fram í
Tjekkóslóvakíu á afhendingu
þeirra hjeraða sem Tjekkar
hafa fallist á, að Ungverjaland
fái. Fulltrúar þeirra koma sam-
an á fund á morgun í Bratislava
til þess að ræða þessi mál.
NÝIR MENN I FRÖNSKU
STJÓRNINA.
Fregn hefir borist um það, að
Mót norrænna
h j úkrunarkvenna
á íslandi að sumri
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Khöfn í gær F.Ú.
Nefnd sem vinnur að sam-
vinnu hjúkrunarkvenna
á Norðurlöndum kemur saman
í Kaupmannahöfn á fimtudag.
Frú Sigríður Eiríks er formað-
ur nefndarinnar.
Nefndin ætlar sjer að þessu
sinni að undirbúa mót norrænna
hjúkrunarkvenna á íslandi sum-
arið 1939. Er búist við, aö mörg
hundruð hjúkrunarkonur verði
í förinni og að leigt verði sjer-
stakt skip til hennar.
„Mein Kampl“
og sverðið
Londoii í gær. FÚ.
Qöbbels, út.breiðslumálaráð-
herra Þýskalands, hefir
haldið ræðu og lagði áherslu á.
að Þjóðverjar sæktu frarn sam-
kvæmt þeirri stefnu, sem Hitler
liefði 'gert greiu fyrir í bók sinm
,,Meih Kampf“. Þjóðverjar sækja
fram, sagði Göbbels, með bðkina
„Mein Kampf“ í annari hendinni,
en sverðið í liinni.
Vaxandi vinsæld-
ir Elsu Sigfúss
Khöfn í gær F.Ú.
Söngmærin Elsa Sigfúss á
vaxandi hylli að fagna í
Danmörku og víðar. Grammó-
fónplötur, með dönskum og ís-
lenskum söngvum er húh hef-
ir sungið, eiga miklum vihsæíd-
um að fagna og nýlega héfir
hún sungið sænsk 1 jóð og hlot-
ið mikið lof fyrir. Annaðist
móðir hennar frú Valborg Ein-
arsson, úndirleikiijn. Er sala á
grammófónplötum þe'ssum
byrjuð fyrir nokkru. 'v-
Elsa Sigfúss var fyrir nofeicru
kjörin dómari á söngkeþni,
sem fram fór í stóra salnum í
Oddfellowhöllinni í Kaup-
mannahöfn.
VILJA EKKI LÚTA
STJÓRN HITLEKS
London í gær F.Ú.
Tanganyika voru haldnir
íjölmennir fundir í gær til
þess að mótmæla því, að Þýska-
land fái Tanganyika aftur! —-
Bændur og aðrir íbúar Tánga-
yika voru hvattir til þess að b’
sig undir að verja sig og lönd
sín með vopnum, ef þörf krefði.