Morgunblaðið - 25.11.1938, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 25. nóv. 1938.
Þráðurinn
frá Miinchen
tekinn upp
Chamberlain fór
á fund Windsor-
hertogans (fyrrum Edward VIII)
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
SAMKOMULAGIÐ um orðalagið á vináttuyfirlýsingu.
Prakka og Þjóðverja náðist á síðustu stundu, áður en
hresku ráðherrarnir komu til Parísar. Það hefir nú verið stað-
fest í Berlín, að von Ribbentrop fari til Parísar, til þess að
undirskrifa þessu yfirlýsingu innan skamms.
Það er fullyrt, að Þjóðverjar hafi lagt geysi mikið kapp
á að fá þenna samning við Frakka og er litið á það sem fyrsta
vott þess, að þeir finni til óþæginda af einangrun þeirri, sem
þeir hafa skapað sjer með ofsóknum sínum gegn Gyðingum.
J í Berlín er því þó haldið á lofti, að samningurinn nái því
aðeins fram að ganga, að engin stygðarorð verði látin falla
' til Þjóðverja á fundi bresku og frönsku ráðherranna í París,
og þá fyrst og fremst ekki gegn nýlendukröfum þeirra.
Þjóðverjum virðist ætla að verða að þessari ósk sinni.
Ummæli Mr. Chamberlains við frjettaritara Reuters í kvöld
(sjá 5. dálk) eru skilin á þá leið, að hann ætli að taka upp
þráðinn, frá Miinchen, sem var látinn niður falla á meðan
æsingarnar út af Gyðingaofsóknunum voru mestar.
Með fransk-þýska samningnum er talið að brautin sje
rudd til náinnar samvinnu milli Frakka og Þjóðverja, bæði
í stjórnmálum og viðskifta- og atvinnumálum.
Njósnir
fyrir Franco
í Danmörku
Khöfn í gær. FÚ.
RJÁTÍU manns hafa nú
verið teknir fastir í Dan-
mörku í njósnarmálinu, sem þar
er á döfinni. Hefir það nú
eúrnig komist upp að njósnar-
amir höfðu undirdeild í Málm-
ey, þar sem njósnum var hald-
ið uppi fyrir stjóm Francos á
Spáni um siglingar rússneskra
skipa og þeirri vitneskju kom-
ið til vopnaðra skipa frá Fran-
CO í Norðursjónum.
Steincke dómsmálaráðherra
Dana hefir nú í undirbúningi
frumvarp til laga sem mjög
herðir á refsingu fyrir njósnir.
Mörg skip á vegum spönsku
Stjórnarinnar hafa leitað nauð-
hafnar í Noregi og skýra skip-
Stjórarnir svo frá, að þeir hafi
yerið eltir af skipum Francos.
NAZISTI HANDTEKINN
í DANMÖRKU.
Kalundborg í gær. FÚ
A N S K I nazistaforinginn
Wilfred Petersen og ann-
ar nazisti, hafa verið teknir
fastir, ákærðir fyrir að hafa
hrætt fje út úr mönnum í þágu
nazistaflokksins. Höfðu þeir
hrætt út úr einum manni rúm-
ar 2000 krónur með hótunum
um að skrifa níðgreinar um
hann í flokksblað sitt.
Höfðu þeir farið fram á að
fá meira fje, en þá tók maður-
inn það ráða að snúa sjer til
lögreglunnar.
Verkfallsðeirðir
I Frakklandi
London í gær. FÚ.
eirðir urðu í dag í Valen-
nennes í Frakklandi milli
verkfallsmanna og lögreglunn-
ar. Verkfallsmenn eru nú orðn-
ir samtals 39 þúsund.
Verkfallsmenn hafa víða
neítað að fara úr verksmiðjum
og námum.
Meðal annars hafa náma-
menn þar náð algerlega á sitt
vald námujárnbraut, sem er 31
metra á lengd. Innisetuverkföll
eru háð í allmörgum verk-
smiðjum í París og grend, m.
a. í einni flugvjelaverksmiðju.
Bretar tiefðu ekki
hopað f strfði
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
IR Samuel Hoare innanrík-
isráðherra Breta hefir mót-
mælt því í ræðu í dag, að Mr.
Chamberlain hafi látið undan
fyrir Hitler í Munchen, vegna
þess að Bretar hafi verið illa
viðbúnir styrjöld.
Sir Samuel segir að breska
stjórnin hafi að vísu rætt um
vígbúnað þjóðarinnar og ekki
farið dult með það, sem ábóta-
vant hafi verið.
„En ef styrjöld hefði brotist
út, hefðum við hvergi hopað
fyrst í stað og verið ósigranleg-
ir, þegar liðið hafi á styrjöld-
ina“, sagði Sir. Samuel.
Liðssamdfáttiir
Ungverja og
Pólverja við
Rutheniu
Frá frjettaritara vórum.
Khöfn í gær.
kvöld hafa borist fregnir frá
Prag um að Ungverjar og
Pólverjar dragi saman herlið
við landamæri Rutheníu. — I
sömu fregn segir, að stöðugt
fleiri sjálfboðaliðasveitir Pól-
verja ráðist yfir landamærin
inn í Rutheníu og stofni þar til
óeirða.
Þessi mál er talið að borið
hafi á góma er Hitlar og Karol
Rumeníu koiiungur ræddust við
í Berchtesgadem. í dag. Karol
konungur er á heimleið frá
Englandi.
Bæði Rúmenar og Þjóðverjar
eru andvígir því, að Ruthenía
verði sameinuð Ungverjalandi,
og Ungverjar og Pólverjar fái
á þann hátt sameiginleg landa-
mæri.
STJÓRNARSKIFTI
í UNGVERJALANDI.
Stjórnin í Ungverjalandi
sagði af sjer í gær, eftir að
hafa borið lægra hlut í at-
kvæðagreiðslu í þinginu. — I
dag sendi Horthy, ríkisstjóri
þingið heim fram yfir mánaða-
mót til þess, að því er talið er,
að gefa Imredy, sem var for-
sætisráðh. í fyrra ráðuneytinu
tækifæri til þess að reyna að
mynda nýja stjórn.
LlK MAUD DROTNING-
AR TIL NOREGS
Á MORGUN.
Kalundborg í gær. FÚ
ÁÐGERT er að breska
herskipið „Royal Oak“
komi með kistu Maud drotning-
ar til Oslo um miðjan dag á
laugardag. Með skipinu eru
Hákon konungur og Ólafur rík-
iserfingi.
Klukkan 15 verður kistan
flutt í land og í kapelluna í
Akershus og fer þá fram stutt
minningar guðsþjói.usta, sem
útvarpað verður í Noregi og
endurvarpað yfir Norðurlanda-
stöðvarnar.
f veðrinu mikla um síðustu
helgi slitnaði vjelbáturinn Skalla-
grímur af legu á Húsavíkurhöfn.
Rak hann á land og brotnaði. FU.
Hverfur hertoginn
aftur heim
til Englands?
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Mr. Chamberlain, forsætisráðherra Breta, og
Halifax lávarður fóru í kvöld á fund her-
togans af Windsor (fyrrum Edwards VIII.)
í París. í Englandi hafa þessi tíðindi vakið feikna A,ttij(gli
og eru talin standa í sambandi við ósk, sem sagt er ,að„hac-
toginn af Windsor hafi látið í ljós við bróður sinn, hertog-
áttn af Gloucester nýlega, um að fá að setjast að í Englandi.
Mr. Chamberlain Ijet flytja hertoganum af Windsor
þau boð í dag, að hann væri staddur í París og svaraði
hertoginn þá um hæl og bað hann um að heimsækja sig, í
gistihúsið þar sem hann býr, í kvöld.
EKKI HITT ÆTTINGJA SÍNA FYR.
Hertoginn af Windsor hefir ýmist dvalið í Suður-Frakklandi,
eða í París, frá því að hann lagði niður konungdóm fyrir nær
rjettum tveim árum. Fyrst í stað hafði hann ekkert samband
við bresku stjórnina eða bresku konungsfjölskylduna.
f fyrrasumar hitti hann Duff-Cooper, sem þá var hermála-
ráðherra Breta, í París. En hann hefir enga ættingja sína úr
konungsfjölskyldunni hitt fyr en í byrjun þessa mánaðar.
Næst yngsti bróðir hans, her-
toginn af Gloucester og kona
hans komu þá við í París á
heimleið frá Afríku. Ræddust
bræðurnir við í þrjár klukku-
stundir. Mælt er og að fallið hafi
hið besta á með hertogafrún-
um..
„LANGT ÞANGAÐ
TIL“.
Það var við þetta tækifæri
sem sagt er að hertoginn af
Windsor hafi látið í ljós ósk
um að fá að hverfa heim til
Englands. Þegar hann lagði nið-
ur konungdóm var ekkert tekið
fram sjerstaklega um að hann
gæti ekki átt afturkvæmt til
Englands. En alment var talið,
að honum hafi verið sett eitt-
hvert skilyrði í þessa átt.
Sjálfur sagði hann í kveðju-
ræðu sinni, að ef til vill yrði
laú.gt þangað til að hann kæmi
aftur til ættjarðar sinnar.
EINDRÆGNI
Fundi bresku og frönsku
ráSherranna í París lauk x
kvöld. Hófst fundurinn eft-
ir að bresku ráðherrarnir
höfðu setið árdegisveishi
hjá Lebrun forseta.
í opinberri tilkynningu, sem
gefin var út eftir fundinn, segir
að samkomulag hafi orðið milli
ráðherranna í öllum atriðum.
Segir að rætt hafi verið um
landvarnamál og ástandið í
Austur-álfu og að fyrir hafi
legið hin væntanlega vináttu-
yfirlýsing Frakka og Þjóðverja.
Einnig mun hafa verið rætt
um Spán (skv. Lundúnafregn
FÚ). í sömu fregn segir að
samkvæmt áreiðanlegum heim-
ildum hafi ráðherrarnir komist
að þeirri niðurstöðu að ekki
væri tímabært að veita Franco
hernaðarrjettindi.
'BCÍ
IV({
UMMÆLI
CHAMBERLAINS
I samtali við f r j ettaritara
Reuters eftir fundinn sagði Mr.
Chamberlain að stórt friðarspor
væri stigið með fransk-þýsku
yfirlýsingunni, sem væri í svip-
uðum anda og yfirlýsingin, sem
hann og Hitler skrifuðu undir
í Munchen. „Markmið okkar
tr að varðveita friðinn, ekki að
eins í bili, heldur og í fram-
tíðinni“, sagði Chamberlain.
Konur bresku ráðherranna
hafa verið önnum kafnar í Par-
ís^í dag, meðal annars hafa þær
heimsótt franska hermenn úr
heimsstyr j ödlinni.
STÓRMEISTARA-
SKÁKMÓTIÐ.
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
EFTIR tíundu unuero á
meistaraskákmótinu í Hol-
landi, standa leikar þannig:
Fine og Keres hafa 61/2 vinn-
ing, Botwinnik, Aljechin og
Capablanca 5, Reshevsky 4i/£>,
Euwe 314 og Flohr 3.